Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2019 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2019 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. (...) z siedzibą w W.

przeciwko H. D.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej H. D. na rzecz powoda K. (...) z siedzibą w W. kwotę 4.180,82zł (cztery tysiące sto osiemdziesiąt złotych osiemdziesiąt dwa grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości 7% od dnia 15 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty, a w razie zmiany odsetek ustawowych za opóźnienie z tymi odsetkami,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanej H. D. na rzecz powoda K. (...) z siedzibą w W. kwotę 910,31zł (dziewięćset dziesięć złotych trzydzieści jeden groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu,

4.  wyrokowi nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Pobrano opłatę kancelaryjną

w kwocie zł – w znakach

opłaty sądowej naklejonych

na wniosku.

Sygn. akt I C 359/19 upr.

UZASADNIENIE

Powód K. (...) z siedzibą we W. wniósł w elektronicznym postepowaniu upominawczym, pozew przeciwko H. D. o zapłatę kwoty 9.600,03 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 9.347,98 złotych od dnia 15 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż przedmiotowa wierzytelność powstała w związku z udzieleniem pożyczki przez zbywcę wierzytelności ( (...) sp. z o.o.), będącego instytucją pożyczkową, zawodowo trudniącą się udzielaniem pożyczek pieniężnych osobom fizycznym. Powód wskazał, ze w dniu 6 listopada 2017 r. pozwanej została udzielona, na podstawie zawartej na piśmie umowy nr (...), pożyczka pieniężna, która to umowa była umową o kredyt konsumencki. Kwota udzielonej pożyczki została wypłacona zgodnie z umową i dyspozycją pozwanej. Powód podkreślał, ze pozwana w zawartej umowie zobowiązała się spłacić kwotę wypłaconej jej pożyczki wraz z kosztami w łącznej wysokości 10800zł., w 48 miesięcznych ratach płatnych w wysokości 249,46 zł.. Termin ostatniej raty przypadał na dzień 06.11.2021 r. Zgodnie z umową zostały naliczone od należności głównej odsetki umowne w wysokości 10 % za okres od dnia wypłaty pożyczki do dnia jej wymagalności. Z uwagi na brak dokonania spłaty pożyczki w wysokości i w terminach określonych w umowie, od kwoty wymagalnej należności głównej raty rozpoczęto pozwanej naliczanie odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Powód wskazał, ze pozwana nie wywiązała się z postanowień umowy tj nie dokonywała spłat w wysokości i w terminach określonych w umowie, dokonała jedynie spłaty części wymagalnego zobowiązania wynikającego z tytułu zawarcia umowy tj wpłaciła łącznie kwotę 1750 zł. Z uwagi na fakt, ze pozwana nie uregulowała zaległości w wyznaczonym terminie w dniu 9 października 2018 przesłano do niej oświadczenie o rozwiązaniu umowy, z zachowaniem jednomiesięcznego wypowiedzenia. Z uwagi na brak spłaty umowa została rozwiązana za wypowiedzeniem, a następnie cała należność z tytułu umowy pożyczki stała się natychmiast wymagalna. Powód wskazał również, że przedmiotowa wierzytelność została przez niego nabyta w dniu 6 listopada 2017 r. na podstawie umowy przelewu wierzytelności zawartej przez powoda z ze spółką S. (...) z siedzibą we W.

Postanowieniem z dnia 27 marca 2019 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie, w sprawie VI Nc-e 488204/19, stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w Człuchowie.

Pozwana H. D. nie złożyła odpowiedzi na pozew, pomimo prawidłowego wezwania i pouczenia o skutkach niestawiennictwa, nie stawiła się na rozprawie wyznaczonej na dzień 24 października 2019 roku, nie złożyła w niniejszej sprawie żadnych wyjaśnień ani nie żądała przeprowadzenia rozprawy pod swoją nieobecność.

W dniu 24 października 2019 roku Sąd wydał w sprawie wyrok zaoczny częściowo uwzględniający powództwo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 listopada 2017 r. pomiędzy pozwaną H. D. a SMS kredyt sp. z o.o. z siedzibą we W., została zawarta na piśmie umowa pożyczki o nr (...). Na podstawie umowy pozwanej wypłacono kwotę pożyczki w wysokości 5400 zł. W umowie ustalono również, ze oprócz odsetek naliczonych za cały okres obowiązywania umowy w wysokości 1173,45 zł., pozwana zobowiązana jest również zapłacić kwotę 5400 zł. z tytułu opłaty operacyjnej za cały okres obowiązywania umowy. Pozwana zobowiązała się zrealizować obowiązek wynikający z umowy w terminach płatności określonych zgodnie z umową i harmonogramem.

bezsporne, nadto dowód: umowa. k. 36-39

W dniu 30 grudnia 2016 r. na podstawie umowy sekurytyzacyjnej i umowy przelewu wierzytelności 6 listopada 2017 r. zawartej przez powoda K. (...) z siedzibą we W. i spółkę (...) kredyt sp. z o.o. z siedzibą we W. powód nabył wierzytelność wynikającą z ww. umowy

bezsporne, ponadto dowód: umowa k. 31-33, k. 34v

Pozwana dokonała na poczet spłaty zobowiązań wynikających z ww. umowy wpłaty w łącznie wysokości na kwotę 1750 zł.

bezsporne

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Zaznaczyć należy, że jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd na mocy art. 339 § 1 k.p.c. wyda wyrok zaoczny, przyjmując za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. W judykaturze utrwalony został pogląd, który nie jest kwestionowany również w nauce, iż przyjęcie za prawdziwe twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie okoliczności faktycznych i nie zwalnia Sądu orzekającego od obowiązku rozważenia, czy oświadczenia te uzasadniają należycie w całości żądania pozwu i czy uwzględnienie tych żądań nie narusza obowiązujących przepisów. Sąd nie jest zatem zwolniony z obowiązku dokonania prawidłowej oceny materialnoprawnej zasadności żądania pozwu opartego na tych twierdzeniach. W przypadku stwierdzenia braku podstaw do uwzględnienia żądania pozwu, Sąd wyrokiem zaocznym oddala powództwo ( porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972r. III CRN 30/72, Legalis nr 16294, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999r. I CKU 176/97, Prok. I Pr. 1999 nr 9, poz. 30, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 1996r. I CRN 26/96, OSNC 1996 nr 7-8, poz. 108).

W niniejszej sprawie pozwana nie stawiła się na posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę, jak również nie wypowiedziała się co do twierdzeń podnoszonych przez powoda w uzasadnieniu pozwu. Stosownie więc do treści art. 339 § 2 k.p.c. uzasadnione było wydanie wyroku zaocznego. Sąd nie może jednak przyjąć za prawdziwe twierdzeń powoda, jeżeli budzą one wątpliwości. W sformułowaniu art. 339 § 2 k.p.c. mowa jest o przyjęciu za prawdziwe twierdzeń powoda, jeżeli „nie budzą one uzasadnionych wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy”. Uzasadnione wątpliwości mogą powstać w wypadku, kiedy twierdzenia powoda zawarte w pozwie odnośnie stanu faktycznego sprawy, są ze sobą sprzeczne, nie zawierają pełnego stanu faktycznego pozwalającego na rozstrzygnięcie sprawy, wskazują na brak legitymacji procesowej powoda lub pozwanego itp. ( porównaj: komentarz do art. 339 k.p.c. pod redakcją Zieliński – system Legalis)

Ocena zgodności z prawdą twierdzeń powoda następuje na podstawie materiału procesowego znajdującego się w aktach sprawy. Nie budzi wątpliwości, że obowiązkiem strony powodowej jest dołączenie do pozwu dowodów, które umożliwią Sądowi weryfikacje twierdzeń pozwu pod kątem spełnienia przesłanek z art. 339 k.p.c..

Zdaniem Sądu brak było podstaw do ustalenia stanu faktycznego jedynie w oparciu o twierdzenia, które zostały zawarte w uzasadnieniu pozwu, albowiem wątpliwości Sądu wzbudziła wysokość należności z tytułu prowizji.

Nie ulega wątpliwości, że dochodzona w niniejszej sprawie wierzytelność wynika z umowy pożyczki zawartej między pozwaną i pierwotnym wierzycielem, oraz że roszczenie wynikające z tej umowy zostało zbyte przez pierwotnego wierzyciela na rzecz powoda.

Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem.

Z kolei w myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1497 ze zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki.

Przy umowie pożyczki, głównymi świadczeniami stron są: po stronie pożyczkodawcy udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony okres czasu, a ze strony pożyczkobiorcy, zwrot tych środków (tak zwany depozyt nieprawidłowy). Umowa pożyczki została przy tym ukształtowania w kodeksie cywilnym w taki sposób, że co do zasady może być zarówno umową odpłatną, jak i nieodpłatną. W przypadku zawarcia przez strony odpłatnej umowy pożyczki, wynagrodzenie pożyczkodawcy winno być wyraźnie określone w umowie. Zwyczajowo formę wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału stanowią odsetki, ewentualnie zapłata prowizji. Ustawodawca, aby przeciwdziałać ocenianemu negatywnie w świetle zasad współżycia społecznego zjawisku lichwy oraz aby chronić interesy słabszych uczestników obrotu gospodarczego, jakimi zazwyczaj są konsumenci, wprowadził przy tym do kodeksu cywilnego instytucję odsetek maksymalnych, których wysokość winna stanowić podstawowe odniesienie do oceny ekwiwalentności wysokości wynagrodzenia pożyczkodawcy ustalonego w umowie. Stopa tych odsetek ustalana jest w odniesieniu do aktualnej stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego i odzwierciedla bieżący układ stosunków gospodarczych, „cenę” pieniądza w obrocie międzybankowym i poziom inflacji, zapewnia więc pożyczkodawcom godziwy zysk. Z drugiej strony jej wprowadzenie nie pozwala podmiotom uprzywilejowanym, jakim zwykle w obrocie z konsumentami znajdującymi się w trudnej sytuacji materialnej, niewykształconymi lub mającymi trudności intelektualne z rozeznaniem konsekwencji swojego działania, są pożyczkodawcy, na wykorzystywanie przymusowego położenia słabszej strony umowy. Odsetki, obok prowizji za udzielenie pożyczki, stanowią wynagrodzenie pożyczkodawcy za korzystanie przez kredytobiorcę z jego środków finansowych. Trzeba też podkreślić, że umowa pożyczki, sformułowana zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym, powinna jasno określać, które opłaty i prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkretnych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. Te ostatnie powinny zostać przy tym określone w wysokości rzeczywiście ponoszonej przez pożyczkodawcę tak, aby nie stanowiły ukrytego źródła zysku. Ponadto z istotą pożyczki sprzeczne jest „przeniesienie” na rzecz biorącego pożyczkę sum pieniężnych, których w rzeczywistości nigdy on nie otrzymuje, a które automatycznie zostają zaliczone na poczet związanych z pożyczką kosztów i opłat lub umów dodatkowych. W wyniku tego pożyczkobiorca byłby bowiem zobowiązany do spłaty znacznego zobowiązania, nie otrzymując przy tym na własność żadnych środków pieniężnych. Taką konstrukcję umowy pożyczki należy więc uznać za sprzeczną z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353 ¹ k.c., zgodnie z którą strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przyjętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4). Przy czym pod pojęciem konsumenta kodeks cywilny w art. 22 ¹ k.c. wskazuje osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Obie wskazane w art. 385 ¹ § 1 k.c. formuły prawne służą ocenie tego, czy klauzule umowne przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta ( porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04).

W rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. „rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku.

Abuzywne postanowienie umowne kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, która to sprzeczność rażąco narusza jego interesy. Istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. W stosunkach z konsumentami powinien wyrażać się on informowaniem o wynikających z umowy uprawnieniach, niewykorzystywaniem uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty przy zawieraniu umowy i jej realizacji, rzetelnym traktowaniu konsumenta jako równorzędnego partnera umowy. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można więc uznać działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Działania te potocznie określa się jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania ( porównaj: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2011 roku VI ACa 262/11).

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie, dodatkowe koszty pożyczki obejmujące opłatę operacyjną zostały określone na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia, poziomie. Opłata ta została ustalona w stałej zryczałtowanej wysokości, niezależnie od faktycznie poniesionych wydatków, przez co dochodzi do braku ekwiwalentności świadczeń stron umowy pożyczki i skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem się strony powodowej. Wprowadzenie przez pożyczkodawcę opłaty w wysokości wskazanej w umowie godziło w dobre i uczciwe praktyki kupieckie oraz w sposób rażący naruszało interes pozwanego jako konsumenta.

W tym miejscu zauważyć należy, iż za niedozwolone klauzule umowne, w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c., należy uznać takie postanowienie umowne, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, w rzeczywistości stanowią dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem, pozwalającego mu omijać przepisy dotyczące wysokość odsetek maksymalnych oraz niedopuszczalności kary umownej za niespełnienie świadczenia pieniężnego (art. 483 § 1 k.c.).

Przenosząc zatem powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu należy stwierdzić, iż zawarte w umowie stron postanowienia dotyczące opłaty stanowią niedozwolone klauzule umowne, przede wszystkim z uwagi na jej wysokość. Zaznaczyć należy, ze opłata stanowi 100% kwoty udzielonej pożyczki i brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia w tym zakresie. W związku z powyższym brak było podstaw do obciążania pozwanej ww. opłatą. Biorąc pod uwagę, że powód domagał się od pozwanej kwoty 4609,37 z tytułu ww. opłaty, a z umowy wynika, ze pozwana była zobowiązana do zapłaty opłaty w wysokości 5400 zł, to należy przyjąć, ze powód z kwoty wpłaconej przez pozwaną zaliczył nienależnie kwotę 790,63 zł. na poczet opłaty. W związku z powyższym kwotę tę należało zaliczyć na poczet należności głównej. W ocenie Sądu powództwo należało uwzględnić w kwocie 4180,82 zł na która to kwotę składała się kwota z tytułu należności głównej 3947,98zł. (4738,61 zł - 790,63 zł.) plus 232,84 zł. z tytułem odsetek, a roszczenie powoda w pozostałym zakresie oddalić tj co należności z tytułu opłaty operacyjnej jak i odsetek za opóźnienie, albowiem sad nie mógł zweryfikować jak została ta kwota obliczona.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Do niezbędnych kosztów po stronie powoda zaliczono uiszczoną opłatę sądową od pozwu w kwocie 300 zł, 17 zł tytułem opłaty za pełnomocnictwo oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1800,00 zł, co łącznie dało kwotę 2.117 zł. Przyjmując, iż powód wygrał w 43%, zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 910,31 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W myśl art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. Sąd z urzędu nadaje wyrokowi zaocznemu uwzględniającemu powództwo rygor natychmiastowej wykonalności. Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd nadał wydanemu wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.