Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ns 319/16

POSTANOWIENIE

Dnia 14 listopada 2019 r.

Sąd Rejonowy w Kutnie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Paweł Wrzesiński

Protokolant – st. sekr. sąd. Irena Anyszewska

po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2019 r. w Kutnie

na rozprawie

sprawy z wniosku P. M.

z udziałem M. C. (1) i R. C.

o zasiedzenie

p o s t a n a w i a:

1. stwierdzić, że P. M. (PESEL (...)) nabył przez zasiedzenie z dniem 5 czerwca 2002 r.:

a. własność nieruchomości gruntowej obejmującej działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,0172 ha położoną w obrębie (...)_2. (...) – S., jednostka ewidencyjna Gmina S., powiat (...), województwo (...), oznaczoną na mapie do zasiedzenia części nieruchomości opracowanej przez biegłego geodetę R. J. wpisanej do ewidencji materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego prowadzonego przez Starostę (...) w dniu 13 czerwca 2019 r. za numerem P. (...).2019.651, wydzieloną z dotychczasowej działki gruntu oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,3045 ha położonej w obrębie (...)_2. (...) – S., jednostka ewidencyjna Gmina S., powiat (...), województwo (...), ujawnionej w księdze wieczystej (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych,

b. własność nieruchomości gruntowej obejmującej działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,0023 ha położoną w obrębie (...)_2. (...) – S., jednostka ewidencyjna Gmina S., powiat (...), województwo (...), oznaczoną na mapie do zasiedzenia części nieruchomości opracowanej przez biegłego geodetę R. J. wpisanej do ewidencji materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego prowadzonego przez Starostę (...) w dniu 13 czerwca 2019 r. za numerem P. (...).2019.651, wydzieloną z dotychczasowej działki gruntu oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,3045 ha położonej w obrębie (...)_2. (...) – S., jednostka ewidencyjna Gmina S., powiat (...), województwo (...), ujawnionej w księdze wieczystej (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych,

c. własność udziału (...) części w nieruchomości gruntowej obejmującej działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,2850 ha położonej w obrębie (...)_2. (...) – S., jednostka ewidencyjna Gmina S., powiat (...), województwo (...), oznaczonej na mapie do zasiedzenia części nieruchomości opracowanej przez biegłego geodetę R. J. wpisanej do ewidencji materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego prowadzonego przez Starostę (...) w dniu 13 czerwca 2019 r. za numerem P. (...).2019.651, wydzieloną z dotychczasowej działki gruntu oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 0,3045 ha położonej w obrębie (...)_2. (...) – S., jednostka ewidencyjna Gmina S., powiat (...), województwo (...), ujawnionej w księdze wieczystej (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych,

2. zasądzić od M. C. (1) i R. C. na rzecz P. M. kwoty po 3.908,50 (trzy tysiące dziewięćset osiem 50/100) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania,

3. pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kutnie od M. C. (1) i R. C. kwoty po 3.599,12 (trzy tysiące trzysta pięćset dziewięćdziesiąt dziewięć 12/100) złotych tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I Ns 319/16

UZASADNIENIE

Wnioskiem złożonym dnia 27 kwietnia 2016 r. P. M. wniósł o stwierdzenie, że z dniem 1 stycznia 2001 r. nabył w drodze zasiedzenia w złej wierze część nieruchomości gruntowej stanowiącej północno-zachodni fragment działki o numerze ewidencyjnym (...), od strony granicy z działkami (...), położonej w S. gm. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...), wraz z częścią budynku położonego na przedmiotowej działce zgodnie ze wskazanym zaznaczeniem na mapie do celów opiniodawczych. Wnioskodawca wniósł o zasądzenie od uczestników postępowania na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wnioskodawca wskazał, że jest właścicielem nieruchomości o powierzchni 5,50 ha położonej we wsi S., gm. (...). Niniejszy wniosek zmierzał do stwierdzenia zasiedzenia fizycznej części działki o numerze ewidencyjnym (...) w S. gm. (...), przylegającej bezpośrednio do działki nr (...), stanowiącej własność wnioskodawcy. Na tej działce posadowiony jest budynek mieszkalny, który funkcjonalnie podzielony został na dwie części, każda z nich ma wyodrębnione wejście główne, wskazana część budynku mieszkalnego od strony działki nr (...) od dziesięcioleci była zajmowana przez rodzinę wnioskodawcy, a obecnie przez wnioskodawcę. W ostatnim czasie uczestnicy postępowania, którzy nabyli własność nieruchomości obejmującej działkę nr (...) w S. gm. (...) zażądali od wnioskodawcy usunięcia się z zajmowanej przez niego części działki i opuszczenia części zamieszkiwanego budynku. Wówczas dopiero wnioskodawca dowiedział się, że część domu, w której zamieszkiwał, a którą przejął po swoich rodzicach i dziadku, nie jest posadowiona na działce, która stanowi jego własność. Stan prawny tej nieruchomości jest odmienny niż zakładał dotychczas wnioskodawca oraz jego poprzednicy prawni. Wnioskodawca jednak czuje się właścicielem części nieruchomości, którą nadal faktycznie włada.

/wniosek – k. 2-7, szkic – 28, e-protokół rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67/

W odpowiedzi na wniosek uczestnicy postępowania R. C. i M. C. (1) wnieśli o oddalenie wniosku w całości oraz zasądzenie na rzecz uczestników zwrotu kosztów postępowania. Uczestnicy postępowania zakwestionowali zasadność wniosku o zasiedzenie fragmentu działki o numerze ewidencyjnym (...), od strony granicy z działkami (...), położonej w S. gm. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kutnie Wydział V Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...), wraz z częścią budynku położonego na przedmiotowej działce. W ocenie uczestników postępowania wnioskodawca doskonale wiedział, że dom wraz z częścią gruntu zajmuje bezprawnie. Wiele miesięcy wcześniej, kontaktował się w sprawie zakupu działki o numerze (...) w S. twierdząc, że jest to jedynie łąka. Twierdził także, że był w gminie i oglądał mapkę z rejestru ewidencji gruntów i widział, że część domu, którą zajmuje nie leży w obrębie działki (...). Wnioskodawca próbował także, wysyłając pisma, wmówić, że notariusz sporządzający akt notarialny przeniesienia własności z A. R. na M. C. (2) popełnił błąd co do numeru działki. Ponadto uczestnicy postępowania zakwestionowali twierdzenia wniosku odnośnie budowy płotu rzekomo na początku 1971 roku, to twierdzenie nie jest poparte żadnym dowodem, twierdzenia wniosku o zasiedzenie budziły wątpliwości co do ich wiarygodności. Przez okres 45 lat nieprzerwanego władania wnioskodawca nie pokusił się o sprawdzenie jak wygląda kwestia właścicieli w dokumentacji, a od tego czasu ta nieruchomość kilkukrotnie zmieniała właścicieli i za żadnym razem ani P. M., ani jego prawni poprzednicy, nie zainteresowali się kwestią dokumentacji. Zdaniem uczestników postępowania wnioskodawca nie ma w tej chwili tytułu prawnego do zajęcia części przedmiotowej nieruchomości. Uczestnicy postępowania kwestionowali przytoczone we wniosku okoliczności dotyczące ciągłości posiadania i upływu czasu, albowiem nie zostały one należycie i dostatecznie wykazane. Uczestnicy postępowania podnieśli, że ich ojciec M. C. (2) w dobrej wierze nabył odpłatnie przedmiotową nieruchomość przed notariuszem, sprawdzając stan prawny w księdze wieczystej i będąc tym samym chronionym rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych.

/odpowiedź na wniosek – k. 39-45, 68, e-protokół rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67/

Na rozprawie w dniu 9 października 2018 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł wniosek, wniósł o wydanie postanowienia wstępnego, w którym sąd rozstrzygnie co do zasady o roszczeniu wnioskodawcy w przedmiocie zasiedzenia. Wnioskodawca sprecyzował żądanie wniosku w ten sposób, że wniósł o zasiedzenie części nieruchomości stanowiącej obecnie działkę nr (...) o powierzchni 296 metrów kwadratowych, zgodnie z projektem biegłego geodety R. J., zawartym w opinii z 16 maja 2018 r., odpowiadającym nowoprojektowanej działce (...). Uczestnicy postępowania zajęli stanowiska jak dotychczas, wnosząc o niedopuszczanie do jakichkolwiek zmian budowlanych do czasu uprawomocnienia się postanowienia o zasiedzeniu, poza zmianami, które nie pozwoliłyby na pogorszenie stanu technicznego budynku.

/protokół rozprawy z dnia 9.10.2018 r. – k. 181-182/

Następnie na rozprawie w dniu 20 grudnia 2018 r. pełnomocnik wnioskodawcy zmodyfikował żądanie wniosku, w tym zakresie złożył pismo przygotowawcze z dnia 20 grudnia 2018 r., w którym wniósł o stwierdzenie, że wnioskodawca nabył z dniem 1 stycznia 2001 r. przez zasiedzenie własność niezabudowanej części działki o nr ewidencyjnym 114, od strony granicy z działkami (...), położonej w miejscowości S., gm. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...), zaznaczonej na mapie sporządzonej przez biegłego geodetę R. J. jako działka nr (...), pomniejszonej o grunt pod częścią budynku mieszkalnego, znajdującą się na tejże działce. Jednocześnie wniósł o stwierdzenie, że wnioskodawca nabył z dniem 1 stycznia 2001 r. przez zasiedzenie udział we współwłasności budynku mieszkalnego, znajdującego się na działce o nr ewidencyjnym 114, położonej w miejscowości S., gm. (...), dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...). Następnie pismem z dnia 18 lipca 2019 r. wnioskodawca doprecyzował stanowisko, wnosząc o stwierdzenia nabycia przez wnioskodawcę przez zasiedzenie własności projektowanych działek nr (...) oraz udziału w projektowanej działce nr (...) w stosunku 101/210 zgodnie z mapą stanowiącą załącznik do opinii biegłego z dnia 28.02.2019 r., ewentualnie udziału (...) części w projektowanej do wydzielenia działce nr (...).

/protokół rozprawy z dnia 20 grudnia 2018 r. – k. 190-200, pismo procesowe wnioskodawcy z dnia 20 grudnia 2018 r. – k. 197-198, pismo procesowe wnioskodawcy z dnia 18 lipca 2019 r. – k. 245-246, e-protokół rozprawy z dnia 8 sierpnia 2019 r. – k. 260-261, e-protokół rozprawy z dnia 14 listopada 2019 r. – k. 262, 265/

Uczestnicy postępowania wnosili o oddalenie wniosku co do zasady, również w wersji zmodyfikowanej.

/protokół rozprawy z dnia 20 grudnia 2018 r. – k. 190-200, pismo procesowe uczestnika postępowania R. C. – k. 204-205, e-protokół rozprawy z dnia 8 sierpnia 2019 r. – k. 260-261, e-protokół rozprawy z dnia 14 listopada 2019 r. – k. 262, 265/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie aktu nadania ziemi wydanego w dniu 6 maja 1946 r. przez Powiatowy Urząd Ziemski w K. J. P. nabył własność nieruchomości rolnej o powierzchni 5,50 ha oznaczonej jako działka nr (...) na szkicu parcelacyjnym z majątku S.. J. P. pozostawał wówczas w związku małżeńskim z C. P.. Dla nieruchomości został założony zbiór dokumentów Zd 6993.

/dowód: akt nadania ziemi z dnia 6 maja 1946 r. – k. 11, wypis aktu notarialny Rep. A Nr (...) – k. 12-13,wyrys z mapy ewidencyjnej z dnia 22 kwietnia 1995 r. – k. 14-15/

J. P. prowadził na nieruchomości gospodarstwo rolne. Zamieszkiwał z rodziną w położonym przy drodze na działce oznaczonej numerem (...) pomajątkowym, wybudowanym jeszcze przed II wojną światową, budynku mieszkalnym, który funkcjonalnie podzielony został na dwie części, każda z nich miała wyodrębnione wejścia od strony podwórza, pomieszczenia w budynku dzieliła ściana, która nie przebiegała w linii prostej, na poddaszu nie było przedzielenia. Część budynku mieszkalnego zajmowała rodzina P., a część budynku zajmowała rodzina R., rodziny te były spokrewnione. Za zajmowaną częścią budynku mieszkalnego znajdowały się zabudowania gospodarcze prowadzonego przez rodzinę P. gospodarstwa rolnego, wjazd do obejścia usytuowany był przez działkę nr (...) z lewej strony budynku mieszkalnego. Od części nieruchomości zajmowanej przez rodzinę R. gospodarstwo rolne prowadzone przez J. P. odgradzał płot, postawiony przez J. P. na wysokości zajmowanej części budynku mieszkalnego, zarówno od strony podwórza, jak i od strony drogi. Obie części budynku miały odrębne numeracje (31 i 31A), odrębne przyłącza energetyczne.

/dowód: przesłuchanie wnioskodawcy – k. 182-182v w zw. z 01:45:39-02:22:00 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67, zeznania świadka M. C. (3) – 00:36:00-01:09:52 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67, zeznania świadka B. T. – 01:11:09-01:22:18 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67, zeznania świadka S. T. – 01:22:36-01:33:35 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67, zeznania świadka J. L. – 01:33:40-01:44:34 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67, oględziny nieruchomości – k. 97-100/

Podział budynku mieszkalnego pomiędzy dwie rodziny funkcjonował przez wiele lat, dotyczyło to także fragmentu nieruchomości bezpośrednio przy budynku, w tym zakresie stan posiadania nie ulegał zmianom. Pomiędzy rodziną P., a rodziną R. nie występowały spory odnośnie posiadanych fragmentów działki nr (...). Każda z rodzin wykorzystywała zajmowaną część nieruchomości według własnych potrzeb i uznania.

J. P. w okresie od 3 lipca 1935 r. do 21 kwietnia 1977 r. zameldowany był w miejscowości (...), Ł., gm. (...). Następnie zameldowana tam została również jego córka D. M., a także wnuczek P. M..

/dowód: zaświadczenie o zameldowaniu J. P. – k. 18, zaświadczenie o zameldowaniu D. M. – k. 19, przesłuchanie wnioskodawcy – k. 182-182v w zw. z 01:45:39-02:22:00 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67/

Umową darowizny sporządzoną w formie aktu notarialnego Rep. A Nr (...) z dnia 5 czerwca 1972 r. J. i C. małżonkowie P. darowali powyższą niezabudowaną nieruchomość swojej córce D. P., która nabyła ją będąc panną. Następnie zawarła ona związek małżeński z K. M..

/dowód: akt nadania ziemi z dnia 6 maja 1946 r. – k. 11, wypis aktu notarialny Rep. A Nr (...) – k. 12-13, wyrys z mapy ewidencyjnej z dnia 22 kwietnia 1995 r. – k. 14-15/

D. M., która przejęła po rodzicach gospodarstwo rolne oraz posiadanie przedmiotowej części nieruchomości, na której znajdował się budynek mieszkalny, uważała się wraz z mężem za jej właścicielkę. Była przekonana, że zajmowana od lat część budynku mieszkalnego posadowiona była na przejętych od ojca działkach. Kiedy następnie dokonywała z mężem darowizny gospodarstwa rolnego na rzecz syna, małżonkowie M. oświadczyli, że na nieruchomości będącej przedmiotem darowizny na rzecz P. M. posadowiony jest dom mieszkalny czteroizbowy murowany z gliny kryty papą.

Matka wnioskodawcy D. M. czuła się i była uważana przez otoczenie za właścicielkę zajmowanej części nieruchomości, na której znajdowała się zajmowana część budynku mieszkalnego. Wraz z mężem wykonywali wszelkie remonty zajmowanej części budynku, płacili rachunki za media, korzystali z domu wedle własnego uznania. Część działki, która jest przedmiotem niniejszego postępowania była odgrodzona od pozostałej części będącej we władaniu A. R. widocznym, stałym urządzeniem w postaci płotu. Odgrodzenie w postaci płotu funkcjonowało na przestrzeni lat w tym samym miejscu, nastąpiła jedynie wymiana ogrodzenia na siatkę czy płyty. Na ogrodzonej części nieruchomości pomiędzy budynkiem mieszkalnym a drogą D. M. miała urządzony ogródek, gdzie sadziła kwiaty.

W okresie posiadania tej części działki nr (...) nikt nie dochodził swoich praw do tej części budynku oraz terenu działki, na której jest on posadowiony, nigdy nie istniały między jej właścicielem a posiadaczem jakiekolwiek spory w kwestii władania tą częścią nieruchomości.

Umową darowizny z dnia 1 czerwca 1995 r. zawartą w trybie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników D. i K. małżonkowie M. oświadczyli, że własność i posiadanie nieruchomości rolnej położonej we wsi S. gm. (...) składającej się z działek nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Kutnie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadził zbiór dokumentów za numerem Zd 6993, darują synowi P. M., który z kolei oświadczył, że darowiznę powyższą przyjmuje. Darczyńcy wskazali, że nieruchomość nie była objęta scaleniem przeprowadzanym we wsi S., a nadto, że na nieruchomości tej znajduje się dom mieszkalny czteroizbowy murowany z gliny kryty papą, obora murowana kryta blachą, stodoła murowana kryta blachą i szopka murowana kryta płytą pilśniową. P. M. na nabytej nieruchomości ustanowił nieodpłatnie na rzecz D. i K. małż. M. dożywotnią służebność osobistą polegającą na prawie zamieszkiwania w dwóch izbach w budynku mieszkalnym od strony zachodniej, ogrzanych i oświetlonych oraz na korzystaniu z szopki.

/dowód: umowa darowizny z dnia 1 czerwca 1995 r. – k. 16-17, wydruk treści księgi wieczystej – k. 23-27, wypis i wyrys z ewidencji gruntów wraz z wyrysem dla działki nr (...) w S., gm. (...) – k. 14-15, 20/

Działka nr (...) ma dostęp do drogi publicznej jedynie poprzez działkę nr (...). Część budynku wraz z częścią działki oraz działką nr (...) i posadowionym na niej budynkami gospodarczymi tworzą zorganizowaną całość i stanowią gospodarstwo rolne prowadzone obecnie przez P. M., a uprzednio przez jego rodziców i dziadków. Wnioskodawca sądził dotychczas, że mieszka u siebie. Takie przeświadczenie wynikało przede wszystkim z informacji i przekonania wyrażanych przez jego matkę i dziadka, ale także z treści umowy darowizny, której był stroną. Rodzina M. podejmowała swobodne decyzje odnośnie zajmowanej części działki nr (...), do nieruchomości zostało doprowadzone przyłącze wodociągowe.

/dowód: przesłuchanie wnioskodawcy – k. 182-182v w zw. z 01:45:39-02:22:00 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67, umowa darowizny z dnia 1 czerwca 1995 r. – k. 16-17, oględziny nieruchomości – k. 97-100/

P. M. czuje się właścicielem zajmowanej części nieruchomości obejmującej działkę nr (...), którą nadal faktycznie włada.

P. M. opłaca daniny publiczne z tytułu władania częścią budynku będącego przedmiotem zasiedzenia. W decyzji Wójta Gminy S. z dnia 15 lutego 2016 r. wskazano, że P. M. opłaca podatek od nieruchomości tj. budynku mieszkalnego o powierzchni 100 m² położonego (...). Budynek ten nie znajduje się na działce (...), której wnioskodawca jest właścicielem, lecz na działce nr (...), której części zasiedzenia się domaga. Wnioskodawca opłacał również składkę ubezpieczeniową od przedmiotowego budynku wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego.

/dowód: decyzja z dnia 15 lutego 2016 r. w sprawie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego na rok 2016 – k. 21, potwierdzenie zawarcia umów ubezpieczeń rolnych – k. 22/

M. C. (2) na podstawie aktu notarialnego Repertorium A Nr 1440/2003, zawartego w dniu 16 czerwca 2003 r. przed notariuszem S. K. w K., nabył od A. R. widniejącego wtedy w księdze wieczystej Kw (...) jako jedyny właściciel własność nieruchomości obejmującej działki oznaczone numerami ewidencyjnymi (...) o powierzchni łącznie 73 ary za cenę 2.500 zł. A. R. uwidoczniony w księdze wieczystej jako jedyny właściciel, sprzedając działki (...) oświadczył przed notariuszem, że opisana nieruchomość jest wolna od nieujawnionych w księdze wieczystej ograniczonych praw rzeczowych i ograniczeń w rozporządzaniu, że nieruchomość nabył umową o dożywocie, działki nr (...) nie są zabudowane, nie są przedmiotem dzierżawy i nie graniczą z jego pozostałymi gruntami. Przy sporządzaniu aktu okazano m.in. wypis z rejestru gruntów i wyrys z mapy wydane przez Starostwo Powiatowe w K. dnia 30 maja i 6 czerwca 2003 r. za nr (...). A. R. wniósł o wykreślenie z księgi wieczystej Kw (...) prawa dożywocia oraz służebności osobistej mieszkania na rzecz J. i M. małżonków R.. Nabyta przez M. C. (2) nieruchomość obejmująca działki nr (...) została odłączona z księgi wieczystej Kw (...) i uwidoczniona w księdze wieczystej (...).

/dowód: odpis księgi wieczystej (...) – k. 46, wydruk treści księgi wieczystej – k. 29-34, 253-259, wypis z aktu notarialnego Rep. A. Nr (...) – k. 72-73, wypis z rejestru gruntów – k. 74, wyrys z mapy – k. 75, przesłuchanie uczestnika postępowania R. C. – k. 182v-183 w zw. z 02:22:01-02:34:15 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67/

M. C. (2) wiedział, że wskazanym aktem notarialnym nabył zabudowaną działkę nr (...) położoną w S..

/dowód: zeznania świadka T. P. – k. 103v/

M. C. (2) zmarł w dniu 12 stycznia 2014 r. R. C. i M. C. (1), jako spadkobiercy M. C. (2), zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi z dnia 22 sierpnia 2014 r. w sprawie I Ns 203/14, nabyli własność nieruchomości oznaczonej nr 114 i 170 w S., gm. (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...).

/dowód: odpis księgi wieczystej (...) – k. 46, wydruk treści księgi wieczystej – k. 29-34, 253-259, wypis z aktu notarialnego Rep. A. Nr (...) – k. 72-73, postanowienie spadkowe – k. 71/

Wezwaniem z dnia 9 listopada 2015 r. skierowanym do P. M. R. C. i M. C. (1) zażądali usunięcia się z zajmowanej części działki nr (...) i opuszczenia części zamieszkiwanego budynku. Z wezwania tego P. M. dowiedział się, że zajmowana przez jego rodzinę część budynku mieszkalnego nie stanowi jego własności. P. M. zakwestionował wskazanie w akcie notarialnym numerów nabytych działek, gdyż łąka znajduje się na działce nr (...), nie zaś na zabudowanej działce nr (...). Wskazał, że wątpliwym jest, żeby za kwotę 2.500 zł M. C. (2) nabył dwie działki tj. niezabudowaną działkę nr (...) i zabudowaną działkę nr (...). P. M. podjął wówczas starania celem wyjaśnienia kwestii własności działki nr (...). Gdyby wiedział wcześniej, że zajmowana przez jego rodzinę część domu mieszkalnego na działce nr (...) nie stanowi jego własności, podjąłby starania, aby jego wuj A. R. przeniósł na jego rzecz własność tej części nieruchomości. P. M. chciał uregulować na swoją rzecz kwestię własności zajmowanej części działki nr (...).

/dowód: przesłuchanie wnioskodawcy – k. 182-182v w zw. z 01:45:39-02:22:00 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67, wezwanie do opuszczenia nieruchomości – k. 78, pismo uczestnika postępowania z dnia 1.12.2015 r. – k. 79, odpowiedź na wezwanie – k. 80-81, nagranie na płycie CD – k. 82, przesłuchanie wnioskodawcy – k. 182-182v w zw. z 01:45:39-02:22:00 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67, przesłuchanie uczestnika postępowania R. C. – k. 182v-183 w zw. z 02:22:01-02:34:15 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67, przesłuchanie uczestnika postępowania M. C. (1) – k. 183 w zw. z 02:34:18-02:37:40 e-protokołu rozprawy z dnia 17 listopada 2016 r. – k. 61-67, zeznania świadka T. P. – k. 103v/

Działka nr (...) ma kształt prostokąta, pod kątem do ulicy (narożnik), bez wjazdu na działkę z ulicy, wzdłuż krótszego i dłuższego boku ogrodzenie z siatki, w głębi działki usytuowane są budynki gospodarcze: średni i duży oraz mały. Działka nr (...) ma kształt trapezu, pod kątem do ulicy, skośny bok wzdłuż ulicy, od narożnika pierwsza brama wjazdowa i furtka w konstrukcji stalowej, dalej ogrodzenie wzdłuż ulicy z płyt betonowych na długości 590 + 1350 cm, dalej znajduje się ogrodzenie z siatki stalowej do drugiego wjazdu wzdłuż drugiego szczytu budynku mieszkalnego. Budynek mieszkalny jest usytuowany w głębi działki nr (...), w odległości 430-738 cm od linii ogrodzenia przy ulicy, w odległości 851 cm od budynku usytuowany budynek gospodarczy mały (na działce nr (...)). Obecny układ i umiejscowienie pomieszczeń użytkowanych przez wnioskodawcę i A. R. oraz rozkład instalacji wewnętrznych i zewnętrznych wraz z przyłączami oraz wyniki pomiarowe oraz oddzielność wjazdów i wejść, umożliwiają według biegłego ds. budownictwa, podział budynku na dwie odrębne części oraz wydzieleniem działek, zgodnie z obowiązującymi przepisami, po spełnieniu warunków podanych przez biegłego w punkcie II.6. opinii obejmujących m.in.: pogrubienie ścian wspólnych po stwierdzeniu możliwości dokonania dalszych prac adaptacyjnych i zmian konstrukcyjnych, wymurowanie ścian z cegły pełnej na poddaszu. Możliwe jest wydzielenie fragmentu działki nr (...) w celu umożliwienia wjazdu i dojścia do działki nr (...) oraz do budynku mieszkalnego, wydzielonego dla wnioskodawcy.

/dowód: opinia biegłego sądowego z dziedziny budownictwa K. Ś. – k. 107-123/

Biegły geodeta przyjął do podziału granice działki numer (...), spisano protokół przyjęcia granic. Zaprojektowano podział działki nr (...) w ten sposób, że wydzielono część będącą w posiadaniu wnioskodawcy P. M. oznaczoną na mapie do zasiedzenia numerem 114/2. Następnie zaprojektowano dwie działki o numerach (...) odpowiadającą działce numer (...), pomniejszonej o grunt z częścią budynku mieszkalnego znajdującego się na działce (...). Zaprojektowano działkę numer (...) pod budynkiem mieszkalnym znajdującym się na działce numer (...) oraz działkę numer (...) odpowiadającą działce numer (...), pomniejszonej o grunt z częścią budynku mieszkalnego znajdującego się na działce (...). Wymienione działki wykazane zostały na mapie do zasiedzenia, na której umieszczono wykaz synchronizacyjny, wykaz zmian danych ewidencyjnych i wykaz budynków znajdujących się na działce (...) z uwzględnieniem powierzchni tych budynków zajmowanych przez P. M. i A. R.. Projektowana działka numer (...) jedynie pod budynkiem mieszkalnym znajdującym się na działce numer (...) nie ma dostępu do drogi publicznej, dostęp do drogi poszczególne części budynku miałyby poprzez służebność przejścia i przejazdu. Projektowane działki nr (...) przeznaczone są do zasiedzenia przez właściciela działki nr (...). Następnie zaprojektowano działkę nr (...) odpowiadającą działce nr (...) oraz działkę nr (...) odpowiadającą działce nr (...), a także działkę nr (...) obejmującą projektowane działki nr (...) (pod budynkiem mieszkalnym) i 114/5. Część budynku mieszkalnego na projektowanej działce nr (...) zajmowana przez P. M. obejmuje powierzchnię 101 m², przy powierzchni całej projektowanej działki nr (...) wynoszącej 2850 m².

/dowód: pisemne opinie opracowane przez biegłego geodetę R. J. wpisane do ewidencji materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego – k. 150-152, 210-212, 233-235/

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci przywołanych dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony, zeznań świadków, a także przesłuchanie wnioskodawcy i uczestników postępowania. Wskazane dowody, co do zasady zasługiwały na miano wiarygodnych i w odpowiedniej części stanowiły podstawę poczynionych ustaleń faktycznych.

Materiał dowodowy zgromadzony w przedmiotowej sprawie pozwalał przyjąć, że już za życia J. P. doszło do podziału odnośnie faktycznego zakresu korzystania z zabudowanej budynkiem mieszkalnym działki nr (...) przez rodzinę P. i R., każda z rodzin ponosiła ciężary związane z zajmowaną częścią nieruchomości, podejmowała samodzielnie działania odnośnie zajmowanej przez siebie części nieruchomości. Stan ten funkcjonował przez dziesięciolecia, nikt nie podejmował żadnych działań, aby ten stan zmienić. Nikt z członków rodziny, ani osób trzecich, ani właścicieli działki nr (...), nie zgłaszał roszczeń odnośnie stanowiącego przedmiot złożonego wniosku zajętego fragmentu nieruchomości.

Żądanie wydania zajmowanej części działki nr (...) zostało wystosowane dopiero przez spadkobierców nabywcy (...), nastąpiło to pismem z dnia 9 listopada 2015 r. Przed otrzymaniem tego wezwania wnioskodawca był przekonany, że zajmowana przez niego, a wcześniej przez jego rodziców i dziadków, wydzielona część działki nr (...) stanowiła własność rodziny M. i wchodziła w skład posiadanego gospodarstwa rolnego, stanowiąc scaloną całość gospodarczą. Zajmowany fragment budynku i terenu nieruchomości bezpośrednio przy budynku w zakresie wykonanego wydzielenia połączone były funkcjonalnie z obejściem i zabudowaniami gospodarczymi usytuowanymi na działce nr (...), wjazd na nieruchomość biegł przez działkę nr (...).

Takie przekonanie towarzyszyło również rodzicom wnioskodawcy, którzy posiadane gospodarstwo rolne wraz z posiadanym fragmentem obejmującym część budynku mieszkalnego i terenu do niego przyległego znajdującego się na działce nr (...) traktowali jako całość, znalazło to zresztą odzwierciedlenie w treści aktu notarialnego, w którym posiadane gospodarstwo rolne przekazali na rzecz wnioskodawcy, a wnioskodawca ustanowił nieodpłatnie na rzecz swoich rodziców dożywotnią służebność osobistą polegającą na prawie zamieszkiwania w dwóch izbach w budynku mieszkalnym od strony zachodniej, ogrzanych i oświetlonych oraz na korzystaniu z szopki.

W celu wskazania faktycznego zakresu posiadania zajętego fragmentu działki nr (...) zachodziła potrzeba sporządzenia przez geodetę mapy do zasiedzenia części nieruchomości. Należy zauważyć, że złożone opinie nie były kwestionowane przez strony. Jedynie wnioskodawca kwestionował przydatność projektowanego podziału działki nr (...) w sposób oznaczony na mapie do zasiedzenia części nieruchomości opracowanej przez biegłego geodetę R. J. wpisanej do ewidencji materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego prowadzonego przez Starostę (...) w dniu 13 czerwca 2019 r. za numerem P. (...).2019.651, wskazując, że uzyskanie dostępu do drogi publicznej w ramach niniejszego postępowania nie jest w ogóle wymagane i konieczne do prawidłowego wydzielenia działek na potrzeby niniejszego postępowania. Wnioskodawca wniósł o uwzględnienie wniosku, mając na uwadze sposób podziału oznaczony na mapie do zasiedzenia części nieruchomości opracowanej przez biegłego geodetę R. J. wpisanej do ewidencji materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego prowadzonego przez Starostę (...) w dniu 26 lutego 2019 r. za numerem P. (...).2019.216.

W sprawach o stwierdzenie zasiedzenia sąd orzeka w granicach dowodów zaoferowanych przez uczestników, z ewentualną możliwością zastosowania art. 232 zdanie drugie w związku z art. 13 § 2 k.p.c. Okoliczności przedmiotowej sprawy uzasadniały skorzystanie z tej możliwości odnośnie sporządzenia przez geodetę mapy do zasiedzenia części nieruchomości.

Należy zauważyć, że postępowanie w sprawach o stwierdzenie zasiedzenia służy realizacji indywidualnych interesów poszczególnych podmiotów prawa cywilnego, dlatego jest ono wszczynane tylko na wniosek, do zgłoszenia którego uprawniony jest zainteresowany, czyli każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania (art. 609 § 1 w związku z art. 510 § 1 k.p.c.).

Wniosek powinien czynić zadość przepisom o pozwie, z tą zmianą, że zamiast pozwanego należy wymienić zainteresowanych (art. 511 § 1 k.p.c.). Wniosek powinien zawierać dokładnie oznaczone żądanie oraz przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających to żądanie. Oznaczenie żądania powinno natomiast zawierać określenie przedmiotu zasiedzenia oraz osoby lub osób będących nabywcami prawa, a określenie przedmiotu zasiedzenia – wskazanie rodzaju prawa, którego nabycia domaga się wnioskodawca, i dokładny opis rzeczy, której nabycie ma dotyczyć. Tak określone żądanie może być przez wnioskodawcę zmienione, w tym także w odniesieniu do osoby lub osób będących nabywcami prawa, w postępowaniu nieprocesowym bowiem stosuje się odpowiednio art. 193 § 1 k.p.c. Zmiana żądania jest jednak skuteczna tylko wtedy, gdy wnioskodawca nadal pozostanie osobą zainteresowaną w rozumieniu art. 609 § 1 k.p.c.

Zgodnie z art. 318 § 1 k.p.c. sąd, uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie, może wydać wyrok wstępny tylko co do samej zasady, a co do spornej wysokości żądania - zarządzić bądź dalszą rozprawę, bądź jej odroczenie.

Kodeks postępowania cywilnego w zakresie regulującym postępowanie nieprocesowe w ogólności nie zawiera przepisu o takiej treści, jak art. 318 k.p.c. Natomiast ustawodawca wprost wskazał rodzaje spraw oraz przedmiot postępowania, który może zostać rozstrzygnięty postanowieniem wstępnym (np. art. 567 § 2 k.p.c., art. 618 § 1 k.p.c., art. 685 k.p.c.). Ponadto Sąd Najwyższy przyjął, że w postępowaniu nieprocesowym w sprawach o zniesienie współwłasności, dział spadku, czy podział majątku wspólnego może być wydane postanowienie wstępne na podstawie art. 318 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., także w przypadkach nie objętych normami art. 567 § 2 k.p.c., art. 618 § 1 k.p.c. i art. 685 k.p.c., o ile zachodzi potrzeba ustalenia istnienie określonego stosunku prawnego lub prawa i zasądzenia roszczenia, gdy sporna jest zarówno sama zasada, jak i wysokość roszczenia (zob. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2007 r., III CZP 17/07, z dnia 7 maja 2010 r., III CZP 34/10 oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1998 r., I CKN 169/98, z dnia 19 kwietnia 2000 r., II CKN 892/98, niepubl., z dnia 24 stycznia 2002 r., III CKN 503/00, niepubl., z dnia 9 lutego 2005 r., III CK 431/04).

Rozstrzygając kwestię dopuszczalności w ogóle wydawania postanowień wstępnych w postępowaniu nieprocesowym poza przypadkami wyraźnie wskazanymi w ustawie należy podkreślić, że ta kwestia powinna być rozstrzygana przy odpowiednim zastosowaniu art. 318 § 1 k.p.c. W konsekwencji możliwość wydania postanowienia wstępnego jest uzależniona o charakteru sprawy, w której da się wyróżnić sfery orzekania o zasadzie roszczenia i o jego wysokości, oraz od tego, czy pomiędzy uczestnikami postępowania sporna jest zarówno zasada roszczenia, jak i jego wysokość.

Zdaniem sądu w niniejszej sprawie nie zachodziły podstawy do wydania postanowienia wstępnego.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotowy wniosek zasługiwał na uwzględnienie jedynie w zakresie, w jakim z uwagi na niedopuszczalność fizycznego podziału nieruchomości budynkowej w sposób wskazany pierwotnie we wniosku, zostały wykazane niezbędne przesłanki warunkujące stwierdzenie nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności części nieruchomości oraz udziału we współwłasności nieruchomości.

Przedmiotem nabycia własności przez zasiedzenie może być zarówno nieruchomość gruntowa, jak i jej fizycznie wydzielona część, a także udział w prawie własności, czyli tak zwana idealna część nieruchomości.

Nabycie prawa własności w drodze zasiedzenia możliwe jest tylko w przypadku zaistnienia wszystkich przesłanek warunkujących możliwość stwierdzenia nabycia prawa własności poprzez zasiedzenie.

Ubiegający się o stwierdzenie nabycia prawa własności w drodze zasiedzenia musi wykazać, że wszystkie prawne przesłanki warunkujące nabycie prawa własności w ten właśnie sposób zostały spełnione, może tego dokonać wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (art. 6 k.c.).

Z drugiej strony dotychczasowy właściciel czy współwłaściciel w taki sam sposób może bronić się przed utratą praw do nieruchomości.

Zasiedzenie nie może stanowić podstawy do nabycia własności przez osobę, której prawo własności do tej nieruchomości już przysługuje.

Ostatecznie wnioskodawca wniósł o stwierdzenia nabycia przez wnioskodawcę przez zasiedzenie własności projektowanych działek nr (...) oraz udziału w projektowanej działce nr (...) w stosunku 101/210 zgodnie z mapą stanowiącą załącznik do opinii biegłego z dnia 28.02.2019 r., ewentualnie udziału (...) części w projektowanej do wydzielenia działce nr (...).

Fizyczne wydzielenie przez sąd nieruchomości w sprawie o zasiedzenie jest dopuszczalne, gdy wniosek dotyczy zasiedzenia fizycznie określonej części nieruchomości, którą można wydzielić (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2009 r., III CSK 229/08, niepubl.).

Nie jest dopuszczalne zasiedzenie wydzielonej fizycznie części nieruchomości, jeśli prowadzić miałoby to do niedopuszczalnego w świetle przepisów prawa geodezyjnego i kartograficznego podziału przez budynek.

Podział nieruchomości proponowany przez wnioskodawcę w części obejmującej część budynkową jest sprzeczny z przepisami dotyczącymi sposobu i trybu podziału zabudowanej nieruchomości, gdyż w zakresie projektowanej granicy w części obejmującej budynek mieszkalny brak ściany usytuowanej na całej wysokości budynku od fundamentu aż do przekrycia dachu. W poziomie poddasza nie funkcjonowało bowiem i nie funkcjonuje żadne wydzielone pomieszczenie, brak ściany biegnącej w przebiegu ściany na poziomie parteru dzielącej wyraźnie budynek w tym zakresie na dwa odrębne budynki.

Wypada zauważyć, że w wyniku nowelizacji ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2018.2204 z późn. zm.), obowiązującej od dnia 22.10.2007 r., do przepisu art. 93 dodano ust. 3b, którego treść stanowi, że jeżeli przedmiotem podziału jest nieruchomość zabudowana, a proponowany jej podział powoduje także podział budynku, granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany oddzielenia przeciwpożarowego usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu. W budynkach, w których nie ma ścian oddzielenia przeciwpożarowego, granice projektowanych do wydzielenia działek gruntu powinny przebiegać wzdłuż pionowych płaszczyzn, które tworzone są przez ściany usytuowane na całej wysokości budynku od fundamentu do przekrycia dachu, wyraźnie dzielące budynek na dwie odrębnie wykorzystywane części. Wcześniej podobna regulacja znajdowała się w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości (Dz.U.2004.268.2663).

Taki stan rzeczy wynika również z przepisów Kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią (art. 143 k.c.).

W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2000 r., IV CKN 1525/00, niepubl., wskazano, że podział budynku według płaszczyzn pionowych wraz z gruntem jest dopuszczalny, jeżeli w wyniku tego powstają odrębne budynki.

W tym wypadku linia podziału musi przebiegać według płaszczyzny, którą stanowi ściana wyraźnie dzieląca budynek na dwa odrębne budynki, przy czym może to być ściana już istniejąca lub wykonana w tym celu (zob. także postanowienia Sądu Najwyższego z 13 maja 1966 r., III CR 103/66, OSPiKA 1967, nr 5, poz. 110 oraz z 5 stycznia 1970 r., I CR 5/71, niepubl.).

Z tych też względów wniosek o zasiedzenie fizycznie określonej części nieruchomości w zakresie projektowanej działki nr (...) należało uznać za niedopuszczalny.

Natomiast podział nieruchomości w części obejmującej fizycznie określone części nieruchomości w zakresie projektowanych działek nr (...) należało uznać za dopuszczalny, w myśl regulacji ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2018.2204 z późn. zm.). Zachodziły zatem podstawy do stwierdzenia zasiedzenia tych fizycznie określonych części nieruchomości.

Wypada zauważyć, że w razie spełnienia przesłanek przewidzianych w art. 172 k.c., przedmiotem nabycia własności przez zasiedzenie może być również udział w prawie własności tj. idealna część nieruchomości.

W tym zakresie należy odnotować pogląd, że jeżeli nie jest dopuszczalne zasiedzenie wydzielonej fizycznie części nieruchomości z uwagi na niedopuszczalność podziału nieruchomości, sąd winien rozważyć zasiedzenie udziału w całej nieruchomości.

Współposiadanie nieruchomości prowadzące do nabycia przez zasiedzenie idealnej części nieruchomości następuje, gdy każdy ze współposiadaczy korzysta z całej rzeczy bądź, gdy każdy ze współposiadaczy uważa się za posiadacza samoistnego zajmowanej części, której się nie da fizycznie wydzielić. W takim wypadku wobec niemożliwości nabycia przez zasiedzenie fizycznie wydzielonej części nieruchomości istnieją podstawy do nabycia przez zasiedzenie udziału w nieruchomości.

Jeżeli współposiadanie nieruchomości prowadzące do nabycia przez zasiedzenie idealnej części nieruchomości polega na tym, że każdy ze współposiadaczy uważa się za posiadacza samoistnego części, której nie da się fizycznie wydzielić, a zatem nie ma możliwości nabycia przez zasiedzenie fizycznie wydzielonej części nieruchomości, mogą istnieć podstawy do nabycia przez zasiedzenie udziału w nieruchomości.

W takiej sytuacji brak jest jednak jakichkolwiek podstaw prawnych, by dla celu stwierdzenia nabycia przez zasiedzenie udziału we współwłasności nieruchomości, a więc jej idealnej części, wydzielać fizycznie określoną część nieruchomości, tworząc z niej odrębną działkę obejmującą części stanowiące przedmiot posiadania i stwierdzać zasiedzenie udziału w tak utworzonej nieruchomości. W sytuacji, kiedy współposiadanie przez samoistnych posiadaczy nieruchomości zabudowanej polega na korzystaniu z określonych pomieszczeń oraz przyległego terenu, to przedmiotem nabycia własności w drodze zasiedzenia jest udział w tej nieruchomości (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1978 r., III CZP 96/77, OSNC 1978/11/195, a także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2009 r., III CSK 229/08, niepubl.).

Stanowisko wnioskodawcy odnośnie możliwości stwierdzenia zasiedzenia udziału w nieruchomości utworzonej po wydzieleniu projektowanej działki nr (...) obejmującej wyłącznie budynek mieszkalny posadowiony na obecnej działce nr (...), nie tylko narusza przepisy art. 46 § 1 oraz art. 47 § 1 i 2 i art. 48 k.c., lecz prowadzi także do niedopuszczalnego w sprawie o zasiedzenie udziału we współwłasności nieruchomości, tworzenia przez sąd nowej nieruchomości, przez łączenie i podział, wyłącznie dla celów zasiedzenia udziału, działek geodezyjnych składających się na jedną nieruchomość objętą jedną księgą wieczystą (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2009 r., III CSK 229/08, niepubl.).

Wypada zauważyć, że nieruchomość ujawniona w księdze wieczystej (...) obejmuje nie tylko działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), ale także działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym (...).

Ostatecznie wnioskodawca dochodził stwierdzenia zasiedzenia udziału w nieruchomości obejmującej znajdujący się na działce nr (...) budynek mieszkalny.

Zgodnie z art. 172 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Do przypadków zasiedzenia, które nastąpiło przed wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321) tj. przed 1 października 1990 r., będą miały zastosowanie dziesięcioletnie i dwudziestoletnie okresy posiadania przewidziane w art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed tą datą. Nowela ta wprowadziła zasadę, że do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed 1 październikiem 1990 r., zastosowanie mają przepisy nowe, czyli dłuższe okresy posiadania (art. 9).

Jeśli chodzi o zasiedzenie nieruchomości, które zarówno przed zmianą przepisów, jak i po zmianie mogły być przedmiotem zasiedzenia, to o ile do zasiedzenia doszło przed wejściem w życie wskazanej ustawy nowelizującej, do takich przypadków zastosowanie mają przepisy poprzednie, czyli dziesięcioletni i dwudziestoletni okres posiadania samoistnego. Jeżeli zaś wedle przepisów poprzednio obowiązujących do zasiedzenia nie doszło, do takich przypadków zastosowanie mają nowe przepisy.

Za dobrą wiarę przyjmuje się sytuację, w której posiadacz pozostaje w błędnym, lecz uzasadnionym okolicznościami przekonaniu, że przysługuje mu prawo własności. Co do zasady bowiem posiadacz określonej rzeczy winien wiedzieć, jakim prawem do tej rzeczy dysponuje. Istnieją jednak okoliczności, w których uzasadnione może okazać się przekonanie posiadacza, że jest właścicielem danej rzeczy, pomimo że tak w rzeczywistości nie jest. Tylko w takich sytuacjach można twierdzić, że posiadacz był w dobrej wierze. Nie uzasadnia bowiem dobrej wiary sytuacja, w której posiadacz powinien wiedzieć, że nie jest właścicielem danej rzeczy. W złej wierze jest ten kto wie albo wiedzieć powinien, że prawo własności nie przysługuje jemu, lecz innej osobie.

Posiadaczowi zgodnie z art. 7 k.c. przysługuje domniemanie istnienia dobrej wiary, jednakże jest to domniemanie wzruszalne i za pomocą wszelkich dostępnych środków dowodowych można je obalić. Ponadto, zgodnie z przytoczoną wyżej wypracowaną w orzecznictwie definicją dobrej wiary, jest nią sytuacja wyjątkowa uzasadniona usprawiedliwionymi okolicznościami.

Dla przyznania posiadaczowi przymiotu posiadania w dobrej wierze nie wystarcza jego przekonanie, że jest właścicielem określonej nieruchomości, że posiada ją w sposób nienaruszający praw innych osób, ale musi to być przekonanie uzasadnione wyjątkowymi usprawiedliwionymi okolicznościami, w których okoliczności te dają logiczne i merytoryczne uzasadnienie do twierdzenia, że posiadacz pozostawał w błędnym przekonaniu co do prawa własności.

Natomiast złą wiarę należy przypisać osobie, która bądź to wie, że nie przysługuje jej określone prawo, bądź też nie wie o tym, ale brak jest uzasadnionych podstaw do usprawiedliwienia tej niewiedzy. We wszystkich tych stanach faktycznych, gdzie nie ma mowy o dobrej wierze posiadacza, własność nieruchomości przez zasiedzenie nabywa się z upływem dłuższego okresu posiadania.

Należy także wskazać, że do oceny, czy posiadacz był w dobrej bądź w złej wierze, decydujący jest moment wejścia w posiadanie nieruchomości. Zatem fakt, że posiadacz w trakcie zasiadywania nieruchomości tj. już po objęciu posiadania dowiedział się o tym, że nie jest właścicielem nieruchomości, nie wpływa na jego złą wiarę.

Samoistny posiadacz w złej wierze wie, że nie jest właścicielem nieruchomości, ale chce posiadać ją tak, jakby był właścicielem (animus rem sibi habendi) i manifestuje tę wolę w zachowaniach dostrzegalnych dla otoczenia.

Wprawdzie rodzice wnioskodawcy byli przekonani, że posiadana przez nich nieruchomość obejmuje również zajmowaną część obecnej działki nr (...), jednakże nie znajdowało to podstawy w treści aktu darowizny dokonanej przez małżonków P. na rzecz ich córki D. M., gdzie wskazano, że przedmiotem darowizny była niezabudowana nieruchomość. Wskazanie to winno budzić wątpliwości chociażby ze względu, na fakt, że darowana nieruchomość obejmowała także zabudowania gospodarcze.

W rachubę powinien zatem wchodzić okres samoistnego posiadania w złej wierze. Objęcie części nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) w wyłączne posiadanie nastąpiło najpóźniej z chwilą przejęcia gospodarstwa rolnego przez rodziców wnioskodawcy, a zatem w dniu 5 czerwca 1972 r., do zasiedzenia nie doszło przed 1 październikiem 1990 r., zatem w przedmiotowej sprawie znajdą zastosowanie dłuższe terminy posiadania przewidziane obecnie w art. 172 k.c.

Należy zauważyć, że rodzice wnioskodawcy zajmowali wskazany fragment objętej żądaniem wniosku nieruchomości w sposób wyłączny. Zajmowana część obejmowała część znajdującego się na nieruchomości budynku mieszkalnego, znajdującego się po tej części podwórza, wjazdu, ogródka urządzonego w pasie między budynkiem mieszkalnym a drogą, gdzie matka wnioskodawcy sadziła kwiaty. Wskazana część posiadała dostrzegalne dla otoczenia wyodrębnienie, podwórze zostało odgrodzone od części zajmowanej przez rodzinę R., ogrodzenie zostało wykonane również od strony drogi, każda z części budynku mieszkalnego miała wyodrębnione wejście oraz funkcjonalną odrębność chociażby w zakresie odrębnej numeracji czy przyłącza energetycznego.

Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter posiadania samoistnego. Samoistne posiadanie nieruchomości zdefiniowane w art. 336 k.c., które prowadzi do zasiedzenia jej własności, może odnosić się do pełnego prawa albo też jego idealnej części.

Zgodnie z treścią art. 336 k.c. posiadaczem samoistnym jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel, a więc z zamiarem władania dla siebie. Rzecz jasna nie chodzi tu o bycie właścicielem, ale o taki sposób władania rzeczą, który sprawia uzasadnione przekonanie, w szczególności wobec otoczenia, że posiadacz jest właścicielem rzeczy.

Ponadto istotą samoistnego posiadania jest własne wewnętrzne przekonanie posiadacza i jego uzewnętrzniona wola traktowania siebie jak właściciela. Posiadacz musi więc posiadać nieruchomość z zamiarem posiadania jej dla siebie, a nie dla innej osoby. Dlatego wyklucza możliwość zasiedzenia posiadanie o charakterze zależnym, czyli takim, które polega na tym, że posiadacz włada rzeczą jak użytkownik, zastawnik, dzierżawca, najemca, biorący rzecz w użyczenie bądź posiadający inne prawo, z którym łączy się władztwo nad cudzą rzeczą.

Wola władania nieruchomością dla siebie polega na tym, że posiadacz chce i może wykonywać takie czynności, które wobec otoczenia będą wskazywały na to, że posiadacz jest właścicielem rzeczy albo przynajmniej traktuje ją w taki sposób jakby stanowiła jego własność.

Zatem z posiadaniem samoistnym mamy do czynienia wtedy, gdy po stronie władającego istnieje możność rzeczywistego władania faktycznego nieruchomością w takim zakresie, jaki odpowiada zakresowi uprawnień właściciela, jak i manifestowania w sposób dostrzegalny dla otoczenia działania we własnym imieniu (zob. uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 26 października 2007 r., III CZP 30/07, OSNC 2008, nr 5, poz. 43, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 1986 r., III CRN 60/86, OSNC 1987, z. 9, poz. 138, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2010 r., III CSK 300/09, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2002 r., I CKN 1009/00, niepubl.).

Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niezależny od woli innej osoby stan władztwa.

Zgodnie z art. 339 k.c. domniemywa się, że ten kto rzeczą faktycznie włada jest jej posiadaczem samoistnym, domniemanie to ma charakter wzruszalny. Do nabycia prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie prowadzi jedynie nieprzerwane posiadanie nieruchomości przez określony czas, zatem władanie musi mieć charakter ciągły. Przepis art. 340 k.c. formułuje domniemanie ciągłości posiadania.

Okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy wskazują w dostateczny i nie budzący wątpliwości sposób, że z chwilą zajęcia fragmentu nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), ten fragment nieruchomości był wykorzystywany wyłącznie w interesie właściciela działki nr (...), bez żadnych uzgodnień z faktycznymi właścicielami działki nr (...), którzy w tym zakresie nie podejmowali żadnych działań o charakterze właścicielskim.

Rodzice wnioskodawcy podejmowała swobodne decyzje odnośnie zajmowanej części działki nr (...), a po przekazaniu posiadanego gospodarstwa rolnego na rzecz wnioskodawcy, to wnioskodawca podejmował decyzje odnośnie wskazanej części działki nr (...), w budynku mieszkalnym ustanowił na rzecz rodziców służebność mieszkania.

W tej sytuacji istnieje możliwość doliczenia przez wnioskodawcę na podstawie art. 176 k.c. okresu posiadania poprzednika.

Niewątpliwie od dnia 6 czerwca 1972 r. upłynął trzydziestoletni okres samoistnego posiadania odnośnie zajętego fragmentu działki nr (...) należącej obecnie do uczestników postępowania.

Sąd powinien z urzędu uwzględnić doliczenie okresu posiadania poprzednika do czasu posiadania aktualnego posiadacza, jeżeli przeniesienie posiadania nastąpiło podczas biegu zasiedzenia, a łączny czas posiadania posiadacza aktualnego i jego poprzednika prowadzi do zasiedzenia. W takim zakresie sąd nie jest związany żądaniem wniosku (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 20 lutego 2013 r., III CSK 156/12, LEX nr 1314357).

Oczywistym jest, że posiadacz nieruchomości może korzystać z zasiedzenia, choćby przez cały czas posiadania był świadomy tego, że wykonywane prawo mu w ogóle nie przysługuje (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1997 r., III CKN 79/97, niepubl.).

Świadomość bowiem posiadacza, że wykonywane wobec rzeczy prawo mu w istocie nie przysługuje (albo też przekonanie, że prawo to mu przysługuje) rozstrzyga o jego złej lub dobrej wierze, ma znaczenie prawne dla wymaganej do zasiedzenia długości okresu posiadania (tak przy nieruchomościach), bądź w ogóle wyklucza zasiedzenie (tak przy ruchomościach, których własności posiadacz w złej wierze uzyskać przez zasiedzenie w ogóle nie może).

Samoistność natomiast posiadania zależy od stanu woli posiadacza i od jej uzewnętrzniania w sposób możliwie "czytelny" dla otoczenia. Samoistny posiadacz w złej wierze wie, że nie jest właścicielem nieruchomości, ale chce posiadać ją tak, jakby był właścicielem (animus rem sibi habendi) i manifestuje tę wolę w zachowaniach dostrzegalnych dla otoczenia.

W ocenie sądu zarówno wnioskodawca, jak i jego rodzice, byli samoistnymi posiadaczami zajętej części działki nr (...) w złej wierze. Przeświadczenie, że przysługiwało im prawo własności odnośnie tej części nieruchomości nie znajdowało dostatecznego uzasadnienia w treści dokumentów stanowiących podstawę nabycia prawa własności odnośnie posiadanego gospodarstwa rolnego.

Fakt ten powoduje jedynie wydłużenie okresu, przez jaki musi nieprzerwanie trwać posiadanie nieruchomości, ażeby doprowadzić do zasiedzenia.

Oczywistym jest również, że ich dotychczasowe działania odnośnie zajmowanej części zabudowanej działki nr (...), objęcie w posiadanie i wykorzystywanie tej części nieruchomości jako swojego centrum życiowego, miejsca zamieszkania, jednoznacznie uzewnętrzniły ich wolę władania tą częścią działki jak posiadacze samoistni.

Przez szereg lat właściciele nieruchomości obejmującej działkę nr (...) nie podejmowali żadnych działań, które mogłyby doprowadzić do przerwania samoistnego charakteru posiadania przedmiotowej części nieruchomości.

Należy ponadto zauważyć, że nawet w sytuacji, w której samoistny posiadacz w złej wierze zwraca się do właściciela lub innej osoby, którą uważa za właściciela, z ofertą nabycia własności tej rzeczy w drodze umowy, jego posiadanie nie jest pozbawione przymiotu samoistności, chyba że z innych okoliczności wynika, że rezygnuje z samodzielnego i niezależnego od woli innej osoby władania rzeczą (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2009 r., I CSK 430/08, LEX 528169).

Podejmowane przez wnioskodawcę po otrzymaniu wezwania do wydania zajmowanej części działki nr (...) czynności mające na celu nabycie własności odnośnie zajmowanej nieruchomości w żadnym razie nie zmieniły samoistnego charakteru posiadania przez wnioskodawcę tej części nieruchomości.

W ocenie sądu nie zasługiwał na uwzględnienie podniesiony przez uczestników postępowania zarzut przysługiwania nabywcy spornej nieruchomości ochrony wynikającej z zasady rękojmii wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Ustawodawca przez instytucję rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych umożliwia osobie działającej w dobrej wierze, opartej na zaufaniu do tego specyficznego urzędowego rejestru, nabycie prawa własności nieruchomości w drodze odpłatnej czynności prawnej z osobą wpisaną w księdze jako jej właściciel, nawet jeżeli nie jest ona rzeczywistym właścicielem nieruchomości.

W piśmiennictwie raczej nie budzi wątpliwości możliwość objęcia ochroną wynikającą z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych przypadku, w którym przyczyną niezgodności pomiędzy stanem ujawnionym w księdze a rzeczywistym stanem prawnym był upływu terminu zasiedzenia nieruchomości biegnącego przeciwko jej wpisanemu właścicielowi. Ta przyczyna niezgodności powoływana jest w literaturze jako jedno z przykładowych zdarzeń prawnych prowadzących do rozbieżności między treścią zapisów w księdze a stanem rzeczywistym stwarzających podstawy do działania rękojmi.

Wśród przesłanek warunkujących zastosowanie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych należy wyróżnić przesłanki pozytywne i negatywne. Przesłankę pozytywną, której zaistnienie jest konieczne, stanowi dokonanie rozporządzenia prawem ujawnionym w księdze w drodze czynności prawnej. Przesłankę negatywną, której zaistnienie wyklucza zastosowanie rękojmi, stanowią nieodpłatność rozporządzenia oraz występowanie złej wiary ze strony nabywcy.

Wymogiem warunkującym nabycie prawa własności nieruchomości od nieuprawnionego jest pozostawania nabywcy w dobrej wierze.

Dla oceny, czy w konkretnej sytuacji ten warunek został spełniony, ustawodawca w treść art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U.2016.790 z późn. zm.) sformułował legalną definicję złej wiary, zgodnie z którą „w złej wierze jest ten kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym, albo ten, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć”.

Wynika z niej, że dobrą wiarę nabywcy wyłącza zarówno wiedza, jak i jej brak, w sytuacji, w której nabywca z łatwością mógł się o występującej niezgodności dowiedzieć. Takie sformułowanie złej wiary należy utożsamiać z rażącym niedbalstwem nabywcy, przy czym dominującym w judykaturze i piśmiennictwie jest pogląd, że o charakterze minimum staranności decyduje sprawdzenie wpisów w księdze wieczystej oraz sprawdzenie w miejscu położenia nieruchomości w czyim posiadaniu się ona znajduje. Taki stan rzeczy wynika z faktu, że od nabywcy nie powinno się wymagać przeprowadzenia skomplikowanych czynności celem ustalenia prawidłowego stanu prawnego nieruchomości.

Wypada zauważyć, że do aktu notarialnego z dnia 16 czerwca 2003 r. umowy sprzedaży nieruchomości obejmującej działki nr (...) został przedłożony wypis z rejestru gruntów z dnia 30 maja 2003 r., a także wyrys z mapy sporządzony dnia 2 czerwca 2003 r. i wydany dnia 6 czerwca 2003 r. z zaznaczeniem położenia na mapie wskazanych działek. Z dokumentów tych, zarówno z wypisu z rejestru gruntów, jak i z wyrysuj z mapy, jednoznacznie wynikało, że działka nr (...) była wówczas działką zabudowaną. Do dnia sporządzenia przedmiotowego aktu notarialnego upłynął wystarczający czas na dokonanie oględzin nieruchomości przez nabywcę. Dość charakterystyczne umiejscowienie działki nr (...) na sporządzonym wyrysie z mapy (przy głównej drodze, za zakrętem, od którego odchodziła droga), nie powinno nastręczać dużych trudności z lokalizacją tej działki w terenie, tym bardziej, że wskazana działka znajdowała się praktycznie w centrum miejscowości o nazwie S. w gminie S. i na działce tej faktycznie zamieszkiwał zbywca nieruchomości. Przeprowadzone w niniejszej sprawie oględziny nieruchomości potwierdziły dość charakterystyczne miejsce położenie nieruchomości (przy głównej drodze, pomiędzy dwoma zakrętami), co pozwalało na dość łatwą lokalizacją tej działki w terenie.

Minimum staranności po stronie nabywcy powinno obejmować sprawdzenie w miejscu położenia nieruchomości jej faktycznego stanu, umiejscowienia, granic, sąsiedztwa, naniesień, czy nasadzeń. Nawet pobieżne oględziny odnośnie działki nr (...) dawały podstawy do stwierdzenia, że na działce tej znajdował się duży dom mieszkalny, którego stan nie pozwalał na przyjęcie, że był to wówczas budynek opuszczony czy zniszczony.

Nabywca zatem z łatwością mógł stwierdzić, że opis nabywanej nieruchomości zawarty w akcie notarialnym nie odpowiadał faktycznemu stanowi odnośnie nabywanej nieruchomości. Zresztą potwierdzają to również zeznania świadka T. P., który zeznał, że M. C. (2) wiedział, że wskazanym aktem notarialnym nabył zabudowaną działkę nr (...) położoną w S., w czasie jazdy wskazał świadkowi umiejscowienie budynku na tej działce. Musi również wzbudzać wątpliwości kwota wskazana w akcie notarialnym, za którą doszło do nabycia przedmiotowej nieruchomości.

W tych okolicznościach nie sposób zatem przyjąć, że po stronie nabywcy nieruchomości występowały przesłanki warunkujące zastosowanie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Uczestnicy postępowania jako spadkobiercy nabywcy nieruchomości weszli w sytuację prawną swego poprzednika prawnego.

Stwierdzenie zasiedzenia ma ten skutek, że określa nowy stan prawny nieruchomości, poczynając od daty wskazanej w postanowieniu sądu, bez względu na skutki późniejszych zdarzeń, które ten stan mogą odmiennie kształtować.

W postępowaniu o zasiedzenie sąd wydaje postanowienie, w którym stwierdza, kto nabył własność nieruchomości w określonej chwili, a tym samym, kto własność tę utracił, bez względu na to, czy w chwili orzekania nabywca zachował własność przedmiotu zasiedzenia. Każde późniejsze nabycie własności, niezależnie od podstawy prawnej, odbywa się jego kosztem.

Należy zauważyć, że w postępowaniu o stwierdzenie zasiedzenia sąd nie jest związany żądaniem wniosku w zakresie określenia podmiotu, który nabył własność rzeczy przez zasiedzenie, daty tego nabycia, ewentualnie stwierdzenia nabycia tej rzeczy w mniejszym niż wnioskowanym zakresie, natomiast jest związany wskazanym we wniosku przedmiotem zasiedzenia oraz określeniem prawa, jakie w wyniku zasiedzenia zostało nabyte (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 13 października 2010 r., I CSK 582/09, niepubl.).

Jednocześnie jednak stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania (zob. uchwałę składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 11 czerwca 2015 r., III CZP 112/14, (...) Biul.SN 2015/6/5, M.Prawn. 2015/13/675).

Z tych względów w oparciu o przywołane przepisy sąd stwierdził, że wnioskodawca P. M. nabył przez zasiedzenie z dniem 5 czerwca 2002 r.:

Współposiadanie przez samoistnych posiadaczy nieruchomości zabudowanej może polegać również na korzystaniu z określonych pomieszczeń oraz przyległego terenu. W tym przypadku przedmiotem nabycia własności w drodze zasiedzenia jest udział w tej nieruchomości, przy czym domniemywa się , że udziały współwłaścicieli są równe, chyba że z okoliczności sprawy, a w szczególności z zakresu zajmowanych przez poszczególnych współposiadaczy pomieszczeń w całej nieruchomości wynika co innego (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1978 r., III CZP 96/77, OSNC 1978/11/195).

Wobec posiadania przez wnioskodawcę części projektowanej działki nr (...) jedynie w zakresie fragmentu budynku mieszkalnego o powierzchni 101 m², przy całej powierzchni projektowanej działki nr (...), przedmiotem nabycia własności w drodze zasiedzenia był udział (...) w tej nieruchomości.

Z tych względów w oparciu o przywołane przepisy sąd orzekł jak w punkcie 1. sentencji postanowienia.

Zarówno wnioskodawca, jak i uczestnicy postępowania, wnieśli o zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania.

Zgodnie z art. 520 § 2 k.p.c., jeżeli uczestnicy postępowania nieprocesowego są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników.

Z kolei zgodnie z art. 520 § 3 k.p.c., jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie.

Sprzeczność interesów pomiędzy uczestnikami w rozumieniu art. 520 § 2 i 3 k.p.c. występuje wtedy, gdy postanowienie kończące w sprawie wywiera wpływ dla jednych zainteresowanych na zwiększenie, a dla innych na zmniejszenie ich praw.

W postępowaniu nieprocesowym sąd ma ocenić, czy rodzaj sprawy, jej okoliczności i wątpliwość występujących w niej zagadnień prawnych czyniły i w jakim zakresie nietrafność, lub nawet oczywistą niesłuszność stanowiska któregoś z uczestników w tym sensie „przegrywającego sprawę” i w zależności od tej oceny odmówić zasądzenia, albo zasądzić zwrot kosztów. Rozwiązanie to jest elastyczne i uwzględnia różnorodność spraw rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym.

Należy zauważyć, że w sprawie o zasiedzenie, ustanowienie służebności drogi koniecznej, czy też służebności gruntowej o treści służebności przesyłu lub służebności przesyłu, ze względu na to, że zainteresowani przeważnie nie mają wspólnych interesów, nie stosuje się w zasadzie art. 520 § 1 k.p.c.

W przedmiotowej sprawie stanowiska wnioskodawcy i uczestników postępowania były sprzeczne, uczestnicy postępowania jako współwłaściciele nieruchomości konsekwentnie wnosili o oddalenie wniosku i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Złożony wniosek co do zasady został uwzględniony, w konsekwencji uczestników postępowania należało potraktować jako przegrywających sprawę.

Uznając zatem, że interesy wnioskodawcy oraz uczestników postępowania były ze sobą sprzeczne, zaś przedmiotowy wniosek został co do zasady uwzględniony, sąd w równym stopniu w kwotach po 3.908,50 zł obciążył uczestników postępowania obowiązkiem zwrotu wnioskodawcy poniesionych kosztów postępowania, czyli w łącznej kwocie 7.817 zł obejmującej: opłatę sądową od wniosku 2.000 zł, wydatki na opinie biegłych 4.000 zł, opłatę skarbową od pełnomocnictwa 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika wnioskodawcy w osobie adwokata w kwocie 1.800 zł [§ 5 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800) w brzmieniu sprzed 27 października 2016 r. w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2016 r. poz. 1668)], czyli 50% stawki 3.600 zł obliczonej od wskazanej wartości przedmiotu postępowania.

Okoliczności niniejszej sprawy nie uzasadniały zastosowania przez sąd w tym zakresie regulacji przewidzianej w przepisie art. 102 k.p.c.

Należy zauważyć, że złożenie niniejszego wniosku niewątpliwie było podyktowane kierowanymi przez uczestników postępowania do wnioskodawcy żądaniami wydania zajmowanej części nieruchomości, zanegowaniem przez uczestników postępowania wieloletniego stanu faktycznego posiadania przedmiotowej nieruchomości budynkowej. Powołanie się przez uczestników postępowania na ochronę wynikającą z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych nie znajdowało dostatecznego uzasadnienia, mając na uwadze chociażby samą treść aktu notarialnego, który stanowił podstawę nabycia przedmiotowej nieruchomości. Działania te podyktowane były wyłącznie własnym interesem. W świetle ujawnionych okoliczności faktycznych winny również podlegać negatywnej ocenie w rozumieniu zasad współżycia społecznego. Wypada również zauważyć, że pomimo udzielenia terminu, strony nie doprowadziły do wypracowania warunków regulujących kwestię spornej nieruchomości.

Z tych względów w oparciu o przywołane przepisy sąd postanowił jak w punkcie 2. orzeczenia.

W zakresie nieuiszczonej części wydatków sądowych związanych z opiniami biegłych w łącznej kwocie 7.198,24 zł [k. 174, 229, 252], w oparciu o przepis art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) w zw. z art. 520 § 2 k.p.c., sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kutnie od uczestników postępowania kwoty po 3.599,12 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych. W ocenie sądu brak uzasadnionych podstaw do odstąpienia od obciążenia uczestników postępowania kosztami postępowania w tej części.

I Ns 319/16

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE