Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący sędzia Sądu Okręgowego Mirosław Kędzierski

Protokolant Ewelina Rajska

przy udziale Dariusza Kuberskiego - prokuratora Prokuratury Okręgowej
w Bydgoszczy

po rozpoznaniu dnia 3 grudnia 2019 r.

sprawy P. K. (K.) s. L. i G., ur. (...) I.

oskarżonego z art. 224 § 2 k.k. i inne.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Inowrocławiu

z dnia 27 maja 2019 r. sygn. akt II K 116/19

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że wymierzoną oskarżonemu karę pozbawienia wolności obniża do 8 (ośmiu) miesięcy;

2.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części;

3.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i jego wydatkami obciąża Skarb Państwa.

IV Ka 942/19

UZASADNIENIE

P. K. oskarżony został o to, że w dniu 03 lutego 2019 roku w I., podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych przez funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w I. sierż. sztab. A. G., st. sierż. M. D. i sierż. sztab. M. S. znieważył w/wym. Funkcjonariuszy w ten sposób, że używał pod ich adresem słów wulgarnych, powszechnie uznanych za obelżywe oraz kierował wobec nich groźby bezprawne i pozbawienia życia, zwolnienia ze służby w celu zmuszenia ich do zaniechania prawnych czynności służbowych przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu pięciu lat po odbyciu co najmniej sześciu miesięcy kary pozbawienia wolności tj. w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio karanym za przestępstwa podobne określone w art. 222 § 1 kk w zw. z art. 157 § 2 kk, art. 224 § 2 kk i art. 226 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z dnia 23.11.2011 roku sygn. akt III K 269/11, którą odbył w okresie od 30.11.2010 roku do 02.12.2010 roku oraz od 09.09.2013 roku do 24.10.2013 roku oraz od 19.12.2014 roku do 30.06.2015 roku

- to jest o przestępstwo określone w art. 224 § 2 kk i art. 226 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

Wyrokiem z dnia 27 maja 2019 roku Sąd Rejonowy w Inowrocławiu uznał oskarżonego P. K. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego wyżej tj. występku z art. 224 § 2 kk w zb. z art. 226 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to na podstawie art. 224 § 2 kk w zw. z art. 11 § 3 kk wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności ; na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonych M. S., M. D., A. G. tytułem zadośćuczynienia kwoty po 400 złotych dla każdego z pokrzywdzonych ; na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolnił oskarżonego z ponoszenia kosztów sądowych, obciążając nimi Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli obrońca i oskarżony osobiście.

Obrońca oskarżonego, na podstawie art. 425 § 2 i 444 kpk zaskarżył powyższy wyrok w części, tj. dotyczącej wymierzenia oskarżonemu w pkt 1 części rozstrzygającej wyroku kary 1 roku pozbawienia wolności oraz w pkt 2 zasądzenia na rzecz pokrzywdzonych zadośćuczynienia kwoty po 400,00zł.

Mając na względzie art. 427 § 2 i 438 pkt 4 kpk wyrokowi temu zarzucił rażącą niewspółmierność kary poprzez nieuwzględnienie w należytym stopniu okoliczności łagodzących,- tj. przyznania się do winy i wyjaśnienia okoliczności zdarzenia przez P. K., postawy oskarżonego po popełnieniu czynu oraz pozytywnej prognozy kryminologicznej, - w sytuacji gdy dla zrealizowania celów procesu wystarczające było wymierzenie kary pozbawienia wolności w niższym wymiarze lub o charakterze wolnościowym, tj. kary w zawieszeniu oraz orzeczenia obowiązku naprawienia szkody na rzecz każdego z pokrzywdzonych po 200,00 zł.

Ponadto na podstawie art. 427 § 2 i 438 pkt 1 kpk zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj. art. 63 § 1 i 5 k.k. poprzez nie zaliczenie na poczet kary okresu tymczasowego aresztowania oskarżonego w sprawie tj. od 03 lutego 2019r. godzina 16:30 do 05 marca 2019r. godzina 16:30.

Obrońca na podstawie art. 427 § 1 i 437 § 1 kpk wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez wymierzenie, oskarżonemu P. K. kary o charakterze wolnościowym, względnie orzeczenie kary pozbawienia wolności w niższym wymiarze, obowiązku naprawienia szkody na rzecz każdego z pokrzywdzonych w kwocie po 200,00 zł. oraz zwolnienie od kosztów sądowych w całości za II instancję

Oskarżony w apelacji osobistej stwierdził, że „wyrok jest zbyt surowy, przyznawał się do winy, nie mataczył, w AŚ podjął terapię przeciwalkoholową by więcej nie dopuścić do sytuacji jak w niniejszej sprawie…dlatego według niego karą sprawiedliwą byłaby kara mieszana”, o jaką wniósł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Apelacje oskarżonego i jego obrońcy są zasadne w części w której kwestionują wymiar orzeczonej kary pozbawienia wolności i w tym zakresie podlegała uwzględnieniu. Nie są natomiast zasadne w części, w której domagały się orzeczenia kary mieszanej ( oskarżony) lub wolnościowej oraz kwestionujący wymiar orzeczonego zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonych ( obrońca).

Nie jest też zasadny zarzut obrońcy naruszenia prawa materialnego, o czym w dalszej części uzasadnienia.

Na wstępie należy zauważyć, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy i na ich podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne oraz należycie wykazał winę oskarżonego.

Ocena materiału dowodowego dokonana przez sąd I instancji nie wykazuje błędów, nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów chronionej przepisem art.7 kpk.

Rozważania dotyczące oceny dowodów odznaczają się szczegółowością i wnikliwością. Do przypisanego oskarżonemu czynu Sąd Rejonowy zastosował także właściwą kwalifikację prawną.

Z kolei w części zaskarżonego wyroku dotyczącego rozstrzygnięcia o karze wymierzonej oskarżonemu sąd podzielił zarzut skarżących o rażącej niewspółmiernej surowości tego rozstrzygnięcia w zakresie wymiaru kary pozbawienia wolności.

Odnosząc się do tak postawionego zarzutu apelacji należy wskazać, że jako podstawę odwoławczą ustawodawca traktuje tylko taką niewspółmierność kary, która ma charakter rażący. Niewspółmierność musi zatem już przy wstępnym oglądzie rzucać się w oczy i nie nadawać się do zaakceptowania, nie może być więc to dysproporcja mała ale znaczna. Z sytuacją rażącej niewspółmierności mamy do czynienia w szczególności wówczas, gdy rozmiar represji w rozpoznawanej sprawie jest w sposób oczywisty nieproporcjonalny w stosunku do dolegliwości wymierzanych podobnym sprawcom w podobnych sprawach.

Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w wyroku z 2 lutego 1995 roku wyraził pogląd, iż nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (KRN 198/94 OSNKW 1995, z.6, poz.18). Zatem rażąca niewspółmierność kary zachodzić może tylko wówczas, gdyby na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji, a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary art.53 kk oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (wyrok Sądu Najwyższego z 14 listopada 1973r, III KR 254/73 OSNPG 1974, z.3-4, poz.51).

Kierując się powyższymi zasadami Sąd Okręgowy podziela zawarty w apelacji zarzut upatrujący w orzeczeniu wobec oskarżonego P. K. kary roku pozbawienia wolności rażącej niewspółmierności. Kara wymierzona przez Sąd Rejonowy w tej wysokości byłaby rażąco niewspółmiernie surowa do stopnia jego winy i stopnia społecznej szkodliwości jego czynu. Powyższe stanowisko sąd odwoławczy oparł przede wszystkim na uznaniu, iż wymierzając temu oskarżonemu karę Sąd Rejonowy w Bydgoszczy nienależycie uwzględnił fakt wyrażonej skruchy przez oskarżonego oraz przeproszenia pokrzywdzonych, także na piśmie. Nie bez znaczenia jest też i to , że oskarżony od początku przyznawał się do winy.

Dlatego też Sąd zmienił zaskarżony wyrok poprzez obniżenie orzeczonej kary pozbawienia wolności do 8 miesięcy, uznając ją za adekwatną do stopnia winy i społecznej szkodliwości jego czynu oraz że spełni ona wobec niego cele kary w zakresie wychowawczego oddziaływania.

Z kolei żądania zawarte w apelacjach o orzeczenie kary wolnościowej kary budzi zasadnicze zastrzeżenia i nie mogło zostać uwzględnione.

Zdaniem Sądu Okręgowego zachowanie oskarżonego na przestrzeni ostatnich lat nie wskazuje aby zrozumiał on naganność dotychczasowego postępowania oraz że stosowane wobec niego środki wychowawcze nie okazały się na tyle skuteczne, aby oskarżony uświadomił sobie skutki i konsekwencje związane z wejściem w konflikt z prawem. Oskarżony w sumie był 15-krotnie karany, w tym kilkakrotnie na kary wolnościowe pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz kary ograniczenia wolności. Tym samym należy uznać, iż poprzednio orzeczone kary wolnościowe okazały się niewystarczające dla osiągnięcia celów kary, nie wdrożyły go do przestrzegania porządku prawnego. W konsekwencji orzeczenie ponownie tego rodzaju kary nie spełniłoby dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 kk. Niezmiernie istotnym jest i to, że w niniejszej sprawie oskarżony odpowiada w warunkach recydywy za czyny tego samego rodzaju.

Należy też zauważyć, że żądanemu przez obrońcę orzeczeniu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania sprzeciwia się obecne brzmienie przepisu art. 69§ 1 kk.

Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego tylko wymierzenie kary bezwzględnej 8 miesięcy pozbawienia wolności będzie właściwą i zarazem wystarczającą karą dla osiągnięcia wobec tego oskarżonego wszystkich jej celów, a nade wszystko skłoni go do przemyśleń nad własnym postępowaniem i zmobilizuje go do poprawy zachowania w przyszłości.

Jak wyżej wskazano, orzekając karę sąd uwzględnia też potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Chodzi tu o wpływ jaki orzeczona kara powinna wywrzeć w kierunku ugruntowania w społeczeństwie prawidłowych ocen prawnych i stosownego do tych ocen postępowania, o potwierdzenie przekonania, że w walce z przestępczością zwycięża praworządność, a sprawcy są sprawiedliwie karani. Wpływ ten oznacza, iż kara powinna oddziaływać przede wszystkim na środowisko sprawcy, ale też na środowisko pokrzywdzonego, aby ugruntować świadomość, że ten kto w przestępczy sposób narusza dobra pozostające pod ochroną prawną zostanie sprawiedliwie ukarany.

Kara jest istotnym środkiem zwalczania przestępczości.

Karą współmierną i dającą zarazem zadośćuczynienie społecznemu poczuciu sprawiedliwości jest kara, która uwzględnia wszystkie dyrektywy jej wymiaru zawarte w kodeksie.

W realiach przedmiotowej sprawy należy uznać, iż tylko kara bezwzględna pozbawienia wolności może odnieść względem oskarżonego zamierzone skutki i zrealizować cel nadrzędny, to jest by go należycie wychować do życia w społeczeństwie.

Reasumując powyższe rozważania stwierdzić należy, iż orzeczona wobec oskarżonego jakakolwiek kara o charakterze wolnościowym nie spełniłaby wszystkich zakładanych przez ustawodawcę celów i nie byłaby karą sprawiedliwą . Z tego też względu Sąd Okręgowy uznał zarzut apelacji o rażącej niewspółmierności wymierzonej kary w tej części za nie trafny.

Nie ma też jakichkolwiek podstaw do zmiany wyroku w części orzeczenia o obowiązku zadośćuczynienia na rzecz każdego z pokrzywdzonych w wysokości po 400 zł. Kwotę tą należy bowiem uznać za bardzo umiarkowaną, mającą oparcie w realiach sprawy i nie ma żadnych podstaw do jej dalszego obniżenia. Tym bardziej, że obrońca nie wskazał takich argumentów, które dawałyby asumpt do takiego rozstrzygnięcia sądu odwoławczego.

Nie ma też podstaw do zmiany wyroku i zaliczenia okresu tymczasowego aresztowania oskarżonego na poczet kary w niniejszej sprawie albowiem na k. 96 akt sprawy znajduje się zawiadomienie AŚ w B., iż w dniu 6 lutego 2019 roku okres ten ( od 3 lutego do 5 marca 2019 roku) wliczono oskarżonemu do wykonywania kary pozbawienia wolności w sprawie II K 202/18.

O kosztach sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym orzeczono zgodnie z art.636 kpk w zw. z art.624§1 kpk, mając na uwadze aktualną sytuację rodzinną i majątkową oskarżonego oraz konieczność odbywania orzeczonej kary w warunkach więziennych.