Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 grudnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. odmówił B. Z. prawa do renty rodzinnej po zmarłym w dniu 2 sierpnia 2018 r. W. Z.. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 23 listopada 2018 r. stwierdziła, że B. Z. jest całkowicie niezdolna do pracy, przy czym całkowita niezdolność do pracy powstała po 21 czerwca 1988 r., wobec czego brak jest podstaw prawnych do przyznania prawa do renty rodzinnej.

/decyzja k.22 plik I akt ZUS/

W dniu 13 grudnia 2018 r. B. Z. złożyła odwołanie od ww. decyzji wskazując ,że nie zgadza się z jej treścią. W treści odwołania B. Z. wskazała ,że całkowita niezdolność do pracy powstała u niej przed 16 rokiem życia , gdyż od dziecka jest osobą upośledzoną umysłowo , jak również występuje u niej upośledzenie słuchu. B. Z. zaznaczyła ,że ukończyła Specjalną Szkołę Podstawową dla Dzieci Niedosłyszących oraz (...) dla G. , ale co istotne , z uwagi na stan zdrowia nigdy nie pracowała zawodowo. Co więcej , z uwagi na stwierdzone upośledzenie posiada prawo do renty socjalnej przyznanej na stałe.

/odwołanie k.3 – 3 odwrót/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. Pełnomocnik organu rentowego przytoczył argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k.4 – 5/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni B. Z. urodziła się (...); posiada prawo do renty socjalnej – na stałe od 1 października 2003 r. B. Z. legitymuje się wykształceniem zasadniczym w zawodzie szwaczki. Wnioskodawczyni nigdy nie pracowała zawodowo.

/okoliczności bezsporne/

Ojciec wnioskodawczyni W. Z. zmarł 2 sierpnia 2018 r.

/okoliczność bezsporna/

W dniu 22 sierpnia 2018 r. B. Z. złożyła wniosek o rentę rodzinną po zmarłym W. Z..

/wniosek k. 1 – 5 odwrót plik I akt ZUS/

Lekarz Orzecznik ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznał u wnioskodawczyni : upośledzenie umysłowe nieokreślone oraz niedosłuch. Orzeczeniem z dnia 10 października 2018 r. Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził, że wnioskodawczyni jest trwale , całkowicie niezdolna do pracy , a niezdolność ta powstała przed 21 czerwca 1988 r.

/opinia lekarska z dnia 10 października 2018 r. k.3 – 3 odwrót plik II akt ZUS , orzeczenie k.14 – 14 odwrót plik I akt ZUS/

W związku ze zgłoszonym zarzutem wadliwości orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS sprawa wnioskodawczyni została przekazana do Komisji Lekarskiej ZUS.

/pismo k.15 plik I akt ZUS/

Komisja Lekarska ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania wnioskodawczyni oraz po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznała u niej : zaburzenia lękowe z fobią społeczną u osoby z pograniczem lekkiego upośledzenia umysłowego oraz niedosłuch obustronny typu odbiorczego. Orzeczeniem z dnia 23 listopada 2018 r. Komisja Lekarska ZUS uznała, że wnioskodawczyni jest trwale całkowicie niezdolna do pracy , przy czym niezdolność ta powstała po 21 czerwca 1988 r.

/opinia lekarska z dnia 23 listopada 2018 r. k.12 – 14 plik II akt ZUS, orzeczenie k.18 – 18 odwrót plik I akt ZUS/

Powyższe orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS legło u podstaw wydania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżonej decyzji.

/decyzja k.22 plik I akt ZUS/

U wnioskodawczyni stwierdzono: przeciętne nasilenie cech intro – i ekstrawertycznych z mieszczącą się w granicach normy odpornością na sytuacje trudne i ograniczonym wglądem w siebie , występowanie znacznych zaburzeń w zakresie pamięci bezpośredniej wzrokowej i adekwatnych do upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim zaburzeń w zakresie procesów uwagi na podłożu zmian organicznych w centralnym układzie nerwowym. U wnioskodawczyni nie stwierdzono występowania zaburzeń w zakresie percepcji wzrokowej i zdolności grafomotorycznych na podłożu uszkodzenia centralnego układu nerwowego.

/opinia k.13 - 14 biegłego psychologa G. J./

Badaniem psychiatrycznym rozpoznano u wnioskodawczyni zaburzenia lękowe z fobią społeczną u osoby z pograniczem lekkiego upośledzenia umysłowego oraz niedosłuch obustronny typu odbiorczego. Wnioskodawczyni nie ujawnia zaburzeń psychotycznych , ani istotnych zaburzeń nastroju. Od wczesnego dzieciństwa wnioskodawczyni prezentuje deficyt intelektualny sprzężony z obustronnym niedosłuchem. Orzeczenie z Poradni Wychowawczo – Zawodowej z dnia 6 lipca 1979 r. wskazuje na występującą u wnioskodawczyni niepełnosprawność intelektualną , nadpobudliwość i trudności w kontaktach społecznych. Orzeczenie (...) w Ż. z dnia 23 kwietnia 1991 r. stwierdza istnienie u wnioskodawczyni II grupy inwalidzkiej od dzieciństwa do kwietnia 1993 r. , a orzeczenie (...) z dnia 5 kwietnia 1993 r. wskazuje na II grupę inwalidzką trwałą. Wnioskodawczyni jest całkowicie niezdolna do pracy , przy czym niezdolność ta powstała przed 16 rokiem życia tj. przed 21 czerwca 1988 r.

/opinia k.15 – 16 , opinia uzupełniająca k.38 oraz opinia uzupełniająca k.47 biegłego sądowego psychiatry G. P./

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci orzeczenia Lekarza Orzecznika i Komisji Lekarskiej ZUS, wniosku o przyznanie renty, opinii lekarskich.

W toku postępowania wnioskodawczyni zakwestionowała ustalenia Komisji Lekarskiej ZUS wskazujące, że całkowita niezdolność do pracy powstała u B. Z. po 21 czerwca 1988 r.

Celem weryfikacji stanowiska ubezpieczonej Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych psychologa oraz psychiatry.

Złożone w sprawie opinie są jasne, zostały sporządzone przez biegłych o specjalnościach właściwych z punktu widzenia schorzeń, na jakie cierpi wnioskodawczyni, w oparciu analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i jego bezpośrednie badanie. Podnieść w tym miejscu należy, że opinia biegłego sądowego psychologa ma charakter pomocniczy dla biegłego psychiatry i to na jej podstawie może on wydać pełną opinię w sprawie.

Sąd oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w pełni uznał wartość dowodową opinii powołanych w sprawie biegłych. W ocenie Sądu złożone do sprawy opinie nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegli wydali opinie po przeprowadzeniu stosownych badań i analizie dostępnej dokumentacji lekarskiej wnioskodawczyni. Określili schorzenia występujące u wnioskodawczyni oraz ocenili ich znaczenie dla jej zdolności do pracy, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych. Zdaniem Sądu, opinie biegłych są rzetelne, zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, a wynikające z nich wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione.

W ocenie Sądu nie ma podstaw do tego by podważać wiarygodność i moc dowodową opinii biegłych, a kwestia daty powstawania całkowitej niezdolności do pracy odwołującej się została dostatecznie wyjaśniona.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni zasługuje na uwzględnienie.

Na mocy art. 67 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku , Nr 1270, z późn. zm.) do renty rodzinnej uprawnieni są (…) spełniający warunki określone w art. 68-71 dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione.

W myśl art. 68 ust. 1 dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1)do ukończenia 16 lat;

2)do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Według ustępu 2 przywołanego przepisu, jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.

Zgodnie z treścią art. 65 ust. 1 renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Stosownie do ust. 2 omawianego przepisu przy ocenie prawa do renty przyjmuje się,
że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawczyni spełnia warunek wystąpienia u niego całkowitej niezdolności do pracy, a kwestią sporną w niniejszym postępowaniu była okoliczność daty powstania całkowitej niezdolności do pracy.

Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych całkowita niezdolność do pracy powstała u wnioskodawczyni po 21 czerwca 1988 r., wobec czego brak było podstaw prawnych do przyznania jej prawa do renty rodzinnej. Wnioskodawczyni dowodziła zaś, że całkowita niezdolność do pracy istniała u niej od dzieciństwa , a więc przed datą ustaloną przez organ rentowy.

W myśl art. 12 ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia
i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne /art. 13 ust. 1/.

Zgodnie zaś z brzmieniem art. 14. ust. 2 jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, natomiast ustalono okres, w którym niezdolność do pracy powstała, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłego lekarza specjalisty z zakresu psychiatrii, Sąd ustalił, iż w odniesieniu do odwołującej się zostały spełnione warunki do nabycia prawa do renty rodzinnej. Rozpoznane bowiem u B. Z. schorzenia w postaci zaburzeń lękowych z fobią społeczną u osoby z pograniczem lekkiego upośledzenia umysłowego oraz niedosłuchu obustronnego typu odbiorczego skutkują jej całkowitą niezdolnością , a niezdolność ta powstała przed ukończeniem przez nią 16 roku życia tj. przed 21 czerwca 1988 r.

Należy co prawda zauważyć, iż biegły początkowo uznał, że sporna całkowita niezdolność do pracy odwołującej nie powstała przed 16 r.ż., jednakże wówczas – jak sam stwierdził w opinii uzupełniającej – nie zapoznał się wnikliwie z dokumentacją z okresu dziecięcego. Po wydaniu opinii, do akt została załączona przez odwołującą dokumentacja w postaci Orzeczenia z Poradni Wychowawczo – Zawodowej z dnia 6 lipca 1979 r. wskazującego na występującą u wnioskodawczyni niepełnosprawność intelektualną, nadpobudliwość i trudności w kontaktach społecznych wraz z pełnym uzasadnieniem. Jednocześnie w aktach rentowych znajduje się Orzeczenie (...) w Ż. z dnia 23 kwietnia 1991 r., które stwierdza istnienie u wnioskodawczyni II grupy inwalidzkiej od dzieciństwa do kwietnia 1993 r. i orzeczenie (...) z dnia 5 kwietnia 1993 r. wskazujące na II grupę inwalidzką trwałą. Po dokonaniu ponownej, szczegółowej analizy tejże dokumentacji, biegły przychylił się do stanowiska Lekarza Orzecznika, a nie Komisji Lekarskiej i uznał, że wnioskodawczyni jest całkowicie niezdolna do pracy , przy czym niezdolność ta powstała przed 16 rokiem życia tj. przed 21 czerwca 1988 r.

Sąd Okręgowy uznał ostateczną opinię biegłego za w pełni wiarygodną, gdyż wydaną po szczegółowej analizie znajdującej się w aktach sprawy pełnej dokumentacji skarżącej, jak również szczegółowo uzasadnioną.

Reasumując Sąd podzielił złożone w niniejszej sprawie opinie biegłych specjalistów uznając, że są one pełne, jasne i dają wystarczający obraz stanu zdrowia ubezpieczonej. Opinia biegłego z zakresu psychiatrii pozwala na ustalenie okresu, w którym powstała u wnioskodawczyni całkowita niezdolność do pracy. Opinia biegłego może być oceniona przez Sąd i podważona dowodem z innej opinii. Organ rentowy, jak każda strona w procesie, w myśl art. 6 k.c. winien dowodzić swoich racji, a nie tylko przedstawiać poglądy. W konsekwencji w sprawie nie pojawiły się argumenty, które mogłyby budzić wątpliwość Sądu, co do jednoznaczności wskazanych opinii.

Na mocy art. 129 ust. 2 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, rentę wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków do renty. Wnioskodawczyni złożyła wniosek o rentę w miesiącu, w którym zmarła osoba uprawniona stąd Sąd przyznał rentę rodzinną od dnia śmierci ubezpieczonego.

Wobec powyższego Sąd podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd przyznał ze Skarbu Państwa – Kasy Sądu Okręgowego w Łodzi dla radcy prawnego Z. S. kwotę 166,05 zł (sto sześćdziesiąt sześć i pięć groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu. Zgodnie z art. 22 ³ ust. 1ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tj. Dz. U. z 2018 r. , poz. 2115) koszty pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ponosi Skarb Państwa. W myśl § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2019 r. , poz.68) opłaty wynoszą 90 zł w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym. W myśl zaś § 4 ust. 2 pkt 1 ww. rozporządzenia ustalenie opłaty w wysokości wyższej niż określona w ust. 1, a nieprzekraczającej 150% opłat określonych w rozdziałach 2-4, następuje z uwzględnieniem nakładu pracy radcy prawnego, w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjętych w sprawie, w tym czynności podjętych w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu. Biorąc zatem pod uwagę nakład pracy radcy prawnego Z. S. Sąd zwiększył należne mu wynagrodzenie oraz stosownie do treści § 4 ust.3 ww. rozporządzenia podwyższył przyznaną kwotę o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami rentowymi i pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia apelacji

S.B.