Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	sekr. sąd. Wioleta Donoch

po rozpoznaniu 11 września 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania J. W. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 7 września 2017 roku Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie drugim, w ten sposób, że obniża karę pieniężną do kwoty 12 600,00 zł (dwanaście tysięcy sześćset złotych)

2.  oddala odwołanie w pozostałej części;

3.  zasądza od J. W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 299/17

UZASADNIENIE

Decyzją z 7 września 2017 r. Nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki ( dalej Prezes URE), na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 3a w związku z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 220 ze zm.) ( dalej p.e.) w związku z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 23 lipca 2007 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924) ( dalej Rozporządzenie) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1257) w związku z art. 30 ust. 1 p.e., po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego orzekł, że J. W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Handlowe (...) J. W. z siedzibą w B. (dalej powód) w dniach od 10 do 11 sierpnia 2015 roku (powinno być od 10 do 12 sierpnia 2015 roku), w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w B. przy ul. (...), naruszył obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 p.e. i za to działanie na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. wymierzył karę pieniężną w wysokości 16 410 zł.

Od powyższej Decyzji powód złożył odwołanie, w którym wniósł o uchylenie Decyzji w całości oraz zasądzenie od Prezesa URE na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych. Powód wniósł także o dopuszczenie dowodu ze Streszczenia (...) S.A. zawierającego ustalenia dotyczące przyczyn powstałego zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, zasadności podjętych działań i zastosowanych środków w celu jego usunięcia, staranności i dbałości operatorów systemu elektroenergetycznego oraz użytkowników systemu, w tym odbiorców energii elektrycznej, o zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w okresie 10.08.2015 r. – 31.08.2015 r.” K. 02.2016, opublikowanego: (...) na okoliczność zobowiązania służb dyspozytorskich (...) do telefonicznego przekazania odbiorcom końcowym informacji o wprowadzonych ograniczeniach i ustanowionych stopniach zasilania.

Zaskarżonej Decyzji powód zarzucił:

1)  naruszenie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 11 i 11d ust. 3 p.e. poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie poprzez przyjęcie, iż niezastosowanie się powoda do ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzone przez operatora (...) S.A. na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e. dnia 10 sierpnia 2015 r. podlega karze pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3 p.e.;

2)  naruszenie art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. poprzez jego błędne zastosowanie poprzez zastosowanie niedopuszczalnej wykładni rozszerzającej tego przepisu i objęcie inkryminowanym zakresem przepisu art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e.;

3)  naruszenie art. 107 § 1 i 3 k.p.a. poprzez ich niezastosowanie i sprzeczność sentencji zaskarżonej Decyzji z treścią jej uzasadnienia;

4)  naruszenie art. 77 § 1 k.p.a. i art. 107 § 1 pkt 6 i § 3 k.p.a. poprzez ich niezastosowanie i ujęcie w uzasadnieniu zaskarżonej Decyzji polemiki z argumentami, których powód nie podnosił w toku postępowania i które nie dotyczą przedmiotowej sprawy;

5)  naruszenie art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poprzez jego niezastosowanie i ukaranie powoda z tytułu naruszenia wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. w sytuacji, gdy służby dyspozytorskie (...) poinformowały część odbiorców o wprowadzonych ograniczeniach a powód nie został poinformowany, podczas gdy wszyscy odbiorcy podlegają tożsamym kryteriom odpowiedzialności z tytułu niezastosowania się do ograniczeń.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o:

1)  oddalenie odwołania;

2)  dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów zgromadzonych w aktach administracyjnych sprawy przesłanych Sądowi przy piśmie z dnia 10 października 2017 r. na okoliczność twierdzeń zawartych w zaskarżonej Decyzji;

3)  oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu ze streszczenia (...) S.A. zawierającego ustalenia dotyczące przyczyn powstałego zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, zasadności podjętych działań i zastosowanych środków w celu jego usunięcia, staranności i dbałości operatorów systemu elektroenergetycznego oraz użytkowników systemu, w tym odbiorców energii elektrycznej, o zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w okresie 10.08.2015 r. – 31.08.2015 r.” na okoliczność zobowiązania służb dyspozytorskich (...) do telefonicznego przekazania odbiorcom końcowym informacji o wprowadzonych ograniczeniach i ustanowionych stopniach zasilania jako zbędnego wobec faktu, iż brak telefonicznej informacji ze strony (...) o wprowadzonych ograniczeniach nie wyłącza odpowiedzialności powoda w przedmiotowej sprawie;

4)  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

J. W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Handlowe (...) J. W. z siedzibą w B. zawarł 1 czerwca 2015 r. z (...) sp. z o.o. Umowę nr (...) o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej zawierającą Załącznik nr 1 (umowa z załącznikiem k. 13- 19, 29- 32 akt adm.). Stosownie do § 5 ust. 1 Umowy zostaje ona zawarta i zaczyna obowiązywać z dniem jej podpisania przez obie strony. Z kolei w myśl § 5 ust. 2 Umowy rozpoczęcie realizacji Umowy następuje z dniem 1 czerwca 2016 r. W pkt 5.1 Załącznika nr 1, na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 23 lipca 2007 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924), ustalono dla roku zawarcia Umowy konkretne wielkości dopuszczalnego poboru mocy dla obiektu powoda zlokalizowanego w B. przy ul. (...). Ponadto w Załączniku tym określono moc umowną na poziomie 780 kW (0,780 MW) oraz moc bezpieczną przy 20 stopniu zasilania na 140 kW (0,140 MW) .

(...) S.A. (dalej: (...) S.A.” albo (...)) w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości, spowodowanych m. in. wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskim poziomem wód w zbiornikach wodnych i rzekach, stwierdziły wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d p.e. wprowadzając, na podstawie art. 11 c ust. 2 pkt 2 p.e., od godz. 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Tego samego dnia o godzinie 7:55 i 19:55 pojawiły się komunikaty w Programie (...) informujące o wprowadzonych ograniczeniach (okoliczność bezsporna).

Jednocześnie, 10 sierpnia 2015 r. (...) S.A., działając na podstawie art. 11c ust. 3 p.e., powiadomiły Ministra Gospodarki i Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłosiły Ministrowi Gospodarki konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 p.e., tj. w trybie wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej do dnia 31 sierpnia 2015 r.

Rada Ministrów pozytywnie rozpatrzyła wniosek Ministra Gospodarki wydając 11 sierpnia 2015 r. rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 1136 i wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Na wezwanie Prezesa URE (...) sp. z o.o. (dalej: (...)), do którego sieci przyłączone jest przedsiębiorstwo J. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Handlowe (...) J. W. z siedzibą w B., pismem z 9 maja 2016 r. przedstawił zbiorcze dane wskazujące na stopień niedostosowania się odbiorców ujętych w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym w dniach od 10 do 31 sierpnia 2015 r. do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Na podstawie powyższych danych zostały wygenerowane informacje wskazujące na stopień niedostosowania się powoda do wprowadzonych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej zlokalizowanego w B. przy ul. (...) (k. 3-4 akt adm.).

W wyniku analizy ww. dokumentów Prezes URE powziął uzasadnione podejrzenie, że powód, we wskazanym przez (...) obiekcie, nie dostosował się do wprowadzonych 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Mając na względzie powyższe, pismem z 23 czerwca 2016 r. Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej wzywając jednocześnie do zajęcia stanowiska w sprawie, tj. w szczególności do złożenia wyjaśnień dotyczących powodów niedostosowania się do wprowadzonych ograniczeń, a także nadesłania kopii wszelkich dokumentów mogących stanowić dowód w sprawie. Ponadto Prezes URE wezwał powoda do ustosunkowania się do przekazanych mu informacji, otrzymanych przez Prezesa URE od (...), wskazujących na stopień niedostosowania się przez powoda do wprowadzanych w dniach 10 - 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (zawiadomienie k. 1- 2 akt adm.).

Pismem z 11 lipca 2016 r. (pismo z załącznikami k. 7- 23 akt adm.) powód przedstawił Prezesowi URE swoje stanowisko w sprawie wskazując m.in, że kwestionuje zakres i czas
wprowadzenia ograniczeń poboru mocy. Powód podniósł, iż zgodnie z umową z l czerwca 2015 r. łączącą go z (...) i postanowieniami jej załącznika (pkt 5) wprowadzenie
ograniczenia i obowiązujących w najbliższych 12 godzinach stopni zasilania
winno być poprzedzone właściwym komunikatem energetycznym (ust. 2) a także winna być zachowana karencja pomiędzy wprowadzeniem ograniczenia a czasem rozpoczęcia jego
obowiązywania (ust.4), co według powoda w przedmiotowej sprawie nie miało miejsca. Powód zauważył, że skoro (...) S.A. wprowadziło ograniczenia 10 sierpnia 2015 r. o godz. 10.00, wykluczało to wcześniejsze powiadomienie o tym fakcie w komunikacie energetycznym nadawanym w (...) o godz. 7.55 i podanie stopni zasilania na najbliższe 12 godzin. Dodał przy tym, że nawet gdyby przyjąć skuteczne wprowadzenie ograniczeń w dostarczeniu i poborze energii we wskazanej przez organ dacie 10 sierpnia 2015 o godz. 10.00, to w przypadku 20 stopnia zasilania zgodnie z umową odbiorcy z (...) wymagana byłaby co najmniej 3 godzinna karencja poprzedzająca wprowadzenie ograniczenia, a takiej nie było. Oprócz tego powód wskazał, że nie miał jakiejkolwiek wiedzy o wprowadzeniu na terenie kraju ograniczeń w poborze i dostawie energii i wprowadzonych stopniach zasilania oraz możliwości zdobycia tej wiedzy. Podkreślił, iż nie był informowany o ograniczeniach przez dystrybutora ( (...)) ani w formie telefonicznej ani też mailowej, co przewidywała według niego umowa stron z l czerwca 2015 r. (vide pkt 5 ust. 6 załącznika do umowy). Stąd podniósł, że przekroczenia w poborze energii elektrycznej nie wynikały ze złej woli czy też świadomego zignorowania wprowadzonych ograniczeń, ale faktu braku wiedzy na temat ich obowiązywania. Ostatecznie powód wniósł o odstąpienie przez organ od wymierzenia mu kary.

Następnie pismem z 15 września 2016 r. Prezes URE wezwał (...) do ustosunkowania się do pisma powoda z 11 lipca 2016 r. (pismo k. 25 akt adm.), na co uzyskał odpowiedź w piśmie z 30 września 2016 r. (k. 27- 34 akt adm.), w którym (...) potwierdził, iż powód pobierał moc w wartości wskazanej w przekazanych uprzednio przez (...) Urzędowi Regulacji Energetyki danych będących podstawą wszczęcia postępowania, tj. odnotowano przekroczenia dopuszczalnego poboru mocy w każdej godzinie, w której obowiązywał 20., 19., 17. lub 16. stopień zasilania w okresie obowiązywania ograniczeń w poborze mocy. W załączeniu (...) przekazał materiał dokumentujący umieszczenie na stronie internetowej (...) Sp. z o.o. komunikatu o wprowadzeniu ograniczeń w dostawach energii elektrycznej dla przedsiębiorstw, informujący, że „wszystkie aktualne komunikaty (...)- operatora systemu przesyłowego odpowiedzialnego za decyzje dotyczące ograniczeń dostaw energii elektrycznej dostępne są na stronie: (...) Ponadto (...) potwierdził, iż w przypadku powoda, w myśl zapisów pkt 5 ust. 4 ppkt 1 lit. d Załącznika nr 1 do Umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, redukcja poboru mocy w razie ogłoszenia 19. lub 20. stopnia zasilania powinna nastąpić w terminie 3 do 6 godzin od nadania komunikatu radiowego o godz. 7:55. Przedmiotowe pismo zostało uzupełnione przez (...) pismem z 28 czerwca 2017 r. (k. 39- 47 akt adm.).

Pismem z 23 czerwca 2016 r. (k. 37akt adm.) wystąpiono do powoda o dokumenty finansowe określające wysokość jego przychodów uzyskanych w 2016 r. Po ich uzyskaniu (k. 48- 49 akt adm.), pismem z dnia 11 sierpnia 2017 r. (k. 51 akt adm.) zawiadomiono powoda o zakończeniu postępowania w niniejszej sprawie i poinformowano o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego pisma z jednoczesnym pouczeniem, że niezapoznanie się w powyższym terminie z aktami sprawy zostanie uznane za rezygnację z możliwości wypowiedzenia się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego.

W wyznaczonym terminie powód zapoznał się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym i oświadczył, że do dnia 31 sierpnia 2017 r. wniesie dodatkowe uwagi (k. 53 akt adm.), których jednak nie zgłosił do momentu wydania Decyzji w dniu 7 września 2017 r. (k. 54- 62 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w trakcie postępowania administracyjnego, których autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania.

Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu ze streszczenia (...) S.A. zawierającego ustalenia dotyczące przyczyn powstałego zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, zasadności podjętych działań i zastosowanych środków w celu jego usunięcia, staranności i dbałości operatorów systemu elektroenergetycznego oraz użytkowników systemu, w tym odbiorców energii elektrycznej, o zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w okresie 10.08.2015 r. – 31.08.2015 r.” K. 02.2016, opublikowanego: (...) ponieważ oprócz tego, że podanej strony nie można odnaleźć w internecie to został on powołany na okoliczność zobowiązania służb dyspozytorskich (...) do telefonicznego przekazania odbiorcom końcowym informacji o wprowadzonych ograniczeniach i ustanowionych stopniach zasilania, podczas gdy nie ma to znaczenia dla niniejszej sprawy, gdyż kluczowe dla sprawy zasady objęcia operatora obowiązkiem telefonicznego przekazania informacji o wprowadzonych ograniczeniach wynikają z Rozporządzenia i Umowy nr (...) o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej z dnia 1 czerwca 2016 r. a nie przedmiotowego raportu.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie jedynie w zakresie kary nałożonej na powoda bowiem dopuścił się on naruszenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej, aczkolwiek nie w rozmiarze stwierdzonym w Decyzji.

Stosownie do § 5 pkt 1 Rozporządzenia powód jest podmiotem zobowiązanym do stosowania się do wprowadzonych w dniach 10-31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, bowiem moc umowna w odniesieniu do obiektu powoda zlokalizowanego w B. przy ul. (...) określona została na poziomie 780 kW, a zatem powyżej wskazanej w § 5 pkt 1 Rozporządzenia wielkości 300 kW.

Zgodnie z przepisem art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3.

W rozpoznawanej sprawie Prezes URE zarzucił powodowi niezastosowanie się do ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 11 i 11d ust. 3 p.e.

Stosownie do treści tego ostatniego przepisu „W okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia.”

Z kolei zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 p.e. w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła. W razie wystąpienia takiej sytuacji Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła (art. 11 ust. 7 p.e.).

Zagrożenie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej może powstać w szczególności w następstwie:

1) działań wynikających z wprowadzenia stanu nadzwyczajnego;

2) katastrofy naturalnej albo bezpośredniego zagrożenia wystąpienia awarii technicznej w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558, z późn. zm.);

3) wprowadzenia embarga, blokady, ograniczenia lub braku dostaw paliw lub energii elektrycznej z innego kraju na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub zakłóceń w funkcjonowaniu systemów elektroenergetycznych połączonych z krajowym systemem elektroenergetycznym;

4) strajku lub niepokojów społecznych;

5) obniżenia dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości, o których mowa w art. 9g ust. 4 pkt 9, lub braku możliwości ich wykorzystania. (art. 11c ust. 1 p.e.).

W przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

1) podejmuje we współpracy z użytkownikami systemu elektroenergetycznego, w tym z odbiorcami energii elektrycznej, wszelkie możliwe działania przy wykorzystaniu dostępnych środków mających na celu usunięcie tego zagrożenia i zapobieżenie jego negatywnym skutkom;

2) może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. (art. 11c ust. 2 p.e.).

Operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7. (art. 11c ust. 3 p.e.).

Reasumując, w razie powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

a)  po pierwsze, może wprowadzić ograniczenia w dostarczeniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jej części do czasu wejścia Rozporządzenia, o którym mowa w art. 11 ust. 7 p.e., lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin;

b)  po drugie, niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa URE o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie rozporządzenia.

W rozpoznawanej sprawie (...) skorzystały z obu uprawnień tj. w dniach 10-12 sierpnia 2015 roku wprowadziły ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz powiadomiły Ministra Gospodarki o konieczności wprowadzenia ograniczeń na dłuższy okres. Rada Ministrów 11 sierpnia 2015 r. wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które wprowadziło te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Okoliczność, iż doprecyzowanie okresu na jaki OSP może wprowadzić przedmiotowe ograniczenia, o którym mowa w treści art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., nie oznacza, że nie zostały one wprowadzone na podstawie art. 11d ust. 3 p.e. Treść przedmiotowych regulacji prawnych tj. art. 11 c ust. 2 pkt 2 oraz art. 11 d ust. 3 p.e. pozostaje w ścisłym związku, albowiem dopiero łączna ich treść określająca podstawę do wprowadzenia ograniczenia przez OSP w okresie występowania zagrożenia tj. art. 11 d ust. 3 p.e. oraz możliwy okres, czemu służy art. 11c ust. 2 pkt 2, którego stosowanie jest możliwe już w sytuacji powstania zagrożenia, umożliwia skuteczne wprowadzenie przedmiotowego ograniczenia przez OSP, tj. w ściśle ograniczonym czasie i na ściśle określonym terytorium.

W świetle powyższego OSP, w myśl powyższych regulacji prawnych, posiadała kompetencję do wprowadzenia przedmiotowych ograniczeń w poborze energii w myśl art. 11d ust. 3 p.e., zaś okres i zakres terytorialny ich obowiązywania, na podstawie art. 11c ust.2 pkt 2 p.e. wprowadzono od godziny 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 roku z informacją o zgłoszonej konieczności wprowadzenia dalszych ograniczeń w trybie art. 11 ust. 7 p.e. Jak już bowiem wskazano, OSP mogło wprowadzić przedmiotowe ograniczenia do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 p.e., lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. Wskazać przy tym należy, iż jedynie realizacja działań z zachowaniem przedstawionej wyżej kolejności umożliwiała uzyskanie podstawowego celu powołanej ustawy, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w kraju.

Zatem przepis art. 11d ust. 3 p.e. stanowi samoistną materialnoprawną podstawę do wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej a niezastosowanie się do nich przez podmioty do tego zobowiązane jest sankcjonowane karą pieniężną określoną w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. Tym samym przekroczenie poboru energii nie tylko w dniach od 12 do 31 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywało rozporządzenie Rady Ministrów w kwestii ograniczeń, ale również w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywały ograniczenia wprowadzone przez OSP na mocy art. 11d ust. 3 p.e., jest zagrożone karą pieniężną z art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Przy czym skoro to operatorzy systemu elektroenergetycznego wprowadzają ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na zasadzie art. 11d ust. 3 p.e. stosowanie się do ograniczeń w poborze energii obciąża odbiorców tej energii, którzy podlegają karze w razie naruszenia ustalonych przez operatorów ograniczeń. Zgodnie bowiem z treścią art. 56 ust.1 pkt 3a p.e. karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3.

Powód nie dostosował się do wprowadzonych na podstawie art. 11 i 11d ust. 3 p.e ograniczeń w poborze energii w dniach od 10 do 12 sierpnia 2015 roku, co wynika z materiału dowodowego i zostało stwierdzone w uzasadnieniu Decyzji, w którym oznaczono wartości przekroczeń poboru dla 10, 11 i 12 sierpnia 2015 r., czyli każdego dnia z osobna i obliczono karę w oparciu o łączne przekroczenie mocy w ciągu tych trzech dni. Wobec tego określenie w sentencji Decyzji, że powód naruszył obowiązek stosowania się do ograniczeń w dniach od 10 do 11 sierpnia 2015 r. należy uznać za omyłkę, ponieważ nawet kara widniejąca w tej sentencji odnosi się do przekroczeń poboru z trzech dni, co potwierdza uzasadnienie tej Decyzji.

Podkreślenia wymaga, iż niedostosowanie się przez powoda do ograniczeń wystąpiło mimo, że komunikaty na temat wprowadzenia ograniczeń ogłoszone zostały w radiu- 10 sierpnia 2015 r. o godzinie 7:55 i 19:55 w programie (...). Natomiast komunikaty przekazywane drogą radiową były dla powoda wiążące. Wynika to zarówno z § 12 ust. 2 Rozporządzenia, jak też pkt 5.2 Załącznika nr 1 do Umowy, ustanawiających generalny sposób powiadomienia o obostrzeniach drogą radiową w komunikatach energetycznych właśnie w programie (...) o godzinie 7 ^{( 55)} i 19 ^{( 55)}. Powód powinien zatem podporządkować się nakazom zawartym w rzeczonych komunikatach, ponieważ powiadomienia telefoniczne zostały zarezerwowane tylko dla szczególnie uzasadnionych przypadków. Zgodnie bowiem z treścią pkt 5.2 Załącznika nr 1 do Umowy o obowiązujących w najbliższych 12 godzinach stopniach zasilania i przewidywanych na następne 12 godzin odbiorca powiadamiany będzie drogą radiową w komunikatach energetycznych nadawanych w programie (...) o godzinie 7 ^{( 55)} i o godzinie 19 ^{( 55 )}lub w szczególnie uzasadnionych przypadkach telefonicznie, w postaci komunikatorów dyspozytorskich wydawanych przez właściwą terenowo dyspozycję ruchu (...). Jednocześnie jak wskazuje § 12 ust. 3 Rozporządzenia takie dodatkowe komunikaty, przekazywane inną drogą niż radiowa, stosuje się w przypadku zróżnicowania wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej, w stosunku do stopni zasilania ogłoszonych w komunikatach radiowych, operatorzy powiadamiają wówczas odbiorców indywidualnie w formie pisemnej lub w sposób określony w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy, albo za pomocą innego środka komunikowania się w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Przy czym indywidualne powiadomienie telefoniczne jest obowiązujące i nadrzędne, o czym stanowi § 12 ust. 4 Rozporządzenia i pkt 5.3 Załącznika nr 1 do Umowy. Wobec tego w przypadku braku takiego indywidualnego powiadomienia odbiorca powinien podporządkować się do nakazów przekazywanych drogą radiową, czego nie uczynił.

Dodania w tym miejscu wymaga, że także wielu innych odbiorców nie zostało powiadomionych inną drogą niż radiowa, w tym także nie zostali oni powiadomieni telefonicznie, co Sądowi wiadome jest z urzędu, stąd poprzestanie wobec powoda na przekazie radiowym celem zakomunikowania obostrzeń nie świadczy o jego nierównorzędnym traktowaniu, dyskryminacji, tylko wynika z Umowy i Rozporządzenia.

Zaistniała zatem przesłanka do nałożenia na powoda przez Prezesa URE kary pieniężnej, która ma charakter obligatoryjny.

Istotnym jest przy tym, iż chociaż przekroczenie przez powoda poboru mocy w stosunku do ustalonego maksymalnego poboru zarejestrowano w ciągu trzech kolejnych dni, przekroczenie poboru na przestrzeni trzech pierwszych godzin w dniu 10 sierpnia 2015 r. od godziny 11:00 do godziny 14:00 nie stanowi niedostosowania do warunków umownych poboru mocy ustalonych z (...). Należy bowiem zwrócić uwagę na podnoszony przez powoda okres karencji we wdrażaniu ograniczeń uregulowany w pkt 5.4 ppkt 1)d) Załącznika nr 1 do Umowy, zgodnie z którym ograniczenia poboru mocy powinny nastąpić, jeżeli polecenie ograniczenia zostało wydane bez uprzedzenia- po czasie liczonym od momentu wydania polecenia, od 3 do 6 godzin- dla stopni zasilania 19 i 20. Oznacza to, że odbiorca na podstawie postanowienia Umowy łączącej go z (...) miał zagwarantowaną opcję dostosowania ograniczenia poboru dla 19 i 20 stopnia zasilania nawet do 6 godzin. Zatem, biorąc pod uwagę, że pierwszy komunikat radiowy został nadany o 7:55 10 sierpnia 2015 r. powód miał od tego momentu nawet do 6 godzin na zmniejszenie poboru mocy do wymaganej dla 19 i 20 stopnia zasilania, które obowiązywały do godziny 19:00. Wobec tego powód miał czas na dostosowanie do godziny 14:00, a licząc dokładnie do 13:55, a nie do 11:00, czy 10:55. Nie można zatem uznać, aby powód od godziny 11:00 do godziny 14:00 faktycznie naruszył nałożone na niego obowiązki umowne ograniczenia poboru.

Sąd stwierdził przy tym, iż mimo, że Rozporządzenie nie przewiduje analogicznego 6 godzinnego terminu na wdrożenie ograniczeń poboru, jednak z uwagi na regulacje łączące powoda z (...) brak jest zasadności dla wymierzenia powodowi kary za niedostosowanie się do ograniczeń w czasie krótszym niż przewiduje to umowa wymienionych podmiotów. Bowiem w ocenie Sądu powód podpisując umowę z (...) mógł być przekonany, że taki okres karencji jest prawnie dopuszczalny, zaś w takim przypadku nakładanie w tym zakresie na powoda kary w ocenie Sądu było by sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Przechodząc do wymiaru kary Sąd zważył, iż stosownie do przepisu art. 56 ust. 3 p.e. wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 pkt 1-38, nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym (…). Zgodnie natomiast z ust. 6, ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Ponadto, według ust. 6a Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek.

Oceniając stopień szkodliwości czynu Sąd, mając na względzie powyższe rozważania musiał wziąć pod uwagę, że powód przekroczył pobór energii aż w trzech kolejnych dniach. 10 sierpnia 2015 r. wartość przekroczenia dopuszczalnego poboru mocy, niezgodnego z umową, wyniosła jednak łącznie 2,28 (MW w godzinie) (a nie jak przyjęto w Decyzji 3,55 MW bowiem Sąd odjął od tej wartości przekroczenia w pierwszych 3 godzinach tj. 1,27 MW, z powodu jak wyjaśniono powyżej); 11 sierpnia 2015 r. łącznie 1,76 (MW w godzinie); 12 sierpnia 2015 r. łącznie 0,16 (MW w godzinie). Łącznie dla wyżej wymienionego okresu powód przekroczył 4,20 (MW w godzinie). Zakres tego przekroczenia jest więc niebagatelny.

Powód nie stosując się do ograniczeń wprowadzonych ze względu na wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d p.e., dokonując przekroczenia w powyższym zakresie, w sposób bezpośredni oddziaływał negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne kraju. Skutkiem takiego działania mogło być wystąpienie rzeczywistego zagrożenia w pracy całego krajowego systemu elektroenergetycznego. Zagrożenie dla pracy (...) jest potęgowane jeśli również inni odbiorcy nie stosują się do ustalonych ograniczeń w poborze energii, dlatego tak ważne jest podporządkowanie poszczególnych odbiorców wprowadzonym restrykcjom. Nie można zatem nie rozpatrywać naruszenia powoda w kontekście niebezpieczeństwa jakie niesie choćby jednostkowe nieznaczne przekroczenie poboru energii przyczyniające się do ogólnego wzrostu przekroczeń wpływających na pracę (...). Wobec więc tego, że nawet nominalnie niewysokie przekroczenie przekłada się na ryzyko doprowadzenia do zakłócenia tak istotnego dla całego kraju systemu, należało uznać, że przekroczenia jakich dopuścił się powód nie były znikomo szkodliwe, ich stopień szkodliwości jest znaczny.

Z tego względu odstąpienie od nałożenia na powoda kary na podstawie ww. przepisu art. 56 ust. 6a p.e., zgodnie z którym Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, nie było możliwe.

W kwestii zawinienia trzeba natomiast podnieść, iż powód nie wykazał aby podejmował czynności o charakterze ostrożnościowo- prewencyjnym żeby nie dopuścić do naruszenia. Powód twierdzi zaś, że nie jest winny naruszenia, ponieważ nie został należycie poinformowany o obostrzeniach w poborze, podczas gdy te twierdzenia zostały obalone.

Jeśli chodzi o dotychczasowe zachowanie podmiotu Sąd przyjął, iż brak jest danych na temat wcześniejszych naruszeń prawa energetycznego przez powoda.

Mając na uwadze limit kary określony treścią art. 56 ust. 3 p.e. Sąd uznał więc, że kara w wysokości 12 600,00 zł będzie adekwatna do wysokości przekroczenia. Wysokość kary pieniężnej stanowi bowiem iloczyn 3 000 zł i łącznego przekroczenia mocy odpowiadającej MW w poszczególnych godzinach doby (4,20 MW x 3 000 zł). Wartość mnożnika wynika z tego, iż pozwany wziął pod uwagę poziom najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej za 1 MWh energii elektrycznej na rynku bilansującym, tj. 1 500 zł (odnotowanej 7 stycznia 2016 roku), której należałoby się spodziewać przy ograniczonej podaży energii elektrycznej w okresie 10- 31 sierpnia 2015 roku. Sąd zawęził natomiast podstawę wymierzenia kary wyłącznie do godzin, kiedy nastąpiło niedostosowanie powódki do ograniczeń i do stopnia w jakim to niedostosowanie miało miejsce.

Zdaniem Sądu wymierzona kara nie jest nadmiernie uciążliwa dla powoda, jest odpowiednia do charakteru popełnionego czynu oraz skutków naruszenia obowiązujących norm. Kara ta nie wpłynie ponadto na pogorszenie kondycji finansowej powoda oraz jego płynności finansowej i pozostaje we właściwej proporcji do uzyskanego przez powoda w poprzednim roku podatkowym przychodu wynoszącego (...) zł.

W ocenie Sądu kara ustalona w tych granicach spełni swoje podstawowe cele w zakresie odziaływania szczególnego na powoda, jak również funkcję prewencji ogólnej. Tak ustalona kara nie przekracza również możliwości płatniczych powoda. Warto w tym miejscu podkreślić, że kara administracyjna nie stanowi odpłaty za popełniony czyn, lecz ma charakter środka przymusu służącego zapewnieniu realizacji wykonawczo – zarządzających zadań administracji agregowanych przez pojęcie interesu publicznego (tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 31 marca 2008r., sygn. akt SK 75/06, OTK-A 2008, Nr 2, poz. 30). Wskazać przy tym należy, iż kara w nałożonej wysokości, relatywnie niska i zarazem adekwatna do zakresu stwierdzonego naruszenia będzie również odpowiednio odczuwalna, na tyle dolegliwa, aby spełniła swoje funkcje. Należało zatem przyjąć, iż kara w wysokości 12 600,00 zł będzie na tyle odczuwalna dla powoda, aby spełniła swoją funkcję represyjną i zapobiegawczą sprawiając, że powód, jako podmiot ukarany będzie stosował się do obowiązującego porządku prawnego, a także wychowawczą oddziałując zniechęcająco na innych przedsiębiorców do podejmowania działań niezgodnych z prawem.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zmienił Decyzję w ten tylko sposób, że obniżył wymierzoną powodowi karę w wysokości 16 410,00 zł do kwoty 12 600,00 zł na mocy art. 479 ⁵³ § 2 kpc, w pozostałej zaś części nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na mocy art. 100 k.p.c. zgodnie z którym Sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszelkich kosztów, jeżeli przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania. W rozpoznawanej sprawie powód zaskarżył Decyzję w całości domagając się jej uchylenia, tymczasem Sąd utrzymał Decyzję w mocy zmieniając tylko w niewielkim zakresie wysokość kary, dlatego należało uznać, że pozwany uległ tylko w nieznacznej części. Wobec tego Sąd przyznał stronie pozwanej od powoda zwrot kosztów wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w wysokości 720,00 zł ustalonego w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804 ze zm.).

SSO Anna Maria Kowalik