Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XVII AmE 351/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący

Sędzia SO Andrzej Turliński

Protokolant –

sekretarz sądowy Iwona Hutnik

po rozpoznaniu 18 października 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania E. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) E. K. z siedzibą w miejscowości J.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania E. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) E. K. z siedzibą w miejscowości J. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 13 października 2017 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od E. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) E. K. z siedzibą w miejscowości J. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu.

Sędzia SO Andrzej Turliński

Sygn. akt XVII AmE 351/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 października 2017 r. Nr (...)Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 3a w związku z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 220 ze zm.), powoływanej dalej jako p.e., w związku z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U. z 2007 r., Nr 133, poz. 924) oraz na podstawie art. 104 k.p.a. w związku z art. 30 ust. 1 p.e po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu w dniu 6 lipca 2016 r. na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia E. K. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) E. K. z siedzibą w miejscowości J. (powód, Odbiorca), kary pieniężnej za niestosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzonych w dniach 10 – 31 sierpnia 2015 r. orzekł, że powód w dniach od 10 do 11 sierpnia 2015 r. w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w miejscowości (...), naruszył obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 p.e., co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a tej ustawy – pkt 1 decyzji.

Za działanie wymienione w pkt 1 Prezes URE wymierzył powodowi karę pieniężną w kwocie 12660 zł – pkt 2 decyzji.

Od ww. decyzji powód wniósł odwołanie zaskarżając ją w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie:

- art. 56 ust. 1 pkt 3a ustawy Prawo energetyczne poprzez niewłaściwe jego zastosowanie (to znaczy zastosowanie) mimo, iż podstawą wprowadzenia ograniczeń ogłoszonych przez PSE S.A. na antenie (...) w dniu 10 sierpnia 2015 r. o godzinie 7.55 był art. 11c ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne, do którego nie może być stosowana sankcja przewidziana w art. 56 ust. 1 pkt 3a Prawa Energetycznego,

- art. 11d ust. 3 ustawy Prawo energetyczne poprzez niewłaściwą wykładnię i niewłaściwe zastosowanie (to znaczy niewłaściwe uznanie, iż przepis ten był podstawą prawną wprowadzenia ograniczeń ogłoszonych przez PSE S.A. na antenie (...) w dniu 10 sierpnia 2015 r. o godzinie 7.55),

- art. 11c ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne poprzez niewłaściwą wykładnię i niewłaściwe zastosowanie,

- § 3 ust. 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz.U.2007 Nr 133, poz. 924 poprzez niewłaściwą wykładnię i brak zastosowania pomimo wystąpienia przesłanek do jego zastosowania,

- art. 136 § 1 k.p.a. poprzez oddalenie postanowieniem z dnia 28 września 2017 r. zgłoszonych przez odwołującą wniosków dowodowych mimo, iż miały one istotne znaczenie dla właściwego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy,

- art. 7 k.p.a. poprzez brak jego zastosowania – to jest brak rozstrzygnięcia na korzyść odwołującej wątpliwości interpretacyjnych dotyczących wyżej wymienionych przepisów Ustawy Prawo energetyczne oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła.

Powód wniósł o uchylenie ww. decyzji w całości i umorzenie postępowania w sprawie bądź ewentualnie o uchylenie ww. decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Wniósł także o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wniósł także o przeprowadzenie dowodu z dokumentów zgromadzonych przez Prezesa URE w toku przedmiotowego postępowania administracyjnego – na okoliczność prawidłowości zaskarżonej decyzji oraz o oddalenie wniosków dowodowych powoda o „wystąpienie do Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (…) w celu przekazania oficjalnych danych o temperaturze powietrza” oraz „ o uzupełnienie materiału dowodowego o materiały (np. nagrania, bilingi połączeń)” na okoliczność poinformowania powoda o wprowadzonych ograniczeniach – jako pozostających bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Na rozprawie w dniu 18 października 2019 r. pełnomocnik powoda podtrzymał stanowisko zawarte w odwołaniu oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd postanowił dopuścić dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym na okoliczności podane w pismach procesowych stron oraz oddalił wnioski dowodowe powoda z k. 22 jako nie mające znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Pełnomocnik powoda złożył zastrzeżenie do protokołu w trybie art. 162 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. odnośnie tej części postanowienia dowodowego, w której oddalono jego wnioski dowodowe. Poparł odwołanie i wnioski w nim zawarte. Wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji. Wskazał, że powód nie dopuścił się rażących nadużyć i następnego dnia tj. 11 sierpnia 2015 r. od godz. 14.00 nie było już przekroczeń w poborze mocy. Zaakcentował brak umyślności i celowości postępowania powódki w sytuacji określonej w decyzji.

Pełnomocnik pozwanego odniósł się do treści art. 56 ust. 1 pkt 3a PE. Powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z 09 lipca 2019 r. o sygn. I NSZP 1/19, która ma istotne znaczenie dla oceny dóbr chronionych w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny.

Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE S.A., OSP) w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości, spowodowanych m.in. wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskimi stanami wód w zbiornikach wodnych i rzekach, stwierdziły wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu postanowień art. 3 pkt 16d ustawy Prawo energetyczne wprowadzając, na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 tej ustawy, od godz. 10.00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Jednocześnie w dniu 10 sierpnia 2015 r. PSE S.A. działając na podstawie art. 11c ust. 3 ustawy Prawo energetyczne powiadomiły Ministra Gospodarki (obecnie: Minister Energii) i Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach w celu usunięcia tego zagrożenia i zapobieżenia jego negatywnym skutkom oraz zgłosiły Ministrowi Gospodarki konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 ustawy Prawo energetyczne tj. w trybie wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej do dnia 31 sierpnia 2015 r.

Rada Ministrów pozytywnie rozpatrzyła wniosek Ministra Gospodarki wydając w dniu 11 sierpnia 2015 r. rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 1136 i wprowadziło te ograniczenia w okresie od dnia 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do dnia 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00.

Na wezwanie Prezesa URE (...) Sp. z o.o. (OSD), do której sieci powód jest przyłączony, pismem z dnia 9 maja 2016 r. przedstawił zbiorcze dane wskazujące na stopień niedostosowania się odbiorców ujętych w Planie wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej obowiązującym w dniach od 10 do 31 sierpnia 2015 r. do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Na podstawie powyższych danych zostały wygenerowane informacje wskazujące na stopień niedostosowania się powoda do wprowadzonych w dniach 10 – 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w odniesieniu do punktu poboru energii elektrycznej zlokalizowanego w miejscowości (...) (punkt Odbiorcy).

W wyniku analizy ww. dokumentów Prezes URE powziął uzasadnione podejrzenie, że powód we wskazanym przez OSD obiekcie, nie dostosował się do wprowadzonych w dniach 10 – 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, co może skutkować wymierzeniem kary pieniężnej, o której mowa w art. 56 ust. 1 pkt 3a ustawy Prawo energetyczne.

Mając na względzie powyższe, pismem z dnia 6 lipca 2016 r. Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej wzywając go jednocześnie do zajęcia stanowiska w sprawie tj. w szczególności do złożenia wyjaśnień dotyczących powodów niedostosowania się przez powoda do wprowadzonych ograniczeń, w także nadesłania kopii wszelkich dokumentów mogących stanowić dowód w sprawie. W szczególności powód został wezwany do ustosunkowania się do przekazanych mu informacji otrzymanych przez Prezesa URE od OSD wskazujących na stopień niedostosowania się powoda do wprowadzonych w dniach 10 – 31 sierpnia 2015 r. ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

Pismem z 25 lipca 2016 r. powód przedstawił Prezesowi URE swoje stanowisko w sprawie wskazując, że:

1.  ewentualne przekroczenia w stosunku do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej mogły zaistnieć w przedsiębiorstwie Odbiorcy wyłącznie w dniach od 10 do 11 sierpnia 2015r. Okoliczność ta wydaje się istotna w świetle faktu, iż Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej zaczęło obowiązywać dopiero od dnia 12 sierpnia 2015 r. Zgodnie z jego dokładną treścią, ograniczenia wprowadzono od dnia 11 sierpnia 2015r. od godz. 24.00 do dnia 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24.00. Skoro zaś w rozporządzeniu określono, iż ograniczenia obowiązują od dnia 11 sierpnia 2015r., godz. 24.00, oznacza to w praktyce, że zaczęły one obowiązywać z początkiem dnia 12 sierpnia 2015r. W rozporządzeniu zastosowano system 24-godzinny, w którym godzina 0.00 jest początkiem dnia, zaś godzina 24.00 jest końcem tego dnia.

2.  Z uwagi na powyższe Odbiorca uznał, że warto przytoczyć komentarz adwokata W. R. oraz radcy prawnego K. L. (...) zamieszczony na stronie znajdującej się pod następującym adresem internetowym: http://www.cire.pl/ item.131928.13.0.0.0.0.0.czy-sa-podstawy-do-nakiadania-kar-pienieznych-za naruszenie -ograniczen-w-poborze-energii-elektrycznej-w-sierpniu-2015.html. W/w autorzy udzielili w powołanym komentarzu następującej odpowiedzi na pytanie „Czy są podstawy do nakładania kar pieniężnych za naruszenie ograniczeń w poborze energii elektrycznej w sierpniu 2015?":

„Zdaniem autorów w wielu przypadkach nie ma podstaw do nałożenia kar pieniężnych za przekroczenia. W ostatnim czasie wszczęto szereg postępowań w sprawie wymierzenia kar pieniężnych za niestosowanie się do ograniczeń w poborze energii elektrycznej w dniach 10-31 sierpnia 2015. Wprowadzone zostały one przez PSE S.A. 10 sierpnia 2015, a przez Radę Ministrów 11 sierpnia 2015, ze skutkiem od 12 sierpnia 2015. W większości do naruszeń dochodziło oczywiście właśnie w początkowym okresie, 10-11 sierpnia 2015, gdy sytuacja była dla przedsiębiorców nowa i niespodziewana. Z takim obostrzeniami nie spotkali się bowiem od 20 lat. Podstawą prawną prowadzonych obecnie przez Prezesa U RE postępowań jest art. 56 ust. 1 pkt 3a) Prawa energetycznego („p.e"). Przewiduje on możliwość nałożenia kar pieniężnych na tych, którzy nie stosują się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii. Co istotne, przepis ten wyraźnie określa, o jakich konkretnych ograniczeniach mowa, a więc tylko tych, które zostały wprowadzone „na podstawie art: 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3"p.e. (przy tym odwołanie do art. 11c ust. 3 p.e. jest puste, bowiem przepis ten odsyła tylko do trybu ich wprowadzania przez Radę Ministrów). Natomiast ograniczenia wprowadzone przez (...) SA. 10 sierpnia 2015 dokonane zostały w oparciu o art. 11c ust. 2 pkt 2) p.e. Pozostają one poza zakresem „karnej" regulacji art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e., a zatem niedostosowanie się do nich nie może być podstawą do nałożenia kar pieniężnych. Nie można również zapominać o charakterze tych przepisów. Regulacje dotyczące kar pieniężnych z tytułu deliktów administracyjnych mają charakter regulacji karnych. Wobec tego, winny być wykładane w sposób ścisły i nie mogą być rozszerzane w drodze analogii. Stosuje się we wszelkich wątpliwych sytuacjach wykładnię na korzyść podmiotu zagrożonego sankcjami.

Twarde (karalne) restrykcje wprowadziło dopiero rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2015 w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Zaczęło ono obowiązywać 12 sierpnia 2015. Zgodnie z jego treścią ograniczenia wprowadzono od dnia 11 sierpnia 2015 od godz. 24.00 do dnia 31 sierpnia 2015 do godz. 24.00. Skoro w rozporządzeniu określono, iż ograniczenia obowiązują od dnia 11 sierpnia godz. 24.00 oznacza to w praktyce, że zaczęły one obowiązywać z początkiem dnia 12 sierpnia 2015. W rozporządzeniu zastosowano system 24-godzinny, w którym godzina 0.00 jest początkiem dnia, zaś godzina 24.00 jest końcem tego dnia. Jest on powszechnie używany w różnych aktach prawnych. Tytułem przykładu wskazać można na obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 13 maja 1999 w sprawie informacji o obowiązujących od dnia 21 maja 1999 (piątek) od godz. 0.00 do dnia 3 czerwca 1999 (czwartek) do godz. 24.00 cenach jednostkowych towarów łatwo psujących się. Nie pozostawia to zbyt wiele wątpliwości co do tego, iż art. 56 ust. 1 pkt 3a) p.e. karze za naruszenie ograniczeń począwszy od 12 sierpnia 2015. Zatem sankcjonowanie niedostosowania się do ograniczeń poboru energii za okres przed 12 sierpnia 2015 nie miałoby prawnego uzasadnienia."

3. Zdaniem Odbiorcy zasadność powyższego komentarza wydaje się szczególnie istotna w świetle faktu, iż w przypadku Odbiorcy przekroczenia miały miejsce właśnie tylko w dniach 10-11 sierpnia 2015r. Uwzględniając wyżej zacytowany komentarz, zdaniem Odbiorcy, powstają wątpliwości, czy można wobec niego stosować sankcje z art. 56 ust. 1 pkt 3a ustawy - Prawo energetyczne.

4. Odbiorca wyjaśnił, iż przekroczenia które zaistniały w dniach 10-11 sierpnia 2015r. nie wynikały w żadnym zakresie z jego umyślnego działania bądź chęci osiągnięcia przez niego większego zysku, lecz wynikały wyłącznie ze specyfiki produkcji w przedsiębiorstwie (...). Przedsiębiorstwo (...) E. K. zajmuje się produkcją żywności - są to zakłady mięsne podlegające szczególnym
wymaganiom w zakresie bezpieczeństwa i higieny żywności. W związku z powyższym, z uwagi na w/w charakter działalności, największy poziom zużycia energii elektrycznej wiąże się z działaniem chłodni i mroźni. Urządzenia te w szczególności w miesiącach letnich muszą pozostawać włączone w celu wyeliminowania powstania zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego (a ogłoszone przez PSE ograniczenia zostały wprowadzone
właśnie z powodu upałów - które szczególnie zagrażają bezpieczeństwu produkowanej żywności i w związku z tym skutkują automatycznym większym poborem energii elektrycznej przez w/w chłodnie i mroźnie). Dodatkowo w działalności zakładów mięsnych niezbędne jest zachowanie ciągłości procesu technologicznego – którego przerwanie skutkowałoby koniecznością wyrzucenia i utylizacji surowców znajdujących
się w trakcie przetwarzania technologicznego - co z kolei stanowiłoby dodatkowe negatywne obciążenie dla środowiska naturalnego. Z uwagi na powyższe okoliczności Odbiorca został postawiony w bardzo trudnej sytuacji wynikającej z niespodziewanego ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Z jednej bowiem strony podjął wszelkie starania do jak najszybszego przystosowania działalności swojego
zakładu do wprowadzonych ograniczeń (co zaowocowało tym, iż już od godziny 14.00 w dniu 11.08.2015r. nie występowały u niego żadne przekroczenia), a z drugiej strony musiał zachować taką staranność i ostrożność przy podjętych ograniczeniach - aby nie powstało jakiekolwiek zagrożenie przy wykonywanej przez niego produkcji żywności. Z uwagi na okoliczność, iż zakłady (...)Odbiorcy utrzymują produkcję w systemie trzyzmianowym, dlatego korzysta on z energii elektrycznej przez całą dobę – nie miał zatem możliwości przesunięcia produkcji na inne godziny, w których nie ma zużycia z uwagi na brak produkcji (co jest możliwe tylko w przypadku przedsiębiorstw prowadzących produkcję w systemie jedno lub dwu zmianowym).

5. Odbiorca wskazał na analizę czasu pozostawionego mu od chwili ogłoszenia przez PSE do chwili dostosowania jego zakładu do wprowadzonych ograniczeń. Ogłoszenie o wprowadzonych ograniczeniach zostało opublikowane na antenie programu pierwszego Polskiego Radia o godzinie 7.55, zaś ograniczenia zaczęły obowiązywać już od godziny 10.00. Zgodnie zaś z zapisami pkt 5 załącznika nr 3 do umowy kompleksowej lub zapisami pkt 6.4 załącznika nr 1 do umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej: „Ograniczenia poboru mocy, o których mowa w ust 1 powinny nastąpić:

a)  jeżeli polecenie ograniczenia zostało wydane bez uprzedzenia - po czasie, liczonym od momentu wydania polecenia:

- do 1 godziny - dla stopni zasilania 11 i 12,

- do 2 godzin - dla stopni zasilania od 13 do 15,

- do 3 godzin - dla stopni zasilania od 16 do 18,

- od 3 do 6 godzin - dla stopni zasilania 19 i 20;

b)  od godziny obowiązywania danego stopnia zasilania, jeżeli polecenie ograniczenia poboru mocy zostało przekazane z wyprzedzeniem nie krótszym od określonego w lit a)".

Pierwszy komunikat z 10 sierpnia 2015 r. z godz. 7.55 informuje, że PSE ogłasza dla obszaru całego kraju od godziny 10.00 dnia 10 sierpnia 2015 do godziny 17.00 dnia 10 sierpnia 2015 stopień zasilania 20 oraz od godziny 17.00 dnia 10 sierpnia 2015 do godziny 22.00 dnia 10 sierpnia 2015 stopień zasilania 19 i przewiduje od godziny 22.00 dnia 10 sierpnia 2015 do godziny 10.00 dnia 11 sierpnia 2015 stopień zasilania 11.

Z powyższego wynika, iż czas wprowadzenia ograniczenia był krótszy, niż to przewidywały zapisy obowiązujących umów.

6.  Mając zatem na względzie przedstawione wyżej okoliczności Odbiorca zwrócił się z prośbą o uwzględnienie przedstawionych wyżej wyjaśnień oraz umorzenie postępowania w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej.

W trakcie postępowania administracyjnego Prezes URE wzywał Odbiorcę oraz OSD do nadesłania dodatkowych informacji i dokumentów zmierzających do wyjaśnienia sprawy, a w szczególności do weryfikacji przedstawionych Prezesowi URE przez OSD danych dotyczących stopnia niedostosowania się Odbiorcy do wprowadzonych ograniczeń. Stosownie do postanowień ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego, a w szczególności art. 50 i art. 75, Prezes URE może wzywać do złożenia wyjaśnień każdego, kto posiada wiedzę niezbędną dla rozstrzygnięcia sprawy. Z uwagi na charakter postępowań administracyjnych prowadzonych na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 3a ustawy - Prawo energetyczne szczególne znaczenie dla rozstrzygnięcia tychże spraw mają wyjaśnienia i weryfikacja przez Odbiorcę oraz OSD posiadanych przez Prezesa URE danych dotyczących wartości poboru mocy przez Odbiorcę w okresie wprowadzonych ograniczeń.

Pismem z dnia 30 września 2016 r. OSD przedstawił następujące wyjaśnienia:

1.  Odnosząc się do treści pisma Odbiorcy z dnia 25 lipca 2016 r. OSD potwierdził, iż Odbiorca pobierał moc o wartości wskazanej w przekazanych uprzednio przez OSD Urzędowi Regulacji Energetyki danych będących podstawą wszczęcia postępowania,

2.  OSD poinformował, że Odbiorca objęty był planem ograniczeń poboru energii elektrycznej. Wartości dopuszczalnego poboru mocy w poszczególnych stopniach ograniczeń przedstawione przez (...) Sp. z o.o. Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki wynikają z zapisów umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr (...)z dnia 9 września 2013 r. Umowa ta dotyczy obiektu w (...), dla którego moc umowna została ustalona na poziomie 1200 kW.

Załącznik nr 2 do ww. umowy określa zasady wprowadzania ograniczeń w poborze mocy.

3.  OSD wyjaśnił, że przedstawiona przez Odbiorcę umowa kompleksowa (...) z dnia 14 marca 2013 r. nie dotyczy obiektów

przyłączonych do sieci OSD z możliwością poboru mocy powyżej 300 kW i tym samym objętych ograniczeniami.

4.  OSD poinformował, że zgodnie z zapisami ww. Umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej podstawowym źródłem informacji o wprowadzonych ograniczeniach były komunikaty radiowe.

5.  W załączeniu OSD przekazał dodatkowo także materiał dokumentujący umieszczenie na stronie internetowej (...) Sp. z o.o. komunikatu o wprowadzeniu ograniczeń w dostawach energii elektrycznej dla przedsiębiorstw oraz informujący w całym okresie trwania ograniczeń (tj. od 10.08.2015 r. do 31.08.2015 r.), że „wszystkie aktualne komunikaty Polskich Sieci Elektroenergetycznych - Operatora Systemu Przesyłowego, odpowiedzialnego za decyzje dotyczące ograniczeń dostaw energii elektrycznej, dostępne są na stronie: http://www.pse.pl".

Pismem z dnia 3 sierpnia 2017 r. o znaku (...) zawiadomiono Odbiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w niniejszej sprawie i poinformowano o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego pisma z jednoczesnym pouczeniem, że niezapoznanie się w powyższym terminie z aktami sprawy zostanie uznane za rezygnację z możliwości wypowiedzenia się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego.

Odbiorca w piśmie z 16 sierpnia 2017 r. wniósł o:

1.  uwzględnienie wszystkich składanych w toku postępowania pism, wyjaśnień i wniosków.

2.  W szczególności Odbiorca wniósł o uwzględnienie i załączenie do akt sprawy komentarza adwokata W. R. oraz radcy prawnego K. L. (...) zamieszczonego na stronie znajdującej się pod następującym adresem internetowym: http://www.cire.pl/item,131928,13,0,0,0,0,0,czy-sa-podstawy-do-nakladania-kar-pienieznych-za-naruszenie-ograniczen-w-poborze-energii-elektrycznej-w-sierpniu 2015.html.

3.  Odbiorca wniósł także o uwzględnienie przy wydawaniu decyzji faktu, iż w zakładzie Odbiorcy przekroczenia miały miejsce właśnie tylko w dniach 10- 11.08.2015r. Odbiorca wniósł o uzupełnienie materiału dowodowego w sprawie o wystąpienie do Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (ul. (...), (...)-(...) W.) w celu przekazania oficjalnych danych o temperaturze powietrza w dniach 10 - 11.08.2015r. dla rejonu L. - J.. Zdaniem Odbiorcy powyższe było niezbędne do ustalenia przyczyn ewentualnego przekroczenia poboru energii elektrycznej przez Odbiorcę, ustalenia istnienia konieczności zapewnienia energii elektrycznej w zakładzie w celu uniknięcia zagrożenia związanego z podniesieniem temperatury mrożonej i schładzanej żywności oraz ustalenia braku wpływu Odbiorcy na zaistniałą sytuację (gdyż w sytuacji dużego wzrostu temperatury otoczenia w tych dniach chłodnie działające w zakładzie Odbiorcy automatycznie zaczęły same pobierać więcej energii elektrycznej w celu utrzymania temperatury wymaganej przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa żywności).

4.  Ponadto Odbiorca wniósł o uzupełnienie materiału dowodowego o materiały (np. nagrania, bilingi połączeń), pozwalające ustalić, czy informacja o wprowadzeniu ograniczeń - niezależnie od przewidzianej w przepisach formy komunikatu radiowego została przekazana Odbiorcy telefonicznie przez służby dyspozytorskie OSD - gdyż taką przyjęto wówczas procedurę informowania. Jednocześnie Odbiorca wskazał, iż bez powyższych materiałów dowodowych nie można przyjmować, że Odbiorca został w prawidłowy sposób poinformowany o wprowadzonych ograniczeniach.

Pismem z 28 września 2017 r. Prezes URE poinformował Odbiorcę o przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego w postępowaniu administracyjnym, wszczętym 6 lipca 2016 r., w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z powzięciem uzasadnionego podejrzenia naruszenia przez Odbiorcę obowiązku stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Jednocześnie, na podstawie art 36 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 56 ust. 1 pkt 3a ustawy - Prawo energetyczne zawiadomił, że z uwagi na konieczność skompletowania niezbędnych informacji, termin wydania rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnym, wszczętym 6 lipca 2016 r., w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z powzięciem uzasadnionego podejrzenia naruszenia przez Odbiorcę obowiązku stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, zostaje przesunięty do dnia 31 grudnia 2017 r.

Postanowieniem z 30 czerwca 2017 r. nr (...) Prezes URE oddalił wnioski dowodowe Odbiorcy dotyczące dopuszczenia i przeprowadzenia następujących dowodów:

1.  wystąpienia do Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w celu przekazania oficjalnych danych o temperaturze powietrza w dniach 10 - 11 sierpnia 2015 r. dla rejonu L. - J. na okoliczność ustalenia przyczyn ewentualnego przekroczenia poboru energii elektrycznej przez Odbiorcę, ustalenia istnienia konieczności zapewnienia energii elektrycznej w zakładzie Odbiorcy w celu uniknięcia zagrożenia związanego z podniesieniem temperatury mrożonej i schładzanej żywności oraz ustalenia braku wpływu Odbiorcy na zaistniałą sytuację (gdyż w sytuacji dużego wzrostu temperatury otoczenia w tych dniach, chłodnie działające w zakładzie Odbiorcy automatycznie zaczęły same pobierać więcej energii elektrycznej w celu utrzymania temperatury wymaganej przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa żywności);

2.  uzyskania materiałów (np. nagrań, bilingów połączeń), na okoliczność ustalenia czy informacja o wprowadzeniu ograniczeń - niezależnie od przewidzianej w przepisach formy komunikatu radiowego została przekazana Odbiorcy telefonicznie przez służby dyspozytorskie OSD - gdyż taką przyjęto wówczas procedurę informowania.

Pismem z dnia 28 września 2017 r. zawiadomiono Odbiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w niniejszej sprawie i poinformowano o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego pisma.

Ponadto Sąd ustalił, że powód w umowie z dnia 9 września 2013 r. podpisanej z OSD zabezpieczył dla siebie moc umowną wynoszącą 1200 kW (zał. nr 2 do umowy k 38 akt adm.) oraz moc minimalną (bezpieczną) na wypadek wprowadzenia 20 stopnia zasilania (zał. nr 4 do umowy k 41 akt adm.).

Z kolei w pkt. 3 zał. 4 do umowy o świadczenie usług dystrybucji (k 41 akt adm.) wyjaśniono, że powiadomienia w postaci komunikatów dyspozytorskich posiadają moc nadrzędną w stosunku do powiadomień w komunikatach radiowych. Jednak w rozpoznawanej sprawie nie doszło do zróżnicowania wprowadzonych ograniczeń w poborze energii i dlatego powoda obowiązywały komunikaty radiowe nadawane w programie(...)Radia.

Sąd Okręgowy w Warszawie zważył co następuje.

Odwołanie powoda nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona decyzja jest prawidłowa i znajduje oparcie w przepisach prawa.

Rozstrzygnięcie zostało oparte na następującym stanie prawnym.

Na podstawie art. 11 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne ( tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 1059, z późn. zm.), powoływanej dalej jako p.e., w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (ust. 1 pkt 4).

Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej polegają na ograniczeniu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej (art. 11 ust. 3 pkt 1). Ograniczenia te (określone m.in. w ust. 3) podlegają kontroli w ramach przestrzegania ich stosowania (art. 11 ust. 4). Organem odpowiedzialnym w tym zakresie do kontroli w odniesieniu do dostarczanej sieciami energii elektrycznej jest Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (art. 11 pkt 5).

W związku z treścią art. 11 ust. 7 Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczonym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, w przypadku wystąpienia zagrożeń m.in. bezpieczeństwa dostaw energii.

Z treści art. 11c ust. 2 p.e. wynika, że w przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego:

1)  Podejmuje we współpracy z użytkownikami systemu elektroenergetycznego, w tym z odbiorcami energii elektrycznej, wszelkie możliwe działania przy wykorzystaniu dostępnych środków mających na celu usunięcie tego zagrożenia i zapobieżenie jego negatywnym skutkom;

2)  Może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin.

Operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego niezwłocznie powiadamia ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa URE o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, podjętych działaniach i środkach oraz zgłasza konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 (art. 11c ust 3 p.e.)

Istotny dla rozstrzygnięcia sprawy niniejszej jest także przepis art. 11d ust. 1 p.e., który przewiduje, że w sytuacji wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w następstwie zdarzeń, o których mowa w art. 11c ust. 1, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego podejmuje w szczególności następujące działania:

1)  wydaje wytwórcy polecenia uruchomienia, odstawienia, zmiany obciążenia lub odłączenia od sieci jednostki wytwórczej centralnie dysponowanej;

2)  dokonuje zakupów interwencyjnych mocy lub energii elektrycznej;

3)  wydaje właściwemu operatorowi systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego polecenia uruchomienia, odstawienia, zmiany obciążenia lub odłączenia od sieci jednostki wytwórczej przyłączonej do sieci dystrybucyjnej na obszarze jego działania, która nie jest jednostką wytwórczą centralnie dysponowaną;

4)  wydaje właściwemu operatorowi systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego polecenia zmniejszenia ilości pobieranej energii elektrycznej przez odbiorców końcowych przyłączonych do sieci dystrybucyjnej na obszarze jego działania lub przerwania zasilania niezbędnej liczby odbiorców końcowych przyłączonych do sieci dystrybucyjnej na tym obszarze;

5)  po wyczerpaniu wszystkich możliwych działań zmierzających do pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną wydaje odbiorcom końcowym przyłączonym bezpośrednio do sieci przesyłowej, polecenia zmniejszenia ilości pobieranej energii elektrycznej lub odłączenia od sieci urządzeń i instalacji należących do tych odbiorców, zgodnie z planem wprowadzania ograniczeń;

6)  dokonuje zmniejszenia wielkości zdolności przesyłowych wymiany międzysystemowej.

W okresie wykonywania działań, o których mowa wyżej, użytkownicy systemu, w tym odbiorcy energii elektrycznej, stosownie do treści art. 11d ust 2 p.e. są obowiązani stosować się do poleceń operatora systemu elektroenergetycznego, o ile wykonanie tych poleceń nie stwarza bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia osób.

W okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia (art. 11d ust. 3 p.e.).

Ważna dla prawidłowego rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie jest również treść art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. stanowiącego podstawę odpowiedzialności powoda w sprawie niniejszej. W myśl tego przepisu karze pieniężnej podlega ten, kto nie stosuje się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3.

W oparciu o delegację ustawową zawartą w art. 11 ust. 6 p.e., w dniu 23 lipca 2007 roku wydane zostało przez Radę Ministrów rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła – Dz.U. Nr 133, poz. 924 (dalej powoływane jako rozporządzenie). Określone w nim zostały sposoby wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, rodzaje odbiorców objętych ograniczeniami, zakresy planów wprowadzania ograniczeń oraz sposoby określania w nich wielkości tych ograniczeń a także sposoby podawania do publicznej wiadomości informacji o ograniczeniach.

Dokonując oceny ustalonego w sprawie stanu faktycznego i jego subsumpcji w stosunku do powołanych norm prawnych, Sąd doszedł do przekonania, że nałożenie na powoda kary pieniężnej znajduje uzasadnienie w treści art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że przepis ten dotyczy ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d ust. 3. W ocenie Sądu zaś podstawą do wprowadzenia ograniczeń w poborze energii elektrycznej o jakich mowa w sprawie niniejszej, był wprawdzie powołany w komunikacie art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e., niemniej jednak podstawę prawną dla działań operatora podjętych w oparciu o art. 11c ust. 2 pkt 2 pe stanowił przepis art. 11d ust. 3 p.e. Norma wynikająca z art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e. ma charakter uszczegóławiający do uregulowań art. 11d ust. 3 p.e. Regulacja art. 11d ust. 3 stanowi bowiem zasadniczą podstawą prawną dla działań operatora podjętych w oparciu o przepis art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e. To w art. 11d ust. 3 p.e. wskazano, ze w przypadku występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia. Jest więc to norma ogólna w stosunku do przepisu art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., który jedynie precyzuje, w jakim ograniczonym zakresie operator może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W szczególności przepis ten wskazuje, że może to nastąpić jedynie w odniesieniu do dostarczania i poboru energii i tylko do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 p.e. i nie dłużej niż na okres 72 godzin.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że podstawą działania PSE wprowadzającego ograniczenia w dniu 10 sierpnia 2015 r. był przepis art. 11d ust. 3 p.e., który jest sankcjonowany w art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. W związku z tym art. 11 p.e., który był podstawą wprowadzenia przez Radę Ministrów ograniczeń w poborze energii mocą rozporządzenia z dnia 11 sierpnia 2015 r. jest wprost sankcjonowany przez przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Przeprowadzona wyżej wykładnia językowa przepisu art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e. i art. 11d ust. 3 p.e. wprost wskazuje na możliwość sankcjonowania przez przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e. zachowań odbiorców, którzy dopuścili się naruszenia ograniczeń w poborze energii wprowadzonych w oparciu o przepis art. 11c ust 2 pkt 2 pe., skoro jak była o tym mowa wyżej, jest to uprawnienie dla operatora przewidziane w art. 11d ust. 3 p.e.

Z uwagi na utrwalone orzecznictwo w przedmiocie dokonywania wykładni Sąd dokonał wykładni językowej ww. przepisu z uwzględnieniem wykładni systemowej i funkcjonalnej, co potwierdziło przyjęte przez Sąd stanowisko.

Niedostosowanie się odbiorcy do każdego ograniczenia, dla którego podstawę stanowił przepis art. 11d ust. 3 p.e., a więc także do tych wprowadzonych z powołaniem się na regulację art. 11c ust. 2 pkt 2 p.e., stanowi realne zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, bowiem tylko w takich sytuacjach ograniczenia te są wprowadzane. Ważna jest także możliwość zagwarantowania tego bezpieczeństwa przez wyegzekwowanie nałożonych obowiązków ograniczenia poboru energii. Zatem, jeżeli ustawodawca wprowadził możliwość ograniczenia poboru energii przez operatora systemu przesyłowego w nagłych wypadkach (tj. zagrożenia), to niezbędna jest możliwość sankcjonowania tychże regulacji w przedmiocie ograniczeń. Skoro w ciągu ostatnich 30 lat nie doszło do ograniczenia poboru energii, to oczywistym jest, że w przypadku wprowadzenia takiego ograniczenia sytuacja była poważna i zagrażała bezpieczeństwu dostaw energii. Właśnie w takich nagłych sytuacjach, w których organy państwa nie są jeszcze w stanie podjąć decyzji, operatorzy muszą mieć możliwość podjęcia kroków w celu uchronienia systemu energetycznego przed rozległą awarią. Należy przyjąć, że, wobec wprowadzonych ograniczeń, każde - nawet najmniejsze przekroczenie poboru energii elektrycznej - może mieć kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego kraju doprowadzając do awarii energetycznej. Oczywistym jest, że żaden z działających na terenie kraju podmiotów nie byłby stanie w normalnych warunkach samodzielnie zagrozić, przez nawet maksymalny pobór energii, bezpieczeństwu energetycznemu kraju. Jednak w krytycznej sytuacji nawet niewielkie przekroczenie ustalonego poboru mocy w każdej chwili mogło doprowadzić do poważnej awarii całego systemu elektroenergetycznego. Tego rodzaju zagrożenie było realne, o czym dowodnie świadczyło uruchomienie przez operatora systemu i Radę Ministrów przewidzianych prawem procedur. Zatem każdy z odbiorców, także powód, powinien szczególnie w czasie obowiązywania 20 stopnia ograniczenia zasilania bezwzględnie stosować się do wynikających z tego obowiązków. W tej sytuacji powodowi, który w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. nie dostosował się do tych obowiązków można postawić zarzut zawinienia polegającego na nieprawidłowym prowadzeniu własnych spraw, co doprowadziło do naruszenia bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa.

Stosownie do unormowania art. 11c ust. 3 p.e. w okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostawy energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia. W dniu 15 sierpnia 2015 r PSE wydały stosowny wydały komunikat o ograniczeniach w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, co dla Sądu jest równoznaczne z ograniczeniami w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji tej energii, ponieważ przesyłanie i dystrybucja energii elektrycznej jest nierozerwalnie związana z jej poborem przez odbiorcę. Zatem ograniczenia w przesyle i dystrybucji wiążą się z obowiązkiem odbiorców ograniczenia poboru energii odpowiadającego tym ograniczeniom.

Wymaga podkreślenia, że kwestia opracowania ram, procedur oraz zorganizowanego planu działania, w oparciu o który przedsiębiorca mógłby w sposób uwzględniający minimalizację szkód zastosować się do ograniczeń poboru energii nie leży po stronie Sądu, czy Organu, lecz jest kompetencją powoda korzystającego z poboru energii. Podobnie jest jego wewnętrzną sprawą takie zorganizowanie własnej profesjonalnej działalności, aby móc na czas reagować na wydane przez właściwe podmioty komunikaty o obowiązującym stopniu zasilania. Z tego względu nie mogły zostać uwzględnione zarzuty powoda oparte na przedstawionych przez niego niekorzystnych skutkach natychmiastowego ograniczenia§ poboru mocy. W tej kwestii należy zwrócić uwagę na unormowanie zawarte w przepisie § 3 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz. U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924), który ma zastosowanie na etapie ustalania kręgu podmiotów objętych obowiązkiem dostosowania się do wprowadzanych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej oraz do ustalania planu ograniczeń. Stanowi on wytyczną w procesie przygotowywania i sporządzania tego planu wskazując jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy określaniu planu ograniczeń dla skonkretyzowanego odbiorcy. Potwierdza to też treść § 9, a w szczególności pkt 3 tego przepisu rozporządzenia wskazująca, że wielkości planowanych ograniczeń w poborze energii elektrycznej, ujęte w planach ograniczeń, określa się w stopniach zasilania od 11 do 20, przy czym 20 stopień zasilania odpowiada tzw. mocy bezpiecznej. Zatem wskazane w planie ograniczeń wielkości mocy dla stopni zasilania od 11 do 20 realizują wytyczne zawarte w § 3 i § 6 rozporządzenia. Stosowanie się przez odbiorcę do ustalonego planu ograniczeń z założenia nie powoduje:

1.  zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych,

2.  zakłóceń w funkcjonowaniu obiektów przeznaczonych do wykonywania zadań w zakresie:

a)  bezpieczeństwa lub obronności państwa określonych w przepisach odrębnych,

b)  opieki zdrowotnej,

c)  telekomunikacji,

d)  edukacji,

e)  wydobywania paliw kopalnych ze złóż, ich przeróbki i dostarczania do odbiorców,

f)  ochrony środowiska.

Należy zatem przyjąć, że ww. przepisy rozporządzenia mają zastosowanie na etapie planowania, a nie realizacji planów ograniczeń. W związku z tym zarzut skarżącego nie zastosowania w sprawie tego przepisu był bezzasadny.

Zgodnie z § 12 rozporządzenia ograniczenia w poborze energii elektrycznej są realizowane przez odbiorców stosownie do komunikatów operatorów o obowiązujących stopniach zasilania. Stosownie do § 9 pkt 1 rozporządzenia wielkości planowanych ograniczeń w poborze energii elektrycznej, ujęte w planach ograniczeń, określa się w stopniach zasilania od 11 do 20 przy czym:

1.  11 stopień zasilania określa, że odbiorca może pobierać moc do wysokości mocy umownej określonej w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy,

2.  Stopnie zasilania od 12 do 19 powinny zapewniać równomierne obniżanie mocy elektrycznej pobieranej przez odbiorcę,

3.  20 stopień zasilania określa, że odbiorca może pobierać moc do wysokości ustalonego minimum, niepowodującego zagrożeń i zakłóceń, o których mowa w § 3 ust. 4.

Jak wynika z materiału dowodowego powód w umowie z dnia 9 września 2013 r. podpisanej z OSD zabezpieczył dla siebie moc umowną wynoszącą 1200 kW

(zał. nr 2 do umowy k 38 akt adm.) oraz moc minimalną (bezpieczną) na wypadek wprowadzenia 20 stopnia zasilania (zał. nr 4 do umowy k 41 akt adm.). Z powyższego wynika, że powód podlegał planowi ograniczeń w dostawie energii elektrycznej na podstawie przepisu § 5 pkt 1 rozporządzenia, gdyż wielkość pobieranej przez niego mocy umownej określonej w umowie umownej przekraczała 300 kW oraz nie był objęty ochroną przed wprowadzeniem ograniczeń w dostarczaniu i poborze mocy wynikającą z przepisu § 6 ust. 1 rozporządzenia. W związku z tym nie może obecnie skutecznie podnosić, że przekroczenia w poborze mocy w pierwszych dwóch dniach od wprowadzenia 20 stopnia zasilania były niezbędne z uwagi na specyfikę produkcji w jego przedsiębiorstwie. Przekroczenia te świadczą o niedołożeniu przez niego należytej staranności przy ustaleniu w umowie z OSD mocy bezpiecznej dla funkcjonowania przedsiębiorstwa podczas obowiązywania najwyższego poziomu ograniczenia zasilania w energię elektryczną (art. 355 k.c.). W ocenie sądu opisane w odwołaniu negatywne skutki konieczności natychmiastowego drastycznego obniżenia poboru mocy, mogą być rzeczowymi argumentami w negocjacjach z OSD mających na celu ustalenie dla powoda wielkości mocy bezpiecznej. Jednak nie mogą one odnieść zamierzonego w odwołaniu skutku ex post, to jest w sytuacji, gdy Prezes URE, a także Sąd oceniają zaszłość, jaką jest niedostosowanie się powoda do wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej.

W przedstawionej sytuacji Sąd, podobnie jak Prezes URE, nie dopuścił zgłoszonych w odwołaniu dowodów mających prowadzić do ustalenia przyczyn stwierdzonego przekroczenia poboru energii, to jest zagrożenia związanego z podniesieniem temperatury mrożonej i schładzanej żywności oraz braku wpływu powoda na zaistniałą sytuację – temperaturę powietrza w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r.

Nie zostały również dopuszczone dowody z nagrań i bilingów połączeń, które miały pomóc ustalić czy informacja o wprowadzeniu ograniczeń, niezależnie od komunikatu radiowego, została przekazana telefonicznie przez OSD. W tej kwestii Sąd zauważa, że zgodnie z § 12 ust. 1 rozporządzenia, ograniczenia w poborze energii elektrycznej są realizowane przez odbiorców stosownie do komunikatów operatorów o obowiązujących stopniach zasilania, o których mowa w § 9 rozporządzenia. Komunikaty takie są ogłaszane w radiowych komunikatach energetycznych w programie (...) Radia oraz na stronach internetowych operatorów. Jedynie w przypadku zróżnicowania wprowadzonych ograniczeń w poborze energii elektrycznej w stosunku do stopni zasilania ogłoszonych w komunikatach radiowych, operatorzy powiadamiają odbiorców indywidualnie w formie pisemnej lub w sposób określony w umowach, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz w ust. 3 p.e., albo za pomocą innego środka komunikowania się w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. W takiej sytuacji powiadomienia te są nadrzędne w stosunku do powiadomień ogłaszanych w komunikatach radiowych (tak przepisy § 12 ust. 2, 3 i 4 rozporządzenia). Właśnie z tych względów w pkt. 3 zał. 4 do umowy o świadczenie usług dystrybucji (k 41 akt adm.) wyjaśniono, że powiadomienia w postaci komunikatów dyspozytorskich posiadają moc nadrzędną w stosunku do powiadomień w komunikatach radiowych. Jednak w rozpoznawanej sprawie nie doszło do zróżnicowania wprowadzonych ograniczeń w poborze energii i dlatego powoda obowiązywały komunikaty radiowe nadawane w programie (...)Radia. W świetle powyższego przedstawiony wyżej wniosek dowodowy powoda był bezzasadny.

Mając na uwadze, że powód domagał się uchylenia całej decyzji, w tym wymierzonej mu kary pieniężnej, Sąd przeprowadził rozważania dotyczące tej kary, pod kątem przesłanek art. 56 ust. 6a i art. 56 ust. 6 p.e.

Jak wynika z unormowania art. 56 ust. 6a p.e. wynika Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. W niniejszej sprawie kluczowe znaczenie miała nie wartość przekroczenia poboru mocy, a sam charakter czynu i jego znaczenie oraz wpływ na bezpieczeństwo energetyczne kraju w krytycznym momencie jego zagrożenia. Niewątpliwie, energia elektryczna ma istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania każdego z jej odbiorców i z tego powodu jest podstawowym dobrem cywilizacyjnym. Dlatego konieczna jest eliminacja zagrożeń dla bezpieczeństwa dostaw energii, w szczególności po ogłoszeniu 20 stopnia ograniczeniu zasilania, to jest w czasie, gdy system elektroenergetyczny nie dysponuje zapasem mocy. W tej krytycznej dla bezpieczeństwa energetycznego kraju sytuacji, która miała miejsce począwszy od 15 sierpnia 2015 r każde, nawet niewielkie przekroczenie dopuszczalnego poboru nosiło w sobie znaczny stopień szkodliwości, ponieważ bezpośrednio zagrażało sprawności maksymalnie obciążonego krajowego systemu elektroenergetycznego. Z tego powodu należało przyjąć, ze stopień szkodliwości czynu powoda był większy od znikomego, co wyklucza możliwość zastosowania w stosunku do niego dobrodziejstwa odstąpienia od wymierzenia mu kary pieniężnej.

Stosownie do art. 56 ust. 6 p.e. ustalając wysokość kary pieniężnej Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia, dotychczasowe zachowanie podmiotu oraz jego możliwości finansowe.

Jak to już przedstawiono, znaczny stopień szkodliwości czynu powoda wyraża się w bezpośrednim wpływie popełnionego przez powódkę czynu na bezpieczeństwo Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, a co się z tym wiąże - w sprowadzeniu realnego zagrożenia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej w całym kraju. Z kolei okolicznością łagodzącą wymiar kary uwzględnione było podjęcie przez niego szeregu działań zmierzających do jak najszybszego dostosowania się do wprowadzonych ograniczeń.

Brak jest natomiast możliwości oceny dotychczasowego zachowania skarżącego w aspekcie wcześniejszego wykonywania przez niego obowiązków wynikających z ustawy Prawo energetyczne związanych z wprowadzeniem ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej z uwagi na to, że sytuacja taka nie miała dotychczas miejsca pod rządami tych przepisów.

Określając stopień zawinienia przedsiębiorcy Sąd uznał go za znaczny. Powód podejmując w niniejszej sprawie decyzję o niedostosowaniu się do wprowadzonych ograniczeń miał na względzie przede wszystkim uniknięcie strat, które poniósłby w przypadku natychmiastowego wprowadzenia ograniczeń. Świadomie naruszając prawo działał na własne ryzyko i powinien ponieść konsekwencje tego postępowania w postaci kary z art. 56 ust. 1 pkt 3a p.e.

Odnosząc się do możliwości finansowych powoda, należało przyjąć, że wymierzona kara nie jest dla niego nadmiernie uciążliwa, oraz jest adekwatna do charakteru popełnionego czynu i skutków naruszenia obowiązujących norm prawa. Kara ta nie wpłynie znacząco na pogorszenie jego kondycji finansowej oraz płynności finansowej i pozostając we właściwej proporcji do przychodu uzyskanego przez niego w roku podatkowym poprzedzającym rok wydania decyzji. Przychód ten wyniósł (...)zł. Wymaga też podkreślenia, że nałożona kara nie przekracza (...)przychodu, co pozostaje w zgodzie z unormowaniem art. 56 ust. 3 p.e.. Maksymalna wysokość kary mogła w przedmiotowej sprawie wynieść 25 578 201 zł.

Nie budzi zastrzeżeń Sądu sposób ustalenia podstawowej wartości kary administracyjnej, który odnosi się do wielkości przekroczenia poboru mocy przez przedsiębiorcę i najwyższej ceny 1 MWh energii elektrycznej na rynku bilansującym (odnotowanej 7 stycznia 2016 r.), której należałoby się spodziewać przy ograniczonej podaży energii elektrycznej w okresie 10-31 sierpnia 2015 r., tj. 1500 zł. Przyjęcie tej ceny, jako najwyższej możliwej ceny rozliczeniowej, znajduje uzasadnienie w fakcie, że tak ustalona wartość kary ma być dla przedsiębiorcy sankcją odczuwalną, a nie symboliczną. Prezes URE wymierzając karę prawidłowo wziął pod uwagę to, że powód zastosował się do ograniczeń w części czasu ich trwania i zawęził podstawę wymierzenia kary wyłącznie do godzin, kiedy nastąpiło niedostosowanie się powoda do ograniczeń i tylko w takim stopniu, w jakim niedostosowanie miało miejsce (ustalając kwotę kary pieniężnej wyliczono ją jako iloczyn kwoty 3000 zł i łącznego przekroczenia poboru mocy odpowiadającego ilości MWh w poszczególnych godzinach doby, przy czym wartość 3000 zł wynikała z podwojenia ceny 1 MWh energii elektrycznej w celu zapewnienia karze należytej dolegliwości). Zdaniem Sądu ustalenie w sprawie swojego rodzaju kwoty bazowej kary nie jest sprzeczne z treścią art. 56 ust. 6 p.e. i ma na celu zapewnienie transparentności jej wyliczenia.

Z tych wszystkich powodów wymierzona sankcja finansowa została wymierzona przez Prezesa URE zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa spełniając przypisane jej funkcje represyjną prewencyjną i wychowawczą.

W tym stanie rzeczy Sąd oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 53 § 1 k.p.c., bowiem nie było podstaw do jego uwzględnienia, a w szczególności nie potwierdził się żaden z podniesionych w nim zarzutów.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 oraz art. 99 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot jego kosztów, które w sprawie obejmowały jedynie wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego ustalone w oparciu § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015, poz. 1804 z późniejszymi zmianami) w brzmieniu obowiązującym w dniu złożenia odwołania tj. 2 listopada 2017 r.

Sędzia SO Andrzej Turliński