Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 czerwca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2019 r. w Toruniu na rozprawie

sprawy z wniosku (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.

z udziałem Ł. W., K. J. (1), A. J., M. J., D. B., K. J. (2), V. L., R. J., M. W., P. W., E. L.

o stwierdzenie nabycia spadku po E. W.

postanawia:

I.  oddalić wniosek;

II.  stwierdzić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

SSR Katarzyna Malinowska

UZASADNIENIE

(...) sp. z o.o. 20 lipca 2018 r. złożył wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po E. W. przez jego synów, uczestników M. W. i P. W.. Jednocześnie wnioskodawca domagał się zasądzenie na jego rzecz koszów postępowania. Argumentowano, że Asekuracja posiada wierzytelność wobec spadkodawcy wynikającą z tytułu wykonawczego wydanego przez tutejszy Sąd pod sygnaturą I Nc 390/01. Do wniosku załączono kopie: nakazu zapłaty wydanego w 2001 roku m.in. przeciw E. W., postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, umowy przelewu wierzytelności pomiędzy wierzycielem pierwotnym a wnioskodawcą, jak również akty stanu cywilnego dotyczące spadkodawcy oraz uczestników.

W toku postępowania ustalono, że do kręgu uczestników wchodzą także: E. L., V. L., K. J. (2) oraz małoletni K. J. (1), A. J., M. J., D. B. oraz Ł. W.. Podczas rozprawy działająca w imieniu swoich małoletnich dzieci R. J. podnosiła, że niniejsza sprawa jest kolejną zainicjowaną przez wnioskodawcę, a dotyczącą tych samych okoliczności. Wskazywała, że we wcześniejszych postępowaniach wniosek taki został odrzucony, a ponadto że roszczenie wnioskodawcy jest przedawnione.

W odpowiedzi wnioskodawca złożył pismo z 16 maja 2019 r., w którym podważał kwestię wcześniejszego osądzenia sprawy będącej przedmiotem niniejszego postępowania, a także wykazywał szereg czynności, które miały przerwać bieg przedawnienia.

Sąd ustalił, co następuje

Tutejszy Sąd działając pod sygnaturą I Nc 390/01, dnia 21 września 2001 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z którym pozwani R. T., E. W. oraz E. C. mieli zapłacić zasądzoną kwotę na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. S. A. w T.. Orzeczenie to uprawomocniło się i zostało zaopatrzone w klauzulę wykonalności. Wierzytelność została następnie przeniesiona na (...) s. à r.l. w Luksemburgu, a dalej na wnioskodawcę na mocy umowy cesji z 25 czerwca 2012 r. oraz zawartej w tej samej dacie umowy dotyczącej obsługi wierzytelności.

Dowód:

– nakaz zapłaty wraz z dodatkową dokumentacją, k. 13–15,

– umowa przelewu wierzytelności z dnia 25.06.2012 r., k. 16–18, wraz z aneksem nr (...) z dnia 12.06.2013 r., k. 22–24,

– umowa dotycząca obsługi wierzytelności z dnia 25.06.2012 r., k. 19–21, wraz z aneksem nr (...) z dnia 12.06.2013 r., k. 25–27.

Wierzyciel pierwotny kilkakrotnie inicjował postępowanie egzekucyjne, które jednak za każdym razem było umarzane z powodu bezskuteczności (po raz ostatni 16 kwietnia 2009 r.). Po śmierci E. W., który zmarł dnia 25 października 2012 r. wnioskodawca wniósł do tutejszego Sądu wniosek o zawezwanie jego spadkobierców do próby ugodowej.

Dowód:

– postanowienie o umorzeniu postepowania egzekucyjnego Km 292/03 z dnia 19.11.2003 r., k. 117,

– wniosek o wszczęcie egzekucji z dnia 16.03.2005 r., k. 118,

– postanowienie o umorzeniu postepowania egzekucyjnego II Km 670/05 z dnia 30.06.2005 r., k. 119,

– wniosek o wszczęcie egzekucji z dnia 9.03.2007 r., k. 120,

– postanowienie o umorzeniu postepowania egzekucyjnego Km 509/07 z dnia 16.04.2009 r., k. 121,

– akt zgonu E. W., k. 28,

– wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z dnia 1.04.2019 r., k. 122.

Sąd zważył, co następuje

Zgodnie z art. 1025 § 1 k.c. sąd stwierdza nabycie spadku na wniosek osoby mającej w tym interes. W doktrynie wskazuje się, że krąg podmiotów, których wniosek może wszcząć postępowanie nieprocesowe o stwierdzenie nabycia spadku, został zakreślony stosunkowo szeroko. Legitymacja czynna przysługuje bowiem każdej osobie mającej w tym interes – to jest zainteresowanej wywołaniem skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z wydaniem postanowienia stwierdzającego nabycie spadku przez spadkobierców. Zasadniczo nie budzi wątpliwości fakt, iż do tak zakreślonego kręgu osób zainteresowanych można zaliczyć wierzycieli spadkodawcy.

W tym kontekście należało jednak prześledzić, czy wnioskodawcy wciąż przysługuje wymagalne roszczenie wynikające z orzeczenia sądu. Tylko bowiem taka okoliczność nadal sytuowałaby wnioskodawcę w gronie osób zainteresowanych wydaniem rozstrzygnięcia w sprawie.

Jak wskazuje art. 125 § 1 k.c. w jego obecnym brzmieniu: roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem sześciu lat. Zgodnie natomiast z artykułami poprzedzającymi bieg przedawnienia ulega przerwaniu przez każdą czynność przed sądem lub organem powołanym do egzekwowania roszczeń przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia lub zaspokojenia roszczenia, a po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie on na nowo. Jednocześnie w przypadku przerwania przedawnienia przed sądem lub organem egzekucyjnym jego bieg ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania przed tym organem.

W toku postępowania podnoszony był zarzut przedawnienia wymagalności roszczenia wnioskodawcy, który z kolei wskazywał na szereg zdarzeń mających prowadzić do jego kilkakrotnego przerwania.

Pierwotny wierzyciel uzyskał tytuł wykonawczy 27 stycznia 2002 r. i wkrótce rozpoczął próby egzekucji swojej wierzytelności. Bieg okresu przedawnienia ulegał przerwaniu wraz z kolejnymi wnioskami o wszczęcie postępowania egzekucyjnego – 14 stycznia 2002 r., 16 marca 2005 r. i 9 marca 2007 r. W ostatnim przypadku okres przedawnienia rozpoczął swój bieg na nowo wraz z umorzeniem postępowania w dniu 16 kwietnia 2009 r.

Wnioskodawca słusznie wskazuje, że długość terminów przedawnienia, w tym określonego w cytowanym wyżej art. 125 uległa skróceniu na mocy ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 roku, poz. 1104). Wówczas to termin 10-letni przewidziany przez art. 125 k.c. został skrócony do lat 6. Jak jednak stanowi art. 5 pkt 3 owej ustawy w niniejszym przypadku nadal ma zastosowanie termin poprzedni wynoszący lat 10.

Termin przedawnienia egzekucji roszczeń rozpoczął swój bieg 16 kwietnia 2009 r.

Jako że wniesienie niniejszego wniosku w dniu 24 lipca 2018 r. nie prowadziło bezpośrednio do dochodzenia roszczenia, nie mogło ono przerwać biegu przedawnienia. Wniosek taki może być postrzegany co najwyżej jako pośredni sposób zbliżający wierzyciela do przeprowadzenia egzekucji – w razie pozytywnego rozstrzygnięcia wciąż niezbędne jest podjęcie dalszych działań przed organem egzekucyjnym. Podobnie takiego charakteru nie sposób nadać wnioskowi o zawezwanie do próby ugodowej z 1 kwietnia 2019 r., które wszak skierowano do synów E. W., spośród których żaden nie jest jego spadkobiercą (oświadczenia o odrzuceniu spadku znajdują się w sprawie o sygn. XI Ns 315/13; fakt ten wskazano chociażby w wydanym 17 stycznia 2019 r. postanowieniu Sądu Okręgowego w przedmiocie zażalenia od postanowienia w niniejszej sprawie – sygn. VIII Cz 954/18). W konsekwencji należało przyjąć, że uprawnienie wnioskodawcy przedawniło się 19 kwietnia 2019 r. i w dniu orzekania nie mogło być już dochodzone na drodze sądowej.

W tym dniu wnioskodawca utracił zatem interes prawny w wydaniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. W konsekwencji oceniając ten fakt przez pryzmat art. 1025 § 1 k.c., wnioskodawca utracił też legitymację czynną do występowania z wnioskiem w niniejszej sprawie. W tej sytuacji w ocenie Sądu wniosek podlegał oddaleniu na mocy art. 1025 § 1 k.c. a contrario.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., orzekając, że każdy z uczestników ponosi je w zakresie związanym z własnym udziałem w sprawie.

SSR Katarzyna Malinowska