Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek

Protokolant: st. sekr. sąd. Dominika Kołpa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 października 2019 r. w Warszawie

sprawy M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia - renty socjalnej

na skutek odwołań M. K.

od następujących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.:

z dnia 30 grudnia 2016 r. znak: (...),

z dnia 10 maja 2019 r. znak: (...)

oddala odwołania.

UZASADNIENIE

M. K. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w dniu 13 lutego 2017 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 30 grudnia 2016 r. znak: (...), dotyczącej zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych w kwocie 25 651,26 zł.

Ubezpieczony zaskarżył ww. decyzję w całości i wniósł o jej zmianę polegającą na uznaniu, że nie jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Odwołujący podniósł, że decyzja nie spełnia wymogów ustawowych w zakresie przedstawienia uzasadnienia faktycznego i prawnego, ponieważ nie zawiera takiego uzasadnienia, do którego można się odnieść, w szczególności nie zawiera wyliczenia żądanej kwoty zwrotu świadczenia. Strona odwołująca ponadto podkreśliła, że nie posiada informacji o tym, jak została wyliczona kwota podana w decyzji oraz nie wie co składa się na tą kwotę. W ocenie ubezpieczonego, pouczenia zawarte w skarżonej decyzji są zbyt ogólnikowe i niekonkretne, nie odnoszą się do okoliczności faktycznych sprawy i nie spełniają przesłanek jaki powinno takie pouczenie zawierać, aby było skuteczne i ważne (odwołanie z dnia 13 lutego 2017 r., k. 2 – 5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wniósł o oddalenie odwołania. Organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 30 grudnia 2016 r. zobowiązał M. K. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2015r. w kwocie 25.651,36 zł z tytułu wypłaconej renty socjalnej w związku z osiągnięciem przychodu w wysokości przekraczającej dopuszczalny próg przychodu. Na wskazaną w zaskarżonej decyzji należność składają się kwoty z tytułu wypłaconej renty socjalnej za okres od stycznia 2013 r. do lutego 2013 r. w wysokości 682,67 zł brutto miesięcznie, od marca 2013 r. do lutego 2014 r. w wysokości 698,17 zł brutto miesięcznie, od marca 2014 r. do lutego 2015 r. w wysokości 709,34 zł brutto miesięcznie, od marca 2015 r. do grudnia 2015 r. w wysokości 739,58 zł brutto miesięcznie. W dalszej części uzasadnienia organ rentowy odniósł się do zarzutu związanego z brakiem stosownych pouczeń, z którym się nie zgodził. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że odwołujący pobiera rentę socjalną począwszy od 1 października 2003 r., a kierowane do ubezpieczonego decyzje zawierają konkretne i szczegółowe pouczenia w zakresie obowiązku zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, zasad zawieszania prawa do renty socjalnej w związku z osiąganiem przychodów oraz obowiązkach osoby pobierającej rentę socjalną w zakresie informowania organu rentowego o wymienionych w pouczeniu okolicznościach mających wpływ na prawo do świadczenia i jego wysokość – w tym o informowaniu o wysokości osiągniętego przychodu – decyzja, dział III, V, VI. Takie pouczenia zawierały również decyzje z dnia 1 października 2003 r., z dnia 10 lutego 2005r., z dnia 4 kwietnia 2005 r., z dnia 6 maja 2008 r., z dnia 23 czerwca 2010 r., z dnia 15 grudnia 2011 r., z dnia 4 grudnia 2012 r., z dnia 17 stycznia 2013 r. Ponadto organ rentowy zaznaczył, że odwołujący już dwukrotnie: decyzją z dnia 2 marca 2005 r. oraz z dnia 15 grudnia 2010 r. był zobowiązywany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w związku z przekroczeniem przychodu. Odwołujący wnioskował także o zawieszenie wypłaty świadczenia w związku z przekroczeniem dopuszczalnej kwoty przychodu w dniu 16 czerwca 2010 r. Ubezpieczony zaprzestał realizowania obowiązku informowania organu rentowego o wysokości osiąganego przychodu i składania oświadczeń w zakresie osiągania przychodów i ich wysokości. W spornym okresie odwołujący osiągnął przychód z tytułu świadczenia pracy na rzecz (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W., którego wysokość uzasadniała zawieszenie prawa do renty. Odwołujący nie zawiadomił organu rentowego o osiąganiu przychodu, wobec czego świadczenie było mu wypłacane w pełnej wysokości. Na tej podstawie organ rentowy uznał, że zaskarżona decyzja jest prawnie oraz faktycznie uzasadniona (odpowiedź na odwołanie z dnia 2 marca 2017 r., k. 7 – 8 a.s.).

W dniu 5 czerwca 2019 r. M. K. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika złożył również odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z. z dnia 10 maja 2019 r. znak: (...) dotyczącej zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych w kwocie 9.882,70 zł. Pełnomocnik odwołującego wniósł o zmianę skarżonej decyzji poprzez niezobowiązywanie ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. w kwocie 9.882,70 zł oraz połączenie tej sprawy, ze sprawą prowadzoną przed tutejszym Sądem o sygn. akt VII U 496/17.

W uzasadnieniu pełnomocnik ubezpieczonego podniósł, że ubezpieczony jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. W dniu 5 maja 2008 r. założył jednoosobową działalność gospodarczą. Z dniem 1 grudnia 2008 r. zawarł umowę o świadczenie usług ze spółką (...) Sp. z o.o., której przedmiotem były prace związane z bieżącą obsługą, wdrażaniem i rozwojem produktów marek handlowych zleceniodawcy pod nazwą (...). Z tytułu świadczonych usług ubezpieczony wystawiał co miesiąc fakturę VAT na spółkę (...) z kwotą 10.000 zł netto. Dochody z tego tytułu były zaliczane do przychodów z działalności gospodarczej. Składki na ubezpieczenia społeczne również były odprowadzane z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (zgłoszenie z kodem 05 72 2 2). W dniu 1 marca 2010 r. ubezpieczony zawarł umowę spółki cywilnej. Z tytułu przystąpienia do spółki w zakresie składek na ubezpieczenia - ubezpieczony opłacał dodatkową składkę zdrowotną. Dochody uzyskiwane z tego źródła zostały włączone do dochodów z działalności gospodarczej i opodatkowane podatkiem liniowym. W dniu 26 lipca 2010 r. spółka (...) powierzyła ubezpieczonemu pełnienie funkcji Członka Zarządu, w związku z czym w dniu 30 września 2010 r. ubezpieczony zawarł ze spółką (...) nową umowę o świadczenie usług oraz zarządzanie. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, usługi zarządzania nie mogą być kwalifikowane jako usługi wykonywane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, tylko jako działalność wykonywana osobiście. Taka kwalifikacja dochodów spowodowała konieczność zmiany sposobu ich opodatkowania. Ubezpieczony nadal wystawiał faktury VAT dla spółki (...), jednakże to spółka, jako płatnik, naliczała i odprowadzała podatek dochodowy, składki ZUS oraz dokonała zgłoszenia w ZUS do ubezpieczenia zdrowotnego, ponieważ nastąpił zbieg tytułów do ubezpieczeń i ubezpieczony wybrał działalność gospodarczą jako tytuł do ubezpieczeń społecznych. W grudniu 2011 r. (...) Oddział w Z. przysłał ubezpieczonemu decyzję o wznowieniu jego renty socjalnej z dnia 15 grudnia 2011 r. Ubezpieczony nie składał wniosku o jej wznowienie. Organ rentowy dołączył informację, że dokonuje wznowienia wypłaty renty w związku ze zmianą ustawy o rencie socjalnej, która to dokonywała zmiany kwoty granicznej przychodu powodującego zawieszenie prawa do renty. Ubezpieczony wypełnił druk, zaznaczając, że osiąga przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej i że jego zamiarem, nie jest osiąganie przychodów powodujących zawieszenie prawa do renty - pismo zostało wysłane 3 stycznia 2012 r. (odwołanie z dnia 5 czerwca 2019 r., k. 2 – 3 akt VII U 3274/19).

W odpowiedzi na powyższe odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wniósł o jego oddalenie oraz połączenie niniejszej sprawy do wspólnego rozpoznania ze sprawą prowadzoną przez Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie pod sygnaturą akt VII U 496/17. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że decyzją z 10 maja 2019 r. zobowiązał odwołującego do zwrotu nienależnie pobranych - w związku z osiągnięciem przychodu w wysokości przekraczającej dopuszczalny próg przychodu - świadczeń za okres od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. w kwocie 9.882,70 zł z tytułu wypłaconej renty socjalnej. ZUS wskazał, że na wyżej wskazaną kwotę składają się renty pobrane w wysokościach brutto 741,35 zł za okres od stycznia 2017 r. do lutego 2017 r. oraz w wysokościach brutto 840,00 zł za okres od marca 2017 r. do grudnia 2017 r. Razem jest to kwota 9.882,70 zł. Kwota przychodu równa 70% przeciętnego wynagrodzenia za 2017 r. wynosiła odpowiednio: od stycznia 2017 r. do lutego 2017 r. – 2.838,60 zł miesięcznie; od marca 2017 r. do maja 2017 r. – 2.953,30 zł miesięcznie; od czerwca 2017 r. do sierpnia 2017 r. – 3.047,50 zł miesięcznie; od września 2017 r. do listopada 2017 r. - 2.954,50 zł miesięcznie; w grudniu 2017 r. – 2.979,00 zł miesięcznie. Przychód uzyskiwany przez odwołującego w 2017r. wyniósł 3.557,80 zł miesięcznie. W konsekwencji powyższego organ rentowy uznał, że świadczenia pobrane przez odwołującego w 2017 r. były nienależne (wobec wysokości osiąganego przychodu), a zatem podlegają zwrotowi (odpowiedź na odwołanie z dnia 28 czerwca 2019 r., k. 5 -7 akt VII U 3274/19).

Zarządzeniem z dnia 22 lipca 2019 r. Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygn. akt VII U 3274/19 ze sprawą o sygn. akt VII U 496/17 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (zarządzenie z dnia 22 lipca 2019 r., k. 9 akt VII U 3274/19).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. urodzony w dniu (...) w dniu 14 sierpnia 2003 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o rentę socjalną. Decyzją z dnia 1 października 2003 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał ubezpieczonemu prawo do renty socjalnej od dnia 1 października 2003 r. Przedmiotowa decyzja zawierała stosowne pouczenia, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia jest obowiązana do ich zwrotu oraz odnośnie tego, co należy rozumieć przez nienależnie pobrane świadczenia (pkt III), a także, że prawo do renty rodzinnej ulega zawieszeniu albo świadczenie to ulega zmniejszeniu w razie osiągania przychodu (pkt V-VI) (wniosek o rentę z dnia 14 sierpnia 2003 r., k. 1 – 2 a.r., decyzja z dnia 1 października 2003 r., k. 6 – 6 verte a.r.).

Decyzją z dnia 2 marca 2005 r. organ rentowy zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w kwocie 5.189,91 zł w związku z przekroczeniem niższej kwoty granicznej przychodu w 2017 r. Oświadczeniem z dnia 10 marca 2005 r. M. K. zaznaczył, że zamierza osiągać przychód powodujący zawieszenie świadczenia. Następnie organ rentowy decyzją z dnia 4 kwietnia 2005 r. wstrzymał wypłatę renty socjalnej od dnia 1 kwietnia 2005 r. Wobec złożenia świadectwa pracy wraz z oświadczeniami ubezpieczonego, organ rentowy w dniu 6 maja 2008 r. wydał decyzję, w której przyznał odwołującemu rentę socjalną od dnia 1 marca 2008 r. Pismem z dnia 7 czerwca 2010 r. odwołujący oświadczył, że wnosi o zawieszenie wypłaty renty socjalnej od czerwca 2010 r. w związku z osiągnięciem przychodu w łącznej kwocie przekraczającej 30 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 23 czerwca 2010 r. wstrzymał wypłatę renty socjalnej. Następnie decyzją z dnia 15 grudnia 2010 r. organ rentowy zobowiązał M. K. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 czerwca 2010 r. do 30 czerwca 2010 r. w kwocie 593,28 zł.

W dniu 15 grudnia 2011 r. organ rentowy wydał decyzję w związku z wejściem w życie nowych przepisów ustawy i wznowił wypłatę renty socjalnej od dnia 1 stycznia 2012r., decyzja zawierała analogiczne pouczenia, jak wcześniej powołana decyzja, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia jest obowiązana do ich zwrotu oraz co należy rozumieć przez nienależnie pobrane świadczenia (pkt III), a także, że prawo do renty rodzinnej ulega zawieszeniu albo świadczenie to ulega zmniejszeniu w razie osiągania przychodu (pkt V-VI).

W dniu 13 stycznia 2012 r. ubezpieczony złożył oświadczenie, że nie ma zamiaru osiągać przychodu w wysokości powodującej zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia (decyzja z dnia 2 marca 2005 r., k. 13 a.r., oświadczenie z dnia 10 marca 2005 r., k. 15 a.r., decyzja z dnia 4 kwietnia 2005 r., k. 18 a.r., decyzja z dnia 6 maja 2008 r., k. 30 a.r., pismo z dnia 7 czerwca 2010 r., k. 56 a.r., decyzja z dnia 23 czerwca 2010 r., k. 62 a.r., decyzja z dnia 15 grudnia 2010 r., k. 92 a.r., decyzja z dnia 15 grudnia 2011 r., 96 a.s., zeznania świadka D. D., k. 20 verte – 21 a.s.).

W dniu 3 stycznia 2013 r. ubezpieczony złożył wniosek o wypłatę wstrzymanego świadczenia za grudzień 2012 r. oraz za następne miesiące. Odwołujący od 2013 r. nie informował organu rentowego o wysokości osiąganych przychodów. Pismem z dnia 14 września 2016 r. ZUS zwrócił się pisemnie do M. K. o podanie informacji dotyczących osiąganych przez ubezpieczonego dochodach za lata 2013 – 2015 (pismo M. K. z dnia 3 stycznia 2013 r., k. 105 a.r., pismo ZUS z dnia 14 września 2016r. a.r.).

Decyzją z dnia 17 stycznia 2013 r. ZUS przyznał ubezpieczonemu prawo do renty socjalnej od dnia 1 grudnia 2012 r. Decyzja w pkt III, V, VI zawierała stosowne pouczenia. W szczególności w pkt V ust. 3 pouczenia znajdowała się informacja, że prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody w łącznej kwocie wyższej niż 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS dla celów emerytalnych. Z kolei w pkt VI ust. 1 pouczenia wskazano, że osoba pobierająca rentę socjalną zobowiązana jest powiadomić jednostkę organizacyjną ZUS o wszelkich okolicznościach mających wpływ na prawo do renty socjalnej i jej wysokość, w tym o osiąganiu miesięcznego przychodu wskazanego w cz. V pouczenia i jego wysokości oraz o okresie na jaki została zwarta umowa tytułu osiągany jest przychód. Natomiast zgodnie z pkt III pouczenia osoba, która nienależnie pobrała rentę socjalną, jest zobowiązana do jej zwrotu (decyzja ZUS z dnia 17 stycznia 2013 r., k. 109 a.r.).

M. K. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej oraz z tytułu zatrudnienia w Grupa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. osiągnął łączny przychód w wysokości:

-

18.948,39 zł brutto w styczniu 2013 r.;

-

12.227,80 zł brutto w lutym 2013 r.;

-

12.227,80 zł brutto w marcu 2013 r.;

-

3.227,80 zł brutto w kwietniu 2013 r.;

-

3.227,80 zł brutto w maju 2013 r.;

-

3.227,80 zł brutto w czerwcu 2013 r.;

-

3.227,80 zł brutto w lipcu 2013 r.;

-

3.227,80 zł brutto w sierpniu 2013 r.;

-

3.227,80 zł brutto w wrześniu 2013 r.;

-

3.227,80 zł brutto w październiku 2013 r.;

-

3.227,80 zł brutto w listopadzie 2013 r.;

-

3.227,80 zł brutto w grudniu 2013 r.;

-

3.247,60 zł brutto w styczniu 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w lutym 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w marcu 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w kwietniu 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w maju 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w czerwcu 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w lipcu 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w sierpniu 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w wrześniu 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w październiku 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w listopadzie 2014 r.;

-

3.247,60 zł brutto w grudniu 2014 r.;

-

3.375,40 zł brutto w styczniu 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w lutym 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w marcu 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w kwietniu 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w maju 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w czerwcu 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w lipcu 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w sierpniu 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w wrześniu 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w październiku 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w listopadzie 2015 r.;

-

3.375,40 zł brutto w grudniu 2015 r.;

-

3.557,80 zł brutto w styczniu 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w lutym 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w marcu 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w kwietniu 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w maju 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w czerwcu 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w lipcu 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w sierpniu 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w wrześniu 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w październiku 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w listopadzie 2017 r.;

-

3.557,80 zł brutto w grudniu 2017 r.

(zaświadczenie o wynagrodzeniu z dnia 20 października 2016 r., k. 121 a.r., zaświadczenie o wynagrodzeniu z dnia 26 października 2016 r., a.r., wydruki z kontroli zasadności zgłoszenia M. K. jako osoby prowadzącej działalność gospodarczą do ubezpieczeń przez Grupę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w okresie 2013 – 2014r. a.r., kwoty uzyskanego przychodu za 2017 r. a.r., zaświadczenie o wynagrodzeniu z dnia 25 kwietnia 2019 r., a.r., zeznania świadka D. D., k. 20 verte – 21 a.s.).

Decyzją z dnia 30 grudnia 2016 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z. zobowiązał M. K. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r. w kwocie 25.651,36 zł z tytułu wypłaconej renty socjalnej w związku z osiągnięciem przychodu w wysokości przekraczającej dopuszczalny próg przychodu. Decyzja zawierała stosowne pouczenia (decyzja ZUS z dnia 30 grudnia 2016 r., a.r.).

Decyzją z dnia 10 maja 2019 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z. zobowiązał M. K. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. w kwocie 9.882,70 zł z tytułu wypłaconej renty socjalnej w związku z osiągnięciem przychodu w wysokości przekraczającej dopuszczalny próg przychodu (decyzja ZUS z dnia 10 maja 2019 r., a.r.).

M. K. odwołał się od decyzji z dnia 30 grudnia 2016 r. oraz z dnia 10 maja 2019 r. inicjując tym samym postępowanie sądowe (odwołanie z dnia 13 lutego 2017r., k. 2 – 5 a.s., odwołanie z dnia 5 czerwca 2019 r., k. 2 – 3 akt VII U 3274/19).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz w aktach rentowych ubezpieczonego, a także częściowo na podstawie zeznań świadka D. D.. Zdaniem Sądu powołane dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Zeznaniom świadka D. D. Sąd odmówił wiary w zakresie, jakim świadek twierdził, że odwołujący nie składał wniosku o przyznanie renty socjalnej, a ZUS sam przyznał mu świadczenie, ponieważ z akt organu rentowego, wynika że ubezpieczony kilkakrotnie składał takie wnioski, między innymi ostatnio w dniu 3 stycznia 2013 r. M. K. złożył wniosek o wypłatę wstrzymanego świadczenia za grudzień 2012 r. oraz za następne miesiące. W pozostałym zakresie zeznania świadka odnośnie podstaw zgłoszenia odwołującego do ubezpieczeń społecznych oraz rodzaju zawieranych przez niego umów i okoliczności świadczenia przez ubezpieczonego usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie budziły wątpliwości i w tym zakresie Sąd skorzystał z zeznań świadka.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z. z dnia 30 grudnia 2016 r. oraz z dnia 10 maja 2019 r. podlegało oddaleniu.

Zasadność odwołania Sąd ocenił na podstawie art. 10 ustawy z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1455) oraz art. 15, który odsyła do stosowania poszczególnych przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2018r., poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną.

Zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1455) prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu innego niż wymieniony w ust. 1-4, zaliczonego do źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509, z późn. zm.), z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1 i 2, lub osiągania przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Prawo do renty socjalnej zawiesza się za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody, o których mowa w ust. 1-5a, w łącznej kwocie wyższej niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych (art. 10 ust. 6 ustawy o rencie socjalnej). Art. 10 ust. 7 precyzuje, że osoba pobierająca rentę socjalną lub jej przedstawiciel ustawowy są obowiązani niezwłocznie powiadomić organ wypłacający rentę socjalną o osiąganiu przychodu w kwocie powodującej zawieszenie prawa do renty socjalnej. Powiadomienie następuje w formie pisemnego oświadczenia. W przypadku gdy składki na ubezpieczenia społeczne są odprowadzane przez płatnika składek, osoba pobierająca rentę socjalną jest obowiązana do przedstawienia zaświadczenia albo oświadczenia określającego kwotę przychodu.

Ponadto Sąd miał na względzie treść art. 138 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zwanej dalej ustawą emerytalną. Wskazuje on, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu (ust. 1). Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania, jak również świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia (ust. 2). Stosownie do treści art. 138 ust. 4 ustawy emerytalnej nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3 lata, z zastrzeżeniem ust. 5. Z kolei kluczowy w przedmiotowej sprawie ust. 5 ww. przepisu stanowi, że kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1, podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie powiadomiła organ rentowy o osiągnięciu przychodu, w pozostałych zaś przypadkach - za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania tej decyzji. Nawiązuje on do sytuacji zawieszenia bądź zmniejszenia emerytury lub renty w razie osiągania przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1. W tych przypadkach kwoty nienależnie pobranych świadczeń podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania decyzji o rozliczeniu świadczenia. Okres objęty żądaniem zwrotu zostanie przy tym ograniczony do jednego roku kalendarzowego poprzedzającego rok wydania decyzji o rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca świadczenie powiadomiła organ rentowy o osiągnięciu przychodu, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane. Nie zachodzi wówczas zwolnienie z obowiązku zwrotu, lecz jedynie dalsze jego ograniczenie - do okresu 1 roku kalendarzowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2003r., II UK 13/03, OSNPUSiSP 2004, nr 12, poz. 215).

Kwestią różnicującą regulację zawartą w omawianym art. 138 ust. 5 ustawy emerytalnej w stosunku do tej z art. 138 ust. 4 powołanej ustawy, jest sposób liczenia okresów, za które świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi. Wymienione w nim okresy 1 roku kalendarzowego oraz 3 lat kalendarzowych mają poprzedzać rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia. Chodzi zatem o okresy 1 roku kalendarzowego oraz 3 lata kalendarzowych, do których nie zalicza się roku, w którym została wydana wspomniana decyzja o rozliczeniu świadczenia.

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem sporu było, czy ubezpieczony został pouczony o treści art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy i co za tym idzie, czy był zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w łącznej kwocie 25.651,36 zł od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz w kwocie 9.882,70 zł za okres od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. Przedmiot sporu sprowadzał się także do oceny, czy ubezpieczony, jako osoba pobierająca świadczenie, zawiadomił organ wypłacający świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w razie osiągania przychodu, przekraczającego graniczną kwotę przychodu dla lat 2013, 2014, 2015 i 2017, ustaloną zgodnie z Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Wyniki przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego w sposób nie budzący żadnych wątpliwości interpretacyjnych potwierdziły, że ubezpieczony został należycie pouczony o zawieszeniu prawa do świadczenia rentowego lub jego części w razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej miesięcznie 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS dla celów emerytalnych.

Wskazać również należy, że ubezpieczony od stycznia 2013 r, kiedy złożył wniosek o wznowienie wypłaty renty socjalnej od dnia 1 grudnia 2012 r., nie zawiadomił organu wypłacającego świadczenia o wysokości przychodów w rozumieniu wyżej cytowanych przepisów. Art. 138 ust. 5 ustawy emerytalnej wskazuje na konieczność powiadomienia o osiągnięciu przychodu, przy czym chodzi nie tylko o uprzednie powiadomienie, że będzie się przychody osiągało, ale także o powiadomienie o osiąganiu przychodów powodujących zawieszenie, czy zmniejszenie świadczeń oraz o osiągniętym przychodzie w roku kalendarzowym. Co prawda, wysokość przychodów osiągniętych przez ubezpieczonego w latach 2013 – 2015 r. oraz 2017 r. wskazał organowi rentowemu pracodawca ubezpieczonego, ale i to nie jest wystarczające. Jak wynika z orzecznictwa wyraz „powiadomił” użyty w art. 138 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wskazuje na czynne działanie ze strony osoby pobierającej świadczenie, wyraźnie ukierunkowane na uświadomienie organowi rentowemu zajścia określonych okoliczności. Bezwzględnym warunkiem jest więc to, aby źródłem tej informacji była osoba pobierająca świadczenie (ewentualnie jej pełnomocnik lub inny przedstawiciel prawny). Jeżeli bowiem organ rentowy uzyska informację o zajściu okoliczności z art. 138 ust. 5 od innej osoby, podmiotu (np. pracodawcy) będzie to stanowić "pozostały wypadek" w rozumieniu art. 138 ust. 5 in fine. Ciężar dowodowy faktu zawiadomienia organu rentowego spoczywa na osobie pobierającej świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2009r. II UK 204/08).

Dodatkowo wspomnieć należy, że znaczenie pojęcia "powiadomienia organu rentowego o osiągnięciu przychodu" należy interpretować w zestawieniu ze wspomnianym art. 127 ust. 1 ustawy emerytalnej oraz przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 22 lipca 1992r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty ( Dz. U. z 1992r., Nr 58, poz. 290) obowiązującego z mocy art. 194 ustawy emerytalnej. Z brzmienia art. 127 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS wynika, że emeryt lub rencista jest zobowiązany zawiadomić organ rentowy o podjęciu działalności, o której mowa w art. 1-4 i o wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu, a po upływie roku kalendarzowego - o wysokości tego przychodu uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Powołane wyżej rozporządzenie precyzuje obowiązki emerytów i rencistów oraz organu rentowego. Ubezpieczony o tych obowiązkach został powiadomiony, co wprost wynika z pouczenia zamieszczonego w decyzji z dnia 17 stycznia 2013 r. oraz wcześniejszych decyzji o przyznaniu renty socjalnej. Niewątpliwie, w pkt VI decyzji z dnia 17 stycznia 2013 r. ZUS pouczył ubezpieczonego, o czym konkretnie powinien informować i, że jest nie to tylko obowiązek informowania o przychodzie, ale także o jego wysokości oraz o łącznej kwocie przychodu osiągniętego w roku kalendarzowym i w poszczególnych miesiącach (k. 109 a.r.).

W rozpatrywanej sprawie ubezpieczony sam bądź jego pełnomocnik nie powiadomili organ rentowy o tym, jakie przychody w latach 2013-2015 oraz 2017 r. osiągnął ubezpieczony. Ten element, z którym związane jest nie tyle zwolnienie z obowiązku zwrotu, ale okres, za który organ rentowy może takiego zwrotu żądać (za 1 rok lub za 3 lata) nie zaistniał w rozważanym przypadku. Mogła być zatem wydana przez ZUS decyzja wzywająca do zwrotu świadczeń za okres 3 lat poprzedzających rok, w którym została wydana decyzja.

Jednocześnie Sąd stwierdził, że organ rentowy nie naruszył art. 138 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zakresie dotyczącym prawidłowości pouczenia ubezpieczonego o zasadach zawieszania i zmniejszania świadczeń emerytalno - rentowych w związku z osiąganiem przychodu. Wykładnia tego przepisu była wielokrotnie przedmiotem orzecznictwa sądowego, czego przykładami mogą być wyroki z 20 sierpnia 2003r. (II UK 13/03, OSNP 2004 nr 12, poz. 215), z dnia 11 stycznia 2005r. (I UK 136/04, OSNP 2005 nr 16, poz. 252), z dnia 28 czerwca 2005r. (III UK 63/05, niepublikowany) oraz z 14 marca 2006r. (I UK 161/05, OSNP 2007 nr 5-6, poz. 8). W tezie ostatniego z wymienionych wyroków Sąd Najwyższy trafnie wyraził pogląd, że pouczenie o okolicznościach, których wystąpienie powoduje brak prawa do świadczenia (art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) może polegać na przytoczeniu przepisów określających te okoliczności, ale musi być na tyle zrozumiałe, aby ubezpieczony mógł je odnieść do własnej sytuacji. Sąd Najwyższy wyjaśnił również, że z powyższego przepisu wynika jednoznacznie, iż warunkiem uznania świadczenia za nienależne, jest pouczenie o okolicznościach, których wystąpienie w czasie pobierania świadczenia, powoduje utratę prawa do świadczeń. Nie chodzi tu zatem o pouczenie "o braku prawa do ich pobierania", jak stanowi powołany wyżej przepis, albowiem dyspozycja tego przepisu byłaby w istocie trudna do zrealizowania, gdyby opierać się jedynie na jego wykładni językowej. Według takiej interpretacji organ rentowy byłby obowiązany każdorazowo do ustalania z urzędu, czy ubezpieczony ma prawo do pobierania świadczeń i pouczenia, że ubezpieczony utracił to prawo. Tymczasem chodzi tu o klasyczne pouczenie, w którym organ rentowy informuje ubezpieczonego, że utraci prawo do świadczenia, gdy wystąpią okoliczności, które zgodnie z przepisami prawa spowodują utratę tego prawa. Pouczenie o okolicznościach, których wystąpienie spowoduje brak prawa do świadczeń, nie może przy tym odnosić się indywidualnie do pobierającego świadczenie, gdyż nie da się przewidzieć, które z okoliczności przewidzianych w licznych przepisach wystąpią u konkretnego świadczeniobiorcy. W takim sensie wystarczające jest przytoczenie przepisów określających te okoliczności. Jednakże pouczenie musi być na tyle zrozumiałe, aby pobierający świadczenie mógł je odnieść do własnej sytuacji. Ponieważ pouczenie dotyczy zmian w stanie faktycznym i prawnym w stosunku do stanu istniejącego w dacie przyznania świadczenia, pobierający świadczenie musi mieć możność skonfrontowania zmian, jakie zaszły w jego przypadku, z treścią pouczenia. Pouczenie - zgodnie z intuicją językową - zawiera element wyjaśnienia, jednakże nie można pouczeniu przypisywać cech uzasadnienia (prawnego i faktycznego) decyzji, w którym organ rentowy dokonuje wykładni stosownych przepisów. Celem pouczenia, o którym mowa, nie jest więc wyczerpujące wyjaśnienie sytuacji prawnej i faktycznej ubezpieczonego, lecz pouczenie o konsekwencjach prawnych niezastosowania się emeryta do dyspozycji normy prawnej.

Podzielając przedstawione stanowisko, Sąd Okręgowy przyjął, że ubezpieczony był prawidłowo pouczony, skoro doręczone mu decyzje organu rentowego zawierały szczegółowe informacje o wszystkich skutkach osiągania przychodu oraz o obowiązku i terminie informowania organu rentowego o osiąganiu owego przychodu. Wymieniały również wszystkie warunki, które decydowały o przewidzianym w art. 104 zawieszaniu i zmniejszaniu świadczenia w przypadku osiągania przychodu w kwocie przekraczającej jego wysokość graniczną. Co więcej, informowały one ubezpieczonego o konsekwencjach pobrania nienależnego świadczenia oraz dodatkowo zobowiązywały go, zgodnie z wymogami wynikającymi z przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty, do powiadamiania ZUS o wszelkich okolicznościach mających wpływ na prawo i wysokość świadczeń. Powinny być zatem zrozumiałe dla wszystkich jego adresatów, charakteryzujących się przeciętną przezornością, a więc i dla ubezpieczonego, prowadzącego własną działalność gospodarczą.

Sąd miał również na uwadze, że odwołujący był wcześniej już dwukrotnie wzywany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia decyzjami z dnia 2 marca 2005 r. oraz z dnia 15 grudnia 2010 r., a zatem niewątpliwie był świadom okoliczności powodujących obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. W tych warunkach renta socjalna pobrana przez ubezpieczonego w latach 2013, 2014, 2015 i 2017 r. musiała zostać uznana za świadczenie nienależnie pobrane w rozumieniu art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998r., podlegające zwrotowi na podstawie ust. 5 tego przepisu.

Ponadto kwota, którą ZUS ustalił, jako podlegającą zwrotowi, została wyliczona w sposób prawidłowy. W tym miejscu przypomnieć należy, że stosownie do treści art. 104 ust. 1 ustawy emerytalnej, prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6 ustawy. W myśl art. 104 ust. 2 i 6 ustawy, za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności, z uwzględnieniem ust. 3. Za przychód, o którym mowa w ust. 1, uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego. W świetle art. 104 ust. 4 ustawy, przepisy 1, 1a i 2 stosuje się również do osób wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury i renty lub wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.

Zastosowanie znajdują również przepisy wspomnianego wcześniej rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lipca 1992r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz. U. z 1992r. Nr 58, poz. 290 ze zm.). Zgodnie z § 7 ust. 1 tego rozporządzenia organ rentowy ustala łączną kwotę dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę w okresie ubiegłego roku kalendarzowego i porównuje go z sumą kwot obliczonych od kwoty bazowej dla kolejnych miesięcy tego roku kalendarzowego:

1) wskaźnikiem 60%, zwaną dalej „niższą kwotą graniczną dochodu”,

2) wskaźnikiem 120%, zwaną dalej "wyższą kwotą graniczną dochodu".

Stosownie zaś do treści § 8 ust. 2 rozporządzenia, jeżeli łączna kwota dochodu osiągniętego przez emeryta lub rencistę w okresie ubiegłego roku kalendarzowego przekroczyła niższą kwotę graniczną, organ rentowy ustala:

1. że dochód osiągnięty przez emeryta lub rencistę uzasadniał:

a) zmniejszenie świadczeń wypłaconych za okres ubiegłego roku kalendarzowego, jeżeli dochód nie przekroczył wyższej kwoty granicznej dochodu;

b) zawieszenie świadczeń wypłaconych za okres ubiegłego roku kalendarzowego, jeżeli dochód przekroczył wyższą kwotę graniczną dochodu;

2. kwotę różnicy między należną a wypłaconą kwotą świadczeń, która podlega zwrotowi.

Zgodnie z Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 listopada 2013r. w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2013r. stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur i rent na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 2 ustawy ogłoszone zostały kwoty graniczne przychodu dla 2013r. wynoszące odpowiednio:

1) 30.661,20 zł - co stanowi sumę kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości:

- 2.457,20 zł - od 1 stycznia 2013r. do 28 lutego 2013r.,

- 2.583,30 zł - od 1 marca 2013r. do 31 maja 2013r.,

- 2.618,10 zł - od 1 czerwca 2013r. do 31 sierpnia 2013r.,

- 2.528,80 zł - od 1 września 2013r. do 30 listopada 2013r.,

- 2.556,20 zł - od 1 grudnia 2013r. do 31 grudnia 2013r.

Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 listopada 2014r. w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2014r. stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur i rent na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 2 ustawy stanowi, że ogłoszone zostały kwoty graniczne przychodu dla 2014r. wynoszące odpowiednio:

1) 31.822,80 zł - co stanowi sumę kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości:

- 2.556,20 zł - od 1 stycznia 2014r. do 28 lutego 2014r.,

- 2.676,40 zł - od 1 marca 2014r. do 31 maja 2014r.,

- 2.726,80 zł - od 1 czerwca 2014r. do 31 sierpnia 2014r.,

- 2.618,00 zł - od 1 września 2014r. do 30 listopada 2014r.,

- 2.646,80 zł - od 1 grudnia 2014r. do 31 grudnia 2014r.

Zgodnie z Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 listopada 2015r. w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2015r. stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur i rent na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 2 ustawy ogłoszone zostały kwoty graniczne przychodu dla 2015r. wynoszące odpowiednio:

1) 32.911,10 zł - co stanowi sumę kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości:

- 2.646,80 zł - od 1 stycznia 2015r. do 29 lutego 2015r.,

- 2.759,90 zł - od 1 marca 2015r. do 31 maja 2015r.,

- 2.838,50 zł - od 1 czerwca 2015r. do 31 sierpnia 2015r.,

- 2.698,50 zł - od 1 września 2015r. do 30 listopada 2015r.,

- 2.726,80 zł - od 1 grudnia 2015r. do 31 grudnia 2015r.

Kolejnym Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - z dnia 18 listopada 2017r. w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2017r. stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur i rent na podstawie art. 104 ust. 10 pkt 2 ustawy ogłoszone zostały kwoty graniczne przychodu dla 2017r. wynoszące odpowiednio:

1) 35.522,10 zł - co stanowi sumę kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w wysokości:

- 2.838,60 zł - od 1 stycznia 2017r. do 28 lutego 2017r.,

- 2.953,30 zł - od 1 marca 2017r. do 31 maja 2017r.,

- 3.047,50 zł - od 1 czerwca 2017r. do 31 sierpnia 2017r.,

- 2.954,50 zł - od 1 września 2017r. do 30 listopada 2017r.,

- 2.979,00 zł - od 1 grudnia 2017r. do 31 grudnia 2017r.

W przedmiotowej sprawie łączna kwota przychodu M. K. w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. to 72.454, 19 zł, zaś suma kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń za ten sam okres to 31.822,80 zł. W okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. kwota przychodu M. K. wynosiła łącznie 38.971,20 zł, zaś suma kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń za ten sam okres to 31.822,80 zł. W okresie od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. kwota przychodu ubezpieczonego wynosiła łącznie 40.504,80 zł, zaś suma kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń za ten sam okres to 32.911,10 zł.

Z kolei w okresie od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. kwota przychodu M. K. wynosiła łącznie 42.693,60 zł, zaś suma kwot przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń za ten sam okres to 35.522,10 zł. Niewątpliwie ubezpieczony przekroczył kwoty przychodu odpowiadających 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń za powyższe okresy. W konsekwencji świadczenie od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r. podlegało zmniejszeniu o kwotę maksymalną, a więc 25.651,26 zł. Z kolei w okresie od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r., świadczenie podlegało zmniejszeniu o kwotę maksymalną w wysokości 9.882,70 zł.

Zdaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie brak jest podstaw dla podważenia okoliczności, że ubezpieczony pobrał nienależne świadczenia. Sąd miał na uwadze, że pouczenia zawarte w decyzjach doręczanych ubezpieczonemu są jasne i zrozumiałe, albowiem wskazują wyraźnie na zawieszenie prawa do świadczenia rentowego lub jego części w razie osiągania przychodu, przekraczającego kwotę 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS dla celów emerytalnych, emerytura lub renta podlega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą niż kwota maksymalnego zmniejszenia. Należy także podkreślić, że wymóg pouczenia ma charakter formalny. Oznacza to, że osoba, której umożliwiono zapoznanie się ze stosowną informacją (pouczeniem), nie może zasłaniać się okolicznością faktycznego braku zapoznania się z tą informacją. Nieodczytanie pouczeń znajdujących się na odwrotnych stronach decyzji ZUS obciąża świadczeniobiorcę. Jednocześnie z treści ww. pouczeń wyraźnie wynika, że to na ubezpieczonej spoczywał obowiązek powiadomienia organu rentowego o osiąganiu określonego przychodu w danym roku rozliczeniowym i jego wysokości. Zawiadomienie organu rentowego o osiąganym przychodzie ma bowiem niebagatelne znaczenie z uwagi na to, że nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane.

Podsumowując Sąd Okręgowy zważył, że nie zaistniała sytuacja, która zwalniałaby ubezpieczonego z obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, czy też skutkowania ograniczeniem okresu, za który takiego zwrotu można się domagać, zatem zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz powołanych powyżej przepisów, oddalił odwołania M. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z. z dnia 30 grudnia 2016 r. oraz z dnia 10 maja 2019 r.

(...)