Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV RC 334/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2019 roku

Sąd Rejonowy w Białymstoku, IV Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący: SSR Elżbieta Dorota Cylwik

Protokolant: stażysta Natalia Parda

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2019 roku w Białymstoku

sprawy z powództwa S. T.

przeciwko K. M. i M. M. (1)

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

I.  Ustanawia z dniem 17 stycznia 2019 roku rozdzielność majątkową pomiędzy pozwanymi K. M. i M. M. (1), którzy w dniu 29 lipca 2000 roku w K. zawarli związek małżeński, zapisany w księdze małżeństw Urzędu Stanu Cywilnego w K. pod numerem (...).

II.  Zasądza od pozwanych K. M. i M. M. (1) na rzecz powoda S. T. kwotę 920 ( dziewięćset dwadzieścia) zł. tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 720 ( siedemset dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego

III.  Nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa na rzecz adwokata P. M. kwotę 720 ( siedemset dwadzieścia)złotych tytułem wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego K. M.

IV.  Nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa na rzecz adwokata K. D. kwotę 720 ( siedemset dwadzieścia)złotych tytułem wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej M. M. (1)

Sygn. akt IV RC 334/19

UZASADNIENIE

Powód S. T. wniósł o ustanowienie, z dniem złożenia pozwu, rozdzielności majątkowej, między pozwanymi M. M. (1) a K. M. – małżonkami, którzy związek małżeński zawarli w dniu 29 lipca 2000 roku przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w K.. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu zgłoszonego żądania wskazał, że pozwany K. M. jest jego dłużnikiem. Dług opiewający na kwotę 232.480,47 złotych stwierdzony został prawomocnym nakazem zapłaty wydanym w dniu 30 lipca 2018 roku przez Sąd Okręgowy w Białymstoku. Powód podał, że w dniu 29 października 2018 roku wszczął w stosunku do dłużnika egzekucję komorniczą, która jest bezskuteczna. Wierzytelność nie została zaspokojona nawet w niewielkiej części, a pozwany nie posiada żadnego majątku osobistego, z którego mógłby zostać zaspokojony dług wierzyciela. Pozwany natomiast, wraz z żoną – na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej, posiada liczne nieruchomości, z których możliwe byłoby skuteczne przeprowadzenie egzekucji i zaspokojenie roszczeń wierzyciela (k. 3 – 5).

Kurator dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej M. M. (1) wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika ustanowionego z urzędu w podwójnej wysokości, które dotychczas nie zostały opłacone ani w części, ani w całości.

W uzasadnieniu stanowiska podał, że obecnie prowadzona egzekucja jest skuteczna albowiem w Urzędzie Skarbowym zostały zajęte wierzytelności dłużnika. Tożsama sytuacja ma miejsce z rachunkiem bankowym pozwanego. Nie jest więc konieczne orzekanie o ustanowieniu rozdzielności majątkowej małżonków (k. 49-50, protokół rozprawy k. 80 zn. czas. 00:02:06).

Kurator dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego K. M. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz obciążenie powoda kosztami postępowania i zasądzenie kosztów w podwójnej wysokości nieopłaconej ani w całości, ani w części pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W uzasadnieniu stanowiska podał, iż powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami należy uznać za przedwczesne. Wskazał, iż powód w pierwszej kolejności powinien wnosić o rozszerzenie tytułu wykonawczego uzyskanego przeciwko jednemu z małżonków w stosunku do drugiego z nich. Ponadto poddał w wątpliwości okoliczności wydania tytułu wykonawczego – został on wydany w trybie nakazu uzyskanego w postępowaniu upominawczym, bez podjęcia obrony przez pozwanego. Dalej argumentował, iż wierzytelności, na które powołuje się powód przysługują mu w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną nie przez pozwanego samodzielnie, a przez spółkę, która ma osobowość prawną. Powód powinien więc wykazać, że egzekucja z majątku całej spółki stała się bezskuteczna oraz podjąć kroki związane z próbą wykazania odpowiedzialności drugiego członka zarządu, który jest odpowiedzialny solidarnie za zobowiązania spółki (odpowiedź na pozew k. 53-55, protokół rozprawy k. 80 zn. czas. 00:01:09).

Sąd ustalił, co następuje:

K. M. i M. M. (2) z domu K. pozostają w związku małżeńskim od dnia 29 lipca 2000 roku (odpis skrócony aktu małżeństwa k. 82).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 30 lipca 2018 roku w sprawie VII GNc 322/18 Sąd Okręgowy w Białymstoku nakazał K. M., aby zapłacił S. T. kwotę 232.480,47 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 roku w stosunku rocznym od wymienionych w orzeczeniu kwot oraz kwotę 2.906,25 złotych tytułem zwrotu opłaty sądowej i kwotę 7.217,00 tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. W dniu 22 października 2018 roku przedmiotowy nakaz został opatrzony w klauzulę wykonalności (nakaz zapłaty k. 20-21 akt sprawy VII GNc 322/18).

Wobec niewywiązywania się przez pozwanego z powyższego zobowiązania powód zainicjował postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi, składając w dniu 5 listopada 2018 roku wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego (k. 2 – 3 akt KM 2555/18). Komornik sądowy dokonał zajęcia wierzytelności z rachunków bankowych pozwanego oraz w Urzędzie Skarbowym (k. 14, 23, 32 akt KM 2555/18). Wykazano także, że pozwany wraz z żoną są właścicielami nieruchomości: działek o nr (...) o łącznej powierzchni 0,4700 ha położonych w miejscowości R., gmina K.księga wieczysta nr (...), działek o nr (...) o łącznej powierzchni 11,9500 położonych w miejscowości Z., gmina K.księga wieczysta (...), działek o nr (...) o łącznej powierzchni 2,1000 ha położonych w gminie T.G. i Z.księga wieczysta (...) (k. 31 akt KM 2555/18).

18 stycznia 2019 roku powód wystąpił z wnioskiem o wszczęcie egzekucji z nieruchomości stanowiącej współwłasność dłużnika K. M.: działek o nr (...) o łącznej powierzchni 11,9500 położonych w miejscowości Z., gmina K.księga wieczysta (...). Komornik dokonał zajęcia nieruchomości i poinformował, iż dalsza egzekucja może być prowadzona po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika – M. M. (1), z uwagi na to, iż przedmiot egzekucji wchodzi w skład małżeńskiej wspólności ustawowej (k. 87, 92, 96 akt KM 2555/18).

Pozwany K. M. ma 41 lat. Jest wspólnikiem i członkiem zarządu w spółce (...) Sp. z o.o. Pozostałymi wspólnikami spółki są: A. M., J. M., M. A. i pozwana M. M. (1) (wydruk z KRS k. 56-66). Powód wykonywał czynności lekarsko-weterynaryjne na rzecz spółki przez okres 5 lat. Każdy ze wspólników rozliczał się oddzielnie z wystawianych przez powoda faktur. Problemy z wypłacalnością pozwanego zaczęły się w 2015/2016 roku. W październiku 2017 roku została uiszczona ostatnia należność. Z wyjaśnień powoda wynika, że po tej dacie pozwani wyjechali za granicę i pozostają tam do chwili obecnej, nie ma z nimi żadnego kontaktu (wyjaśnienia k. 74v zn. czas 00:06:34 i dalej, zeznania k. 80v zn. czas. 00:09:01)

Sąd zważył, co następuje:

Ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków (art. 52 § 1 a kro). Do uwzględnienia wytoczonego przez wierzyciela powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej konieczne jest więc spełnienie dwóch przesłanek:

1) wykazania istnienia stwierdzonej tytułem wykonawczym wierzytelności w stosunku do jednego z małżonków oraz

2) uprawdopodobnienia, że zaspokojenie tej wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków (Komentarz do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pod red. Kazimierza Piaseckiego, Warszawa 2011, wyd. 5, str. 344).

W ocenie Sądu w sprawie zachodzi sytuacja objęta przepisem art. 52 § 1 a kro.

Członkami zarządu spółki (...) sp. z o.o. figurującymi w Krajowym Rejestrze Sądowym są K. M. i M. A.. Zgodnie z art. 299 § 1 ksh jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż z istoty odpowiedzialności solidarnej, unormowanej w art. 366 § 1 i 2 kc wynika, że powód może żądać całości lub części świadczenia nie tylko od wszystkich dłużników łącznie, ale także od każdego z osobna. Wierzyciel zdecydował się dochodzić należnej mu kwoty od pozwanego K. M., jednocześnie wskazując, iż M. A. wywiązał się wobec niego ze swoich osobistych zobowiązań. Wybór ten nie może być kwestionowany przez jednego z dłużników solidarnych.

Na podstawie załączonych do akt dokumentów, a w szczególności tytułu wykonawczego, Sąd ustalił legitymację czynną powoda do wystąpienia z przedmiotowym żądaniem. Powód udowodnił, że przysługuje mu wierzytelność wobec pozwanego K. M., przedkładając nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym wydany przez Sąd Okręgowy w Białymstoku z dnia 30 lipca 2018 roku (VII GNc 322/18), zaopatrzony w klauzulę wykonalności z dnia 22 października 2018 roku.

Zgodnie z art. 52 § 1a kro wierzyciel powinien nadto uprawdopodobnić, że zaspokojenie tej wierzytelności wymaga podziału majątku wspólnego. Na marginesie zauważyć należy, iż ustawodawca wyłącza zastosowanie szczególnych przepisów o postępowaniu dowodowym, jeżeli ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu (art. 243 kpc). Uprawdopodobnienie nie stwarza stanu pewności co do istnienia stanu faktycznego, ale stwarza stan uwiarygodnienia zaistnienia danego stanu faktycznego. Podlega jednak ocenie sądu zgodnie z zasadą swobodnej oceny środków dowodowych.

Pozwany od października 2017 roku nie kontaktuje się z wierzycielem ani nie przekazuje żadnych kwot tytułem spłaty zadłużenia. Nie jest także znane obecne miejsce zamieszkania pozwanego i jego żony. W toku niniejszego postępowania konieczne było wyznaczenie dla pozwanych kuratorów dla nieznanych z miejsca pobytu.

W toku postępowania egzekucyjnego komornik sądowy dokonał zajęcia rachunków bankowych pozwanego oraz wierzytelności w Urzędzie Skarbowym, jednak nic nie zostało z nich wyegzekwowane (karta rozliczeniowa k. 1 akt sprawy Km 2555/18). Pozwany nie posiada majątku osobistego. Wiadomo jedynie, że wraz z żoną M. M. (1) (wspólność ustawowa majątkowa małżeńska) są właścicielami nieruchomości położonych w gminie K. i T..

W tej sytuacji żądanie zgłoszone przez S. T. zasługiwało na uwzględnienie. Powód wykazał bowiem, że istnieje stwierdzona tytułem wykonawczym wierzytelność w stosunku do pozwanego. Nadto za uprawdopodobnione należało uznać stanowisko powoda, że zaspokojenie przedmiotowej wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Sąd uznał zatem, że wierzyciel nie ma innej możliwości dochodzenia spłaty należnej mu sumy aniżeli domaganie się ustanowienia rozdzielności majątkowej w toku niniejszej sprawy.

Wobec powyższego, na mocy art. 52 § 1a kro Sąd ustanowił rozdzielność majątkową między pozwanymi z dniem 17 stycznia 2019 roku, tj. z dniem wytoczenia powództwa.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., zgodnie z zasadą, że stronę, która proces przegrała, obciąża obowiązek poniesienia kosztów związanych z prowadzeniem postępowania. W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania na koszty postępowania składały się następujące kwoty: opłata od pozwu w wysokości 200 złotych ustalona na podstawie art. 27 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1043) oraz wynagrodzenie adwokata w kwocie 720 złotych ustalone w oparciu o § 4 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2017 r. poz. 1797).

Tytułem wynagrodzenia za reprezentowanie nieznanego z miejsca pobytu pozwanego K. M. oraz nieznanej z miejsca pobytu pozwanej M. M. (1) Sąd zasądził ze Skarbu Państwa na rzecz adw. P. M. kwotę 720 złotych oraz na rzecz adw. K. D. kwotę 720 złotych – ustaloną na podstawie § 10 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 18) – w podwójnej stawce, stosownie do nakładu pracy kuratora.