Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2019r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Urszuli Korczakowskiej

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2019 r.

sprawy Z. S.

oskarżonego z art. 178a§1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sokołowie Podlaskim

z dnia 27 maja 2019 r. sygn. akt II K 122/19

wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 100 zł opłaty za II instancję oraz obciąża go wydatkami za postępowanie odwoławcze w wysokości 20 zł.

Sygn. akt II K 589/19

UZASADNIENIE

Z. S. oskarżony był o to, że: w dniu 09 marca 2019 r. w S., woj. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości /0,3 8 mg/1, 0,40 mg/1 i 0,36 mg/1 alkoholu w wydychanym powietrzu/ prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy m-ki B. (...) o nr rej. (...),

tj. o czyn z art. 178a § 1 kk

Wyrokiem z dnia 27 maja 2019r. Sąd Rejonowy w Sokołowie Podlaskim:

I.  oskarżonego Z. S. uznał za winnego dokonania zarzucanego mu czynu, wyczerpującego dyspozycję art. 178a § 1 kk, i za ten czyn, na podstawie art. 178a § 1 kk wymierzył mu karę grzywny w wysokości 200 (dwieście) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł (dziesięć złotych);

II.  na podstawie art. 42 § 2 kk orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 (trzy) lat;

III.  na podstawie art. 43a § 2 kk orzekł wobec oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 5 000 zł (pięć tysięcy złotych);

IV.  na podstawie art. 63 § 4 kk na poczet orzeczonego zakazu zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 09 marca 2019 r. do dnia 27 maja 2019 r.;

V.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 200 zł (dwieście złotych) tytułem opłaty oraz obciążył go wydatkami postępowania w wysokości 50 zł (pięćdziesiąt złotych).

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego zaskarżając go w całości i na podstawie art. 427§1 i 2 kpk oraz art. 438 pkt 1, 2 i 3 kpk wyrokowi temu zarzucił:

1)  Naruszenie prawa materialnego w postaci art. 66 § 1 kk poprzez niezastosowanie tego przepisu i nieprawidłowe przyjęcie, że przesłanką zastosowania warunkowego umorzenia postępowania karnego jest istnienie „szczególnych okoliczności zasługujących na wyjątkowe potraktowanie", w sytuacji gdy przesłanka ta nie jest jedną z przesłanek warunkowego umorzenia postępowania, cc skutkowało niezastosowaniem wspomnianej instytucji wobec oskarżonego, bowiem posiada on pozytywną prognozę kryminologiczią, a wina i stopień społecznej szkodliwości czynu nie były znaczne.

2)  Naruszenie prawa materialnego w postaci art. 66 § 1 kk w zw. z art. 115 § 2 kk poprzez niezastosowanie tych przepisów i dokonanie nieprawidłowej oceny stopnia społecznej szkodliwości zarzuconego oskarżonemu przestępstwa poprzez uwzględnienie okoliczności, jaką zdaniem Sądu jest istnienie: „szczególnych okoliczności zasługujących na wyjątkowe potraktowanie", która to okoliczność nie jest wymieniona w ocenie stopnia karygodności przestępstwa.

3)  Naruszenie prawa materialnego w postaci art. 178a § 1 kk w zw. z art. 66 § 1 a contrario kk w zw. art. 115 § 2 a contrario kk poprzez dokonanie prognozy kryminologicznej oskarżonego przez pryzmat znamion czynu zabronionego, a nie przesłanek warunkowego umorzenia postępowania karnego z art. 66 kk w zw. z art. 115 § 2 kk.

4)  Naruszenie przepisu postępowania karnego w postaci art. 410 kpk poprzez pominięcie przy ustalaniu stanu faktycznego istotnych okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wynikających z wyjaśnień oskarżonego co do braku jego świadomości znajdowania się w stanie nietrzeźwości w momencie prowadzenia pojazdu, który to dowód został przez Sąd I instancji został uznany za wiarygodny w całości, które to naruszenie skutkuje

5)  Błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia w zakresie świadomości oskarżonego znajdowania się w stanie nietrzeźwości w momencie prowadzenia pojazdu, w sytuacji, gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego, a w szczególności wyjaśnień oskarżonego, powinna była prowadzić dc ustalenia, że oskarżony - w momencie prowadzenia pojazdu - nie miał świadomości prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości z uwagi na bardzo małą ilość wypitego alkoholu (ok 4 kieliszki wina) a także znaczny upływ czasu między spożyciem alkoholu oraz rozpoczęciem jazdy ok (4 godzin), co powinno skutkować warunkowym umorzeniem postępowania karnego wobec nieznacznej winy i stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego czynu oraz ustalenia pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec oskarżonego.

6)  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku polegającym na błędnym uznaniu, że stopień winy oskarżonego i stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu są znaczne (nagminność przestępstwa i świadomość spożywania alkoholu w dniu jazdy), w sytuacji gdy całokształt okoliczności przedmiotowo-podmiotowych takich jak: dotychczasowy sposób życia, uprzednia niekaralność, posiadanie pozytywnej opinii w środowisku, aktywne uczestniczenie w akcjach charytatywnych, konieczność sprawowania opieki nad chorą matką, prowadzenie działalności gospodarczej wymagającej prowadzenie pojazdów, brak świadomości oskarżonego znajdowania się w stanie nietrzeźwości w momencie rozpoczynania jazdy samochodem, niski wynik stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu w momencie zatrzymania i później, małe spożycie alkoholu i długi okres czasu pomiędzy spożyciem a prowadzeniem pojazdu, prawidłowe zachowanie się oskarżonego po dokonaniu czynu, podjęcie współpracy z organami ścigania na całym etapie sprawy oraz wyrażenie skruchy i przeproszenie za swój czyn, przemawiają za uznaniem czynu przypisanego oskarżonemu jako cechującego się nieznacznym stopniem winy i społecznej szkodliwości, a także ustaleniem wobec oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej, co powinno było doprowadzić do warunkowego umorzenia postępowania karnego wobec oskarżonego.

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i orzeczenie, na podstawie art. 67 § 1 kk, wobec oskarżonego warunkowego umorzenia postępowania karnego w wymiarze 1 roku próby.

Na rozprawie odwoławczej obrońca popierał apelację, natomiast prokurator wnosiła o jej nieuwzględnienie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w szczególności nie znalazł podstaw do podzielenia zarzutu zawartego w pkt 1 i 2 apelacji. Faktem jest, iż w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (k. 55 verte) Sąd, uzasadniając nieuwzględnienie wniosku o warunkowe umorzenie postępowania, użył zwrotu przytoczonego przez autora apelacji, jednakże tylko ta okoliczność nie może podważać merytorycznej zasadności decyzji podjętej przez sąd rejonowy. „Szczególne okoliczności zasługujące na wyjątkowe potraktowanie” nie są wskazane jako jedna z przesłanek umożliwiająca zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Co więcej, ustawodawca nie wykluczył stosowania tej instytucji w odniesieniu do sprawców występku z art. 178a§1 kk, który zagrożony jest sankcją nieprzekraczającą kary, o jakiej mowa w art. 66§2 kk. Dlatego za błędne ze strony sądu uznać należy ogólne uznanie, że w odniesieniu do sprawców czynów z art. 178a§1 kk warunkowe umorzenie postępowania może mieć zastosowanie jedynie w wyjątkowych przypadkach, bez odwołania się do kryteriów umożliwiających stosowanie omawianej instytucji, w szczególności stopnia winy i społecznej szkodliwości popełnionego czynu. Realia przedmiotowej sprawy - o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia - wskazują, że te przesłanki nie zaistniały w niniejszej sprawie. Dlatego, wskazane wyżej uchybienie sądu meriti pomimo, że zaistniało nie mogło mieć wpływu na treść zapadłego wyroku.

Za niezasadny uznać należało również zarzut z pkt 3-ego, a odnoszący się do prognozy kryminologicznej wobec oskarżonego. Niewątpliwie tzw. pozytywna prognoza kryminologiczna, a więc przekonanie, że sprawca będzie w przyszłości przestrzegał porządku prawnego stanowi jedną z przesłanek warunkowego umorzenia. Nie ma jednak racji skarżący, że brak tej przesłanki zadecydował o niezastosowaniu przez Sąd omawianej instytucji. Nie może być bowiem wątpliwości, że przedstawione bardzo obszernie na stronach 8-10 apelacji właściwości oskarżonego, jego warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia pozwalają uznać, że Z. S. kryterium to spełnia. Jednakże możliwość warunkowego umorzenia postępowania wyklucza brak przesłanek, które sąd musi w pierwszej kolejności badać tj. odpowiedni, a więc nieznaczny stopień winy oraz społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu, które to okoliczności w przedmiotowej sprawie nie zaistniały.

Odnosząc się do tej kwestii, w pierwej kolejności zwrócić należy uwagę na stopień nietrzeźwości w jakim znajdował się z Z. S. w chwili kierowania pojazdem mechanicznym. Trzykrotnie wykonywane badanie wykazywało stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu w wielkościach 0,38, 0,40 i 0,36 mg/l. Tak więc najwyższy wynik badania ponad 1,5 krotnie przekraczał próg stanu nietrzeźwości. Nie może być wątpliwości, że to właśnie stan nietrzeźwości w jakim znajdował się sprawca występku z art. 178 a§1 kk w głównej mierze determinuje społeczną szkodliwość tego czynu. Im wyższy jest ten stopień, tym wyższe zagrożenie dla ruchu drogowego jakie niesie w nim udział nietrzeźwego kierowcy, a więc rozmiar grożącej szkody, który jest jednym z kwantyfikatorów wymienionych w art. 115§2 kk. Co więcej, będąc w stanie nietrzeźwości oskarżony kierował niesprawnym samochodem, którego to rodzaj uszkodzenia (brak jednej z opon) stwarzał dodatkowe - niezależne od stanu nietrzeźwości - zagrożenie dla ruchu drogowego. W ocenie Sądu Okręgowego, z tej okoliczności należy wyciągnąć wobec oskarżonego negatywne wnioski również w zakresie stopnia winy. Skoro oskarżony, będąc w stanie nietrzeźwości, zdecydował się w mieście powiatowym (fakt, że w godzinach nocnych) na jazdę tak niesprawnym pojazdem, to świadczy to o ostentacyjnym lekceważeniu przez niego zasad ruchu drogowego. Nie było przecież żadnych przeszkód, zwłaszcza finansowych zważywszy na status majątkowy oskarżonego, aby o awarii auta zawiadomić odpowiednie służby, które sholowałyby pojazd na posesję oskarżonego. Dlatego, biorąc pod uwagę wskazane wyżej fakty i okoliczności towarzyszące popełnieniu przez Z. S. przypisanego mu czynu, Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu I instancji o braku podstaw do zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania, ponieważ nie można uznać, że stopień winy i społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu nie są znaczne.

Odnosząc się do zarzutu zawartego w pkt 4 i 5 apelacji stwierdzić należy, że autor apelacji mija się z prawdą twierdząc, że w swoich wyjaśnieniach oskarżony stwierdził, iż był przekonany o tym, że alkohol został wyeliminowany z jego organizmu, dlatego zdecydował się kierować samochodem. Analiza wyjaśnień składanych zarówno na etapie postępowania przygotowawczego, jak i na rozprawie pozwala wykluczyć, aby tego rodzaju stwierdzenia padały z ust oskarżonego. Jeżeli nawet tego rodzaju subiektywne przekonanie oskarżony posiadał, to w żadnym razie nie znajduje ono obiektywnego oparcia w zasadach logiki i doświadczenia życiowego. Z wyjaśnień oskarżonego wynika, że w czasie wizyty u znajomego wypił kilka kieliszków wina, a mimo tego po kilku godzinach zdecydował się na jazdę samochodem. Tak więc ilość, rodzaj wypitego alkoholu, czas jego konsumpcji, a następnie czas rozpoczęcia jazdy samochodem w żadnym razie nie uprawniały oskarżonego do wyrobienia sobie przekonania, że nie znajduje się w stanie nietrzeźwości, ponieważ alkohol został wyeliminowany z jego organizmu. Oskarżony jest dorosłym mężczyzną, dysponującym określoną wiedzą i doświadczeniem życiowym na tyle, aby mieć świadomość konsekwencji spożytego alkoholu a następnie decydowanie się na jazdę samochodem, po upływie relatywnie krótkiego okresu. Dlatego, jeżeli nawet tego rodzaju zapewnienia padałyby z jego strony, to nie mogły one mieć efektu ekskulpującego.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 437§1 kpk, Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku. Orzeczenie o kosztach sądowych uzasadnia art. 636§1 kpk oraz art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych.