Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20 lutego 2019 roku

Powód Syndyk masy upadłości (...) spółki z o.o. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w G. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu J. S. złożonym w Sądzie Rejonowym w Starogardzie Gdańskim domagał się zapłaty kwoty 762 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także zwrotu kosztów sądowych, w tym zastępstwa procesowego (3-5, 34).

W uzasadnieniu powód wskazał, iż dysponuje należycie wystawionym wekslem in blanco z terminem płatności na dzień 28 czerwca 2018 roku. Powód wzywał pozwanego do zapłaty bezskutecznie. Kwota dochodzona pozwem stanowi różnicę pomiędzy kwotą wypłaconych pozwanemu środków (1 461,12 zł) a dokonaną dotychczas wpłata (700 zł). Wskazał, iż zobowiązanie ma charakter abstrakcyjny i nie jest zależne od ważności oraz istnienia innych stosunków prawnych. Trzyletni termin przedawnienia liczony jest od dnia wymagalności, tj. płatności weksla (28 czerwca 2018 roku) i jeszcze nie upłynął.

Postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2018 roku Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim stwierdził swą niewłaściwość miejscową i sprawę przekazał do rozpoznania tut. Sądowi (k. 19-22).

Powód w piśmie procesowym z dnia 22 stycznia 2019 roku (data nadania) podnosił, iż w związku z przestępczym charakterem działalności byłych członków (...) sp. z o.o. nie można traktować dochodzonego przez powoda roszczenia jako związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej i jako takie podlega ono ogólnemu terminowi przedawnienia z art. 118 zd. 1 k.c. Powód wskazał, iż świadczenie z tytułu umowy pożyczki miało być spłacane ratalnie zatem roszczenie stawało się wymagalne częściami po upływie terminu płatności poszczególnych rat, przy czym ostatnia rata była płatna w dniu 10 czerwca 2012 roku (k.50-52).

Pozwany przyznał fakt zawarcia umowy i spłatę kilku rat, podał, iż nie dokonywał spłat po okresie, na jaki została zawarta umowa, nie toczyło się przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne celem wyegzekwowania należności z tej umowy. Nie zajął stanowiska w przedmiocie zasadności pozwu (nagranie z dnia 20.02.2019 r. 00:01:13).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 czerwca 2011 roku pozwany J. S. złożył dyspozycję zawarcia umowy limitu odnawialnego na kwotę 1 732,50 zł brutto, limit miał być przyznany na 12 miesięcy z nominalnym rocznym oprocentowaniem 19,90 %, w zakresie tej kwoty mieściły się kwota limitu netto (1 500 zł), koszt prowizji za przyznanie (82,50 zł), koszt prowizji za pośrednictwo (150 zł) oraz opłaty zgodnie z Tabelą Opłat i Prowizji (30 zł). Kwota limitu netto została pomniejszona o składkę ubezpieczeniową w wysokości 38,88 zł i pozwanemu po weryfikacji dyspozycji została wypłacona kwota 1 461,12 zł. Na zabezpieczenie spłaty pozwany wystawił weksel in blanco.

Dowód: dyspozycja zawarcia umowy k. 45, Preliminarz płatności k. 13.

Pozwany na poczet spłaty pożyczki dokonał wpłat na łączną kwotę 700 zł, w dniach 10 sierpnia 2011 roku (120 zł), 12 września 2011 roku (140 zł), 11 października 2012 roku (140 zł), 29 lutego 2012 roku (150 zł) i 8 marca 2012 roku (150 zł).

Dowód : zestawienie wpłat k. 14.

Postanowieniem z dnia 20 września 2012 roku Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku ogłosił upadłość (...) sp. z o.o. w G. obejmującą likwidację majątku upadłego.

Dowód: kopia postanowienia w sprawie VI GU 173/12 k.9.

W dniu 26 lutego 2018 roku powód wypełnił weksel in blanco na kwotę 761,12 zł z datą płatności 28 czerwca 2018 roku. Jednocześnie syndyk masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej wezwał pozwanego do wykupu weksla.

Dowód: kopia weksla k. 15 (oryginał w kasie sądu), wezwanie do wykupu weksla k. 11 z potwierdzeniem nadania k. 12.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie wskazanych dowodów. Dokumenty załączone do akt sprawy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone i tego, że osoby, które je podpisały złożyły zawarte w nich oświadczenia. Korzystają one z domniemania autentyczności i prawdziwości – ich treść lub forma nie były kwestionowane przez strony, również Sąd po zapoznaniu się z nimi nie powziął co do nich wątpliwości. Dokumenty te wskazują w szczególności na treść stosunku umownego, którego stronami była spółka (...) i pozwany, jak też dowodzą wymagalności roszczenia i kierowania do pozwanego wezwania do wykupu weksla.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Powód domagał się w niniejszym postępowaniu zapłaty niespłaconego, wymagalnego zobowiązania J. S. na podstawie umowy limitu odnawialnego z czerwca 2011 roku, przedstawiając równocześnie weksel wystawiony na zabezpieczenie spłaty pożyczki, wypełniony w dniu 26 lutego 2018 roku z terminem płatności 28 czerwca 2018 roku. Pozwany przyznał fakt zawarcia umowy oraz to, iż dokonał spłaty części należności. Nie zajął stanowiska w sprawie zasadności pozwu. Analiza materiału dowodowego prowadzi jednak do wniosku, iż roszczenie powoda jest przedawnione.

Weksel przedstawiony przez powoda stanowił zabezpieczenie spłaty pożyczki na podstawie umowy z czerwca 2011 roku zawartej pomiędzy wystawcą weksla i remitentem. R. legis zaopatrzenia takiego weksla klauzulą „nie na zlecenie” w umowach konsumenckich jest fakt, iż w przypadku oparcia roszczenia pozwu przeciwko pożyczkobiorcy przez pożyczkodawcę o stosunek wekslowy w wyniku wypełnienia weksla gwarancyjnego pożyczkobiorca może podnieść zarzut wypełnienia weksla w sposób nieprawidłowy i przeniesienia istoty sporu na grunt stosunku podstawowego, zabezpieczonego tymże wekslem. Jedynie wypełnienie weksla in blanco zgodnie z porozumieniem co do jego uzupełnienia powoduje powstanie zobowiązania wekslowego osoby podpisanej na wekslu in blanco o treści określonej w tekście na skutek wypełnienia (tak wyrok SN z dnia 9.12.2004 r. II CK 170/04). Ścisła więź wynikająca z porozumienia osoby wręczającej weksel in blanco i odbiorcy weksla wyraża się w tym, że wierzyciel nie może na mocy weksla uzyskać więcej praw, niż przysługuje mu w ramach stosunku podstawowego.

Niezależnie od tego Sąd podziela pogląd reprezentowany w doktrynie i orzecznictwie, że dla przyjęcia ważności i istnienia zobowiązania wekslowego z weksla in blanco trzeba przyjąć obowiązek istnienia ważnego zobowiązania podstawowego, a o uzupełnieniu weksla in blanco zgodnie z upoważnieniem osoby na nim podpisanej można mówić jedynie wówczas, gdy uzupełnienie to nastąpiło przed upływem przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu (np. wyrok SN z dnia 24.11.2010 r. II CSK 296/10, z dnia 26.09.2013 r. II CSK 719/12). W sposób jednoznaczny ujął to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 kwietnia 2018 roku, w którym orzekł, iż użycie w deklaracji wekslowej zwrotów wskazujących na możliwość wypełnienia weksla w każdym czasie oraz opatrzenia go datą płatności według uznania wierzyciela nie oznacza pozostawienia mu w tym zakresie pełnej dowolności. Weksel może być bowiem wypełniony w dowolnej chwili i zaopatrzony dowolną datą płatności, ale tylko przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu i tylko w zakresie daty mieszczącej się w okresie od dnia wymagalności zabezpieczonego roszczenia do dnia upływu terminu jego przedawnienia (por. wyrok w sprawie IV CSK 333/17). Jest to podyktowane koniecznością ochrony dłużnika przed zobowiązaniem bezterminowym i wynika ze ścisłej więzi pomiędzy zobowiązaniem wekslowym a roszczeniem podlegającym zabezpieczeniu.

Dokonując w tym świetle oceny roszczenia powoda należy wskazać, iż umowa, z której wywodzi on swe roszczenie, została zawarta w czerwcu 2011 roku (dyspozycja zawarcia umowy nosi datę 14 czerwca 2011 roku, wypłata środków nastąpiła w dniu 19 czerwca 2011 roku). Czas obowiązywania umowy został ustalony na okres 12 miesięcy. Licząc zatem od daty jej zawarcia koniec umowy przypadał na czerwiec 2012 roku - art.112 k.c. stanowi bowiem, że termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Powód wskazuje również, iż raty miały być płatne do 10-go dnia miesiąca, a ostatnia rata była płatna 10 czerwca 2012 roku. Wobec braku spłaty z zakończeniem okresu umowy całość należności stawała się wymagalna - pożyczkobiorca był zatem zobowiązany do spłaty całości zadłużenia już 11 czerwca 2012 roku, a najpóźniej do końca czerwca 2012 roku.

W związku z zaistniałą od dnia 9 lipca 2018 roku zmianą przepisów dotyczących przedawnienia (wprowadzoną ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. 2018, poz. 1104) Sąd z urzędu musiał zbadać, czy nie doszło do przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Zgodnie bowiem z treścią dodanego wskazaną ustawą art. 117 § 2 ¹ k.c. po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jakim niewątpliwie w realiach przedmiotowej sprawy jest pozwany. Stosownie zaś do treści art. 5 ust. 1 wskazanej ustawy zmieniającej, do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym w ustawie zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą (art. 5 ust. 4 ustawy).

W ocenie Sądu roszczenie, którego dochodził powód uległo zatem przedawnieniu jeszcze przed datą wejścia w życie cyt. wyżej ustawy. W okolicznościach sprawy nie budziło wątpliwości, że (wbrew argumentacji powoda) roszczenia wynikłe z udzielenia pożyczki są roszczeniami związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą podmiotu jej udzielającego, przez co ulegają przedawnieniu najpóźniej z upływem trzech lat. Licząc zatem od daty wymagalności roszczenia ustalonej w sposób wskazany powyżej (tj. najpóźniej koniec czerwca 2012 roku) okres przedawnienia upłynął z końcem czerwca 2015 roku, więc jeszcze przed datą wniesienia pozwu. Występując na drogę sądową powód dochodził roszczenia już przedawnionego, do którego znajduje zastosowanie art. 1 ustawy zmieniającej.

Powód nie przedstawił żadnych dowodów na to, aby doszło do przerwania biegu przedawnienia, brak jest bowiem jakichkolwiek informacji o wystąpieniu na drogę sądową w tym zakresie, czy też wszczęciu egzekucji przeciwko pozwanemu w czasie biegu przedawnienia.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji, kosztami postępowania obciążając powoda na zasadzie art. 98 k.p.c.

Z/

1/(...)

2/ (...)

(...)

(...)