Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Wołczyńska – Kalus

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2019 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa T. O. i A. O.

przeciwko Skarbowi Państwa – Szefowi (...) Zarządu (...) w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów T. O. i A. O. kwotę 35.800,00 (trzydzieści pięć tysięcy osiemset) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 lutego 2017 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powódki T. O. kwotę 14.700,00 (czternaście tysięcy siedemset) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 lutego 2017 r. do dnia zapłaty,

3.  w pozostałym zakresie powództwa oddala,

4.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów T. O. i A. O. kwotę 152,84 (sto pięćdziesiąt dwa złote osiemdziesiąt cztery grosze) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu,

5.  nie obciąża powodów T. O. i A. O. kosztami postępowania wyłożonymi tymczasowo przez Skarb Państwa,

6.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 1.424,60 (jeden tysiąc czterysta dwadzieścia cztery złote sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu wydatków,

7.  zasądza od powódki T. O. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwotę 2.088,00 (dwa tysiące osiemdziesiąt osiem) złotych tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu,

8.  nie obciąża powódki T. O. kosztami postępowania wyłożonymi tymczasowo przez Skarb Państwa,

9.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 795,05 (siedemset dziewięćdziesiąt pięć złotych pięć groszy) tytułem zwrotu wydatków.

Sygn. akt I C 351/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 29 sierpnia 2017 r. wniesionym do Sądu Rejonowego w Łasku powodowie T. O. i A. O. wnosili o zasądzenie solidarnie na ich rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B.:

- kwoty 40.000,00 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należącej do nich nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) położonej w S., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- kwoty 10.000,00 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego posadowionego na nieruchomości położonej w S., gmina Ł. oznaczonej numerem działki (...).

Powódka T. O. natomiast dodatkowo wnosiła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B.:

- kwoty 40.000,00 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należącej do niej nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) położonej w Ł., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku,

- kwoty 10.000,00 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego posadowionego na nieruchomości położonej w Ł., gmina Ł. oznaczonej numerem działki (...).

Powodowie wnosili też o zasądzenie solidarnie na ich rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z opłatą od pełnomocnictwa.

(pozew- k.3-6)

Postanowieniem z dnia 25 września 2017 r. Sąd Rejonowy w Łasku uznał się niewłaściwym do rozpoznania sprawy i przekazał ją do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu.

( postanowienie Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 25 września 2017 r.- k.30)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź na pozew- k.44-52)

Na rozprawie w dniu 9 lutego 2018 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:00:25 – 00:10:33- koperta k.304)

Pismem procesowym z dnia 1 lipca 2019 r. powodowie rozszerzyli powództwo i żądali zasądzenia od pozwanego solidarnie na ich rzecz kwoty 18.800,00 zł tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego posadowionego na nieruchomości położonej w S., gmina Ł. oznaczonej numerem działki (...) a w pozostałym zakresie popierali powództwo jak dotychczas.

(pismo procesowe powodów- k.274)

W piśmie procesowym z dnia 25 lipca 2019 r. pozwany wnosił o oddalenie rozszerzonego powództwa.

(pismo procesowe pozwanego- k.280-282)

Na rozprawie w dniu 15 listopada 2019 r. pełnomocnik powodów popierał powództwo i wnosił o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy z dnia 15 listopada 2019 r. na płycie CD 00:00:18 – 00:18:00- koperta k.304)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powodowie T. O. i A. O. są współwłaścicielami na prawach wspólności ustawowej nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) położonej S., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku. Działka ta zabudowana jest budynkiem mieszkalnym.

(bezsporne, uproszczony wypis z rejestru gruntów- k.16, odpis z księgi wieczystej- k.18, kserokopia mapy ewidencyjnej- k.22, wydruk z geoportalu- k.26, opinia biegłego K. N. k.129-265)

Powódka T. O. jest właścicielką nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) położonej w Ł., gmina Ł., objętej księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Łasku. Działka ta zabudowana jest budynkiem mieszkalnym.

(bezsporne, uproszczony wypis z rejestru gruntów- k.17, odpis z księgi wieczystej- k.19, kserokopia mapy ewidencyjnej- k.23, wydruk z geoportalu- k.27, opinia biegłego K. N. k.129-265)

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla miejsca położenia nieruchomości nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego, a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. W odniesieniu do obu działek nie były aktualnie wydawane decyzje o warunkach zabudowy. Dla gminy Ł. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, którego ostatnie zmiany przyjęte zostały uchwałą nr LIII/594/2018 Rady Miejskiej w Ł. z dnia 30 października 2018 r. Pomimo, że studium nie jest źródłem prawa miejscowego, z uwagi na brak planu dla obszaru usytuowania nieruchomości informacje w nim zawarte są źródłem danych dotyczących zagospodarowania przestrzennego terenu, gdyż przy sporządzaniu planu ustalenia zawarte w studium są wiążące dla organów gminy. Z informacji przedstawionych w studium oraz z zaświadczenia Burmistrza Ł. z dnia 19 stycznia 2017 r. ( (...). (...).3.70.2017) wynika, że działka nr (...) położona w Ł. położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności i na terenach łęgowych wykluczonych z zabudowy a działka nr (...) położona w S. położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności. Ponadto działki te położone są w granicach części 1 powierzchni podejścia 1:100 oraz w strefie związanej z inwestycjami wojskowymi – granice stref ochronnych od terenów zamkniętych. Działka nr (...) położona w Ł. położona jest też w strefie obserwacji archeologicznej i w granicach zespołu przyrodniczo – krajobrazowego „Dolina G..” Według ostatnich zmian studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego z 2018 r. działka nr (...) położona w S. położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności a działka nr (...) położona w Ł. położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności i na terenach dolinnych.

(bezsporne, zaświadczenie Burmistrza Ł.- k.21, opinia biegłego K. N. k.129-265)

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł., w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno-i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo – usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

W myśl § 9 tej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo – usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo – usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

Zgodnie z § 10 uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

(uchwała nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r.- k.24-25)

(...) powodów znajdują się w całości w podobszarze A. Miejscowości Ł. i S. usytuowane są w gminie miejsko – wiejskiej Ł..

(bezsporne, opinia biegłego K. N. k.129-265)

Działka powodów położona w S. oznaczona nr (...) znajduje się bezpośrednio przy drodze gminnej asfaltowej. Jest ona uzbrojona w energię elektryczną i sieć wodociągową, dodatkowo jest zaopatrzona w szambo. Ogrodzenie działki wykonane jest z przęseł prefabrykowanych. Działka jest zabudowana budynkiem mieszkalnym dwukondygnacyjnym (w tym piwnica), murowanymi budynkami gospodarczymi oraz murowanym garażem dwustanowiskowym. Budynek mieszkalny ogrzewany jest piecem na paliwo stałe. Na dzień wejścia w życie obszaru ograniczonego użytkowania budynek mieszkalny nie posiadał formalnego odbioru budowlanego, natomiast pod względem technicznym przygotowany był do zamieszkania. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 112,30 m ² a powierzchnia zabudowy 124,22 m ². Fundamentami budynku są ławy fundamentowe betonowe, ściany zewnętrzne wykonane są z cegły ceramicznej pełnej a ściany wewnętrzne z cegły ceramicznej pełnej i kratówki, strop jest monolityczny, żelbetonowy. Dach jest pokryty eternitem. Elementy wykończeniowe stanowią okładziny podłogowe – gres, deski podłogowe i parkiet, okładziny ścienne – w łazience glazura, na pozostałych ścianach farby dyspersyjne zaś stolarka okienna jest drewniana.

(opinia biegłego K. N. k.129-265)

Działka powódki położona w Ł. oznaczona nr (...) uzbrojona jest w energię elektryczną. Sieć wodociągowa znajduje się w drodze jednak bez przyłącza do tej nieruchomości. Na działce znajduje się studnia, z której pobiera się bieżącą wodę. Ogrodzenie działki wykonane jest z przęseł prefabrykowanych. Działka jest zabudowana budynkiem mieszkalnym z lat 50 – tych XX wieku. Budynek ten jest parterowy bez poddasza użytkowego i jest w złym stanie technicznym. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 82,77 m ² a powierzchnia zabudowy 102,97 m ². Fundamenty budynku są żwirowobetonowe, ściany zewnętrzne wykonane są z cegły ceramicznej pełnej i są nieocieplane, strop jest na belkach drewnianych, dach pokryty jest dachówką cementową. Elementy wykończeniowe stanowią okładziny podłogowe – wykładzina (...) i deski drewniane, okładziny ścienne – farba dyspersyjna i tapeta zaś stolarka okienna jest z PCV i drewniana.

(opinia biegłego K. N. k.129-265)

Nieruchomość oznaczona nr działki (...) położona w S. stanowiąca własność powodów położona jest w obszarze ograniczonego użytkowania i zlokalizowana jest w podobszarze A. Wartość rynkowa tej nieruchomości została określona w oparciu o średnią arytmetyczną skorygowanych cen transakcyjnych i wynosi 186.900,000 zł. (179.900,00 zł + 154.800,00 zł + 178.500,00 zł + 234.200,00 zł) : 4 = 186.900,00 zł). Przyjmując w ujęciu procentowym średnią cenę nieruchomości poza strefą oddziaływania lotniska na 100 %, wartość w strefie stanowi A 90,9 % oszacowanej kwoty, co oznacza spadek wartości o 9,1 %. Utrata wartości, wyrażona jako spadek wartości nieruchomości o podobnej funkcji ze względu na położenie w strefie uciążliwości, bądź poza strefą, jest jednym z elementów oceny wysokości szkody. Mając na uwadze obliczony dla podobszaru A wskaźnik wynoszący 9,1 % – utrata wartości rynkowej nieruchomości powodów stanowi kwotę 17.000,00 zł (186.900,00 zł x 9,1%). W tej sytuacji aktualna wartość nieruchomości powodów z uwzględnieniem uciążliwości w następstwie wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynosi 169.900,00 zł. (186.900,00 zł – 17.000,00 zł = 169.900,00 zł).

(opinia biegłego K. N. k.129-265)

Grunty rolne zabudowane na działce nr (...) w Ł. stanowiącej własność powódki mają powierzchnię 1000 m ² a pozostałe tereny tej działki pozostają poza potencjalną zabudową. Wartość rynkowa gruntów rolnych zabudowanych na tej działce została określona w oparciu o średnią arytmetyczną skorygowanych cen transakcyjnych i wynosi 87.800,000 zł. (72.700,00 zł + 83.800,00 zł + 102.600,00 zł + 92.100,00 zł) : 4 = 87.800,00 zł). Przyjmując w ujęciu procentowym średnią cenę nieruchomości poza strefą oddziaływania lotniska na 100 %, wartość w strefie stanowi A 90,9 % oszacowanej kwoty, co oznacza spadek wartości o 9,1 %. Utrata wartości, wyrażona jako spadek wartości nieruchomości o podobnej funkcji ze względu na położenie w strefie uciążliwości, bądź poza strefą, jest jednym z elementów oceny wysokości szkody. Mając na uwadze obliczony dla podobszaru A wskaźnik wynoszący 9,1 % – utrata wartości rynkowej nieruchomości powódki stanowi kwotę 8.000,00 zł (87.800,00 zł x 9,1%). W tej sytuacji aktualna wartość gruntów zabudowanych na nieruchomości powódki z uwzględnieniem uciążliwości w następstwie wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynosi 79.800,00 zł. (87.800,00 zł – 8.000,00 zł = 79.800,00 zł).

(uproszczony wypis z rejestru gruntów- k.17, opinia biegłego K. N. k.129-265)

Budynek położony na działce powodów w S. przed utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania spełniał wymogi prawa budowlanego w zakresie izolacyjności akustycznej natomiast dla budynku położonego na działce powódki w Ł. w okresie jego realizacji nie były określone wymogi w tym zakresie. W budynku na nieruchomości w S. konieczna jest wymiana trzech okien zespolonych na okna akustyczne o izolacyjności RA2, wymiana drzwi balkonowych na drzwi akustyczne o izolacyjności RA2, montaż wentylatorów sufitowych w 5 pomieszczeniach i montaż 5 nawiewników okiennych o znormalizowanej różnicy ciśnień. W budynku na nieruchomości w Ł. konieczna jest wymiana okna skrzynkowego na okno zespolone akustyczne o izolacyjności RA2, wymiana drewnianych drzwi wejściowych podwójnych na drzwi drewniane wejściowe podwójne, montaż wentylatorów sufitowych w 3 pomieszczeniach i montaż 3 nawiewników okiennych o znormalizowanej różnicy ciśnień.

(uproszczony wypis z rejestru gruntów- k.17, opinia biegłego K. N. k.129-265)

Jak wynika z przeprowadzonych obliczeń, ściany konstrukcyjne oraz stropy budynków mieszkalnych znajdujących się na działce nr (...) w S. i na działce nr (...) w Ł. nie wymagają dodatkowej izolacji, wymagana jest ona natomiast dla otworów okiennych, co wiąże się jednocześnie z koniecznością zapewnienia właściwej wentylacji. W celu uzyskania pożądanego efektu podwyższonej izolacyjności akustycznej wzięta została pod uwagę konieczność przeprowadzenia prac ponadstandardowych, wykraczających poza przewidziane dla danego typu obiektów w okresie ich budowy. W tym przypadku zastosowane zostało podejście kosztowe, w ramach którego stosuje się metodę kosztów odtworzenia lub metodę kosztów zastąpienia. W niniejszym przypadku zastosowana została technika zastąpienia, a wynikiem obliczeń jest wartość odtworzeniowa nakładów bez uwzględniania stopnia zużycia. Wynik końcowy uwzględniający koszty wymiany okien, wymiany drzwi balkonowych, montaż wentylatorów sufitowych i montaż nawiewników okiennych oraz wartość robót mających zapewnić właściwy klimat akustyczny budynku mieszkalnego położonego na nieruchomości w S. został oszacowany na kwotę 18.800,00 zł. Wynik końcowy uwzględniający koszty wymiany okna, wymiany drzwi wejściowych, montażu wentylatorów sufitowych i montażu nawiewników okiennych oraz wartość robót mających zapewnić właściwy klimat akustyczny budynku mieszkalnego położonego na nieruchomości w Ł. został oszacowany na kwotę 6.700,00 zł. Wartość prac dostosowawczych została ustalona z wykorzystaniem bazy cenowej e - (...) a także innych publikacji branżowych oraz informacji uzyskanych od producentów, dostawców i wykonawców robót oraz w placówkach handlowych i serwisowych, z uwzględnieniem lokalnych cen rynkowych.

(opinia biegłego K. N. k.129-265, uzupełniająca opinia pisemna biegłego K. N.- k.289-293)

W dniu 2 lutego 2017 r. pełnomocnik powodów wystosował do pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. wezwanie do zapłaty, w którym wezwał go do zapłaty solidarnie na rzecz powodów w terminie 7 dni od doręczenia wezwania kwoty 250.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku ze zmniejszeniem wartości nieruchomości położonej w S. oznaczonej numerem działki (...) oraz kwoty 100.000,00 zł tytułem odszkodowania obejmującego koszty konieczne do wygłuszenia budynków znajdujących się na tej nieruchomości oraz wezwał go do zapłaty na rzecz powódki w terminie 7 dni od doręczenia wezwania kwoty 250.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku ze zmniejszeniem wartości nieruchomości położonej w Ł. oznaczonej numerem działki (...) oraz kwoty 100.000,00 zł tytułem odszkodowania obejmującego koszty konieczne do wygłuszenia budynków znajdujących się na tej nieruchomości w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. Pismem z dnia 6 lutego 2017 r. pozwany nie uznał roszczeń powodów za zasadne i odmówił wypłaty żądnych kwot.

(bezsporne, kserokopia pisma pełnomocnika powoda- k.28, kserokopia pisma pozwanego- k.29)

Ustaleń stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie Sąd dokonał w oparciu o dokumenty złożone przez powodów. Złożone przez nich dokumenty urzędowe sporządzone były w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji. Zgodnie natomiast z treścią art. 244 § 1 kpc dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Autentyczność tych dokumentów oraz ich prawdziwość nie była przy tym kwestionowana przez pozwanego. Podstawą ustaleń stanu faktycznego były także złożone przez powodów kserokopie dokumentów prywatnych w postaci korespondencji stron wymienionej przez nie przed wszczęciem postępowania w przedmiotowej sprawie. Dokument prywatny w myśl art. 245 kpc stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Autentyczność dokumentów prywatnych złożonych przez powodów także nie była kwestionowana przez pozwanego. Okoliczność, że żadna ze stron nie kwestionowała treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy pozwoliła na potraktowanie tych kopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd poczynił także w oparciu o opinię biegłego sądowego K. N.. Biegły ten w wydanej opinii oszacował utratę wartości nieruchomości powodów wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz wyliczył koszt nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynków znajdujących się na tych nieruchomościach. W ocenie sądu opinia sporządzona została w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty. Biegły wskazał przy tym szczegółowo na czym oparł się wydając opinię, z jakich korzystał źródeł i jaką posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawił też wnioski oraz sposób, w jaki do nich doszedł. Sąd nie miał przy tym wątpliwości co do tego, że biegły posiada kompetencje i doświadczenie potrzebne do wydania opinii w tego rodzaju sprawie. Biegły sądowy K. N. sporządzał bowiem opinie w wielu zbliżonych rodzajowo sprawach dotyczących obniżenia wartości nieruchomości w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania dla lotniska Ł., co pozwala uznać, że posiada on doświadczenie i wiedzę w przedmiocie objętym zakresem opinii w niniejszej sprawie. W tej sytuacji opinię biegłego sądowego K. N. w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz szacującym koszty nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynków mieszkalnych należało uznać za w pełni wiarygodną.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 1396) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami odpowiedzialności za szkodę w myśl powyższego przepisu są zatem: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika przy tym, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 kc, przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 528219).

W przedmiotowej sprawie powodowie wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiące ich własność nieruchomości, ponieśli szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z nich, a w konsekwencji na zmniejszeniu ich wartości. Dla nieruchomości powodów brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Przeznaczenie nieruchomości wynika ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Wynika z niego, że działka nr (...) w Ł. położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności i na terenach łęgowych wykluczonych z zabudowy a działka nr (...) w S. położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności. Ponadto działki te położone są w granicach części 1 powierzchni podejścia 1:100 oraz w strefie związanej z inwestycjami wojskowymi – granice stref ochronnych od terenów zamkniętych. Działka nr (...) w Ł. położona jest też w strefie obserwacji archeologicznej i w granicach zespołu przyrodniczo – krajobrazowego „Dolina G..” Według ostatnich zmian studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego z 2018 r. działka nr (...) w S. położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności a działka nr (...) w Ł. położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowo – usługowej i zagrodowej o niskiej intensywności i na terenach dolinnych. Z załączników graficznych wynika, że obie działki znajdują się w całości w podobszarze A. Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w podobszarze A, na terenie którego usytuowane są działki powodów w całości, wprowadzono ograniczenia dotychczasowego sposobu korzystania z tych działek. Powodowie nie mogą skutecznie dochodzić zaniechania immisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących im a wynikających z prawa własności uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Ponadto z § 9 uchwały wynika między innymi zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową. Podkreślenia przy tym wymaga, że wbrew twierdzeniom pozwanego, w przedmiotowej sprawie nie można oceniać zasadności dochodzonego przez powodów roszczenia odszkodowawczego przez pryzmat ograniczeń w sposobie dotychczasowego korzystania ze stanowiących ich własność nieruchomości. (...) powodów należy badać więc pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania ich na cele na przykład budownictwa i poddawać ocenie pod kątem spadku ich wartości.

Niewątpliwie wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia właścicieli do zmiany dotychczasowego ich przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, w obrębie którego usytuowane są stanowiące własność powodów nieruchomości, powodowie doznali szkody polegającej na obniżeniu ich wartości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 czerwca 2010 r., I ACa 772/09, LEX nr 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 503415). Wartość należących do powodów nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, LEX nr 756735). Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego rzeczoznawcy K. N., uwzględniając obliczony dla podobszaru A współczynnik utraty wartości Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa należącej do powodów nieruchomości położonej w S. oznaczonej nr działki (...) uległa obniżeniu o kwotę 17.000,00 zł a wartość rynkowa należącej do powódki nieruchomości położonej w Ł. oznaczonej nr działki (...) uległa obniżeniu o kwotę 8.000,00 zł.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powodów roszczeń – żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiących ich własność budynków, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś. w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC z 2002 r., z 6., poz. 74).

Obowiązek strony pozwanej naprawienia szkody polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej powstał z chwilą wyrządzenia tej szkody powodowi, to jest z chwilą wejścia w życie uchwały Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligującej do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (porównaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606). Koszty związane z zapewnieniem w budynkach mieszkalnych powodów właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 1065). Usytuowane na należących do powodów działkach budynki mieszkalne nie spełniają obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest zatem poczynienie nakładów. Łączne koszty nakładów na budynek mieszkalny znajdujący się na działce nr (...) położonej w S. stanowiącej własność powodów biegły określił na kwotę 18.800,00 zł a łączne koszty nakładów na budynek mieszkalny znajdujący się na działce nr (...) położonej w Ł. stanowiącej własność powódki biegły określił na kwotę 6.700,00 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektów i odzwierciedlają zakres nakładów, których powodowie dotychczas nie poczynili, co jednak nie stoi na przeszkodzie w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia wydatków (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008, LEX nr 580137). Budynki powodów były wzniesione w tradycyjnej technologii i przy użyciu dostosowanych do niej materiałów budowlanych. Trzeba także mieć na względzie, że zakres koniecznych do wykonania w tej mierze prac wynikał bezpośrednio z opinii biegłego K. N., który określając jedynie następczo wartość prac koniecznych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w odniesieniu do budynków mieszkalnych usytuowanych na działkach powodów przyjął rozwiązania uwzględniające stan istniejący w dacie sporządzania opinii, zapewniając spełnienie wymagań akustycznych, wynikających z opinii przy optymalizacji kosztów.

Jak wynika z powyższych rozważań w przedmiotowej sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powodów w postaci zmniejszenia wartości ich nieruchomości oraz konieczności poniesienia przez nich nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego w budynkach mieszkalnych. Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powodów solidarnie odszkodowanie w łącznej kwocie 35.800,00 zł, na które składa się kwota 17.000,00 zł, o którą zmniejszyła się wartość nieruchomości powodów na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego Ł. oraz kwota 18.800,00 zł stanowiąca koszt nakładów, jakie powodowie maja obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego posadowionego na ich nieruchomości. W pozostałym zakresie natomiast roszczenie powodów o odszkodowanie za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należącej do nich nieruchomości Sąd oddalił jako niezasadne. Sąd zasądził ponadto od pozwanego na rzecz powódki odszkodowanie w łącznej kwocie 14.700,00 zł, na które składa się kwota 8.000,00 zł, o którą zmniejszyła się wartość nieruchomości powódki na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego Ł. oraz kwota 6.700,00 zł stanowiąca koszt nakładów, jakie powódka ma obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego posadowionego na jej nieruchomości a w pozostałym zakresie jej roszczenie oddalił.

O odsetkach od zasądzonych roszczeń Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc zasądzając je od dnia 7 lutego 2017 r. to jest od dnia następnego po dniu, w którym pozwany zajął ostateczne stanowisko w sprawie i poinformował powodów, iż odmawia uznania zgłoszonych mu roszczeń a w pozostałym zakresie żądania zasądzenia odsetek Sąd oddalił jako niezasadne.

Powodowie, choć twierdzili, że nie rozszerzyli powództwa, faktycznie jednak dokonali takiego rozszerzenia skoro w piśmie z dnia 1 lipca 2019 r. domagali się zasądzenia kwoty 18.800,00 zł a więc kwoty wyższej niż w pozwie tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego pomieszczeń budynku mieszkalnego posadowionego na nieruchomości położonej w S., gmina Ł. oznaczonej numerem działki (...) a w pozostałym zakresie swoje żądania pozostawiali bez zmian. Po rozszerzeniu powództwa dochodzili zasądzenia solidarnie na ich rzecz kwoty 68.800,00 zł. Sąd uwzględnił ich żądanie w zakresie kwoty 35.800,00 zł. Ich żądanie uwzględnione więc zostało w 52 %. Natomiast powódka dochodziła ponadto zasądzenia na jej rzecz kwoty po 50.000,00 zł. Sąd uwzględnił jej żądanie w zakresie kwoty 14.700,00 zł. Jej żądanie uwzględnione więc zostało w 29 %. Zgodnie z art. 100 kpc w takich też proporcjach Sąd rozdzielił koszty procesu.

Na poniesione przez powodów koszty procesu złożyły się wynagrodzenie ich pełnomocnika w kwocie 3.600,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 5 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. Łącznie więc ponieśli oni koszty w kwocie 3.617,00 zł.

Poniesione przez pozwanego w sprawie z powództwa powodów koszty postępowania to wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w kwocie 3.600,00 zł ustalone stosownie do treści w § 2 pkt 5 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Łącznie zatem koszty postępowania wyniosły 7.217,00 zł. Powodowie powinni ponieść 48 % tych kosztów a więc kwotę 3.464,16 zł. Ponieważ ponieśli oni wyższe koszty Sąd zasądził na ich rzecz solidarnie od pozwanego kwotę 152,84 zł tytułem częściowego zwrotu poniesionych przez nich kosztów procesu.

W sprawie z powództwa powodów pozostała nie pokryta opłata od pozwu w kwocie 3.440,00 zł i połowa kosztów opinii biegłego w kwocie 2.741,53 zł.

Co do nie pokrytych kosztów procesu to Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 powołanej ustawy zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 1.424,60 zł, która stanowi 52 % nie pokrytych wydatków i odpowiada stosunkowi, w jakim pozwany przegrał sprawę a podstawie art. 102 kpc nie obciążał powodów przypadającą na nich częścią nie pokrytych kosztów sądowych. Sąd uznał bowiem, iż obciążeniu kosztami postępowania powodów, którzy maja trudną sytuację materialną sprzeciwiają się względy słuszności.

Poniesione przez powódkę koszty procesu to wynagrodzenie jej pełnomocnika w kwocie 3.600,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 5 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.).

Poniesione przez pozwanego w sprawie z powództwa powódki koszty postępowania to wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w kwocie 3.600,00 zł ustalone stosownie do treści w § 2 pkt 5 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Łącznie zatem koszty postępowania wyniosły 7.200,00 zł. Powódka powinna ponieść 71 % tych kosztów a więc kwotę 5.112,00 zł. Ponieważ poniosła ona niższe koszty Sąd zasądził od niej na rzecz pozwanego kwotę 2.088,00 zł tytułem częściowego zwrotu poniesionych przez niego kosztów procesu.

W sprawie z powództwa powódki pozostała nie pokryta opłata od pozwu w kwocie 2.500,00 zł i połowa kosztów opinii biegłego w kwocie 2.741,53 zł.

Co do nie pokrytych kosztów procesu to Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 powołanej ustawy zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 795,05 zł, która stanowi 29 % nie pokrytych wydatków i odpowiada stosunkowi, w jakim pozwany przegrał sprawę a podstawie art. 102 kpc nie obciążał powódki przypadającą na nią częścią nie pokrytych kosztów sądowych. Sąd uznał bowiem, iż obciążeniu kosztami postępowania powódki, która ma trudną sytuację materialną sprzeciwiają się względy słuszności.