Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 2367/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 października 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 12 czerwca 2018 roku na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 roku nr 1270 ze zm.) oraz umowy z dnia 2 kwietnia 2008 roku między Rzeczypospolitą Polską a Kanadą (Dz.U. z 2009 roku, nr. 133, poz. 1095), ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury T. R. od dnia 1 czerwca 2018 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

-

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 120868,33 zł,

-

średnie dalsze trwanie życia wynosi 192,10 m-cy

-

wyliczona kwota emerytury zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej wynosi 629,19 zł.

Emerytura przyznana jest niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1029,80 zł. Emerytury nie podwyższa się, gdyż ubezpieczony nie udowodnił łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 25 lat.

Niniejszą decyzją podjęto wypłatę emerytury od 1 czerwca 2018 roku, tj. od miesiąca, w którym złożono wniosek.

/decyzja – k. 47 akt ZUS/

W dniu 31 października 2018 roku wnioskodawca złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o przyznanie emerytury od dnia 2 sierpnia 2016 roku. W uzasadnieniu podniósł, że decyzją z dnia 3 kwietnia 2018 roku organ rentowy przyznał mu prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2016 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Organ rentowy błędnie przyjął datę przyznania emerytury w zaskarżonej decyzji od dnia
1 czerwca 2018 roku w sytuacji, gdy jego pismo z czerwca 2018 roku było tylko wnioskiem o odblokowanie wypłat w związku z zakończeniem pracy z dniem 2 sierpnia 2016 roku.

/odwołanie – k.3-5, 10-11/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 30 listopada 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania, wskazując, iż stosownie do treści art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 roku Nr 1440, z późn. zm.) świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Organ rentowy wydał w dniu 3 kwietnia 2018 roku decyzję o przyznaniu ubezpieczonemu prawa do emerytury, zawieszając jej wypłatę w związku z kontynuowaniem przez niego działalności zawodowej, jednocześnie informując go o konieczności złożenia dokumentu potwierdzającego rozwiązanie stosunku pracy. Wniosek o podjęcie wypłaty emerytury wraz z udokumentowanym faktem rozwiązania stosunku pracy wpłynął do organu rentowego w dniu 21 czerwca 2018 roku, a zatem od 1 czerwca 2018 roku podjęto wypłatę emerytury.

/odpowiedź na odwołanie – k.17-18/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca T. R. urodził się w dniu (...). Wnioskodawca przebywa na stałe w Kanadzie.

/bezsporne/

W dniu 2 czerwca 2016 roku T. R. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury, wskazując, że nadal wykonuje działalność zawodową.

/wniosek – k.1-5 akt ZUS/

Decyzją z dnia 15 stycznia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 2 czerwca 2016 roku na podstawie ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2018 roku nr 1270 ze zm.) oraz umowy z dnia 2 kwietnia 2008 roku między Rzeczypospolitą Polską a Kanadą (Dz.U. z 2009 roku, nr. 133, poz. 1095), przyznał T. R. emeryturę w kwocie zaliczkowej od dnia 1 czerwca 2016 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

-

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 104554,74 zł,

-

średnie dalsze trwanie życia wynosi 208,50 m-cy

-

wyliczona kwota emerytury zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej wynosi 501,46 zł.

Jednocześnie organ rentowy wskazał, że ostateczne obliczenie wysokości emerytury nastąpi po zakończeniu postępowania z kanadyjską instytucją ubezpieczeniową odnośnie daty zgłoszenia wniosku. Wypłata emerytury podlega zawieszeniu, gdyż kontynuuje on zatrudnienie. Organ rentowy wyjaśnił także, że w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przesłać dokument potwierdzający datę rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury oraz wniosek o podjęcie wypłaty. Zgodnie z brzmieniem art. 25 ustawy emerytalnej wysokość emerytury zostanie ustalona w ostatecznej wysokości z chwilą udokumentowania przez ubezpieczonego rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą (również z zagranicznym) na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury oraz po zgłoszeniu wniosku o podjęcie jej wypłaty. Średnie dalsze trwanie życia zostanie ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury. W celu uwzględnienia w stażu okresu zasadniczej służby wojskowej należy również nadesłać oryginał/uwierzytelnioną kopię książeczki wojskowej lub zaświadczenie z (...). Uwierzytelnienia ww. dokumentu za granicą może dokonać pracownik zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej, notariusz lub konsul, natomiast w Polsce także upoważniony pracownik jednostki terenowej ZUS.

Za okresy pracownicze, za które nie udokumentowano osiąganego wynagrodzenia tj. : - 18.11.1974 do 02.01.1975, od 23.12.1975 do 10.01.1976, od 11.01.1976 do 03.09.1981 przyjęto minimalne wynagrodzenie obowiązujące w jednostkach gospodarki uspołecznionej.

W celu przeliczenia świadczenia należy nadesłać dokumenty potwierdzające osiągane zarobki, tj. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu - (...) (w przypadku, gdy zakład pracy istnieje) lub w przypadku gdy pracodawca nie istnieje dokumentację źródłową pozyskaną od przechowawcy tj. listy płac, angaże, umowy o pracę.

/decyzja – k. 24 akt ZUS/

Decyzją ostateczną z dnia 3 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 2 czerwca 2016 roku na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 roku nr 1270 ze zm.) oraz umowy z dnia 2 kwietnia 2008 roku między Rzeczypospolitą Polską a Kanadą (Dz.U. z 2009 roku, nr. 133, poz. 1095), przyznał T. R. emeryturę od dnia 1 czerwca 2016 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

-

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 104554,74 zł,

-

średnie dalsze trwanie życia wynosi 208,50 m-cy

-

wyliczona kwota emerytury zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej wynosi 501,46 zł.

Emerytura przyznana jest niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1029,80 zł. Emerytury nie podwyższa się, gdyż ubezpieczony nie udowodnił łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 25 lat.

Jednocześnie organ rentowy wskazał, że niniejszą decyzją po zakończeniu postępowania z kanadyjską instytucją ubezpieczeniową w zakresie ustalenia prawidłowej daty wniosku ustalono wysokość emerytury. Wypłata emerytury podlega zawieszeniu, gdyż kontynuuje on zatrudnienie. Organ rentowy wyjaśnił także, że w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przesłać dokument potwierdzający datę rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury oraz wniosek o podjęcie wypłaty. W związku z powyższym celem ewentualnej wypłaty emerytury poproszono o nadesłanie druku R. of E. ( (...)) bądź innego zaświadczenia potwierdzającego fakt rozwiązania stosunku pracy. Z uwagi na treść art. 25 ustawy emertytalnej podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, wysokość emerytury zostanie ustalona w ostatecznej kwocie z chwilą podjęcia wypłaty emerytury, tj. po rozwiązaniu stosunku pracy i zgłoszeniu wniosku o podjęcie wypłaty emerytury. Średnie dalsze trwanie życia zostanie ustalone na dzień zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury. Do stażu pracy nie zaliczono okresu od 3 stycznia 1975 roku do 22 grudnia 1975 roku, wykazane w świadectwie pracy jako okres przeszkolenia wojskowego. W celu uwzględnienia w stażu okresu zasadniczej służby wojskowej należy również nadesłać oryginał/uwierzytelnioną kopię książeczki wojskowej lub zaświadczenie z (...). Uwierzytelnienia ww. dokumentu za granicą może dokonać pracownik zagranicznej instytucji ubezpieczeniowej, notariusz lub konsul, natomiast w Polsce także upoważniony pracownik jednostki terenowej ZUS.

Za okresy pracownicze, za które nie udokumentowano osiąganego wynagrodzenia tj. : - 18.11.1974 do 02.01.1975, od 23.12.1975 do 10.01.1976, od 11.01.1976 do 03.09.1981 przyjęto minimalne wynagrodzenie obowiązujące w jednostkach gospodarki uspołecznionej.

W celu przeliczenia świadczenia należy nadesłać dokumenty potwierdzające osiągane zarobki, tj. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu - (...) (w przypadku, gdy zakład pracy istnieje) lub w przypadku gdy pracodawca nie istnieje dokumentację źródłową pozyskaną od przechowawcy tj. listy płac, angaże, umowy o pracę.

/decyzja – k. 31 akt ZUS/

W dniu 21 czerwca 2018 roku wnioskodawca złożył wniosek o wypłatę emerytury, załączając oryginał oświadczenie z jego ostatniego miejsca pracy przed nabyciem prawa do emerytury, podnosząc, że był zatrudniony do 2 lipca 2016 roku. W piśmie natomiast wskazano jako datę zakończenia stosunku pracy – 2 sierpień 2016 roku.

/bezsporne, a nadto wniosek z dnia 21 czerwca 2013 roku – k. 33-34 akt ZUS, oświadczenie – k.35 akt ZUS/

Pismem z dnia 29 sierpnia 2018 roku organ rentowy zobowiązał wnioskodawcę do wyjaśnienia sprzeczności zawartych w jego wniosku z dnia 21 czerwca 2018 roku, dotyczących daty ustania zatrudnienia. W piśmie wskazał bowiem, że stosunek pracy ustał w dniu 2 lipca 2016 roku, natomiast z załączonego dokumentu pracodawcy wynika data
2 sierpnia 2016 roku.

/pismo – k.42 akt ZUS/

W piśmie z dnia 12 września 2018 roku T. R. wyjaśnił, że w swoim wniosku popełnił błąd co do tej daty, a prawidłowa data została wskazana przez pracodawcę, tj. 2 sierpnia 2016 roku.

/pismo – k.46 akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 8 października 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 12 czerwca 2018 roku na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 roku nr 1270 ze zm.) oraz umowy z dnia 2 kwietnia 2008 roku między Rzeczypospolitą Polską a Kanadą (Dz.U. z 2009 roku, nr. 133, poz. 1095), ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury T. R. od dnia
1 czerwca 2018 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

/decyzja – k. 47 akt ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, w szczególności o powołane dokumenty z akt Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wiarygodność zgromadzonych dokumentów, jak również ich treść nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych podstaw do negowania ich autentyczności.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest niezasadne.

Podstawę prawną zawieszenia wypłaty emerytury stanowi art. 103a ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2018 roku nr 1270 ze zm., dalej ustawa emerytalna), zgodnie z którym prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Dotyczy to także świadczeń przyznanych osobom pozostającym w stosunku pracy w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie, Norwegii, Szwajcarii lub w państwach, z którymi Polskę łączą dwustronne umowy międzynarodowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (z wyłączeniem osób wykonujących zatrudnienie w Australii, z którą umowa po stronie australijskiej obejmuje wyłącznie emerytury z tytułu zamieszkiwania w tym państwie). Polska zawarła umowy dwustronne w dziedzinie zabezpieczenia społecznego m.in. z Kanadą i USA (umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą, podpisana w W. 2 kwietnia 2008 r. – Dz.U. z 2009 r. nr 133, poz. 1095 oraz porozumienie administracyjne w sprawie stosowania umowy o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Kanadą podpisane w W. 2 kwietnia 2008 r. – Dz.U. z 2009 r. nr 133, poz. 1097).

Jak wynika z powyższego przepisu art. 103 a ustawy emerytalnej, niezależnie od wysokości osiąganego z tytułu pracy wynagrodzenia, warunkiem wypłaty przyznanej emerytury jest rozwiązanie przez ubezpieczonego stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał zatrudnienie bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Podkreślenia wymaga, iż unormowana w art. 103a ustawy emerytalnej instytucja zawieszenia wypłaty emerytury nie pozbawia ubezpieczonego należnego mu świadczenia, a jedynie uzależnia wypłatę tego świadczenia od spełnienia przesłanki niepozostawania w stosunku pracy, a co się z tym wiąże – nieotrzymywania zarobków z tytułu zatrudnienia. (...) ubezpieczeń społecznych skonstruowany został bowiem tak, aby osoby, które spełniły określone w ustawie kryteria w postaci odpowiedniego wieku oraz stażu pracy, w momencie kiedy nie są już w stanie kontynuować pracy, nie pozostawały bez środków utrzymania. Zasadniczym celem i ideą świadczenia emerytalnego nie jest zatem powiększanie dochodów osób pracujących, ale zabezpieczenie finansowe osób, które, spełniwszy określone kryteria, już pracować nie muszą. Art. 103a ustawy emerytalnej nie stoi zatem w sprzeczności z powyższą ideą, a jedynie ogranicza możliwość równoczesnego pobierania dwóch świadczeń, tj. emerytury oraz wynagrodzenia za pracę.

Wskazać także należy, iż przyznanie prawa do świadczenia nie jest tożsame z wypłatą tego świadczenia. W związku ze spełnieniem przez wnioskodawcę przesłanek związanych z wiekiem oraz udokumentowaniem odpowiedniego okresu składkowego i nieskładkowego organ rentowy decyzją z dnia 3 kwietnia 2018 r. przyznał mu prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2016 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Jednocześnie wskazano, że wypłata emerytury podlega zawieszeniu, gdyż kontynuuje on zatrudnienie. Organ rentowy wyjaśnił także, że w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przesłać dokument potwierdzający datę rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą na rzecz którego praca ta była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury oraz wniosek o podjęcie wypłaty. Wskazano także, że celem ewentualnej wypłaty emerytury należy nadesłać druk R. of E. ( (...)) bądź inne zaświadczenie potwierdzające fakt rozwiązania stosunku pracy. Z uwagi na treść art. 25 ustawy emertytalnej podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, wysokość emerytury zostanie ustalona w ostatecznej kwocie z chwilą podjęcia wypłaty emerytury, tj. po rozwiązaniu stosunku pracy i zgłoszeniu wniosku o podjęcie wypłaty emerytury.

Przepis art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Jak wskazał w wyroku z dnia 10 stycznia 2006 r. Sąd Apelacyjny w Lublinie (III AUa 376/2005, LexPolonica nr 2069085) "ogólną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury/renty (spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Czym innym jest bowiem data nabycia prawa do świadczenia, a czym innym data podjęcia jego wypłaty. Reguła powyższa wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, tj. za okres po nabyciu prawa, a przed złożeniem wniosku, co uzasadnia się zapobieganiem powstawaniu zjawiska kapitalizacji świadczeń. Prawo do świadczenia może być realizowane dopiero po zgłoszeniu do właściwego organu rentowego wniosku o przyznanie prawa. (...) należy zawsze do ubezpieczonego".

Zauważyć należy, że żaden z zacytowanych przepisów ustawy emerytalnej nie przewiduje w zaistniałej sytuacji możliwości wypłaty emerytury za okres wsteczny.
W sprawie bezspornym jest, że stosowny wniosek o podjęcie wypłaty emerytury skarżący złożył dopiero w dniu 21 czerwca 2018 roku, zatem nie ma możliwości, aby wypłacić mu emeryturę zgodnie z wnioskiem za okres wsteczny od dnia następnego po rozwiązaniu stosunku pracy.

Prawidłowo więc wobec złożonego w dniu 21 czerwca 2018 r. przez ubezpieczonego wniosku o podjęcie wypłaty świadczenia z uwagi na rozwiązanie stosunku pracy Zakład zaskarżoną decyzją podjął wypłatę emerytury na rzecz ubezpieczonego od dnia 1 czerwca 2018 r., tzn. od pierwszego dnia miesiąca, w którym odwołujący złożył ww. wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia emerytalnego.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy