Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 29 stycznia 2019 roku Sąd Rejonowy w Pabianicach:

1)  ustanowił za wynagrodzeniem służebność przesyłu na rzecz (...) S.A. w L. na nieruchomości J. S. położonej w W., objętej księgą wieczystą (...) przebiegającą przez działkę gruntu nr (...) i w pasie gruntu oznaczonym kolorem brązowym na mapie do celów prawnych z projektem ustanowienia służebności przesyłu linii elektroenergetycznej na części nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) sporządzonej przez biegłego geodetę B. D. w dniu 8 lutego 2018 r., którą to mapę uznał za integralną część orzeczenia;

2)  zasądził od (...) S.A. w L. na rzecz J. S. kwotę 10.000 złotych tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu wskazanej w pkt 1;

3)  ustalił, iż wnioskodawca i uczestnik w częściach równych ponoszą koszty postępowania w zakresie kosztów sądowych, a pozostałe koszty postępowania zgodnie ze swoim udziałem w sprawie, pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu.

Apelację od powyższego postanowienia złożył wnioskodawca, zaskarżając wydane rozstrzygnięcie w części, tj. co do punktu 2. sentencji w zakresie w jakim Sąd zasądził od (...) S.A. w L. na rzecz J. S. kwotę 10.000 PLN, a nie kwotę 10.490 zł oraz co do punktu 3. sentencji w zakresie w jakim Sąd ustalił, że wnioskodawca i uczestnik w częściach równych ponoszą koszty postępowania, a nie ustalił, iż koszty postępowania w całości ponosi uczestnik (...) S.A. w L.

Skarżący wydanemu orzeczeniu zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania - art. 193 § 2 ¹ § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, polegającą na błędnym przyjęciu, że wniesienie o zasądzenie na rzecz uczestnika wynagrodzenia w kwocie wynikającej z opinii biegłego w miejsce określonej we wniosku kwoty 10.000 stanowi zmianę wniosku;

2. obrazę przepisów postępowanie, art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz art. 520 § 2 i 3 k.p.c. polegającą na błędnym przyjęciu, że strony powinny w niniejszej prawie ponosić koszty sądowe po połowie.

Przy tak sformułowanych zarzutach skarżący wniósł o:

- zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 2. i zasądzenie od (...) S.A. w L. na rzecz J. S. kwotę 10.490 PLN tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu wskazanej w pkt 1 oraz zmianę zaskarżonego postanowienia w punkcie 3. i zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu w całości oraz

- zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania apelacyjnego według norm prawem przepisanych.

Na rozprawie apelacyjnej z dnia 19 sierpnia 2019 roku uczestnik uznał apelację w części, tj. w zakresie wynagrodzenia. Wniósł o oddalenie apelacji w części dotyczącej kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego postanowienia.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że co do wniosków apelacji w zakresie wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności, na etapie postępowania apelacyjnego uczestnik uznał żądanie wnioskodawcy. Uznanie to nie było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego ani też nie zmierzało do obejścia prawa. Wobec tego Sąd Okręgowy będąc nim związany orzekł zgodnie z wnioskiem apelacji w tym zakresie.

Apelacja była również zasadna w zakresie zarzutu dotyczącego orzeczenia przez Sąd Rejonowy o kosztach postępowania.

Zgodnie z art. 520 § 1 k.p.c. zasadą jest w postępowaniu nieprocesowym, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie. W myśl tego przepisu - uczestnika postępowania obciążają zarówno koszty czynności, której sam dokonał, jak i koszty czynności podjętej w jego interesie, przez sąd, na jego wniosek lub z urzędu.

Co do zasady więc koszty poniesione przez uczestników, związane z ich udziałem w sprawie, odmiennie niż w procesie, nie podlegają wzajemnemu rozliczeniu miedzy uczestnikami poprzez ich zwrot.

Zasada ujęta w art. 520 § 1 k.p.c. jest nienaruszalna wtedy, gdy uczestnicy są w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania lub - mimo braku tej równości - ich interesy są wspólne. W pozostałych wypadkach sąd może od tej zasady odstąpić i orzec stosownie do reguł określonych w art. 520 § 2 lub 3 k.p.c.

Dla ich zastosowania istotne jest stwierdzenie, czy między uczestnikami postępowania w danej sprawie zachodzi sprzeczność interesów i czy są oni w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania . W judykaturze przyjmuje się, że sprzeczność interesów pomiędzy uczestnikami w rozumieniu art. 520 § 2 i 3 k.p.c. występuje wtedy, gdy postanowienie kończące postępowanie w sprawie wywiera wpływ dla jednych zainteresowanych na zwiększenie a dla innych na zmniejszenie ich praw (zob. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 8 maja 2019 r.
III CSK 232/18). W postępowaniu nieprocesowym do spraw, w których interesy uczestników są sprzeczne należą np. sprawy o stwierdzenie nabycia własności rzeczy przez zasiedzenie, o ustanowienie służebności albo w niektórych sprawach o ubezwłasnowolnienie lub z zakresu prawa rodzinnego. W sprawach tych powstaje bowiem wyraźna kontradykcja co do oczekiwanego wyniku sprawy, gdyż wnioskodawca oczekuje uwzględnienia wniosku, a będący w opozycji uczestnik jego oddalenia (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 03.12.1959 r., 2 CR 859/58, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 roku, III CZ 46/10).

Niniejsza sprawa, a więc sprawa o ustanowinie slużebności przesyłu, niewątpliwie charakteryzuje sie sprzecznoscią interesów uczestników postępowania. Mimo, iż obie strony optowały za ustanowieniem służebnosci przesyłu, tkwiły w sporze co do wysokosci należnego wynagrodzenia z tego tytułu. Uczestnik niniejszego postepowania od wszczęcia sprawy deklarował chęć dobrowolnego uiszczenia na rzecz wnioskodawcy kwoty 700 zł tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. Wnioskodawca dochodził natomiast kwoty znacznie wyższej. Podkreślenia wymaga też, że wnioskodawca zainicjował postępowanie po bezkutecznej próbie polubownego porozumienia sie z uczestnikiem, a jego roszczenia w zakresie wysokości dochodzonego roszczenia były, w świetle sporządzonej w sprawie opinii biegłego sądowego, w pełni uzasadnione. Uczestnik natomiast, posiadający wobec zawodowego charakteru prowadzonej działalności doświadczenie w tego typu sprawach, prezentował stanowisko procesowe wykraczające poza realia rynku na którym działa.

Wobec sprzecznego stanowiska obu stron oraz wyniku sprawy, zasadnym jest aby koszty postępowania w sprawie w całości poniósł uczestnik postępowania, co do którego należy przyjąć, że jego wnioski w zakresie prowadzonego sporu, zostały oddalone.

Biorąc powyższe pod uwagę zaskarżone postanowienie podlegało zmianie, a to na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c..

Z wyżej wskazanych motywów, omówionych szczegółowo przy analizie zarzutów dotyczących rozstrzygnięcia o kosztach postepowania przez Sąd Rejonowy, Sąd Okręgowy orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego na podsatwie art. 520 § 3 k.p.c., obciążając nimi uczestnika postępowania, jako przegrywającego postępowanie apelacyjne.

Na zasądzoną z tego tytułu sumę 280 złotych złożyły się kwoty: 40 złotych opłata od apelacji i 240 złotych koszty zastępstwa adwokackiego wnioskodawcy w postępowaniu apelacyjnym, których wysokość ustalono w oparciu o przepisy oraz § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2018 roku (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zmianami).

Biorąc pod uwagę stopień zawiłości sprawy oraz nakład pracy pełnomocnika wnioskodawcy i jego wkład pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy, a w szczególności fakt, iż postępowanie apelacyjne zakończyło się na pierwszym terminie rozprawy, zaś w jego toku nie było prowadzone postępowanie dowodowe, brak było podstaw do ustalenia wysokości wynagrodzenia pełnomocnika wnioskodawcy w wysokości innej niż minimalna, przewidziana przepisami wyżej wskazanego rozporządzenia.