Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 września 2018r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: SSA Ewa Tkocz (spr.)

Sędziowie : SA Ewa Jastrzębska

SO (del.) Lucyna Morys-Magiera

po rozpoznaniu w dniu 21 września 2018r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku R. W.

przy udziale Gminy B. – Miejskiego Zarządu (...)

o wydanie orzeczenia w trybie art. 111 § 1 Kodeksu wyborczego

na skutek zażalenia wnioskodawcy

na postanowienie Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej

z dnia 20 września 2018r. sygn. akt I Ns 315/18

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSO (del.) Lucyna Morys-Magiera SSA Ewa Tkocz SSA Ewa Jastrzębska

Sygn. akt I ACz 1006/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej oddalił wniosek R. W. o wydanie orzeczenia w trybie art. 111 § 1 Kodeksu wyborczego wobec:

1)  osoby, która poświadczyła nieprawdę przesyłając do Miejskiego Zarządu (...) w B. pisemne oświadczenie o prowadzeniu w dniu 5 września 2018r. niedozwolonej agitacji wyborczej przez R. W. na terenie Przedszkola nr (...) w B., domagając się zakazu rozpowszechniania takich informacji, nakazania sprostowania takich informacji w mediach lokalnych (portale internetowe oraz 3 dzienniki lokalne na stronie pierwszej), nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste w prasie lokalnej, nakazania przeproszenia wnioskodawcy w mediach, jako osoby której dobra osobiste zostały naruszone oraz Stowarzyszenia w imieniu którego wnioskodawca działa społecznie, nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty 10.000 złotych na rzecz organizacji pożytku publicznego – związanej z ochroną zwierząt;

2)  wobec Miejskiego Zarządu (...) w B., który bezkrytycznie przyjął takie oświadczenie za prawdę, nie sprawdzał wiarygodności treści pisma i wydał polecenie lub użył nacisku wobec dyrektora tego Przedszkola – B. B. do określonego zachowania bez podstaw prawnych, domagając się wydania oświadczenia, że nie dopełnił swoich obowiązków sprawdzenia wiarygodności u źródła treści pisma, wydania oświadczenia w (...), Gazecie (...) (dodatek regionalny) oraz Magazynie (...), że podjęło decyzję pochopnie, bez umocowania prawnego, co mogło utwierdzić mieszkańców i potencjalnych wyborców o słuszności zawartych w piśmie informacji, nakazania przeproszenia wnioskodawcy, jako osoby której dobra osobiste zostały naruszone oraz Stowarzyszenia w imieniu którego działa społecznie.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że R. W. jest kandydatem na radnego do Rady Miejskiej B. oraz kandydatem na Prezydenta Miasta B., zgłoszonym przez Koalicyjny Komitet Wyborczy SLD Lewica Razem. Jest (...) Stowarzyszenia (...) w B., które podjęło współpracę z Przedszkolem nr (...) w B.. Celem współpracy było udzielenie pomocy tej placówce np. przy naprawie mebli, urządzeń, zakupie dwóch telewizorów plazmowych, kamizelek odblaskowych i innych rzeczy.

W czerwcu 2018r. Stowarzyszenie wraz z dyrekcją Przedszkola i Radą (...) ustaliło, że nie będą organizować Dnia Dziecka, natomiast we wrześniu zorganizują (...), podczas którego odbędzie się elektroniczne głosowanie dotyczące budżetu obywatelskiego w ramach którego Przedszkole złożyło projekt modernizacji urządzeń na kwotę 100.000 złotych.

W sierpniu 2018r. odbyło się spotkanie, na którym omawiano organizację (...), powołano komitet organizacyjny Pikniku oraz dokonano podziału zadań pomiędzy jego członków. W skład komitetu wchodził również wnioskodawca jako przedstawiciel Stowarzyszenia.

Dnia 5 września 2018r. Koalicyjny Komitet Wyborczy SLD Lewica Razem przedstawił swoich kandydatów w wyborach samorządowych, w tym wnioskodawcę. Tego samego dnia, w godzinach popołudniowych, odbyło się zebranie rodziców, w którym uczestniczyło około 40-50 osób, m. in. wnioskodawca. Podczas zebrania wnioskodawca zabrał głos poruszając kwestie techniczne dotyczące Pikniku mającego się odbyć 21 września 2018r. Nie poruszał kwestii odnoszących się do kampanii wyborczej. Tego dnia również Dyrektor Miejskiego Zarządu (...) w B. otrzymał wiadomość elektroniczną (e-mail), podpisaną przez B. F., w której wskazano, że zebranie w Przedszkolu nr (...) zamieniło się w polityczny wiec (...), na którym R. W. przez kilkadziesiąt minut agitował na rzecz swojej partii w miejsce dyskusji i omówienia problemów związanych z działalnością Przedszkola i nowym rokiem szkolnym. W e-mailu podano, że wnioskodawca nie po raz pierwszy przemawiał w P..

W dniu 6 września bieżącego roku Dyrektor Przedszkola nr (...) poinformowała wnioskodawcę, że ktoś wysłał do Miejskiego Zarządu (...) pismo informujące, iż podczas spotkania z poprzedniego dnia prowadził on agitację wyborczą. Podała też, że Miejski Zarząd (...) nalegał na zerwanie współpracy ze Stowarzyszeniem. Tego samego dnia Dyrektor Miejskiego Zarządu (...) w B. skierował pismo do podległych mu dyrektorów przedszkoli, szkół i placówek oświatowych, w treści którego przypomniał że szkoła powinna być miejscem apolitycznym i wykorzystywanie społeczności szkolnej do działań o charakterze politycznym przez partie i organizacje polityczne nie powinno mieć miejsca.

Dnia 10 września 2018r. odbyło się zebranie komitetu organizacyjnego podczas którego wnioskodawca poinformował, że Stowarzyszenie wycofuje się ze współorganizowania Pikniku.

W oparciu o te ustalenia Sąd Okręgowy, poddając analizie przepis art. 111 § 1 i 2 oraz art. 105 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2018r., poz. 754) oraz powołując treść art. 321 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c., doszedł do przekonania, iż wnioskodawca nie wykazał aby opisywane przez niego działania były prowadzone w ramach agitacji wyborczej. Sąd podkreślił, iż warunkiem dochodzenia roszczeń w trybie wyborczym jest rozpowszechnienie nieprawdziwych informacji za pomocą materiałów wyborczych lub też w innych formach agitacji wyborczej. W ocenie Sądu nie sposób uznać przedłożonego na rozprawie e-maila skierowanego do Miejskiego Zarządu (...) jako agitacji wyborczej, tym bardziej że wnioskodawca nie znał jego treści ani jego nadawcy. Znajdująca się w aktach sprawy kopia maila nadanego przez B. F. daje podstawy do stwierdzenia, że nie jest to element czyjejkolwiek kampanii czy agitacji wyborczej, a jedynie protest wobec agitacji wyborczej na spotkaniu w przedszkolu. Sąd Okręgowy zauważył, iż wnioskodawca nie wskazał osoby - uczestnika wobec którego domaga się określonego zachowania, tym samym brak było podstaw do uwzględnienia jego wniosku odnośnie do nieskonkretyzowanej osoby. Sąd podkreślił, iż obowiązkiem wnioskodawcy jest ustalić dane uczestnika w sposób umożliwiający mu działanie w postępowaniu sądowym. Wskazał przy tym, iż brak jest przesłanek do uznania, by osoba kierująca przedmiotowe pismo do Miejskiego Zarządu (...) wchodziła w skład komitetu wyborczego czy też miała zgodę, o której mowa w art. 106 § 1 Kodeksu wyborczego.

W odniesieniu do żądania skierowanego przeciwko Miejskiemu Zarządowi (...) w B. Sąd Okręgowy uznał, iż wnioskodawca nie wykazał by działania podjęte przez tą jednostkę organizacyjną Gminy B. mieściły się w granicach agitacji wyborczych. Nadto ocenił działania opisywane przez wnioskodawcę, jako pozostające w zakresie kompetencji i właściwości tej jednostki. Zdaniem Sądu czynności Miejskiego Zarządu (...), w tym pismo Dyrektora z dnia 6 września 2018r. nie miały charakteru agitacji wyborczej i nie stanowiły one elementu kampanii wyborczej. Było to pismo natury ogólnej, nie wymieniono w nim wnioskodawcy, ani też nie odwoływano się do zdarzenia z dnia 5 września 2018r.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył wnioskodawca R. W. zarzucając niewłaściwą interpretację i lekceważenie problemu. Podniósł, iż „skarga” w trybie wyborczym jest specyficznym środkiem, zaś stronie trudno jest zebrać wystraczający materiał, który znajduje się w „obcych rękach”. Zdaniem skarżącego Sąd winien był wezwać do uczestnictwa w sprawie B. F., jak również zbadać jego adres internetowy. Zarzucił również: brak zbadania przez Sąd treści pisma B. F., nieuwzględnienia faktu, iż pismo było skierowane przeciwko osobie biorącej udział w kampanii wyborczej i miało na celu podważenie rzetelności prowadzonej kampanii oraz zdyskredytowanie skarżącego w oczach lokalnej społeczności, a także podważyć społeczne aspekty działalności Stowarzyszenia, brak rozważenia faktu, iż autor e-maila może być kandydatem z innego ugrupowania lub działa w porozumieniu z drugą osobą.

Na tej podstawie skarżący domagał się uwzględnienia jego wniosku o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym.

Uczestnik postępowania – Gmina B. – Miejski Zarząd (...) w odpowiedzi na zażalenie wniosła o jego oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył:

Zażalenie jest nieuzasadnione i jako takie skutku odnieść nie może.

Zaskarżone postanowienie należy uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny przedstawionego przez obie strony materiału procesowego i trafnej wykładni prawa materialnego. Sąd Apelacyjny podziela ustalenia Sądu pierwszej instancji, a w konsekwencji przyjmuje je za swoje.

Wskazać należy, że regulacja zawarta w art. 111 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy jest przepisem szczególnym, a wniosek o którym w niej mowa winien być rozpoznany przez sąd okręgowy w ciągu 24 godzin. W postępowaniu tym sąd nie działa z urzędu lecz opiera się na przedstawionych przez strony materiałach i przeprowadza postępowanie dowodowe zgodnie ze zgłoszonymi przez nie wnioskami dowodowymi. Sąd nie może wzywać do udziału w sprawie osób nie objętych wnioskiem, ani tym bardziej ustalać ich adresów bądź telefonów.

Wbrew zarzutom skarżącego nie zachodziła w rozpoznawanej sprawie potrzeba badania prawdziwości treści zawartej w wiadomości e-mail, przesłanej przez B. F. do Dyrektora Miejskiego Zarządu (...), będącego jednostką organizacyjną Gminy B., albowiem nie zawierała ona materiałów wyborczych, ani nie stanowiła formy prowadzonej agitacji wyborczej, o której mowa w art. 111 § 1 oraz 105 § 1 Kodeksu wyborczego.

Skoro z twierdzeń wnioskodawcy wynika, że w dniu 5 września 2018 r. nie prowadził agitacji wyborczej podczas spotkania rodziców w Przedszkolu Nr (...) w B. to brak było podstaw do zaprzestania przez niego – jako (...) Stowarzyszenia (...) – dalszej współpracy związanej z organizowaniem (...). Nie stało temu wszak na przeszkodzie skierowane przez Dyrektora Miejskiego Zarządu (...) do dyrektorów przedszkoli, szkół i placówek oświatowych, pismo z dnia 6 września 2018 r. przypominające o wymogach apolitycznych szkół.

Nie mogą także odnieść skutku w tym postępowaniu zarzuty wnioskodawcy dotyczące braku rozważenia przez Sąd pierwszej instancji czy pismo wysłane do Dyrektora Miejskiego Zarządu (...) było skierowane przeciwko skarżącemu jako osobie biorącej udział w kampanii wyborczej bądź miało podważyć społeczne aspekty działalności Stowarzyszenia, którego jest on członkiem. Rzeczą Sądu nie było także ustalenie czy autor rzeczowego pisma mógł być kandydatem innego ugrupowania lub działać w porozumieniu z inną osobą. Obowiązek taki obciąża bowiem wnioskodawcę.

Reasumując, stwierdzić przyjdzie, że żądanie objęte wnioskiem nie spełnia wymogów określonych w art. 111 § 1 Kodeksu wyborczego, zaś jego oddalenie nie pozbawia możliwości dochodzenia roszczeń z tytułu ochrony dóbr osobistych na zasadach określonych w przepisach Kodeksu cywilnego (art. 23, 24 k.c.).

Z tych przyczyn zażalenie wnioskodawcy uległo oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.

SSO (del.) Lucyna Morys-Magiera SSA Ewa Tkocz SSA Ewa Jastrzębska