Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2019 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa D. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W.

przeciwko T. K.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda D. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. na rzecz pozwanego kwotę 10.817 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  nakazuje ściągnąć od powoda D. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Słupsku kwotę 2520 zł (dwa tysiące pięćset dwadzieścia złotych) tytułem nieopłaconych kosztów wynagrodzenia biegłego.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. I C 338/17

UZASADNIENIE

Powód – D. (...) z siedzibą w W. wystąpił z pozwem przeciwko T. K. i M. K. o zapłatę solidarnie 339.958 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Na uzasadnienie wskazał, że nabył przedmiotową wierzytelność od (...) Bank S. A. (...) Bank S. A. a pozwanymi zawarta została dnia 07.04.2008 r. umowa kredytu hipotecznego nr (...), na podstawie której Bank oddał do dyspozycji kredytobiorców środki pieniężne w ustalonej umową wysokości. Tytułem zabezpieczenia udzielonego przez Bank kredytu ustanowiona została hipoteka, która obciążała nieruchomość o numerze KW (...). Pozwani nie wywiązali się ze zobowiązania i nie uregulowali na rzecz banku płatności szczegółowo określonych w umowie. W związku z tym Bank skorzystał z przysługującego mu uprawnienia i wypowiedział umowę kredytu w dniu 09.12. 2014 r. Na skutek oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, uległa ona rozwiązaniu, co doprowadziło do powstania wymagalności całej kwoty niespłaconego kapitału wraz z odsetkami umownymi i karnymi od zadłużenia przeterminowanego. W dniu 27.03.2015 r. Bank wydał Bankowy Tytuł Egzekucyjny, któremu postanowieniem z dnia 29.04.2015 r. nadano klauzulę wykonalności. W oparciu o ten tytuł wykonawczy wierzyciel pierwotny wystąpił z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Postępowanie prowadził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w T. A. Ś., pod sygnaturą (...). W dniu 30.12.2015 r. powód nabył od Banku całość praw wynikających z umowy zawartej przez dłużnika osobistego z Bankiem. Aktualnie powód został ujawniony w KW nieruchomości jako wierzyciel hipoteczny. Pismem z dnia 04.08.2016 r. powód i Bank powiadomili pozwanych o dokonanej cesji.

W sprawie wydany został w dniu 29 maja 2017 r. nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Nakaz uprawomocnił się w stosunku do pozwanej M. K. w dniu 09.08.2017 r.

Pozwany – T. K. złożył skutecznie sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości. Podniósł, że powód nie ma legitymacji czynnej w niniejszym procesie, gdyż załączona umowa przelewu wierzytelności świadczy jedynie o tym, że strony złożyły określone oświadczenia woli, lecz nie można uznać, że nastąpiła cesja wierzytelności wynikającej z umowy wskazanej w treści pozwu. W drugiej kolejności pozwany powołał się na brak wymagalności przedmiotowego zobowiązania w wysokości objętej treścią powództwa. Zarzucił, że wysokość zobowiązania kredytobiorcy została określona jednostronnie przez bank poprzez przeliczenie kwoty wypłaconego kredytu na równowartość (...) po kursie ustalonym przez Bank, a ustalenie wysokości zobowiązania nastąpiło po wyższym kursie. T. K. podniósł też zarzut przedawnienia wskazując, że roszczenie związane jest z prowadzeniem działalności gospodarczej przez Bank, toteż przedawnia się w terminie trzyletnim. Wskazał przy tym, że wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego i nadanie mu klauzuli wykonalności przerwało bieg przedawnienia jedynie w stosunku do banku, ale nie w stosunku do powoda. Zdaniem pozwanego – powód nie wykazał co składa się na kwotę dochodzoną pozwem. Powinien był bowiem przedłożyć dokument, z którego wynika czy i jaka część pożyczki została spłacona oraz sposób zaliczania wpłat pozwanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 07.04.2007 r. (...) Bank S. A. W K. zawarł z T. K. i M. K. umowę kredytu hipotecznego nr (...). Zgodnie z umową Bank udzielił kredytobiorcom kredytu w kwocie 199.975,13 zł indeksowanego kursem (...). Spłata kredytu miała nastąpić w 360 równych ratach kapitałowo – odsetkowych.

(bezsporne, nadto: kopia umowy – k. 6 – 20)

Strony zawarły także aneks do umowy kredytu, który wydłużył okres spłaty do 31.05.2044 r.

(bezsporne, nadto: kopia aneksu – k. 21 – 24)

W dniu 27.03.2015 r. (...) Bank S. A. w W. wystawił Bankowy Tytuł Egzekucyjny przeciwko T. K. i M. K. na kwotę 416.426,24 zł. Tytułowi temu postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Tczewie nadał klauzulę wykonalności.

(bezsporne, nadto kopie (...) k. 29 i postanowienia – k. 30)

Umową przelewu wierzytelności nr (...) z dnia 30 grudnia 2015 r. (...) Bank S. A. w W. jako zbywca i D. (...) z siedzibą w W. jako nabywca przenieśli określone w załączniku do umowy wierzytelności ze zbywcy na nabywcę. Jedną z wierzytelności objętych umową cesji była wierzytelność wynikająca z umowy nr (...) zawartej 07.04.2008 r., której dłużnikiem był T. K..

(dowód: umowa wraz z załącznikiem nr 1 – k. 35 - 42)

Ustalenie zobowiązania T. K. w sensie ustalenia stanu faktycznego w oparciu o dokumentację niniejszej sprawy nie było możliwe. Historia zadłużenia oraz wpłat złożona przez D. nie jest wyciągiem z ksiąg banku, a jedynie zestawieniem sporządzonym na jego podstawie. Zestawienie to nie zawiera dat oraz wysokości kwot naliczonych rat odsetkowych i odsetkowo – kapitałowych, sald kredytu nieprzeterminowanego i przeterminowanego na dzień naliczenia odsetek oraz na dzień dokonania spłat, sald naliczanych odsetek karnych od kapitału przeterminowanego. Nie zawiera dat (lub dat prawidłowych – zgodnych z umową) naliczenia składek za ubezpieczenia oraz kursów kupna waluty na dzień wypłaty transz.

(dowód: opinia biegłego L. J. – k. 461 -467)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie mogło zostać uwzględnione.

Chociaż pozwany w sprzeciwie wnosił o oddalenie powództwa w całości, nie kwestionował części stanu faktycznego. Bezsporne było zawarcie umowy o kredyt hipoteczny, a także jej treść. T. K. nie kwestionował także zawarcia aneksu, choć powód nie złożył oryginałów ani potwierdzonych za zgodność dokumentów. Zarówno więc samo istnienie jak i treść umowy kredytowej i aneksu do niej sąd uznał za bezsporne.

Podobnie – nie zostały złożone oryginały ani potwierdzone za zgodność kopie (...), postanowienia o nadaniu klauzuli, wniosku egzekucyjnego czy też zawiadomienia Komornika o zajęciu rachunku bankowego. Pozwany jednak przyznał istnienie tych okoliczności, gdyż w sprzeciwie wskazał, że bieg terminu przedawnienia został przerwany w stosunku do banku.

Na marginesie tylko należy wspomnieć, że pozwany wnosił w sprzeciwie o „zobowiązanie powoda do złożenia oryginałów dokumentów”, lecz nie kwestionował ich istnienia, a wręcz przeciwnie – wywodził z nich własną argumentację (vide: pkt 2 a, pkt 4 sprzeciwu).

Sporne natomiast było pomiędzy stronami samo wypowiedzenie umowy oraz istnienie podstaw do wypowiedzenia. T. K. wskazując, że umowa zawierała elementy abuzywne, pozwalające bankowi na ustalanie dowolnego kursu franka szwajcarskiego, zaprzeczył jakoby raty wpłacane były w zaniżonej wysokości.

Wezwany zarządzeniem z dnia 07.11.2017 r. złożenia w terminie 10 dni odpowiedzi na sprzeciw zawierającej wszelkie argumenty i wnioski dowodowe pod rygorem zwrotu i pominięcia, powód nie skorzystał z tego uprawnienia. Swoje pismo powód złożył dopiero po pierwszym posiedzeniu, w dniu 15.02.2018 r. tj. po ponad trzech miesiącach. Pismo zgodnie z rygorem zostało powodowi zwrócone. Zgodnie bowiem z art. 207 par 3 kpc przewodniczący może także przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę zobowiązać strony do złożenia dalszych pism przygotowawczych, oznaczając porządek składania pism, termin, w którym należy je złożyć, i okoliczności, które mają być wyjaśnione. W toku sprawy złożenie pism przygotowawczych następuje tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi, chyba że pismo obejmuje wyłącznie wniosek o przeprowadzenie dowodu. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym. W myśl art. 207 par 7 kpc zwrotowi podlega także pismo przygotowawcze złożone z naruszeniem § 3.

Kolejne pismo powód złożył 22.03.2018 r., ponownie bez zarządzenia przewodniczącej, tytułując je „załącznikiem do protokołu rozprawy”. Z pismem jednak nie złożył żadnych dowodów w zakresie kwestionowanych przez pozwanego dokumentów.

Ponownie bez zarządzenia przewodniczącej powód złożył pismo z dnia 14.03.2018 r. Do pisma dołączył część uprzednio zwróconych dokumentów potwierdzonych za zgodność, w tym pisma kierowane do banku przez pozwanego, aneks do umowy cesji oraz pełnomocnictwa potwierdzające umocowania do reprezentowania powoda przy zawieraniu umowy cesji.

Na wniosek obu stron, w celu oceny zasadności i wysokości żądań powoda oraz dla przedstawienia wyliczeń z pominięciem klauzul abuzywnych sąd powołał biegłego z zakresu bankowości, rachunkowości i finansów.

Z opinii biegłego, wydanej po zapoznaniu się ze złożonymi przez strony dowodami wynikało, że dokumenty zawarte w aktach nie pozwalają na ustalenie zgodnego ze stanem faktycznym zadłużenia kredytobiorcy na dzień wypowiedzenia umowy. Biegły wykonał opinię w częściowym zakresie dokonując samodzielnie pewnych założeń i własnych wyliczeń. Np. biegły ustalił zobowiązanie powoda na dzień wypowiedzenia umowy przy założeniu, ze kredyt obsługiwany był w sposób regularny, zgodnie z zapisami umowy kredytowej. Wobec takiego stwierdzenia biegłego dalsza analiza opinii wg przyjętych przez niego założeń była jednak bezprzedmiotowa, skoro dokumentacja nie daje podstaw do przyjęcia, że w dacie wypowiedzenia umowy istniało jakiekolwiek zadłużenie.

Po doręczeniu opinii pełnomocnikom stron sąd zakreślił im termin 14 dni na złożenie ewentualnych zarzutów i wniosków pod rygorem pominięcia. Pozwany złożył swoje wnioski w terminie. Pełnomocnik powoda osiem dni po upływie zakreślonego terminu wniósł o przedłużenie terminu do złożenia zarzutów do opinii. Termin nie został powodowi przedłużony, gdyż wniosek jako złożony po terminie, był bezskuteczny (art. 167 kpc).

Z tego też powodu sąd nie uwzględnił złożonych po kolejnych 14 dniach dokumentów, jakie powód uzyskał od wierzyciela pierwotnego. Powód w istocie nie złożył zarzutów do opinii, a uzupełnił materiał dowodowy, do czego został zobowiązany niemal rok wcześniej. Uwzględnienie złożonych po terminie dokumentów powodowałoby konieczność zlecenia de facto nowej opinii. Konieczność załączenia tych dokumentów była natomiast znana powodowi, który jest profesjonalistą w zakresie obrotu wierzytelnościami. Znając zasady postępowania sądowego powód powinien najpierw zgromadzić dokumenty na potwierdzenie swojego roszczenia i dopiero wtedy złożyć pozew. Ostatecznie – wszelkie dowody powinny zostać uzupełnione po zapoznaniu się z argumentacją strony pozwanej i powzięciu wiadomości jakiego rodzaju zarzuty pozwany podnosi. Sąd umożliwił powodowi uzupełnienie szczątkowej dokumentacji załączonej do pozwu zakreślając w tym celu odpowiedni termin. Termin ten jednak został przez powoda zignorowany. Podkreślić należy, że to powód również wnioskował o powołanie biegłego w celu oceny zasadności żądań, miał więc świadomość, że badana będzie wszelka dokumentacja kredytowa. Pomimo to, najistotniejszych dokumentów nie złożył, lekceważąc wszelkie zobowiązania sądu. Nie sposób także zarzucić biegłemu, jak to czyni powód, że nie zwrócił się o dokumenty do wierzyciela pierwotnego. Nie jest bowiem rzeczą biegłego gromadzenie materiału dowodowego, a jego ocena z punktu widzenia wiadomości specjalnych. Gromadzenie i przedstawienie sądowi, a w konsekwencji – biegłemu, materiału dowodowego jest obowiązkiem stron i niedopuszczalna jest próba przerzucania tego obowiązku na innych uczestników postępowania sądowego.

Na marginesie tylko należy zauważyć, że uzupełniona w związku z wnioskami pozwanego opinia została doręczona pełnomocnikom z zakreślonym terminem czternastodniowym do złożenia ewentualnych zarzutów i wniosków. Z tego prawa powód również nie skorzystał, gdyż ponownie złożył pismo zawierające polemikę z opinią dwa tygodnie po wyznaczonym terminie, łącząc ją dodatkowo z polemiką ze stanowiskiem pozwanego. Pismo zostało powodowi zwrócone.

Należy podkreślić, że na stronie powodowej ciążą szczególne obowiązki w zakresie inicjatywy dowodowej, gdyż zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Skoro więc powód twierdził, że pozwany zawarł z bankiem umowę kredytową, nie wnosił rat w wymaganej umową wysokości co skutkowało wypowiedzeniem umowy i postawieniem kredytu w stan wymagalności, a następnie tak zdefiniowana wierzytelność została nabyta przez powoda – wszystkie te fakty powód powinien udowodnić. Powód natomiast w niniejszym procesie oparł się w zasadzie wyłącznie na faktach przyznanych przez pozwanego (zawarcie umowy kredytowej, aneksu do niej) i na dokumentach dotyczących spłaty przez powoda złożonych. Przy całkowitej bierności pozwanego brak byłoby jakiegokolwiek materiału, który można by przedstawić biegłemu.

Abstrahując od dokonanych przez biegłego na późniejszym etapie, w odpowiedzi na wnioski pozwanego, wyliczeń dotyczących hipotetycznej wysokości zadłużenia w przypadku pominięcia mechanizmu indeksacji, w pierwszej kolejności należy zauważyć, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwolił na przyjęcie, że w dacie wypowiedzenia umowy istniało jakiekolwiek przeterminowane zadłużenie. Nie sposób więc przyjąć, wyłącznie z nieudowodnionych twierdzeń powoda, że zaistniały podstawy do wypowiedzenia kredytu. Jeżeli natomiast kredyt nie mógł zostać wypowiedziany, nie mogło stać się wymagalne całe nieprzeterminowane zadłużenie. Jeżeli natomiast w późniejszym okresie pozwany nawet zaprzestał spłat – brak jest dowodów na to, że ponownie, skutecznie wypowiedziano mu kredyt. Ponadto – biegły nie był w stanie ustalić na podstawie złożonych przez strony dowodów jaki jest stan faktyczny tzn. jakie faktycznie jest aktualne zadłużenie pozwanego.

Z uwagi na powyższe, w oparciu o art. 6 kc a contrario, należało orzec jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach orzeczono w punkcie 2 na podstawie art. 98 kpc mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. na zasądzone koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w stawce podstawowej – 10.800 zł oraz koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa – 17 zł.

W punkcie 3 wyroku orzeczono o ściągnięciu kosztów opinii biegłego poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Na oryginale właściwy podpis.