Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2019 roku

Sąd Okręgowy w Krośnie, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Artur Lipiński

Protokolant: st. sekr. sądowy Renata Walczak-Wójcik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Krośnie – Andrzeja Dworzańskiego

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2019 roku

sprawy J. Z. s. P. i J., ur. (...)
w H.

oskarżonego o przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Jaśle z dnia 2 sierpnia 2019 roku, sygn. akt
II K 367/19

I.  utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata Ł. M. – Kancelaria Adwokacka w J. – kwotę 516, 60 zł /pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy/, obejmującą podatek VAT, tytułem nieuiszczonego wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego J. Z. przed Sądem Odwoławczym,

III.  zwalnia oskarżonego J. Z. od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, w tym i od opłaty za
II instancję, obciążając wydatkami postępowania odwoławczego Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 sierpnia 2019 r. sygn. akt II K 367/19 Sąd Rejonowy w Krośnie :

I. uznał oskarżonego J. Z. za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu aktem oskarżenia tj. w dniu 2 stycznia 2019 r. podczas widzenia na terenie Zakładu Karnego w W., powiatu (...) kierował pod adresem żony M. Z. (1) groźby pozbawienia życia, które to groźby wzbudziły u w/w pokrzywdzonej uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, przy czym czynu tego dopuścił się mając ograniczoną w stopniu znacznym zdolność rozpoznania znaczenia zarzucanego mu czynu i pokierowania swoim postępowaniem stanowiącego przestępstwo z art. 190§1 k.k. w związku art. 31§2 k.k. i za to na podstawie art. 190§1 k.k. go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności

II. na podstawie art. 63§1 k.k. z a l i c z y ł oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w postaci tymczasowego aresztowania od dnia 4 kwietnia 2019 roku od godz. 10.00 do dnia 2 sierpnia 2019 roku

III. na podstawie art. 627 k.p.k. i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz. U z 1983r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) z a s ą d z i ł od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, w tym w y m i e r z y ł mu opłatę w kwocie 120 zł (sto dwadzieścia złotych), a nadto zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata Ł. M. kwotę 690 zł (sześćset dziewięćdziesiąt złotych) powiększoną o należny podatek VAT tytułem zwrotu kosztów obrony oskarżonego z urzędu.

Powyższy wyrok został zaskarżony w całości apelacją przez obrońcę oskarżonego, który zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

- art. 7, 5 § 2 k.p.k. w zw. z art. 410 i 424 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego z pominięciem istotnych jego elementów przemawiających na korzyść podejrzanego, przede wszystkim w zakresie ustalenia czy oskarżony w dniu 2 stycznia 2019 r. kierował do pokrzywdzonej jakiekolwiek słowa, a jeżeli tak to jakie były to słowa i czy nosiły znamiona groźby bezprawnej oraz wytłumaczenie niedających się usunąć wątpliwości w zakresie treści tych słów na niekorzyść oskarżonego i tym samym uznanie go winnym zarzuconego mu aktem oskarżenia czynu,

- art. 6 pkt 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/343 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym, poprzez nie zastosowanie tego przepisu i nie rozstrzygnięcie wszelkich wątpliwości w postępowaniu na korzyść oskarżonego, przede wszystkim w zakresie tego czy oskarżony w dniu 2 stycznia 2019 r. kierował do pokrzywdzonej jakiekolwiek słowa, a jeżeli tak to jakie były to słowa i czy nosiły znamiona groźby bezprawnej i tym samym przypisanie oskarżonemu popełnienie czynu z art. 190 § 1 k.k.

Na podstawie art. 438 pkt. k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, a to § 4 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu poprzez przyznanie obrońcy stawki za obronę oskarżonego w kwocie minimalnej bez uwzględnienia nakładu pracy adwokata, w szczególności czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach jak również wkładu obrońcy w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych sprawy.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez odmienne orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu aktem oskarżenia czynu oraz zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy zwrotu kosztów obrony oskarżonego z urzędu w wysokości 150% stawki minimalnej.

Nadto wniósł o zasądzenie na rzecz obrońcy kosztów obrony oskarżonego z urzędu za II instancję, które to koszty nie zostały zapłacone ani w całości, ani w części wedle norm prawem przepisanych.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie, a zaskarżony wyrok jest trafny. W ocenie Sądu Odwoławczego Sąd I instancji przeprowadził w sposób właściwy postępowanie dowodowe oraz prawidłowo przyjął, że oskarżony J. Z. dopuścił się zarzucanego jej czynu.

Materiał dowodowy w przekonaniu Sądu Odwoławczego został przez Sąd I instancji oceniony prawidłowo zgodnie z zasadami wyrażonymi w art. 4 k.p.k., brak jest również jakichkolwiek podstaw do uznania, by ocena dowodów sprzeczna była z dyspozycją art. 7 k.p.k., tj. by była to ocena dowolna, nie uwzględniająca zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy
i doświadczenia życiowego. Swoje stanowisko Sąd I instancji wyjaśnił także prawidłowo w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Zarzut apelacji dotyczący naruszenia przepisów postępowania poprzez dowolną ocenę dowodów nie jest zatem w ocenie Sądu Odwoławczego uzasadniony.

Sąd Odwoławczy pragnie podkreślić, iż prawidłowo na podstawie zebranego materiału dowodowego Sąd I instancji ustalił, iż oskarżony J. Z. kierował w dniu 2 stycznia 2019 r. wobec swojej żony groźby karalne.

Przede wszystkim w tym zakresie słusznie Sąd dał wiarę zeznaniom pokrzywdzonej M. Z. (1) (k. 211-212, 4). Opisała ona w swojej relacji przebieg widzenia z oskarżonym, w czasie którego J. Z. oświadczył jak wyjdzie to „jej pokaże”, co odebrała ona jako groźbę pozbawienia życia. Nadto groźba ta wzbudziła u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę jej spełnienia, co zresztą nie dziwi mając na uwadze poprzednie skazania J. Z. za przestępstwa znęcania się nad członkami rodziny, jak również za kierowanie wobec nich gróźb karalnych. Nadto trzeba podkreślić, iż oskarżony J. Z. dokonał także w dniu 8 czerwca 2017 r. podpalenia siana znajdującego się w budynku gospodarczym, co spowodowało zagrożenie dla życia i zdrowia wielu osób w postaci pożaru, który na skutek podjęcia działań gaśniczych został ugaszony.

Nie budzi zatem dla Sądu Odwoławczego wątpliwości, iż pokrzywdzona odebrała słowa oskarżonego jako zapowiedź pozbawienia życia, albowiem J. Z. wielokrotnie wypowiadał wprost do niej tego rodzaju sformułowania. Trzeba także podkreślić, że także do odwiedzającej go w więzieniu córki H. Z. oskarżony mówił, że „chciałby wyjść z wwiezienia choćby na chwilę, a potem może być w więzieniu do końca życia”. Córka oskarżonego, a także pokrzywdzona M. Z. (1) odbierały te słowa jako groźby, ze jeśli tylko oskarżony opuści zakład karny to wyrządzi krzywdę członkom rodziny. Dodatkowo oskarżony groził także, że potem się powiesi.

Należy w tym momencie także wskazać, iż oskarżony jest osobą, która przejawia objawy zespołu psychoorganicznego charakteropatycznego – otępiennego wskutek czego miał ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem w rozumieniu art. 31 § 2 k.k. Nadto u oskarżonego, jak to zostało stwierdzone w opinii biegłych, występują „luki pamięciowe z konfabulacjami”, a nadto prezentuje on „znaczne zaburzenia pamięci".

W ocenie Sądu Odwoławczego nie zasługuje na uwzględnienie zarzut wskazany w apelacji, iż nie zostało przez Sąd I instancji ustalone w sposób nie budzący wątpliwości, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu. Sąd I instancji prawidłowo ocenił wyjaśnienia oskarżonego uznając je za niewiarygodne. Zresztą oskarżony nie przyznał się do zarzucanego mu czynu i jedynie zasłaniał się niepamięcią. Twierdził także, że nigdy nie znęcał się nad rodziną, a z żoną i córką żyje w dobrych relacjach. Jego wyjaśnienia w świetle zeznań pokrzywdzonej, a także dwukrotnego skazania za znęcanie nad członkami rodziny, zatem nie zasługują na danie im wiary.

Nadto w ocenie Sądu Odwoławczego logicznym jest także przyjęcie, że pokrzywdzona M. Z. (1) zeznała prawdę odnośnie słów skierowanych do niej przez oskarżonego w trakcie widzenia w Zakładzie Karnym. Pokrzywdzona bowiem od razu opowiedziała o tej sytuacji zarówno wnuczce A. L., która ją wiozła do R., jak też po przybyciu do domu opowiedziała o tym córce H. Z., zaś rozmowę tę słyszała także druga wnuczka M. Z. (2). Sąd I instancji odniósł się także do rozbieżności w zeznaniach świadków w szczególności odnośnie tego, jakie konkretnie słowa wypowiedział oskarżony. Słusznie Sąd I instancji wytłumaczył te rozbieżności emocjami związanymi ze skierowanymi do pokrzywdzonej groźbami. Prawidłowo także Sąd I instancji zauważył, że wszyscy domownicy zamieszkujący z oskarżonym byli świadomi tego, że oskarżony miał wkrótce opuścić Zakład Karny i obawiali się jego powrotu do domu. Niezależnie zatem od konkretnie wypowiedzianych przez oskarżonego słów ich interpretacja u pokrzywdzonej i innych domowników była jednoznaczna tj. że oskarżony grozi im pozbawieniem życia.

W ocenie Sądu Odwoławczego słusznie zatem Sąd I instancji przypisał oskarżonemu J. Z. popełnienie czynu z art. 190 § 1 k.k.

Sąd Odwoławczy nie uwzględnił także zarzutu obrońcy dotyczącego naruszenia przepisu § 4 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu poprzez przyznanie obrońcy stawki za obronę oskarżonego w kwocie minimalnej.

Powszechny w orzecznictwie jest pogląd, że jeżeli nakład pracy obrońcy lub pełnomocnika nie jest zdecydowanie ponadprzeciętny, to wynagrodzenie powinno odpowiadać wysokości jedynie stawki „minimalnej” (por. postanowienie SN z dnia 28 lipca 2016 r., IV KZ 37/16, LEX nr 2076411; wyrok SA w Krakowie z dnia 31 stycznia 2013 r., II AKa 252/12, LEX nr 1286550; postanowienie NSA z dnia 17 października 2012 r., II FZ 878/12, LEX nr 1244413). W szczególności Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 25 czerwca 2014 r., V ACa 60/14 (LEX nr 1496420) przyjął, iż: „jeśli żadne nadzwyczajne okoliczności nie wystąpiły, a skala aktywności pełnomocnika pozostała na przeciętnym poziomie, to nie istnieją przesłanki do zasądzenia w sprawie wynagrodzenia wyższego od stawek minimalnych”.

W ocenie Sądu Odwoławczego przedmiotowa sprawa zaś nie miała nadmiernie skomplikowanego charakteru, jak również obrońca nie wykazał się ponadprzeciętną aktywnością w toku jej rozpoznania. Nie było zatem podstaw do przyznania mu kosztów w wysokości przekraczającej stawkę minimalną.

Mając powyższe na uwadze i podzielając w całości stanowisko Sądu I instancji Sąd Odwoławczy na mocy art. 437 § 1 k.p.k., art. 456 k.p.k. zaskarżony wyrok utrzymał w mocy oraz zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata Ł. M. – Kancelaria Adwokacka w J. – kwotę 516, 60 zł obejmującą podatek VAT, tytułem nieuiszczonego wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego J. Z. przed Sądem Odwoławczym, na mocy art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego J. Z. od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, w tym i od opłaty za II instancję, obciążając wydatkami postępowania odwoławczego Skarb Państwa.