Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2019 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia Wydział VIII Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : Sędzia Anna Martyniec

Protokolant: Alicja Winiarska

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2019 r. we Wrocławiu na rozprawie sprawy

z powództwa Gminy W.

przeciwko B. M. (poprzednio P.)

o eksmisję

I.  nakazuje pozwanej B. M. (poprzednio P.) aby opróżniła, opuściła i wydała stronie powodowej Gminie W. lokal mieszkalny nr (...) położony we W. przy ul. (...);

II.  ustala, iż pozwanej nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 440 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 31-08-2017 r. Gmina W. domagała się nakazania pozwanej B. M. (poprzednio P.), aby opróżniła, opuściła i wydała w stanie wolnym lokal mieszkalny nr (...) położony we W. przy ul. (...), zasądzenia od pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, iż strona powodowa jest właścicielem powyższego lokalu, który składa się z pokoju oraz kuchni o łącznej powierzchni 21,85 m2. Lokal ten w kwietniu 2013 r został zajęty przez pozwaną, która jest zobowiązana do ponoszenia opłat z tytułu bezumownego korzystania z lokalu. Pomimo wezwania pozwana nie zastosowała się do dobrowolnego wydania lokalu i nie opuściła go.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o nieeksmitowanie jej z lokalu położnego we W. przy ul. (...).

W uzasadnieniu wskazała, że jest osobą samotną, nie ma żadnej rodziny, ani znajomych, u których mogłaby się zatrzymać. Dopiero od września 2017 r. znalazła pracę na normalną umowę. Wcześniej, bez umów, pracowała jako sprzątaczka, czasem opiekunka osób starszych. W kwietniu 2013 r. żyła z partnerem, który znalazł przedmiotowy lokal i wspólnie go zajęli. Ówczesny partner obiecał pozwanej, że wszystko zostanie załatwione i legalnie będą mogli tam mieszkać. Nie uczynił tego. Wielokrotnie pisała do Gminy W. o rozłożenie na raty zaległych opłat i zawarcie umowy najmu. W odpowiedzi na ww. wnioski Gmina wielokrotnie odmawiała pozwanej. Po otrzymaniu informacji od Gminy W. pozwana zaczęła wpłacać należne opłaty w wysokości, w jakiej mogła tego dokonywać. Nie ponosiła opłat za centralne ogrzewanie, które nie zostało zainstalowane w przedmiotowym lokalu. Pozwana wskazała, że zajmowane pomieszczenie stanowi niewielki lokal z kuchnią. Będzie spłacać zaległe zadłużenie oraz posiada wszystkie odcinki przelewów.

Na rozprawie w dniu 04-12-2017 r. pozwana wskazała, że został złożony pozew o ustalenie istnienia umowy najmu w związku z czym, na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c., wniosła o zawieszenie postępowania.

Postanowieniem z dnia 4 grudnia 2017 r. Sąd, na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c., zawiesił postępowanie.

Postanowieniem z dnia 31 maja 2019 r. Sąd podjął postępowanie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Strona powodowa jest właścicielem lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...). Lokal tej ma łączną powierzchnię 21,85 m2.

( Dowód: okoliczność bezsporna).

Decyzją z dnia 25-02-1975 r. przedmiotowy lokal mieszkalny został przydzielony S. M.. Po jego śmierci w stosunek najmu wstąpił J. M..

Decyzją z dnia 12-11-1992 r. nr OSL-I- (...) strona powodowa zezwoliła na zamianę lokali na skutek czego najemcą przedmiotowego lokalu w dalszym okresie był Z. K., który zawarł umowę najmu ze stroną powodową w dniu 12-02-1993 r.

Pismem z dna 14-06-1995 r. strona powodowa wypowiedziała Z. K. ww. umowę najmu przedmiotowego lokalu ze względu na nieuregulowanie należnych opłat czynszowych. Pomimo tego Z. K. w dalszym ciągu zajmował ww. lokal.

Najemca Z. K. zmarł w dniu 03-11-1997 r. we W.. Po jego śmierci przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego zajmowała I. S., która nie opłacała należności za zajmowanie ww. lokalu.

Pozwem z dnia 07-12-1998 r. strona powodowa domagała się eksmisji I. S. z przedmiotowego lokalu. Wyrokiem zaocznym tut. Sądu z dnia 21-04-1999 r. sygn. akt I C 500/99 tut. Sąd uwzględnił powództwo. W dniu 20-06-2000 r. eksmisja został dokonana przez Komornika Sądowego J. K..

( Dowód: dokumenty zawarte w aktach lokalu położonego we W. przy ul. 8a/9).

Pismem z dnia 30-04-2001 r. Zakład (...) Sp. z o.o. we W. wystąpił z wnioskiem do strony powodowej o przekwalifikowanie przedmiotowego lokalu mieszkalnego nr (...) na pomieszczenie gospodarcze, albowiem w świetle przepisów nie spełniał on warunków, jaki powinny odpowiadać pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt. Strona powodowa nie przekwalifikowała lokalu na pomieszczenie gospodarcze.

( Dowód: dokumenty zawarte w aktach lokalu położonego we W. przy ul. 8a/9).

W kwietniu 2013 r. do przedmiotowego lokalu wprowadziła się pozwana B. M. (poprzednio P.), która samowolnie, we własnym zakresie, dostosowała ww. lokal do celów mieszkalnych.

( Dowód: przesłuchanie pozwanej, e-protokół z dnia 26-08-2019 r., k. 79, okoliczność bezsporna).

Pismem z dnia 05-10-2015 r. strona powodowa wezwała pozwaną do natychmiastowego wydania przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Jednocześnie poinformowała pozwaną o obowiązku wnoszenia odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego obowiązującego od dnia samowolnego zajęcia lokalu, tj. od kwietnia 2013 r. do czasu jego wydania zarządcy. Zaległość na dzień 30-09-2015 r. z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu wynosiła 9.702,30 zł.

Miesięczna wysokość odszkodowania za używanie lokalu położonego we W. przy ul. (...) wynosiła 342,78 zł.

( Dowód: pismo strony powodowej z dnia 05-10-2015 r., k. 7, 8).

Pozwana częściowo uiszczała należne opłaty z tytułu odszkodowania za używanie przedmiotowego lokalu.

Pozwana wpłaciła:

-

w dniu 11-07-2017 r. kwotę 251,99 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 13-04-2016 r. dokonała wpłaty kwoty 245,54 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 06-09-2016 r. dokonała wpłaty kwoty 245,54 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 15-10-2016 r. dokonała wpłaty kwoty 245,54 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 11-10-2016 r. dokonała wpłaty kwoty 245,54 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 04-08-2016 r. dokonała wpłaty kwoty 245,54 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 14-01-2017 r. dokonała wpłaty kwoty 245,53 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 02-12-2016 r. dokonała wpłaty kwoty 243,54 zł;

-

w dniu 15-02-2017 r. dokonała wpłaty kwoty 245,53 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 10-06-2017 r. dokonała wpłaty kwoty 246,99 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 13-05-2017 r. dokonała wpłaty kwoty 246,99 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 11-04-2017 r. dokonała wpłaty kwoty 246,99 zł (obejmującego prowizję za dokonaną wpłatę w wysokości 1,99 zł);

-

w dniu 18-02-2016 r. pozwana dokonała wpłaty kwoty 185,18 zł.

( Dowód: potwierdzenia zapłaty, k. 25-30, okoliczność bezsporna).

Pismem z dnia 26-11-2015 r. strona powodowa wezwała pozwana do natychmiastowego opróżnienia i opuszczenia przedmiotowego lokalu. Pozwana odmówiła wydania spornego lokalu.

( Dowód: pisma strony powodowej z 26-11-2015 r. i 10-11-2015 r., k. 9-10).

W październiku 2017 r. i kwietniu 2019 r. pozwana figurowała w bazie danych osób korzystających z pomocy finansowej oraz pracy socjalnej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we W., ale z pomocy tej nie korzystała.

( Dowód: pisma MOPS z dnia 02-10-2017 r. i 11-06-2019 r., k. 18, 70-71).

W październiku 2017 roku oraz w czerwcu 2019 r. pozwana nie figurowała w ewidencji zarejestrowanych osób bezrobotnych Powiatowego Urzędu Pracy we W..

( Dowód: pismo UP we W. z dnia 03-10-2017 r. i 11-06-2019 r., k. 68-69, k. 20).

W październiku 2017 r. i w czerwcu 2017 r. pozwana nie pobierała świadczenia emerytalno – rentowego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

( Dowód: pismo ZUS z dnia 13-10-2017 r. i 12-06-2019, k. 33-34, 72).

Od dnia 01-09-2017 r. pozwana jest zatrudniona na czas nieokreślony w P.U.H. (...).

( Dowód: umowa o pracę z 01-09-2017 r., k. 24).

W dniu 04-12-2017 r. pozwana wniosła do tut. Sądu pozew o ustalenie, że pomiędzy nią a stroną powodową istnieje stosunek najmu przedmiotowego lokalu.

Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt I C 1168/17.

Wyrokiem z dnia 21 marca 2018 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu oddalił powództwo pozwanej.

Wyrokiem z dnia 15 stycznia 2019 r. sygn. akt II Ca 1445/18 Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił apelację pozwanej.

( Dowód: dokumenty zawarte w aktach tut. Sądu o sygn. I C 1168/17).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Wydając orzeczenie Sąd oparł się na dowodach z dokumentów w postaci: pism MOPS we W. z dnia 02-10-2017 r. i 11-06-2019 r., pism PUP we W. z dnia 03-10-2017 r. i 11-06-2019 r., pism ZUS z dnia 13-10-2017 r. i 12-06-2019, pism strony powodowej z dnia 05-10-2015 r., z 26-11-2015 r. oraz z 10-11-2015 r., umowy o pracę z 01-09-2017 r., potwierdzeń zapłaty, dokumentów zawartych w aktach tut. Sądu o sygn. I C 1168/17, akt lokalu położonego we W. przy ul. 8a/9.

W związku z tym, że dowód z przesłuchania pozwanej był zbieżny i korelował z ww. dowodami z dokumentów, Sąd dał również wiarę przesłuchaniu pozwanej.

W niniejszej sprawie bezspornym był fakt zajmowania od kwietnia 2013 r. przez pozwaną lokalu położonego we W. przy ul. (...).

Strona powodowa swoje roszczenie wywodzi z art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Wskazać należy, ze roszczenie windykacyjne służy właścicielowi przeciwko osobie, która jego rzeczą faktycznie włada, tak więc jego koniecznymi przesłankami jest nie tylko status właściciela i fakt, że nie włada on (sam lub przez inną osobę) swoją rzeczą, ale także fakt, że rzeczą tą faktycznie włada osoba do tego nieuprawniona. Ustalenia zatem co do władania przedmiotową nieruchomością przez pozwanych mają znaczenie pierwszorzędne, i to na stronie powodowej spoczywa ciężar dowodu w tym przedmiocie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1992 r. II CRN 99/92 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2014 r. IV CSK 135/14).

W niniejszej sprawie bezspornym był tytuł prawny strony powodowej do władania lokalem położonym we W. przy ul. (...), jak również fakt, iż pozwana nie mając do tego tytułu prawnego, samowolnie zajęła i władała ww. lokalem.

W świetle przesłanek powództwa windykacyjnego z art. 222 § 1 k.c. bez znaczenia pozostawała okoliczność podnoszona przez pozwaną, że lokal nie spełnia wymogów lokalu mieszkalnego. Niezależnie od tego wskazać należy, że stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie praw lokatorów ilekroć w ustawie jest mowa o lokalu – należy przez to rozumieć lokal służący do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych. Ustawa nie przewiduje zatem żadnych innych wymogów poza „służeniem do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych”, aby uznać lokal za mieszkalny. Wprawdzie w aktach lokalowych znajduje się wniosek z 2001 r. o przekwalifikowanie przedmiotowego lokalu mieszkalnego nr (...) na pomieszczenie gospodarcze, jednakże takie przekwalifikowanie lokalu nie nastąpiło.

Sąd – odnosząc się do zarzutów pozwanej - uznał, że roszczenie Gminy W. w świetle ustalonych okoliczności sprawy nie może być ocenione jako nadużycie prawa sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem, powołany art. 5 k.c. nie może służyć skutecznemu i trwałemu zatamowaniu roszczeń windykacyjnych, gdyż nie może prowadzić do trwałego pozbawienia właściciela uprawnienia do korzystania z własnej rzeczy, na rzecz osoby nieuprawnionej. Tylko wyjątkowo możliwe jest oddalenie powództwa eksmisyjnego w oparciu o art. 5 k.c., jednakże nie dotyczy to osób, które zajęły lokal bez jakiegokolwiek tytułu prawnego. Osoba, która sama pierwsza naruszyła zasady współżycia społecznego, poprzez samowolne zajecie rzeczy, nie może bowiem skutecznie powoływać się na to, że roszczenia ochronne właściciela są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy między innymi w wyrokach z dnia 27 maja 1999 roku w sprawie o sygn. akt II CKN 337/98 (opubl. w OSNC z 1999r., nr 12, poz. 214) oraz z dnia 21 stycznia 2000 roku w sprawie o sygn. akt II CKN 689/98 (opubl. w OSNC z 2000r., nr 7-8, poz. 141). Zwłaszcza w ostatnim z powołanych orzeczeń Sąd Najwyższy podkreślił, iż zasady współżycia społecznego, na które powołuje się osoba zajmująca bez tytułu prawnego nieruchomość budynkową, nie mogą uzasadniać trwałego pozbawienia właściciela uprawnienia do wyłącznego korzystania z budynku (lokalu). W takiej bowiem sytuacji uwzględnienie wniosku pozwanego o oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznaczałoby bezpodstawne pozbawienie strony powodowej podstawowego atrybutu właściciela, jakim jest możliwość władania przedmiotem własności. Również w kolejnym orzeczeniu z dnia 23 marca 2000 roku wydanym w sprawie I CKN 440/98 (opubl. w bazie orzeczeń LEX nr 521753) Sąd Najwyższy podkreślił, iż w świetle konstytucyjnej zasady ochrony własności, która znalazła wyraz w art. 21 ust. 1 Konstytucji, nie jest dopuszczalne - tak jak to miało miejsce uprzednio - ekstremalne ujmowanie nadużycia prawa własności i w związku z tym zbyt liberalne stosowanie w tym zakresie klauzuli generalnej zawartej w art. 5 k.c. Zasady współżycia społecznego, chroniąc przed nadużyciem prawa własności, nie mogą tego prawa w ogóle unicestwiać. Dlatego w procesie windykacyjnym mogą one jedynie powodować odroczenie wydania nieruchomości, a nie całkowite pozbawienie uprawnionego jego prawa podmiotowego.

Mając na uwadze powyższe podnieść należy, iż wystąpienie z żądaniem eksmisji z lokalu jest wykonywaniem prawa podmiotowego (roszczenia windykacyjnego), z przytoczonego zaś orzecznictwa Sądu Najwyższego jednoznacznie wynika, że możliwość oddalenia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. wystąpi w sytuacjach zupełnie wyjątkowych, a zatem niezmiernie rzadkich. Ostrożność w oddaleniu powództwa windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. jest tym bardziej konieczna, że oznacza to pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa. W rozpoznawanej sprawie takiej wyjątkowej sytuacji zaś, uzasadniającej pozbawienie strony powodowej - właściciela - roszczenia wynikającego z treści art. 222 k.c., w ocenie Sądu znaleźć nie można. Sąd przy orzekaniu musiał mieć na względzie nie tylko interes pozwanej, ale również interes Gminy W., który ma z kolei prawo do skorzystania z prawem przewidzianych uprawnień właścicielskich.

W konsekwencji Sąd, w oparciu o art. 222 § 1 k.c. nakazał pozwanej B. M. (poprzednio P.) aby opróżniła, opuściła i wydała stronie powodowej Gminie W. lokal mieszkalny nr (...) położony we W. przy ul. (...) (pkt. I wyroku).

Odnosząc się do wniosku pozwanej o przyznanie lokalu socjalnego Sąd zważył, że zgodnie z art. 17 ust. 1a ustawy o ochronie praw lokatorów sąd może orzec o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego wobec osoby, która dokonała zajęcia lokalu bez tytułu prawnego, jeżeli przyznanie tego uprawnienia byłoby w świetle zasad współżycia społecznego szczególnie usprawiedliwione.

W związku z poczynionymi ustaleniami, o których mowa powyżej, Sąd nie znalazł szczególnie usprawiedliwionych okoliczności w świetle zasad współżycia społecznego, które stanowiłyby podstawę do pozytywnego rozstrzygnięcia w przedmiocie ustalenia prawa pozwanej do lokalu socjalnego, która samowolnie zajęła przedmiotowy lokal w kwietniu 2013 r. Sąd zważył, że pozwana od czasu doręczenia jej odpisu pozwu (tj. od dnia 09-10-2017 r.) miała świadomość toczącego się przeciwko niej postępowania o eksmisję i nie zostało uwzględnione jej powództwo o ustalenie istnienia umowy najmu. W konsekwencji miała czas na znalezienie nowego miejsca zamieszkania. Sąd miał na uwadze także, że pozwana jest osobą młodą, pracującą, nie choruje i nie ma nikogo na utrzymaniu. Okoliczności te przemawiają za przyjęciem, że jest w stanie zapewnić sobie miejsce do mieszkania bez konieczności zapewniania lokalu socjalnego.

W tym stanie rzeczy Sąd ustalił iż pozwanej nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego (pkt. II).

Orzeczenie o kosztach procesu zostało wydane w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu oraz § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (j.t. Dz.U. z 2018 r., poz. 265). Kosztami procesu została obciążona pozwana jako przegrywająca sprawę. Na koszty te składają się opłata o pozwu w kwocie 200 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 240 zł.