Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 września 2018 r. M. R. i F. S. wnieśli przeciwko (...) (...) w W. o zapłatę solidarnie na ich rzecz kwoty 1600 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Powodowie na podstawie umowy cesji wierzytelności zawartej z poszkodowaną zdarzeniem drogowym, którego sprawca objęty był ochroną ubezpieczeniową na podstawie ważnej polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z pozwanym, niniejszym pozwem dochodzili dopłaty do odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Podnieśli, że pozwany wskazał na możliwość wynajmu pojazdu zastępczego w ramach własnej floty, jednak nie przedstawiono żadnej oferty. Żądaniem pozwu w kwocie 1.600 zł objęto część roszczenia.

Nakazem zapłaty z dnia 2 października 2018 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwana wniosła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwana zakwestionowała żądanie powodów, wskazując na ofertę najmu złożoną poszkodowanej, z której poszkodowana nie skorzystała, jak również zarzucając powodowi F. S., że poinformowany o ofercie ubezpieczyciela, zobowiązał się do poinformowania poszkodowanej o możliwości najmu pojazdu zastępczego, po czym sam wynajął jej samochód po stawce znacznie wyższej. Nie kwestionując okresu najmu, zarzuciła, że zastosowana przez powodów dobowa stawka najmu została znacznie zawyżona. Podniosła, że ostatecznie zweryfikowała stawkę do kwoty 140 zł netto.

W toku postępowania powodowie rozszerzyli powództwo, wnosząc o zasądzenie solidarnie na ich rzecz kwoty 2.616,09 zł z odsetkami ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 12 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty.

Pozwana wniosła o oddalenie rozszerzonego powództwa.

W toku procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 13 września 2017 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki F. (...) nr rej. (...), należący do A. H., służący jej do prowadzenia działalności gospodarczej. Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wykupioną w (...) (...) w W.. Samochodem w dniu zdarzenia poruszał się T. M., ówczesny partner właścicielki pojazdu. Na skutek uszkodzeń pojazd A. H. nie nadawał się do dalszej jazdy i wymagał odholowania z miejsca zdarzenia. W tym czasie poszkodowana dysponowała innym pojazdem służącym do prowadzenia działalności gospodarczej, niemniej jednak nie był on sprawny, przebywał w warsztacie naprawczym i nie mogła z niego korzystać.

T. M. w porozumieniu z poszkodowaną zwrócił się do powodów o pomoc w zorganizowaniu pojazdu zastępczego. Dnia 15 września 2017 r. poszkodowana zawarła z powodami umowę najmu pojazdu zastępczego marki F. (...), przy dobowej stawce najmu wynoszącej 220 zł netto. Pojazd został wydany poszkodowanej w tym samym dniu o godz. 14:00. Również w dniu 15 września 2017 r. A. H. upoważniła F. S. do reprezentowania jej w postępowaniu likwidacyjnym przed ubezpieczycielem.

W dniu 15 września 2017 r. o godz. 14:59 F. S. telefonicznie zgłosił szkodę ubezpieczycielowi sprawcy. W trakcie rozmowy telefonicznej z konsultantem infolinii ubezpieczyciela oświadczył, że „nie ma informacji, czy właściciele będą korzystać z pojazdu zastępczego”. W odpowiedzi konsultant zwrócił się o skontaktowanie z ubezpieczycielem celem ustalenia, czy poszkodowania będą korzystać z pojazdu zastępczego.

W dniu 15 września 2017 r. o godz. 15:04 ubezpieczyciel wysłał pod adres poczty elektronicznej (...) wiadomość o możliwości skorzystania z auta zastępczego przez (...), zapewniając udostępnienie pojazdu zastępczego w ciągu 24 godzin od otrzymania zgłoszenia, że całość kosztu związanego z wynajmem pojazdu pokrywa (...) oraz że proces wynajmu nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi formalnościami. Wskazano, że w przypadku wynajmy przez inną firmę (...) zastrzega weryfikację czynszu najmu do wskazanych stawek wg cennika, w przypadku pojazdów z segmentu C do kwoty 75 zł netto za dobę w przypadku najmu powyżej 7 dni.

W tym samym dniu o godz. 15:26 F. S., powołując się na udzielone przez poszkodowaną pełnomocnictwo, wysłał drogą elektroniczną do ubezpieczyciela wniosek o pojazd zastępczy, z prośbą o wskazanie wypożyczalni, która udostępni całkowicie bezpłatnie pojazd zastępczy.

Dowód:

- wydruk k.104,

- dokumenty w aktach szkody – k. 157, 158;

- pełnomocnictwo k. 161;

- korespondencja e-mail wraz z załącznikami k.8-9, 53-55, 99 v-100, 161v – 162v, 163-165;

- umowa najmu k. 19, 105,

- oświadczenie k. 18, 103 verte

- nagranie rozmowy płyta CD 56,

- zeznania świadka A. H. k.178-181,

- przesłuchanie powoda F. S. k.181-182 (częściowo).

Ubezpieczyciel wskazał na możliwość wynajmu poszkodowanej pojazdu zastępczego za swoim pośrednictwem.

Przyznane (pozew - k. 3v).

Decyzją z dnia 3 października 2017 r. ubezpieczyciel przyznał poszkodowanej odszkodowanie w kwocie 2110 zł, uznając, że zachodzi szkoda całkowita, a w dniu 5 października 2017 r. wypłacił ww. kwotę na wskazany rachunek bankowy powodów.

Dowód:

- decyzja z dnia 3.10.2017 r. k.10, 100 verte,

- kalkulacja k. 13-14, 102-102 verte,

- potwierdzenie przelewu k. 11, 101.

Poszkodowana zwróciła powodom wynajęty pojazd zastępczy dnia 12 października 2017 r. w związku z faktem, że zakończono naprawę drugiego jej pojazdu, który nie uczestniczył w kolizji drogowej z dnia 13 września 2017 r.

Dowód:

- potwierdzenie zwrotu pojazdu k. 20, 105 verte,

- oświadczenie poszkodowanej k. 15, 103,

- zeznania świadka A. H. k.178-181.

Dnia 31 października 2017 r. powodowie wystawili wobec poszkodowanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 7576,80 zł brutto tytułem najmu pojazdu zastępczego przez okres 28 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 220 zł netto.

W tym samym dniu poszkodowana zawarła z powodami umowę cesji wierzytelności, na podstawie której zbyła na rzecz powodów przysługującą jej wierzytelność z tytułu faktury wystawionej za najem pojazdu zastępczego w stosunku do pozwanej.

Wezwaniem do zapłaty z dnia 22 listopada 2017 r. powodowie wezwali pozwane towarzystwo ubezpieczeń do zapłaty kwoty 7194,26 zł tytułem zwrotu kosztów najmu samochodu zstępczego.

Decyzją z dnia 12 grudnia 2017 roku pozwane towarzystwo ubezpieczeń przyznało odszkodowanie tytułem wynajmu pojazdu zastępczego w kwocie 3106,62 zł plus 73%VAT, weryfikując stawkę dobową najmu do kwoty 140 zł netto za pojazd klasy C, zgodnie ze średnią stawką na lokalnym rynku oraz uznając okres 19 dni najmu (tj. od 15 września 2017 r. do wydania decyzji w dniu 3 października 2017 r.).

Dowód:

- faktura VAT nr (...) k. 21, 106,

- pismo powodów z dnia 22.11.2017 r. k.22, 106 verte,

- cenniki k.107-113,

- umowa cesji wierzytelności k.36;

- decyzja k.30-31,

- zeznania świadka A. H. k.178-181,

Pismem z dnia 20 marca 2018 r. powodowie wezwali ubezpieczyciela sprawcy szkody do zapłaty kwoty 4087,64 zł w terminie 7 dni.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty k.32-33,

- wydruk cenników k. 25-31.

Decyzją z dnia 17 kwietnia 2018 r. ubezpieczyciel uznał w całości okres najmu i dokonał dopłaty do odszkodowania w kwocie (...),55 z tytułem 8 dni, przyjmując stawkę najmu pojazdu zastępczego w kwocie 140 zł netto za dobę.

Dowód:

- decyzja z dnia 17.04.2018 r. k.34-35.

W sprawie zachodziła szkoda całkowita. Cena netto za dobę wynajmu pojazdu zastępczego z segmentu C, jak samochód uszkodzony i wynajęty, na czas ponad 14 dni, bez limitu kilometrów i ze zniesionym udziałem własnym w szkodach mieściła się na (...) rynku lokalnym w przedziale 135-214 zł netto za dobę, przeciętnie 171 zł za dobę netto. Stawka 220 zł netto za dobę zastosowana przez powodów w umowie najmu i fakturze za wynajem praktycznie mieściła się w zakresie stawek stosowanych ówcześnie na rynku lokalnym przy wynajmach pojazdów z segmentu C, gdyż przekraczała ten zakres nieznacznie, bowiem o 3% i była stawką akceptowalną.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego W. S. k. 191-198,

-pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego W. S. k.225-228.

Stan faktyczny w spornym zakresie Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, w tym korespondencji elektronicznej oraz zapisu rozmowy rejestracyjnej na płycie CD oraz zeznań świadka A. H. i częściowo powoda F. S.. Brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania prawdziwości zeznań świadka, przy czym wiedza A. H. na temat likwidacji przedmiotowej szkody była dosyć pobieżna, co świadek tłumaczyła faktem, że całością spraw zajmował się jej ówczesny partner oraz powodowie, do których zwróciła się o pomoc w uzyskaniu odszkodowania. Sąd dał przy tym jej wiarę, że świadek mogła nie pamiętać również z tego powodu, czy ubezpieczyciel złożył jej propozycję zorganizowania auta zastępczego, zważywszy że poszkodowana upoważniła F. S. do reprezentowania jej przed ubezpieczycielem i to w jej imieniu powód zgłaszał szkodę pozwanej. Przy czym już w pozwie powodowie przyznali (art. 229 k.p.c.), że pozwana wskazała na możliwość zorganizowania najmu pojazdu zastępczego za swoim pośrednictwem (k. 3v), wyciągając jedynie odmienne wnioski, to jest, że nie można tej propozycji traktować jako oferty. Z kolei na podstawie analizy zapisu rozmowy telefonicznej (w pliku wskazano datę i godzinę telefonicznego zgłoszenia) sąd ustalił, że zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi po wydaniu przedmiotu najmu poszkodowanej dokonał powód F. S., którego głos Sąd rozpoznał, albowiem był on przesłuchiwany jako strona w tej sprawie. Ponadto powód podczas tej rozmowy przedstawił się z imienia i nazwiska. Co istotne, pełnomocnik powodów w odpowiedzi na sprzeciw nie zaprzeczył zarzutowi pozwanej, że to ww. powód został wprost poinformowany o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego. W związku z powyższym sąd dowód z przesłuchania powoda traktował uzupełniająco, w zakresie w jakim pokrywał się z pozostałym materiałem dokumentarnym i okolicznościami między stronami bezspornymi, uznając, że jego częściowa niepamięć wynika albo z wielości tego rodzaju spraw albo jest wynikiem obranej taktyki procesowej. Sąd bazował także na pisemnej opinii biegłego sądowego, a przyjęta przez biegłego metodologia wyceny nie budziła zastrzeżeń. Biegły wykonując opinię, oparł się na dostępnym w sprawie materiale dowodowym, w sposób precyzyjny uzasadnił jej treść oraz logicznie ustosunkował się do zarzutów zgłoszonych przez pozwaną.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo (również w rozszerzonym zakresie) okazało się bezzasadne.

Jego podstawę prawną stanowi przepis art. 822 § 1 i 4 k.c.

Legitymacja powodów nie była przez pozwaną kwestionowana, a wynikała z przywołanego wyżej art. 822 § 4 k.c. oraz przelewu wierzytelności z tytułu odszkodowania, przysługującemu poszkodowanej A. H. (art. 509 k.c.). Sąd podziela przy tym argumentację prawną wyrażoną w wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy z dnia 23 maja 2019 r., sygnatura akt VIII Ga 94/19. Zgodnie z nim „oczywistym jest, że umowy przelewu zawierane z podmiotami świadczącymi jednocześnie usługi w zakresie najmu pojazdów zastępczych mają na celu umożliwienie dochodzenia przez wynajmującego roszczeń wobec ubezpieczycieli z pominięciem poszkodowanego.” W niniejszej sprawie nie zachodzą również podstawy do uznania umowy przelewu za nieważną, w szczególności brak jest naruszenia normy wynikającej z art. 510 § 2 k.c.

W rozpoznawanej sprawie niesporny był fakt zawarcia przez sprawcę zdarzenia umowy ubezpieczenia OC z pozwanym i zaistnienie powodującego szkodę zdarzenia, za które odpowiadała osoba ubezpieczona. Bezsporny był również okres najmu pojazdu zastępczego. Pozwana zakwestionowała jedynie wysokość stawki pojazdu zastępczego, zarzucając, że za pośrednictwem współpracującej z nią wypożyczalni mogła zorganizować poszkodowanej auto zastępczego po niższej stawce, tj. 75 zł netto, o czym poszkodowana została poinformowana. W związku z tym zweryfikowała stawkę dobową najmu do kwoty stawek średniorynkowych, tj. 140 zł. Kwestia zastosowanych stawek najmu jest przedmiotem wielu wypowiedzi judykatury, a podsumowaniem orzecznictwa w tym zakresie jest uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17 - wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych już w toku zgłaszania szkody ubezpieczycielowi, co miało miejsce po wydaniu pojazdu zastępczego poszkodowanej, pełnomocnik poszkodowanej w osobie F. S. niezgodnie z prawdą oświadczył, że nie ma informacji, czy właściciele będą korzystać z pojazd zastępczego, mimo że godzinę wcześniej w tym samym dniu, tj. o godzinie 14:00 wynajął poszkodowanej pojazd F. (...). Co więcej, konsultant ubezpieczyciel zwrócił się do niego z prośbą o skontaktowanie, celem ustalenia, czy poszkodowani będą korzystać z pojazdu zastępczego. Informacja w przedmiocie bezpłatnego zorganizowania auta zastępczego za pośrednictwem pozwanego i konsekwencje skorzystania z droższego najmu została także wysłana przez pozwanego pismem skierowanym drogą elektroniczną pod adres (...) Następnie, po rozmowie telefonicznej powód o godz. 15:26 drogą elektroniczną wysłał wniosek o pojazd zastępczy, ale nie wskazał ani w toku chwilę wcześniej przeprowadzonej rozmowy, ani w późniejszej korespondencji mailowej z pozwanym, że poszkodowana już z takiego pojazdu, wynajętego od powodów korzysta, ani za jaką stawkę dobową taki najem się odbywa. W orzecznictwie dopuszcza się złożenie propozycji najmu pojazdu zastępczego pełnomocnikowi poszkodowanego w toku postępowania likwidacyjnego. Tymczasem powód (pełnomocnik poszkodowanej) nielojalnie zanegował, iż ma wiedzę odnośnie potrzeby auta zastępczego dla poszkodowanej, a przedstawiciel ubezpieczyciela jeszcze w trakcie rozmowy rejestracyjnej zwrócił się o skontaktowanie z ubezpieczycielem w tym przedmiocie. Mimo to, powodowie nie poinformowali, że wynajęli poszkodowanej pojazd zastępczy po stawce dobowej 220 zł netto. Powodowie przyznali, że pozwana wskazała na możliwość zorganizowania poszkodowanej pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela, a z informacji przesłanej przez pozwaną wynikała akceptowalna przez pozwaną stawka. Ponadto przekazana przez ubezpieczyciela informacja o możliwości skorzystania z auta zastępczego, z której wynika, że udostępni pojazd w ciągu 24 godzin od otrzymania zgłoszenia, że całość kosztu związanego z wynajmem pojazdu pokrywa ubezpieczyciel oraz że proces wynajmu nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi formalnościami, stanowi dostateczną propozycję bezpłatnego zorganizowania pojazdu zastępczego. Zastrzeżono weryfikację czynszu najmu do wskazanych stawek wg cennika, w przypadku pojazdów z segmentu C do kwoty 75 zł netto za dobę w przypadku najmu powyżej 7 dni. W takich okolicznościach powodowie powinni liczyć się z tym, że pozwana nie zaakceptuje najmu pojazdu zastępczego od powodów po wyższej stawce dobowej. Nie miało więc znaczenia dla rozstrzygnięcia, że stawka 220 zł zastosowana przez powodów praktycznie mieściła się w przedziale stawek średniorynkowych, nieznacznie przekraczając te stawki, przy czym zweryfikowana przez pozwaną w toku likwidacji szkody stawka 140 zł netto za dobę również mieści się w stawkach występujących na lokalnym rynku, które w świetle opinii biegłego zawierały się w przedziale 135-214 zł netto za dobę. Dodatkowo w ocenie Sądu negowanie przez powoda w toku zgłaszania szkody, że ma wiedzę o potrzebie najmu pojazdu zastępczego, podczas gdy wcześniej w tym samym dniu wynajął taki samochód poszkodowanej i niepoinformowanie o tym pozwanego (a tym samym odebranie ubezpieczycielowi szansy na zorganizowanie auta zastępczego po niższej stawce dobowej) jest sprzeczne z zasadną minimalizacji szkody, jak i niezgodne z dobrymi obyczajami kupieckimi. W takiej sytuacji roszczenie powodów stanowi nadużycie ich prawa i nie zasługuje na ochronę (art. 5 k.c.).

Mając to na uwadze, powództwo (również w rozszerzonym zakresie) oddalono, o czym orzeczono jak w punkcie I wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 98 k.p.c., mając na uwadze, że pozwany wygrał proces. Pozwany poniósł opłatę skarbową 34 zł oraz 900 zł tytułem wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r., razem 934 zł. Koszty te zasądzono na rzecz pozwanego solidarnie od powodów, jako przegrywających sprawę.

Z tych również względów w pkt III Sąd obciążył stronę powodową kwotą 51 zł tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od rozszerzonego powództwa (art. 130 ³§2 k.p.c.).

W pkt IV Sąd na podstawie art. 80 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 1 i 2 u.k.s.c. zwrócił powodom nadpłaconą zaliczkę w kwocie 661,80 zł, przy uwzględnieniu, że na wynagrodzenie biegłego wydatkowano 787,20 zł i pomniejszając pozostałą zaliczkę o kwotę, o której mowa w pkt III sentencji.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3. (...)

34. (...)