Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 grudnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2019 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko J. R. i D. R.

o zaniechanie immisji

I.  Zakazuje pozwanym J. R. i D. R. niedozwolonych immisji hałasu i wobec tego nakazuje im aby w terminie dwóch miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia zmienili miejsce usytuowania schodów wewnętrznych w lokalu mieszkalnym oznaczonym numerem (...) , położonym w K. w budynku przy ulicy (...) A w ten sposób, by nie przylegały one bezpośrednio do ściany konstrukcyjnej budynku rozdzielającej lokal powódki A. S. oznaczony numerem 18 i lokal pozwanych opisany powyżej.

II.  Zasądza od pozwanych na rzecz powódki kwotę 7 742,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

III.  Nakazuje pobrać od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa kwotę 453,94 zł tytułem kosztów sądowych.

SSR Anna Kurzynowska-Drzażdżewska

Sygn. akt. I C 496/17

UZASADNIENIE

Powódka A. S. w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu domagała się nakazania pozwanym J. R. i D. R. zmiany miejsca położenia schodów obecnie przymocowanych do ścian nośnych lokali mieszkalnych nr (...), stanowiących odrębną własność, a położonych w K. przy ul. (...), poprzez ich przeniesienie w taki sposób, by nie przylegały one bezpośrednio do ściany konstrukcyjnej rozdzielającej w/w lokale, celem wyeliminowania immisji hałasu powodowanego przez owe schody, w terminie 2 miesięcy od prawomocnego zakończenia sprawy. Nadto domagała się zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, że sporne schody, na skutek działań pozwanych zostały przymocowane do wspólnej dla obu w/w lokali ściany nośnej, dzielącej oba lokale, podczas gdy według wskazania dewelopera zatwierdzonego przez nadzór budowlany miały znajdować się na ścianie szczytowej budynku. To z kolei implikuje znaczne drgania ścian oraz nieznośny hałas, które zakłócają spokój powódki, zważywszy przy tym na bezpośrednie sąsiedztwo wadliwie zamontowanych schodów z sypialnią. Permanentny hałas zaś skutkuje bólem głowy powódki o charakterze migreny, kłopotami ze snem lub jego brakiem, rozdrażnieniem, brakiem skupienia i zmęczeniem.

Pozwani J. R., D. R. początkowo kwestionowali zgłoszone powództwo w całości, wskazując, że schody w lokalu nr (...), należącym do pozwanych, a zajmowanych przez ich syna i jego narzeczoną wraz z małoletnim synem, zostały wykonane i zamontowane przez specjalistyczną firmę, zgodnie z przygotowanym wcześniej formularzem pomiarowym oraz projektem. Prawidłowość konstrukcji schodów, ich montaż oraz miejsce posadowienia nie budziła również, zdaniem pozwanych, wątpliwości organu nadzoru budowlanego, który po przeprowadzonej kontroli nie wskazał żadnych uwag, ani nieprawidłowości w związku ze stwierdzonym sposobem korzystania z wymienionego lokalu. Jak wskazali, lokatorzy lokalu mieszkalnego nr (...), korzystają z niego w sposób zgodny z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem oraz z uwzględnieniem warunków i stosunków panujących w środowisku sąsiedzkim, żadne zaś z działań lokatorów nie są ukierunkowane na celowe dokuczanie powódce, a to wyłącznie powódka, poprzez swoje złośliwe zachowanie usiłuje na różne sposoby ingerować w życie pozwanych oraz innych lokatorów. Ostatecznie pozwani nie oponowali zmianie położenia schodów, chcąc również dołożyć warstwę izolacyjną.

Sąd ustalił, co następuje:

Powódka A. S. jest właścicielką lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną własność, oznaczonego nr 18, położonego w K., przy ul. (...), zapisanego w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kętrzynie V Wydział Ksiąg Wieczystych nr (...).

W/w lokal poprzez ścianę sypialni sąsiaduje bezpośrednio z lokalem mieszkalnym oznaczonym numerem (...), którego właścicielami są pozwani J. R. i D. R.. Lokal ten od kilku lat wynajmowany jest przez syna pozwanych P. R. oraz jego narzeczoną M. R. (1) wraz z małoletnim dzieckiem.

(dowód: okoliczności bezsporne)

Do ściany nośnej wspólnej dla w/w lokali przymocowane są schody o drewnianej konstrukcji, znajdujące się w lokalu nr (...), należącym do pozwanych, a prowadzące do pomieszczeń gospodarczych strychu, przynależnego do lokalu, które następnie zostały zaadoptowane na potrzeby mieszkaniowe. Zmiana sposobu użytkowania pomieszczenia gospodarczego w poziomie poddasza nieużytkowego na cele mieszkalne nastąpiła w zgodzie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta K. oraz zgodnie z ustawą z dnia 7.07.1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2013 r., poz. 1409 ze zm.).

(dowód: zgłoszenie z dnia 5.02.2016 r. o zmianie sposobu użytkowania lokalu – k. 80,

projekt budowlany – k. 81-91, zaświadczenie z dnia 30.12.2015 r. – k. 92,

akta sprawy (...).060.204.2015 – k. 107, zdjęcia i szkic – k. 110,

projekt budowlano-wykonawczy – k. 144-196,dokumentacja projektowa – k. 205)

Schody przymocowane do ściany nośnej, w efekcie ich użytkowania przez najemców lokalu nr (...), powodują uciążliwy hałas w lokalu powódki nr (...), który utrudnia normalne funkcjonowanie powódki, zwłaszcza w porze nocnej. Permanentny zaś hałas skutkuje bólami głowy powódki, kłopotami ze snem, rozdrażnieniem, brakiem skupienia i zmęczeniem. Na tym tle, pomiędzy powódką a najemcami lokali nr (...) istnieje konflikt sąsiedzki, skutkujący m.in. złożeniem przez powódkę skargi do Komendy Powiatowej Policji w K.. Powódka zwracała się do w/w o korzystanie ze schodów w taki sposób, by nie wywoływały one drażniącego hałasu. Jednocześnie bezskutecznie zwracała się do pozwanych o zmianę sposobu mocowania schodów, ich wyciszenie bądź zmianę miejsca ich położenia.

(dowód: wezwanie z dnia 14.03.2016 r. – k. 7,

skarga z dnia 20.06.2016 r. – k. 10-12,słuchanie powódki – k. 111v,

zeznania świadka A. L. – k. 133v-134,

zeznania świadka M. R. – k. 135-135v, zeznania świadka M. R. – k. 135v-136, zeznania świadka T. P. – k. 215-215v)

Zamontowane w lokalu nr (...) schody nie spełniają wymagań, określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W szczególności posiadają 14 cm prześwit pomiędzy elementami wypełnienia balustrady na antresoli, co implikuje konieczność zwiększenia stabilizacji balustrady na antresoli poprzez poprawę jej mocowania. Nadto, posiadają prześwit 12,5 cm pomiędzy elementami wypełnienia balustrady schodowej biegu schodowego, a także nieprawidłową wysokość stopni.

Montaż spornych schodów między lokalami nr (...) nastąpił w sposób mechaniczny poprzez mocowanie za pomocą kołków belki policzkowej wraz z ich mocowaniem do elementu konstrukcyjnego z przebiegiem lokal mieszkalny nr (...) – klatka schodowa – lokal mieszkalny nr (...). Takie mocowanie do wspólnych przegród i elementów międzylokalowych mogą powodować drgania podczas korzystania ze schodów.

Izolacja akustyczna pomiędzy lokalami nr (...) posiada wady w postaci m.in. wgniecionej warstwy wełny mineralnej oraz braku stosownych uszczelnień, przy czym nie istnieje możliwość hermetycznego wyizolowania akustycznego poszczególnych lokali w w/w budynku mieszkalnym.

Z technicznego punktu widzenia możliwe jest usytuowanie schodów w innym miejscu w lokalu pozwanych.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa A. K. – k. 231-245, opinia uzupełniająca biegłego sądowego A. K. – k. 277-279)

Sporne schody nie spełniają wymagania normowego pod względem poziomu uderzeniowego. Poziom uderzeniowy jest 8dB wyższy od dopuszczalnego i cechuje się dużym przekroczeniem. Przy tak dużym poziomie uderzeniowym hałas w pokoju powódki może być uciążliwy, zakłócać sen i odpoczynek przy normalnym użytkowaniu schodów.

Konstrukcyjne oddzielenie schodów od ściany nośnej jest podstawą do prawidłowej izolacyjności akustycznej.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu akustyki J. A.- k. 319-329,

360- 362,

ustna opinia biegłego sądowego J. A. – k. 416-417)

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów oraz z zeznań świadków. Prawdziwość i rzetelność owych dokumentów nie budziła żadnych wątpliwości Sądu, wątpliwości takich nie zgłaszała również żadna ze stron. Niepoślednią rolę miały również sporządzone w sprawie opinie biegłych sądowych z zakresu budownictwa oraz akustyki, które zostały opracowane rzetelnie, profesjonalnie, w oparciu o wizje lokalne i zgodnie z przedstawionymi tezami dowodowymi. Zaakcentować należy, że jakkolwiek początkowo pozwani kwestionowali zgłoszone powództwo co do zasady, to jednak ostatecznie, po zapoznaniu się ze sporządzonymi w sprawie opiniami biegłych sądowych, stanowisko powódki co do zasady zyskało, jak się zdaje, aprobatę pozwanych.

Podstawą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie był przepis art. 144 k.c. Zgodnie z jego dyspozycją, właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Przepis ten określa jedną z norm prawa sąsiedzkiego, regulującą treść i wykonywanie prawa własności w zakresie negatywnego oddziaływania na nieruchomości sąsiednie, zakłócającego swobodne z nich korzystanie, które określa się mianem immisji. Kodeks cywilny nie zawiera definicji legalnej immisji i w ogóle nie posługuje się tym pojęciem. Termin „immisje", wywodzący się jeszcze z prawa rzymskiego, jest jednak używany w doktrynie i w orzecznictwie na określenie oddziaływań na nieruchomość, o których mowa w art. 144 k.c. Powszechnie przyjmuje się, że art. 144 k.c. dotyczy tylko immisji pośrednich, które polegają na zachowaniu (działaniu, zaniechaniu) na nieruchomości wyjściowej, którego skutki rozpoczynają się już na nieruchomości wyjściowej i przechodzą na nieruchomości sąsiednie. Nie ma znaczenia dla powstania immisji kwestia winy oraz dobrej lub złej wiary naruszyciela. Nie jest też istotne, czy immisja wywołała szkodę.

Kryterium dla ustalenia zgodnego z prawem poziomu immisji jest ich przeciętna miara. Oceny przeciętnej miary dokonuje się według społeczno-gospodarczego przeznaczenia obu nieruchomości oraz stosunków miejscowych, na podstawie obiektywnych warunków panujących w środowisku osób zamieszkujących na danym terenie, a nie na podstawie odczuć subiektywnych. Pod pojęciem „stosunki miejscowe” należy rozumieć sposób użytkowania nieruchomości obecnie występujący oraz przyjęty przez większość ludzi na określonym terenie, a także ich pogląd na tego rodzaju postępowanie. Chodzi przy tym o ocenę obiektywną, a nie subiektywną (a więc nie o wrażliwość danej osoby); o miarę zakłócenia, a nie o miarę działania czy zaniechania (vide: wyrok SN z 03.07,1969r., sygn. II CR 208/69, Legalis nr 14014; wyrok SN z 22.11.1985r., sygn. II CR 149/85, Legalis nr 25022; S Rudnicki, Komentarz do art. 144 k.c. [w:] Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Legalis).

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy, w ocenie Sądu, postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie wykazało, iż z lokalu pozwanych są trwale emitowane na lokal powódki immisje dźwiękowe w postaci hałasu, i to ponad przeciętną miarę wynikającą ze społeczno – gospodarczego przeznaczenia lokalu oraz stosunków miejscowych, przekraczające dopuszczalne wartości określone w obowiązujących normach, utrudniające i ograniczające powódce codzienne korzystanie z ich nieruchomości. Biegły sądowy z zakresu akustyki J. A. wskazał w swej opinii, że sporne schody nie spełniają wymagania normowego pod względem poziomu uderzeniowego. Poziom uderzeniowy jest bowiem 8dB wyższy od dopuszczalnego i cechuje się dużym przekroczeniem. Biegły sądowy wyjaśnił, że przekroczenia (różnice) rzędu 1 dB traktuje się jako bardzo małe, w zakresie 1-3 dB jako małe, 3-5 dB jako średnie, 5-10 jako duże, natomiast większe od 10 jako bardzo duże. W niniejszej sprawie mamy zatem do czynienia z dużym przekroczeniem. Hałas ów, co wynika z opinii biegłego sądowego z zakresu akustyki J. A. może być uciążliwy dla powódki, zakłócać sen i odpoczynek. W konsekwencji powyższych konkluzji biegłego sądowego Sąd stwierdził, że immisje w postaci hałasu z lokalu nr (...) mogą niewątpliwie stanowić dla powódki znaczne uciążliwości, ograniczające i utrudniające korzystanie w normalny sposób z jej lokalu. Bez wątpienia również opisane przez powódkę w jej zeznaniach odczucia związane z immisją hałasu nie wynikały z jej nadwrażliwości, lecz mieściły się w kategoriach obiektywnych, odczuwalnych dla przeciętnego odbiorcy.

Niepoślednią rolę w realiach przedmiotowej sprawy maja także wnioski płynące z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa A. K.. Ów biegły, w swej obszernej opinii wskazał, że zamontowane w lokalu nr (...) schody nie spełniają wymagań, określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W szczególności posiadają 14 cm prześwit pomiędzy elementami wypełnienia balustrady na antresoli, co implikuje konieczność zwiększenia stabilizacji balustrady na antresoli poprzez poprawę jej mocowania. Nadto, posiadają prześwit 12,5 cm pomiędzy elementami wypełnienia balustrady schodowej biegu schodowego, a także nieprawidłową wysokość stopni. Biegły sądowy A. K. wyjaśnił, że montaż spornych schodów między lokalami nr (...) nastąpił w sposób mechaniczny poprzez mocowanie za pomocą kołków belki policzkowej wraz z ich mocowaniem do elementu konstrukcyjnego z przebiegiem lokal mieszkalny nr (...) – klatka schodowa – lokal mieszkalny nr (...). Jednocześnie biegły sądowy wskazał przy tym, że takie mocowanie do wspólnych przegród i elementów międzylokalowych jest prawidłowe, ale może powodować drgania podczas korzystania ze schodów. Wprost z owej opinii wynika także, że izolacja akustyczna pomiędzy lokalami nr (...) posiada wady w postaci m.in. wgniecionej warstwy wełny mineralnej oraz braku stosownych uszczelnień. Oczywistym jest przy tym, że nie istnieje możliwość hermetycznego wyizolowania akustycznego poszczególnych lokali w w/w budynku mieszkalnym, jednak nie spełnianie przez badane schody wymagań normatywnych pod względem poziomu uderzeniowego wyklucza przyjęcie, że sporne schody zostały wykonane i zamontowane prawidłowo, zwłaszcza pod względem akustycznym. Biegły sądowy A. K. wskazał wreszcie, że z technicznego punktu widzenia możliwe jest usytuowanie schodów w innym miejscu w lokalu pozwanych.

Nadmienić należy w tym miejscu, że z opinii biegłego sądowego J. A. wynika również, że w świetle prawa budowlanego za stan ochrony przeciwdźwiękowej pomieszczeń odpowiedzialność ponoszą uczestnicy procesu budowlanego (w niniejszej sprawie pozwani). Nie może być jakichkolwiek wątpliwości, że wszelkie granice fizycznej i psychicznej wytrzymałości człowieka są przekroczone, jeśli hałas generowany wskutek użytkowania spornych schodów zakłóca sen i normalne funkcjonowanie powódki w jej mieszkaniu. Zaakcentować należy, że powódka podejmowała działania zmierzające do uzgodnienia z najemcami lokalu nr (...) dogodnego sposobu użytkowania spornych schodów. Abstrahując od bezskuteczności owych działań, z całą mocą należy podkreślić, że hałas w pokoju powódki może być uciążliwy nawet przy normalnym użytkowaniu schodów (vide: opinia biegłego z zakresu akustyki k. 326). Przeciętna miara została przekroczona zdecydowanie. I żadnym dla tego stanu rzeczy usprawiedliwieniem nie jest ta okoliczność, że najemcy lokalu mają małoletnie dziecko, którego np. choroba bądź jakakolwiek aktywność implikuje konieczność częstego korzystania ze schodów.

W toku przedmiotowej sprawy opinie biegłych sądowych (zarówno z zakresu budownictwa jak i akustyki) były wprawdzie kwestionowane przez pozwanych, jednak specyfika oceny dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Kryteria oceny tego dowodu stanowią również: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanych w nich stanowisk oraz stopień stanowczości wyrażonych w nich ocen. Opinie sporządzone w niniejszej sprawie są – w ocenie Sądu – wnikliwe i wyczerpujące, logiczne i spójne, a wnioski w nich zawarte prawidłowo uzasadnione. Sąd wobec powyższego uznał wspomniane opinie biegłych za fachowe, rzetelne i obiektywne, mogące stanowić opokę dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Biegli sądowi dostatecznie również odnieśli się do zarzutów pozwanych zgłoszonych do owych opinii. Z kolei biegły sądowy z zakresu akustyki dostatecznie wyjaśnił zasadność zastosowania w dokonywanych badaniach normy ISO 140-7.

Uwzględniając, że źródłem zakłóceń prawa własności powódki były immisje, rolą Sądu zgodnie z art. 144 w zw. z art. 222 § 2 k.c. było nałożenie na pozwanych jako właścicieli nieruchomości, z której pochodzą negatywne oddziaływania, takich obowiązków, które doprowadzą do "powrotu" zakłóceń w granice przeciętnej miary, a więc dozwolonego negatywnego oddziaływania na nieruchomości sąsiednie (vide: wyrok SN z 14.5.2002 r., V CKN 1021/00, Legalis nr 81791). W tej sytuacji, uznając roszczenie powódki związane z immisjami dźwiękowymi (hałasem) za uzasadnione, w pkt I sentencji wyroku zakazał pozwanym J. R. i D. R. niedozwolonych immisji hałasu i wobec tego nakazał im, aby w terminie dwóch miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia zmienili miejsce usytuowania schodów wewnętrznych w lokalu mieszkalnym oznaczonym numerem (...) , położonym w K. w budynku przy ulicy (...) A w ten sposób, by nie przylegały one bezpośrednio do ściany konstrukcyjnej budynku rozdzielającej lokal powódki A. S. oznaczony numerem 18 i lokal pozwanych opisany powyżej. Sąd uznał, iż wskazany przez powódkę 2-miesięczny od uprawomocnienia się orzeczenia termin na wykonanie tego obowiązku jest odpowiedni i obiektywnie umożliwi pozwanym zastosowanie się do wydanego orzeczenia. Podkreślić przy tym należy z całą stanowczością, że do w/w sposobu zaniechania immisji sprowadzało się żądanie pozwu, ostatecznie doprecyzowane podczas rozprawy dnia 6.11.2018 r. (k. 368), Sąd zaś po myśli art. 321 k.p.c. nie może orzekać co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. W szczególności uwzględniając tak sformułowane żądanie pozwu Sąd nie mógł wyrokować co do kwestii związanych z ewentualnym zastosowaniem przez pozwanych warstw izolacyjnych, czy też odnosić się do kwestii materiału, z którego wykonane są schody. Na marginesie jedynie wskazać należy, że rozstrzyganie kwestii wycięcia otworu przez pozwanych na schody przy ścianie dzielącej mieszkania stron i samowolnej zmiany miejsca usytuowania schodów przez pozwanych okazało się bezprzedmiotowe na potrzeby niniejszej sprawy, a to z uwagi na ostateczne stanowisko pozwanych co do chęci ugodowego załatwienia sprawy (przesunięcia schodów i dołożenia warstwy izolacyjnej).

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl art. 98 k.p.c., zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Przedmiotową sprawę w całości wygrała powódka. Sąd w związku z tym zasądził na jej rzecz od pozwanych kwotę 7.742,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składa się kwota 900 zł tytułem zastępstwa procesowego oraz kwota 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 150 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu oraz kwota 6675,50 zł tytułem uiszczonych i wydatkowanych zaliczek, o czym orzekł jak w pkt II sentencji.

Na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. Sąd nakazał pobrać od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w. G.453,94 zł tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa. W związku z tym Sąd orzekł jak w pkt III sentencji.