Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV Ca 562/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2019 roku

Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący – Sędzia Jarosław Pejta (spr.)

Protokolant st. sekr. sąd. Katarzyna Gątarek

po rozpoznaniu na rozprawie 20 listopada 2019 r. w P.

sprawy z powództwa (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko K. S., U. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Płocku z 13 grudnia 2018 r.

sygn. akt I C 3571/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz K. S. kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt IV Ca 562/19

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Płocku wyrokiem z dnia 13 grudnia 2018 r. oddalił powództwo (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. skierowane przeciwko K. S. i U. S. o zapłatę (punkt 1) oraz zasądził od powoda solidarnie na rzecz pozwanych kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt 2).

U podstaw takiego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia i ocena prawna:

W dniu 13 lipca 2009 r. pomiędzy (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. a K. S. i U. S. została zawarta umowa kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym o nr (...) na cele konsumpcyjne w formie kredytu w kwocie 5.000 zł. Na podstawie powyższej umowy pozwani zobowiązali się do wnoszenia systematycznych wpływów środków pieniężnych na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy w wysokości nie niższej niż przed udzieleniem kredytu.

W dniu 7 marca 2011 r. K. S. i U. S. zawarli z powodem umowę rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego (...), usług bankowości elektronicznej oraz karty debetowej. Na podstawie tej umowy powód zobowiązał się do prowadzenia rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego(...) w walucie polskiej o numerze: (...) na zasadach określonych w umowie i Regulaminie rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego, usług bankowości elektronicznej oraz karty debetowej.

W dniu 13 listopada 2014 r. powód wytoczył przeciwko pozwanym pozew o zapłatę kwoty 7.101,12 zł z odsetkami umownymi od dnia 14 listopada 2014 r. Sprawa (o sygn. akt I C 687/15) została umorzona na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Płocku z dnia 26 maja 2015 r., które uprawomocniło się 16 czerwca 2016 r.

W dniu 4 lipca 2017 r. powód wystosował do K. S. wezwanie do zapłaty kwoty 8.811,91 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania w związku z zawartą umową z dnia 13 lipca 2009 r. Wezwanie zostało zwrócone w dniu 1 sierpnia 2017 r.

W dniu 4 lipca 2017 r. powód wystosował do U. S. wezwanie do zapłaty kwoty 8.811,91 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Wezwanie zostało doręczone w dniu 25 lipca 2017 r.

W dniu 6 listopada 2017 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych nr (...), w którym wskazał, że w księgach powoda figuruje zadłużenie w kwocie 8.926,53 zł, w tym kapitał 5.945,65 zł, odsetki za okres 27 marzec 2014 r. do 6 listopada 2017 r. - 2.905,88 zł.

Dokonując oceny prawnej, Sąd wskazał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, bowiem zasadny okazał się podniesiony przez pozwanych zarzut przedawnienia roszczenia. Sąd przytoczył treść art. 118 k.c., zgodnie z którym jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Powód w piśmie z dnia 3 września 2018 r. podał, że po wypowiedzeniu umowy ustanawiającej limit umowa ta została zaewidencjonowana na odrębnym rachunku (...) o nazwie K. (...) Z..W..Kr.Odnawialnego i z tego tytułu domaga się zapłaty. W ocenie Sądu powyższe wskazuje, że do terminu przedawnienia należy stosować przepisy o elektronicznych instrumentach płatniczych, w tym art. 6 ustawy, a w konsekwencji dwuletni termin przedawnienia. Po skutecznym przerwaniu biegu przedawnienia poprzez wytoczenie sprawy I C 687/15 okres przedawnienia biegł od dnia 16 czerwca 2015 r. i zakończył się 17 czerwca 2017 r. Pozew został złożony w dniu 16 listopada 2017 r., a więc już po upływie biegu przedawnienia. Z tego powodu powództwo należało oddalić.

O kosztach należnych od powoda na rzecz strony pozwanej Sąd orzekł na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Powód wniósł apelację. Zaskarżając wyrok w całości, zarzucił:

1)  naruszenie art. 117 § 2 1 w zw. z art. 118 k.c. oraz w zw. z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że roszczenie powoda jest przedawnione z uwagi na zastosowanie dwuletniego terminu przedawnienia, podczas gdy załączone do akt dokumenty w postaci umowy, wypowiedzenia, wyciągu z ksiąg bankowych oraz wezwań do zapłaty, a także wyjaśnienia powoda przedstawione w pismach procesowych w sposób jednoznaczny pokazują, że przedmiotowe roszczenie dotyczyło umowy kredytu odnawialnego, do którego nie stosuje się dwuletniego terminu przedawnienia na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych,

2)  naruszenie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw poprzez przyjęcie, że w niniejszej sprawie ma zastosowanie dwuletni termin przedawnienia, o którym mowa w art. 6 ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych, podczas gdy powód dochodził swoich roszczeń z tytułu udzielonego limitu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, a nie karty kredytowej, do której wskazane przepisy miałyby zastosowanie.

Wskazując na powyższe, skarżący wniósł o zmianę wyroku i zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kwoty dochodzonej pozwem oraz zwrotu kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych. Ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Na rozprawie w dniu 20 listopada 2019 r. pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Orzeczenie Sądu I instancji odpowiada prawu, aczkolwiek słuszny jest zarzut skarżącego dotyczący nieprawidłowego zastosowania w przedmiotowej sprawie art. 6 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych, zgodnie z którym roszczenia z tytułu umowy o elektroniczny instrument płatniczy przedawniają się z upływem 2 lat.

Po pierwsze, wskazać należy, że roszczenia banku z umowy kredytu odnawialnego udzielonego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym jako związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się w terminie trzech lat (art. 118 k.c.). Stanowisko takie wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 października 2008 r., II CSK 212/08, a Sąd Okręgowy w całości je podziela. Ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych nie ma zatem w ogóle zastosowania do roszczeń dotyczących kredytu odnawialnego w ramach rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego. Co więcej, nawet odmienna ocena tej kwestii nie pozwoliłaby na zastosowanie w niniejszej sprawie art. 6 ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych, bowiem art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw stanowi, że do przedawnienia roszczeń z tytułu umów o elektroniczny instrument płatniczy powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy (tj. przed dniem 7 października 2013 r.) i nieprzedawnionych do tego czasu, stosuje się przepisy dotychczasowe. Tymczasem w przedmiotowej sprawie roszczenie – jak twierdzi sam powód – stało się wymagalne z dniem 30 grudnia 2013 r., a zatem powstało po dniu wejścia ww. ustawy w życie, co w konsekwencji oznacza, że ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych nie miałaby zastosowania.

Po drugie, co najistotniejsze, ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych straciła moc z dniem 7 października 2013 r. (vide: art. 38 ustawy z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw). Ustawa ta nie obowiązywała już w chwili wymagalności roszczenia, a zatem nie mogła być podstawą oceny prawnej dokonanej przez Sąd w przedmiotowej sprawie.

Z okoliczności sprawy, w tym z wyjaśnień powoda, wynika, że roszczenie pozwu stało się wymagalne (w związku z wypowiedzeniem pozwanym umowy) w grudniu 2013 r. Pozew natomiast został wytoczony w listopadzie 2017 r. Oczywiste jest zatem, że roszczenie uległo przedawnieniu, mając na względzie trzyletni termin przedawnienia z art. 118 k.c. Wskazać należy, że podnoszone przez powoda okoliczności związane z przerwaniem biegu terminu przedawnienia poprzez wytoczenie w dniu 13 listopada 2014 r. powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym (sygn. akt I C 687/15) nie zasługują na uwzględnienie. Postępowanie to po przekazaniu sprawy do postępowania zwykłego zostało bowiem umorzone postanowieniem z dnia 26 maja 2015 r. z uwagi na nieuzupełnienie braków formalnych. Wprawdzie w uchwale z dnia 21 listopada 2013 r., III CZP 66/13, Sąd Najwyższy stwierdził, że wytoczenie powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym zakończonym umorzeniem postępowania na podstawie art. 505 37 § 1 k.p.c. przerywa bieg terminu przedawnienia, jednakże Sąd Okręgowy rozpoznający apelację poglądu tego nie podziela. Stanowisko zaprezentowane w ww. uchwale budzi wątpliwości nie tylko tut. Sądu, ale też nie spotkało się z aprobatą innych sądów (zob. wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 16 września 2016 r., II Ca 635/16; wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 5 października 2017 r., III Ca 1086/17), a także przedstawicielami doktryny (zob. Partyk T. „Umorzenie postępowania w EPU. Glosa do uchwały SN z dnia 21 listopada 2013 r., III CZP 66/13”). W ocenie Sądu Okręgowego wytoczenie powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym, które zakończyło się umorzeniem postępowania wskutek nieusunięcia braków formalnych pozwu nie może skutkować przerwaniem biegu przedawnienia. Rozwiązanie proceduralne w postaci umorzenia postępowania na skutek nieusunięcia braków formalnych pozwu wniesionego w postępowaniu elektronicznym (art. 505 37 § 1 k.p.c.) było w zamyśle legislacyjnym równoznaczne ze zwrotem tego pozwu, który z uwagi na zasadę kontynuacji i etap postępowania nie był już możliwy. Tym samym nie jest zrozumiałe, dlaczego skutki nieusunięcia braków formalnych pozwu uniemożliwiające nadanie sprawie dalszego biegu akurat w elektronicznym postępowaniu upominawczym miałyby być oceniane inaczej niż w postępowaniu zwykłym.

Wykładnia systemowa pozwala na sformułowanie ogólnej zasady, że tylko prawidłowe z formalnego punktu widzenia wytoczenie powództwa może wywoływać skutki materialnoprawne, zaś każdy przypadek formalnego zakończenia postępowania (a więc zwrot pozwu, odrzucenie pozwu oraz umorzenie postępowania) prowadzi do nieistnienia skutku materialnoprawnego w postaci przerwania biegu przedawnienia tego roszczenia w trybie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. Natomiast brak szczególnej regulacji skutków umorzenia postępowania na podstawie art. 505 37 § 1 k.p.c. przemawia za odwołaniem się do zasad ogólnych. Takie ujęcie nie przeczy zasadzie kontynuacji postępowania elektronicznego, która znajduje pełne zastosowanie w razie uzupełnienia braków formalnych pozwu. Nie ma jednak żadnego racjonalnego uzasadnienia, by bierność powoda (i to w dodatku reprezentowanego przez profesjonalnego pełnomocnika) w postępowaniu elektronicznym wywoływała tak korzystne dla niego skutki.

Uznając zatem, że w niniejszej sprawie doszło do przedawnienia roszczenia, a wytoczenie powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym (umorzonym z uwagi na nieuzupełnienie braków formalnych) nie przerwało biegu terminu przedawnienia, Sąd II instancji doszedł do wniosku, że rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego oddalające powództwo jest prawidłowe. Z tego powodu, stosując art. 505 12 § 3 k.p.c., Sąd apelację oddalił. O kosztach procesu za II instancję rozstrzygnął natomiast na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, zasądzając od powoda jako strony przegrywającej sprawę na rzecz pozwanego K. S. kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.