Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 2996/19

Uzasadnienie do punktu 1 wyroku

Decyzją z dnia 27.05.2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. stwierdził, że K. K. pobrał nienależnie świadczenia za okres od 1.09.2016 do 30.09.2017, od 1.04.2018 do 31.05.2019 oraz jednorazowe świadczenie pieniężne za okres od 1.05.2019 do 31.05.2019 roku, w łącznej kwocie 28023,16 zł i zobowiązał wnioskodawcę do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za ww. okresy

Decyzja z aktach ZUS

Od powyższej decyzji wnioskodawca złożył odwołanie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny

K. K., urodzony (...), ma ustalone prawo do renty rodzinnej.

Wnioskodawca był słuchaczem Policealnej Szkoły Centrum (...) w Ł. od 1.09.2016 roku do 31.03.2017 roku i nie został promowany, został skreślony z listy słuchaczy. Nauka odbywała się co drugi weekend, przez dwa kolejne dni. Na 23 spotkania, wnioskodawca brał udział w 13, czyli w ponad połowie zajęć. Nie podszedł jednak do egzaminów końcowych semestralnych, dlatego nie został promowany i skreślony z listy słuchaczy.

Od 23.02.2017 roku, wnioskodawca był słuchaczem tej samej szkoły, ale na 26 spotkań, wziął udział tylko w 8. Nie podchodził do egzaminów bowiem nie czuł się na siłach. Został skreślony z listy słuchaczy z dniem z dniem 31.08.2017 roku.

Od 15.02.2018 roku, wnioskodawca ponownie był słuchaczem tej samej szkoły, na 21 spotkań brał udział w 8 zajęciach i został skreślony z listy słuchaczy z dniem 31.08.2018 roku.

Od 1.09.2018 roku wnioskodawca zapisał się do Szkoły policealnej (...) Ż. w Ł. ale nie był promowany i został skreślony z dniem 1.03.2019 roku. Nie poszedł na żadne zajęcia.

Centrum (...) posiada statut szkoły, zgodnie z którym gdy słuchacz nie uczęszczał na poszczególne obowiązkowe zajęcia edukacyjne, przewidziane w danym semestrze, w wymiarze co najmniej połowy czasu przeznaczonego na każde z tych zajęć, albo nie otrzymał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ocen uznanych za pozytywne w ramach wewnątrzszkolnego oceniania, albo nie przystąpił do egzaminu semestralnego, w dokumentacji przebiegu nauczania wpisuje się zamiast oceny klasyfikacyjnej, sformułowanie „nieklasyfikowany”. Słuchacze są informowani o zasadach klasyfikowania na pierwszych zajęciach.

Dowód: informacja ze szkoły k 31, frekwencja k 14-17

Wnioskodawca nie kwestionował informacji przysłanych przez szkołę.

Przesłuchanie wnioskodawcy k 38

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych
na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie zasługuje na uwzględnienie jedynie w części.

Jak wykazało postepowanie, wnioskodawca chodził na zajęcia w semestrze od 1.09.2016 do 1.03.2017 roku. Sąd uznał, że wnioskodawca miał zamiar kontynuować w tym semestrze naukę, jednak w ostateczności nie podszedł do egzaminów semestralnych i z tego powodu nie był klasyfikowany. Nie oznacza to jednak, że nie chodził do szkoły, a co za tym idzie pobierana wówczas renta rodzinna była mu należna.

Inaczej natomiast wyglądała sytuacja w pozostałym okresie. Wnioskodawca nie kwestionował, że zapisywał się do szkoły, ale nie uczestniczył w zajęciach, bądź chodził na nie zbyt rzadko. Nie podchodził również do jakichkolwiek egzaminów semestralnych. Oznacza to, że wnioskodawca w tych okresach nie zamierzał kontynuować nauki, a jedynie formalnie posiadał status ucznia.

Zgodnie z art. 84 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 138 ust. 1, 2, 4-6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, osoba która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Za nienależnie pobrane świadczenia uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub
w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania,

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy
o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3 lata, z zastrzeżeniem ust. 5.

W judykaturze utrwalił się pogląd, że celem zacytowanego powyżej art. 138 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS jest ochrona Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dlatego zwrot nienależnie pobranego świadczenia powinien obejmować wysokość kwoty, o którą fundusz ten został bezpodstawnie uszczuplony. Do istoty sporu o zwrot nienależnie wypłaconych świadczeń należy rozstrzygnięcie o tym, czy świadczenia zostały wypłacone, mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie do nich prawa albo wstrzymanie wypłaty w całości lub w części oraz czy osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania, albo też czy świadczenie zostało przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów lub w innym wypadku wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia. Pouczenie, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS jest przesłanką warunkującą obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia (wyr. SN z dnia 6 grudnia 2010 roku, II UK 149/10, LEX nr 786385). Pouczenie o okolicznościach, których wystąpienie w czasie pobierania świadczenia powoduje jego utratę, nie może odnosić się indywidualnie do pobierającego świadczenie, gdyż nie da się przewidzieć, które z różnorodnych okoliczności wystąpią u konkretnego świadczeniobiorcy. W tym sensie wystarczające jest przytoczenie przepisów określających te okoliczności. Jednakże pouczenie musi być na tyle zrozumiałe, aby pobierający świadczenie mógł je odnieść do własnej sytuacji.

Zgodnie z art. 68 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, renta rodzinna po przekroczeniu 16 roku życia przysługuje do czasu ukończenia nauki w szkole, nie dłużej jednak niż do 25 roku życia. Przesłanką wypłaty renty po ukończeniu 16 roku życia jest przedstawianie zaświadczeń o kontynuowaniu nauki.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca zamierzał faktycznie kontynuować naukę tylko w okresie 1.09.2016 – 1.03.2017 roku i dlatego Sąd, na podstawie art. 477 14 § 2 kpc, w punkcie 1 wyroku zmienił zaskarżoną decyzję ustalając, że wnioskodawca nie pobrał nienależnego świadczenia za ten okres oraz że nie zobowiązuje go do zwrotu świadczeń za ww. okres.

W pozostałym zakresie odwołanie podlegało oddaleniu, bowiem wnioskodawca nie zamierzał kontynuować nauki, a co za tym idzie pobrał nienależnie świadczenia z tytułu renty rodzinnej.

Dlatego odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 14 § 1 kpc.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. ZUS pouczając, że s trona może wnieść apelację do Sądu, który wydał zaskarżony wyrok w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem (art.369 § 1 k.p.c.). Termin o którym mowa w § 1 uważa się za zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła apelację do Sądu drugiej instancji (art.369 § 3).

Wypożyczyć akta ZUS