Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 grudnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2019 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z powództwa J. J.

przeciwko D. G. (1)

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanej D. G. (1) na rzecz powoda J. J. kwotę 8.450,56 zł (osiem tysięcy czterysta pięćdziesiąt złotych 56/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16.01.2019r. do dnia zapłaty.

2.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

3.  Nakazuje zwrócić pozwanej D. G. (1) kwotę 641,19 zł (sześćset czterdzieści jeden złotych 19/100) z tytułu niewykorzystanych zaliczek.

4.  Zasądza od pozwanej D. G. (1) na rzecz J. J. kwotę 217,47 zł (dwieście siedemnaście złotych 47/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Alina Kowalewska

S.. akt I C 1316/18

UZASADNIENIE

Powód J. J. w pozwie wniesionym w dniu 8.10.2018r. domagał się zasądzenia od pozwanej D. G. (1) kwoty 11.000zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wyjaśnił, że był poręczycielem kredytu zaciągniętego przez pozwaną w Banku Spółdzielczym w W. na remont lokalu mieszkalnego i w ramach udzielonego poręczenia spłacił zobowiązanie kredytowe w wysokości 32.000zł. Dochodzone roszczenie stanowi połowę spłaconego kredytu pomniejszoną o 5.000zł. które pozwana powodowi zwróciła.

Pozwana D. G. (1) nie uznała powództwa, wniosła o jego oddalenie i wyjaśniła, że kredyt zaciągnęła na prośbę i potrzeby powoda, który był w trudnej sytuacji materialnej bowiem musiał zapłacić zaległe alimenty wobec czego całą kwotę kredytu przekazała powodowi na jego wydatki. W toku procesu podała, że wobec konfliktów między stronami pozwana przekazała powodowi środki finansowe pochodzące z kredytu w zamian za opuszczenie jej mieszkania. Podniosła również , iż roszczenia powoda uległy przedawnieniu.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód J. J. i pozwana D. G. (1) pozostawali ze sobą w konkubinacie od 2003r. do przełomu 2009 i 2010r. W tym czasie prowadzili wspólnie handlową działalność gospodarczą i jedno gospodarstwo domowe w ramach, którego wspólnie gospodarowali dochodami i decydowali o wydatkach. Przeprowadzili gruntowny remont lokalu mieszkalnego będącego własnością pozwanej wydatkując kwotę 35.500zł Poza dochodami z handlu powód otrzymywał świadczenie z ubezpieczenia społecznego a pozwana w 2008r. wyjechała za granicę i tam pracowała zarobkowo. W trakcie trwania konkubinatu razem ze stronami mieszkał syn pozwanej K. G., który otrzymywał rentę rodzinną w kwocie 800zł i partycypował w kosztach utrzymania.

( dowód: przesłuchanie stron k.177-178, zeznania świadka K. G. k.117-118 i T. J. k.165, uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 20.11.2013r w sprawie I C 275/11 k.490-494)

W dniu 2.04.2008r. pozwana zawarła umowę kredytu mieszkaniowego budowlano-hipotecznego w Banku Spółdzielczym w W., na podstawie której otrzymała kredyt w kwocie 25.000zł wypłacony gotówkowo na okres 120 miesięcy to jest do 31.03.2018r. W §5 umowy zastrzeżono, że kredyt powinien być rozliczony rachunkami (fakturami) w wysokości co najmniej 30% kwoty kredytu zaś rozliczenie pozostałej części wypłaconego kredytu mogło nastąpić na podstawie oświadczenia kredytobiorcy o przeznaczeniu kredytu na cele wynikające z umowy kredytowej. Ten warunek umowy nie został przez kredytobiorcę spełniony, ale nie skutkowało to wypowiedzenia umowy, mimo że takie rozwiązanie przewidziane zostało w § 6 i 7 umowy. Poza hipoteką ustanowioną na nieruchomości pozwanej dodatkowym zabezpieczeniem spłaty kredytu było poręczenie udzielone przez powoda. Jako poręczyciel, powód z tytułu zobowiązań kredytowych zapłacił do banku kwotę 31.438,74zł, w tym 23.728zł kapitału oraz 7.710,74zł odsetek.

(dowód: umowa kredytowa k.45-47, harmonogram spłaty k.50-52, umowa poręczenia k.49, informacja z Banku Spółdzielczego w W. o wysokości spłaconych zobowiązań przez poręczyciela k.38, zeznania świadka J. K. k.117, przesłuchanie pozwanej k.178)

Uzyskane z kredytu pieniądze zostały przeznaczone w części na pokrycie kosztów remontu lokalu mieszkalnego pozwanej, w części na inne wydatki konkubentów, w części zaś na zobowiązania powoda.

W okresie po uzyskaniu kredytu w 2008r. strony zakupiły do remontu lokalu materiały na kwotę co najmniej 6.807,98zł, co wynika ze złożonych do akt sprawy I C 275/11 rachunków i faktur.

( dowód: kserokopie faktur i rachunków k.32, 36, 71-89, 124-132, 276 akt I C 275/11)

Powód w kwietniu 2008r. posiadał zadłużenie z tytułu alimentów na rzecz swojej córki J. B. w kwocie 8.206,22zł. Z tytułu kosztów egzekucyjnych w postępowaniu egzekucyjnym (...) prowadzonym z wniosku J. B. przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Giżycku A. K. (1) jego zobowiązania wynosiły 1.331,36zł. Należności te zostały przez powoda uregulowane a postępowanie egzekucyjne w sprawie Kmp 14/07 zostało umorzone na skutek wniosku wierzycielki z dnia 31.10.2008r.

(dowód: informacja komornika A. K. z dnia 10.05.2019r. i 16.05.2019r. k.102, 103 i 112, wykaz czynności w sprawie Kmp 14/07 k.182, zaświadczenie o dokonanych wpłatach k.183).

Sąd Rejonowy w Giżycku w sprawie I C 275/11 rozpoznawał powództwo D. G. (1) przeciwko J. J. o zapłatę kwoty 4.527,24zł z tytułu nieopłaconych kosztów utrzymania mieszkania oraz kwoty 9.042,70zł za zniszczenie mieszkania i wydanie przedmiotów urządzenia domowego bądź zapłatę kwoty 19.265zł i powództwo wzajemne J. J. przeciwko D. G. (1) o zapłatę kwoty 23.909,79zł z tytułu poniesionych nakładów na remont mieszkania i ustalenie, że jest on współwłaścicielem rzeczy, których wydania domagała się jego przeciwniczka. Wyrokiem z dnia 20.11.2013r. sąd zasądził od J. J. na rzecz D. G. (2) kwotę 4.840zł wraz z odsetkami jako odszkodowanie za zniszczenie mieszkania i zobowiązał do wydania odkurzacza marki Z. oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Z powództwa wzajemnego zasądził od D. G. (1) na rzecz J. J. kwotę 17.750zł wraz z odsetkami i oddalił powództwo w pozostałym zakresie. W wyniku apelacji D. G. (1) Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 22.01.2015r. zmienił wyrok sądu I instancji o tyle, że ponad zasądzoną kwotę w wyroku z dnia 20.11.2013r. na jej rzecz zsądził dodatkowo 660,41zł.

Oba sądy uznały, że strony żyły w konkubinacie prowadząc wspólne gospodarstwo a D. G. (1) nie wykazała by to ona sfinansowała w całości remont swego mieszkania. Sąd II instancji przyjmując, że punktem wyjścia do rozliczeń stron powinny być zasady dotyczące rozliczeń między właścicielem a posiadaczem zależnym pozostającym w dobrej wierze ocenił czynione nakłady jako użyteczne o wartości 35.500zł i uznał, że J. J. należy się zwrot połowy ich wartości, gdyż nakłady te zwiększają wartość nieruchomości D. G. (1).

(dowód: wyrok sądu z dnia 20.11.2013r. z uzasadnieniem k.484 i 490-494, wyrok sądu II instancji z dnia 22.01.2015r. wraz z uzasadnieniem k. 564 i 567-574)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda co do zasady znajduje podstawę w treści art.518 §1 pkt 1 kpc, który stanowi, że osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi. Również gdy swoje zobowiązanie na rzecz wierzyciela wykonał poręczyciel, dochodzi do wstąpienia tego ostatniego w prawa zaspokojonego wierzyciela do wysokości spełnionego świadczenia . Poręczyciel zyskuje w związku z tym roszczenie względem dłużnika, za którego wykonanie zobowiązania poręczył.

W sprawie poza sporem jest, że powód będąc poręczycielem spłacił dług pozwanej wobec Banku Spółdzielczego w W. w kwocie 31.438,74zł, w tym 23.728zł kapitału oraz 7.710,74zł odsetek. W ten sposób, co do zasady, wstąpił w prawa zaspokojonego wierzyciela do kwoty spełnionego świadczenia, to jest do 31.438,74zł.

Z uwagi jednak na sposób dysponowania gotówką otrzymaną w ramach udzielonego pozwanej kredytu, stosunki osobiste i majątkowe wynikające z trwającego między stronami w okresie od 2003r do prawie 2010r. konkubinatu, a także na wynik rozliczeń mający swoją podstawę w prawomocnym wyroku sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 20.11.2013r i Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 22.01.2015r. w sprawie I C 275/11 realizacja roszczeń powoda znajdujących podstawę prawną w art.518 kc byłaby nadużyciem prawa.

Zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Wykonywanie prawa podmiotowego w sposób sprzeczny z tymi kryteriami jest bezprawne i z tego względu nie powinno korzystać z ochrony jurysdykcyjnej. Norma zawarta w tym przepisie ma charakter wyjątkowy i znajduje zastosowanie gdy w inny sposób nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego a także wtedy gdy wykonywanie uprawnień wynikających z przepisów prawa nie może być akceptowane ze względu na zasady współżycia społecznego. Stosowanie art. 5 k.c. znajduje uzasadnienie w sytuacjach, gdy wydane rozstrzygnięcie, mimo że zgodne z prawem, musiałoby jednocześnie zostać negatywnie ocenione na podstawie norm pozaprawnych, regulujących zasady moralne funkcjonujące w społeczeństwie (wyrok SA w Warszawie z dnia 20.08.2013r. I ACa 343/13).

Oceniając roszczenie powoda zauważyć przede wszystkim należy, że część kredytu została zużyta na jego osobiste wydatki. Zdaniem sądu, powód ze środków kredytowych uregulował w niedługim czasie po zaciągnięciu kredytu przez pozwaną swój dług alimentacyjny , który wraz z kosztami postępowania egzekucyjnego wynosił 9.537,62zł. Wprawdzie z informacji i dokumentów przedstawionych przez egzekwującego dług komornika nie wynika, by kwota w tej wysokości została uiszczona organowi egzekucyjnemu, to jednak wniosek wierzycielki o umorzenie postępowania przy tak dużym zadłużeniu w sposób oczywisty przemawia za tym, że należność została uregulowania do rąk uprawnionej i to skutkowało wnioskiem o umorzenie egzekucji. Powód zresztą nie przeczył tym okolicznościom.

Ponadto powódka zawarła umowę kredytową w okresie kiedy strony żyły w konkubinacie i kontynuowały remont mieszkania powódki w sposób, który zdecydowanie podnosił jego wartość . Niewątpliwie środki uzyskane z kredytu były przeznaczone również na potrzeby remontowe. Przemawia za tym zbieżność czasowa zawarcia umowy i zakup materiałów budowlanych. Tylko z przedłożonych faktur wynika, że w 2008r. strony wydatkowały na ten cel co najmniej 6.807,98zł. W czasie zawierania umowy relacje między stronami były dobre wobec czego pieniądze pochodzące z kredytu zaspokajały potrzeby obu stron. Okoliczności te, w tym również wielkość czynionych nakładów oszacowanych na 35.500zł były przedmiotem prawomocnych ustaleń w sprawie I C 275/11. Z mocy prawomocnego wyroku z dnia 20.11.2013r w sprawie I C 275/11 powodowi zasądzono zwrot nakładów remontowych, finansowanych również z kredytu, w1/2 części to jest 17.750zł. W tej sytuacji żądanie zwrotu całości uiszczonej kwoty z tytułu kredytu byłoby w części ponownym rozliczeniem nakładów remontowych. Zważywszy na treść uzasadnienia pozwu, sam powód zdawał sobie sprawę z niesłuszności objęcia rozliczeniem całej kwoty spłaconej przez niego do banku bowiem wysokość roszczenia określił na poziomie ½ spłaconego długu.

Mając to na uwadze sąd uznał za słuszne roszczenie powoda do kwoty 8.450,56zł obliczone jako ½ spłaconego długu po uprzednim zbilansowaniu o kwotę 9.537,62zł przeznaczonej na spłatę zobowiązań alimentacyjnych powoda i o kwotę 5.000zł, którą zapłaciła pozwana i co strony przyznały.

Sąd nie podzielił stanowiska pozwanej, która twierdziła, że kredyt zaciągnęła na żądanie powoda, który był w trudnej sytuacji finansowej i całą kwotę kredytu przekazała powodowi na jego potrzeby. W zamian za to powód miał opuścić mieszkanie pozwanej bowiem stosunki osobiste między stronami były już w owym czasie bardzo napięte. Nie negując, że powód w 2008r. potrzebował pieniędzy na uregulowanie swoich długów, to w ocenie sądu, twierdzenia pozwanej są niewiarygodne. W 2008r. strony żyły jeszcze w konkubinacie inwestując razem w mieszkanie pozwanej. Wynika to, jak wyżej wskazano, ze złożonych faktur potwierdzających zakup materiałów na remont a także pośrednio z zeznań świadka K. G., syna pozwanej (k.118) oraz T. J. (k.165-166). Dopiero po uzyskaniu kredytu i wyjeździe pozwanej do pracy za granicę stosunki między stronami popsuły się na tyle, że pozwana w listopadzie 2010r. wystąpiła z pozwem o eksmisję. Zeznania świadków Ł. F. (k.117) i L. I. (k.117), którzy potwierdzają stanowisko pozwanej sąd oceniał z dużą ostrożnością, wszak świadkowie ci są rodzeństwem pozwanej. Przede wszystkim nie sposób dać wiary twierdzeniom pozwanej ponieważ postępowanie pozwanej w świetle jej wywodów byłoby nielogiczne i nieracjonalne. Trudno przyjąć za prawdziwe motywy decyzji pozwanej, która postanawia uzyskać kredyt zabezpieczony hipoteką na jej nieruchomości tylko i wyłącznie w interesie powoda, z którym już pozostaje w konflikcie, przy tym w żaden sposób, nie zabezpiecza swoich interesów w rozliczeniach z powodem. Zdaniem sądu, w istocie pozwana godzi się na przeznaczenie części kredytu na potrzeby powoda i nawet co do kwoty 1000euro i 1000zł spisuje z pozwanym stosowną umowę w dniu 3.02.2009r. nazwaną oświadczeniem (k.248 akt I C 275/11). Niewątpliwie oświadczenie tej treści nie miałoby sensu gdyby powód w tym czasie dysponował już całą kwotą pieniędzy uzyskaną z kredytu, jak twierdziła pozwana.

Sąd nie podzielił również stanowiska pozwanej podnoszącej zarzut przedawnienia roszczenia powoda. Powód zakończył spłatę kredytu zgodnie z harmonogramem 31.03.2018r. Wymagalność roszczenia w stosunku do pozwanej można więc liczyć najwcześniej od dnia 1.04.2018r. Stosownie do art. 118 kc jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Powód wniósł pozew do sądu 8.10.2018r. a więc sześcioletni termin przedawnienia nie upłynął.

Mając powyższe okoliczności na uwadze sąd na podstawie cytowanych wyżej przepisów orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach sąd rozstrzygnął na podstawie art.100kpc zasądzając je na rzecz powoda stosunkowo do wysokości uwzględnionego roszczenia. Po stronie powoda kosztami procesu jest uiszczona opłata sądowa -300zł zaś po stronie pozwanej wydatki w kwocie 58,81zł. Przy uwzględnieniu roszczenia powoda w 77% należy mu się zwrot kosztów w kwocie 217,47zł.

SSR Alina Kowalewska