Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 07 lutego 2019r.

Sąd Rejonowy w Świdnicy I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący SSR Maja Snopczyńska

Protokolant Małgorzata Nazarko

po rozpoznaniu w dniu 07 lutego 2019r. w Świdnicy

sprawy z powództwa E. D. i T. D.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A w W. na rzecz:

1) powoda E. D. kwotę 20.000,00 (dwadzieścia tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 02 maja 2016r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia;

2) powódki T. D. kwotę 20.000,00 zł (dwadzieścia tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 02 maja 2016r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz każdego z powodów kwoty po 4.600,00zł tytułem kosztów procesu w tym kwoty po 3.600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 1949/18

UZASADNIENIE

Powodowie T. D. i E. D. domagali się zasądzenia od strony pozwanej Towarzystwa (...) SA kwot po 20.000 zł dla każdego z nich wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 02 maja 2016 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia po śmierci M. B. oraz kosztów procesu wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych. W uzasadnieniu podali, że w dniu 25 października 2014 roku doszło do wypadku komunikacyjnego, wskutek którego śmierć poniósł M. B. – syn A. B., a wnuk T. D. i E. D.. Sprawca wypadku objęty był polisą OC, szkodę zgłoszono stronie pozwanej do likwidacji, która po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego odmówiła wypłaty zadośćuczynienia, wskazując, iż powodów nie sposób zaliczyć do najbliższej rodziny zmarłego. Powodowie T. i E. D. to dziadkowie zmarłego M. B. od strony matki. Po odejściu w 2002 roku ojca zmarłego P. B., który nie interesował się rodziną, unikał płacenia alimentów to dziadkowie przejęli część obowiązków związanych z wychowaniem M. i jego rodzeństwa. Zmarły utrzymywał stały kontakt z powodami, z uwagi na fakt, iż mieszkał blisko dziadków był u nich częstym gościem, zostawał u nich na noc. Po wyjeździe matki zmarłego i jego rodzeństwa do Szwecji wzajemna więź powodów i zmarłego wnuka stała się jeszcze mocniejsza, byli oni jedyną, najbliższą rodziną wnuka w kraju. Śmierć M. B. spowodowała depresję u powodów, pogorszenie ich stanu zdrowia, stali się oni apatyczni, miewają koszmary i stany długotrwałego zniechęcenia.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu i zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu strona pozwana przyznała, że w dacie wypadku skutkującego śmiercią M. B. sprawca wypadku posiadał u strony pozwanej obowiązkowe ubezpieczenie OC oraz że ponosi odpowiedzialność cywilną za skutki tegoż wypadku. Kwestionowała natomiast podstawę prawną i wysokość dochodzonego przez powodów zadośćuczynienia i wniosła o oddalenie powództwa w całości. Strona pozwana podała, iż sama śmierć członka rodziny nie stanowi wystarczającej podstawy do przyznania zadośćuczynienia, konieczne jest wystąpienie szkody niematerialnej, w odniesieniu do najbliższych członków rodziny, do których nie zalicza się dziadków.

W toku postępowania Sąd ustalił

następujący stan faktyczny:

W dniu 25 października 2014 r., około godziny 17.30 na skrzyżowaniu dróg publicznych między miejscowościami Ś. – B. – O. doszło do wypadku komunikacyjnego, wskutek którego śmierć poniósł M. B. – wnuk powodów T. D. i E. D..

W dniu zdarzenia pojazd sprawcy, w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, objęty był ochroną ubezpieczeniową udzieloną przez stronę pozwaną.

BEZSPORNE

Postanowieniem z dnia 16 lutego 2015 roku w sprawie sygn. (...) Komenda Powiatowa Policji w Ś. umorzyła śledztwo w sprawie wypadku komunikacyjnego z dnia 25 października 2014r. z uwagi na śmierć sprawcy wypadku.

DOWÓD postanowienie z dnia 16.02.2015r., sygn. akt (...) k 12-14

Strona pozwana w dniu 15 listopada 2016 roku odmówiła powodom wypłaty zadośćuczynienia.

DOWÓD: pismo strony pozwanej z dnia 15.11.2016r. – k. 53.

Powodowie i zmarły M. B. tworzyli zgodną, kochającą się rodzinę. Po opuszczeniu przez P. B. – ojca zmarłego – rodziny to powodowie stanowili dla wnuka oparcie i dawali mu poczucie bezpieczeństwa, a dziadek była dla niego wzorcem mężczyzny. Powodów ze zmarłym wnukiem łączyła silna więź emocjonalna, byli bardzo zżyci. Powodowie, po wyjeździe matki i rodzeństwa zmarłego do Szwecji stanowili dla niego najbliższą rodzinę. M. B. i powodowie bardzo często dzwonili do siebie, prawie codziennie się odwiedzali. Wnuk pomagał powodom i dbał o nich, wysyłał dziadkom kartki z podróży, przywoził pamiątki. Gdy był młodszy bardzo dużo czasu spędzał u powodów, nocował u nich, spędzał u dziadków wakacje. Powódka T. D., była dla wnuka jak druga mama, zapraszała go na obiady, dawała mu ciepło, którego potrzebował.

Kontakty pomiędzy powodami a wnukiem nie ustały pomimo osiągnięcia pełnoletności. Wnuk nadal często odwiedzał powodów, przyprowadzając do nich swoją dziewczynę M. J.. M. J. do chwili obecnej utrzymuje kontakt z powodami, odwiedza ich, przynosi kwiaty na dzień babci i dziadka, mówi do nich „babciu” i „dziadku”.

Po śmierci wnuka powodowie popadli w depresję. Powódka miała koszmary i problemy z zasypianiem, stała się apatyczna i zobojętniała, podupadła na zdrowiu, wycofała się z życia, stała się smutny. Powód po śmierci wnuka zaczął chorować na serce, miał problemy z zasypianiem, śniły mu się koszmary, czuł nie moc. Do chwili obecnej miewa stany zawieszenia, w których zamyka się w sobie i nie docierają do niego bodźce ze świata zewnętrznego. Pomimo upływu 4 lat od śmierci M. B. w mieszkaniu powodów nadal obecne są zdjęcia zmarłego, kartki i pamiątki, które od niego dostali. Często myślą o zmarłym i odwiedzają jej grób. W każdą rocznicę urodzin jest zamawiana mszę za zmarłego, spotyka się cała rodzina i znajomi, jest tort urodzinowy. Do tej pory nie pogodzili się z jego śmiercią.

DOWÓD: zeznania świadka M. J. – e protokół z dnia 07.02.2019r. k. 100-103 k;

zeznania powodów T. D. i E. D. – e protokół z dnia 07.02.2019r. k. 100-103

W tak ustalonym stanie faktycznym

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne.

Powodowie wnieśli o zasądzenie od strony pozwanej – jako ubezpieczyciela pojazdu sprawcy – zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych powodów w związku ze śmiercią wnuka M. B. w wypadku komunikacyjnym.

Dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd oparł się na przedłożonych przez stronę pozwaną dokumentach zgromadzonych w aktach szkodowych, albowiem autentyczności i zgodności treści tych dokumentów z rzeczywistym stanem rzeczy strony nie podważały, jak również nie ujawniły się okoliczności, które osłabiałyby zaufanie do ich wiarygodności. Ponadto, dokonując ustaleń faktycznych, Sąd oparł się także na treści zeznań złożonych przez świadka M. J. oraz powodów. Sąd pominął dowód z przesłuchania strony pozwanej wobec jej niestawiennictwa.

Zgodnie z art. 822§ 1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (§ 4).

W niniejszej sprawie bezspornym było, że pojazd sprawcy zdarzenia ubezpieczony był w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC u strony pozwanej.

Strona pozwana kwestionowała prawo powodów do ubieganie się o zadośćuczynienie z tytułu śmierci wnuka, podnosząc, iż powodowie nie zaliczają się do najbliższych członków rodziny zmarłego, o których mowa art. 446 § 4 k.c.

Zgodnie z treścią art. 446 § 4 k.c. Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Wskazać w tym miejscu należy na stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uzasadnieniu wyroku z dnia 01.06.2017 r., w sprawie o sygn. akt I CSK 595/16, które Sąd w tym składzie w całości podziela, a zgodnie z którym „o tym, kto jest najbliższy w rozumieniu art. 446 § 4 k.c., decyduje faktyczny układ stosunków pomiędzy określonymi osobami, a nie formalna kolejność pokrewieństwa, wynikając w szczególności z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego . Aby więc ustalić, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny nieżyjącego, sąd powinien stwierdzić, czy istniała silna i pozytywna więź emocjonalna pomiędzy dochodzącym tego roszczenia a zmarłym”. Dodatkowo powołać tu należy wyrok SN z 13.04.2005 r. (IV CK 648/04) w którym SN wskazał, że „W obowiązującym stanie prawnym nie istnieje legalna definicja pojęcia ‘rodziny’".

Zgodnie z treścią art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Natomiast art. 24 §1 kc stanowi, że ten czyje dobro osobiste zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne (…); na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jak wyżej wskazano przepisy te dają podstawę dla żądania powodów, o ile wykażą, iż na skutek deliktu zostało naruszone ich dobro osobiste i naruszenie to można poczytać jako krzywdę.

Wskazać w tym miejscu należy na stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uzasadnieniu do uchwały SN z 7 XI 2012r (III CZP 67/2012), które sąd w tym składzie w całości podziela, a zgodnie z którym „przez śmierć danej osoby zostaje (może zostać) naruszone własne dobro osobiste jej najbliższych, w postaci prawa do więzi rodzinnej oraz dopuszcza udzielenie ochrony na ogólnej podstawie art. 448 kc. Zadośćuczynienie jest w tym wypadku instrumentem umożliwiającym wyrównanie własnej szkody niemajątkowej osoby najbliższej”. Dodatkowo powołać tu należy wyrok SN z 15 III 2012r (I CSK 314/11, cyt. za LEX 1164718) w którym SN wskazał, że „prawo do życia w rodzinie i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi bowiem dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i 24 kc”

Mając na względzie powyższe odnosząc się do zgłoszonego w pozwie żądania w zakresie zadośćuczynienia Sąd uznał to żądanie za zasadne w całości, a mianowicie zasądził z tego tytułu na rzecz powodów od strony pozwanej kwotę po 20.000 zł dla każdego z nich.

Zasądzając przedmiotową kwotę Sąd miał na względzie szczególną sytuację powodów. W ocenie Sądu niezmiernie trudną jest sytuacja każdej osoby, która staje w obliczu nagłej i niespodziewanej śmierci osoby najbliższej. Już sama konieczność zaakceptowania utraty osoby najbliższej, dla większości osób jest procesem trudnym, bolesnym i długotrwałym. Podkreślić należy, że powodów i zmarłego łączyła silna więź, co wynika z zeznań powodów i przesłuchanego w sprawie świadka. Strona pozwana podniosła wprawdzie, że dziadków nie można uznać za najbliższych członków rodziny, bowiem do takowych zalicza się w pierwszej kolejności rodziców i rodzeństwo. Z zeznań przesłuchanego świadka jednoznacznie wynika, że powodowie byli ze zmarłym emocjonalnie bardzo związani. Świadek M. J. opisała wzajemne relacje pomiędzy wnukiem a dziadkami jako „niespotykane w naszym pokoleniu”. Podkreślenia wymaga, że o sile więzi pomiędzy powodami a zmarłym świadczy także okoliczność, że świadek M. J., która była dziewczyną zmarłego do chwili obecnej utrzymuje kontakt z powodami, którzy przecież są dla niej obcymi ludźmi – odwiedza ich, przynosi kwiaty na dzień babci i dziadka, mówi do nich „babciu” i „dziadku”. Takie okoliczności wskazują, że zmarły wnuk przed śmiercią utrzymywał z powodami bliskie kontakty i ich więź musiała być bardzo silna.

Istotnym jest także, że od wypadku, w wyniku którego zmarł M. B. upłynęły już 4 lat, a żałoba powodów trwała nadal. Upływ czasu skutkuje przy żałobie niepowikłanej wyciszeniem emocji, jednakże w przypadku powodów każde wspomnienie o zmarłym w dalszym ciągu wywołuje duże emocje. Zeznania powodów były spontaniczne, zauważyć można było u powodów silne przeżycia związane z tragiczną śmiercią wnuka. Po śmierci wnuka powodowie popadli w depresję. Powódka miała koszmary i problemy z zasypianiem, stała się apatyczna i zobojętniała, podupadła na zdrowiu, wycofała się z życia, stała się smutny. Powód po śmierci wnuka zaczął chorować na serce, miał problemy z zasypianiem, śniły mu się koszmary, czuł nie moc. Do dnia dzisiejszego nie potrafią oni poradzić sobie z traumą po śmierci wnuka, raz w tygodniu, czasem częściej odwiedzają jego grób i myślą o nim każdego dnia, w mieszkaniu obecne są zdjęcia zmarłego i pamiątki po nim.

Wobec powyższych okoliczności, Sąd uznał, iż odpowiednią, odczuwalną dla powodów sumą z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę będzie kwota po 20.000 zł.

Za zwłokę w zapłacie należności zgodnie z treścią art. 481 k.c. wierzycielowi przysługują odsetki w wysokości ustawowej liczone od daty wymagalności.
W niniejszej sprawie powodowie żądali odsetek od dnia 02.05.2016r i od tej daty odsetki zostały zasądzone.

W związku z powyższym na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 §1 k.c. zasądzono na rzecz powodów kwotę po 20.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 02 maja 2016 roku do dnia zapłaty (punkt I wyroku).

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. mając na względzie wynik procesu i koszty poniesione przez powodów. Powodowie ponieśli koszty opłaty od pozwu – po 1000 zł, koszty zastępstwa procesowego po 3600 zł (punkt II wyroku).