Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 370/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Katarzyna Powalska

Protokolant st. sekr. sąd. Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2019 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa G. R. i M. R. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa – (...) Zarządowi (...) w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów M. R. (1) i G. R. kwotę 71.892 (siedemdziesiąt jeden tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt dwa) złote tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 15 lutego 2019 roku do dnia zapłaty;

2.  umarza postępowanie w zakresie pozostałej cofniętej części pozwu;

3.  zasądza od Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...)
w B. solidarnie na rzecz powodów M. R. (1) i G. R. kwotę 2.665,50 (dwa tysiące sześćset sześćdziesiąt pięć 50/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego
w S. kwotę 1.455,36 (jeden tysiąc czterysta pięćdziesiąt pięć 36/100) złotych tytułem zwrotu poniesionych w toku procesu wydatków;

5.  nakazuje ściągnąć z zasądzonego solidarnie na rzecz powodów roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 1.098 (jeden tysiąc dziewięćdziesiąt osiem) złotych tytułem zwrotu poniesionych w toku procesu wydatków.

Sygn. akt I C 370/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 05 grudnia 2018 r. (data wpływu) powodowie G. i M. R. (2) wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego Skarbu Państwa- (...) Zarządu (...) kwoty 125.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu.

W uzasadnieniu żądań pozwu podnosili, że doznali szkody w postaci konieczności rewitalizacji akustycznej należącego do nich budynku mieszkalnego a nadto nastąpił spadek rynkowej wartości całej nieruchomości w związku z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania, w obrębie której znalazła się nieruchomość. W aspekcie zakresu rewitalizacji akustycznej wskazywali na koszty „zapewnienia szczelności okien, drzwi wejściowych, dachu, stropu oraz ścian” (pozew k. 3-5).

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego Skarbu Państwa- (...) Zarządu (...) w B. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od strony powodowej kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, (odpowiedź na pozew k. 29-37).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powodowie G. i M. R. (2) są właścicielami nieruchomości usytuowanej w miejscowości Ł., gmina Ł., powiat (...), województwa (...) w skład którego wchodzi działka nr (...) zabudowana domem mieszkalnym, dla której to nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta nr KW (...). Działka numer (...) w Ł. położona jest na terenach zabudowy letniskowej i rekreacyjnej. W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla miejsca położenia nieruchomości nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego, a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. Dla gminy Ł. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, którego ostatnie zmiany przyjęte zostały uchwałą Rady Gminy w Ł. nr (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 30 czerwca 2017 r. Pomimo, że studium nie jest źródłem prawa miejscowego, z uwagi na brak planu dla obszaru usytuowania nieruchomości informacje w nim zawarte są źródłem danych dotyczących zagospodarowania przestrzennego terenu, gdyż przy sporządzaniu planu ustalenia zawarte w studium są wiążące dla organów gminy, (dowód: wypis z rejestru gruntów k. 6, odpis zwykły księgi wieczystej k. 7, materiał fotograficzny k. 12-14, zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 10 maja 2019 r. 00:01:12-00:14:15 w zw. z k. 51-51v, opinia biegłego opinia biegłego K. N. (1) z załącznikami k 58-198, opinia uzupełniająca biegłego K. N. (1) k. 230-232).

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę nr XXIX/379/16 w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania , w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo- usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

§ 9. W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo- usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo- usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

§ 10. W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej, (dowód: zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 10 maja 2019 r. 00:01:12-00:14:15 w zw. z k. 51-51v, opinia biegłego opinia biegłego K. N. (1) z załącznikami k 58-198, opinia uzupełniająca biegłego K. N. (1) k. 230-232).

Działka zabudowana nr (...) położona jest przy drodze gruntowej nieutwardzonej, uzbrojona w energię elektryczną i wodociąg z przyłączami do nieruchomości. Ścieki socjalno-bytowe odprowadzane są do przydomowej oczyszczalni ścieków. Posesja w ramach zabudowy ogrodzona jest siatką metalową wraz z bramą uchylną bez automatyki. Na działce znajduje się budynek mieszkalny oddany do użytku w 2003 r. oraz zabudowa towarzysząca. Budynek mieszkalny jest to obiekt parterowy z podpiwniczeniem oraz poddaszem użytkowym. Powierzchnia zabudowy budynku wynosi 129 m2, powierzchnia użytkowa 187,9 m2, zaś powierzchnia mieszkalna 119,2 m2. Budynek posiada fundamenty monolityczne żelbetowe. Mury stanowi cegła ceramiczna, ocieplona 12 cm styropianem i otynkowana. Strop jest gęstożebrowy, ceramiczno-żelbetowy, (...), ocieplony styropianem. Dach ma konstrukcję drewnianą, dwuspadowy, pokryty dachówką. Elementy wykończeniowe stanowią: okładziny ścienne- farba dyspersyjna, glazura, posadzki i podłogi- terakota, panele podłogowe, stolarka okienna- okna PCV wymienione w 2008 r. Budynek posiada instalację elektryczną, wodociągową, kanalizacyjną w postaci przydomowej oczyszczalni ścieków, wentylację grawitacyjną oraz ogrzewanie w postaci kotła na olej opałowy, (dowód: zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 10 maja 2019 r. 00:01:12-00:14:15 w zw. z k. 51-51v, opinia biegłego opinia biegłego K. N. (1) z załącznikami k 58-198).

Stanowiąca własność powodów nieruchomość położona jest w obszarze ograniczonego użytkowania i zlokalizowana jest w podobszarze A. Wartość rynkowa zabudowanej nieruchomości w Ł. określonej jako działa nr (...) została określona w oparciu o średnią arytmetyczną skorygowanych cen transakcyjnych i wynosi 461.800 zł (465.900 +453.600 +417.800 +509.700 :4=461.800 zł). Ponieważ na wskazanym obszarze brak jest wystarczającej do porównań liczby obiektów, dla których jedyną różnicującą cechą jest występowanie bądź brak uciążliwości związanych z funkcjonowaniem lotnika, różnicę wartości działki zabudowanej wskaźnik procentowy zmiany cen określony na podstawie danych z lokalnego rynku nieruchomości, który dla podobszaru A wynosi 9,1 %. Oszacowana w ten sposób utrata wartości rynkowej nieruchomości wynosi 461.800 zł x 9,1 %= 42.000 zł (dowód: zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 10 maja 2019 r. 00:01:12-00:14:15 w zw. z k. 51-51v, opinia biegłego opinia biegłego K. N. (1) z załącznikami k 58-198, opinia uzupełniająca biegłego K. N. (1) k. 230-232).

Jak wynika z przeprowadzonych obliczeń, ściany konstrukcyjne oraz strop budynku na parterze powodów nie wymagają dodatkowych izolacji, wymagana jest ona natomiast dla połaci dachowej poddasza oraz otworów okiennych, co wiąże się jednocześnie z koniecznością zapewnienia właściwej wentylacji. W celu uzyskania pożądanego efektu podwyższonej izolacyjności akustycznej wzięta została pod uwagę konieczność przeprowadzenia prac ponadstandardowych, wykraczających poza przewidziane dla danego typu obiektów w okresie ich budowy. Przyjęto rozwiązania uwzględniające stan istniejący i jednocześnie zapewniające spełnienie wymagań akustycznych przy optymalizacji kosztów. Do określenia kosztów prac dostosowawczych została wykorzystana baza cenowa e - (...) za II kwartał 2019 r., a także inne publikacje branżowe, w tym informacje uzyskane od producentów, dostawców i wykonawców robót oraz w placówkach handlowych i serwisowych, z uwzględnieniem lokalnych cen rynkowych. W tym przypadku zastosowane zostało podejście kosztowe, w ramach którego stosuje się metodę kosztów otworzenia lub metodę kosztów zastąpienia. W niniejszym przypadku zastosowana została technika szczegółowa, a wynikiem obliczeń jest wartość odtworzeniowa nakładów bez uwzględnienia stopnia zużycia. Wynik końcowy uwzględniający koszt wymiany okien na okna PCV wraz z okapnikami, koszt położenia dodatkowej warstwy izolacji akustycznej jednej ze skośnych połaci dachu w postaci płyt gipsowo-kartonowych, montaż nawiewników okiennych oraz montażu wentylatorów oraz wartość robót mających zapewnić właściwy klimat akustyczny budynku mieszkalnego został oszacowany na kwotę 29.900 zł, (dowód: zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 10 maja 2019 r. 00:01:12-00:14:15 w zw. z k. 51-51v, opinia biegłego opinia biegłego K. N. (1) z załącznikami k 58-198, opinia uzupełniająca biegłego K. N. (1) k. 230-232, opinia uzupełniająca biegłego K. N. (1) k. 230-232 ).

W dniu 06 sierpnia 2018 r. powodowie G. R. i M. R. (1) wystosowali do pozwanego Skarbu Państwa- (...) Zarządu (...) w B. wezwanie do zapłaty, w którym wezwał pozwanego do zapłaty na rzecz powodów w terminie 7 dni od otrzymania pisma, kwoty 125.000 zł tytułem odszkodowania w związku ze zmniejszeniem wartości nieruchomości oraz tytułem odszkodowania obejmującego koszty niezbędne w celu modernizacji istniejących budynków mieszkalnych tak by spełniały wymagania techniczne określone w obszarze ograniczonego użytkowania, w podobszarze A, utworzonym na mocy Uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. Pismem z dnia 23 sierpnia 2018 r. pozwany nie uznał roszczeń powodów za zasadne i odmówił wypłaty żądnych kwot, (dowód: wezwanie do zapłaty k. 8-9, pismo pozwanego k. 10).

Sąd uznał wszystkie wyżej wymienione dokumenty za wiarygodne, przede wszystkim dokumenty urzędowe. Zostały sporządzone w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji, odpowiadając tym samym dyspozycji art. 244 § 1 k.p.c. Zgodnie z treścią art. 244 § 1 k.p.c., dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Dokumenty prywatne, a za takie uznać należy korespondencję wymienioną przez strony przed zawiśnięciem miedzy nimi sporu, zostały również uznane za wiarygodne. W postępowaniu cywilnym dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie - art. 245 k.p.c. Autentyczność dokumentów prywatnych i urzędowych oraz prawdziwość treści dokumentów urzędowych nie była kwestionowana przez żadną ze stron w oparciu o treść art. 232 k.p.c. w zw. z art. 252 k.p.c. i art. 253 k.p.c. Także Sąd nie znalazł podstaw do tego, aby uczynić to z urzędu. Tym samym okazały się one przydatne w sprawie, stając się podstawą powyższych ustaleń faktycznych. Okoliczność, że żadna ze stron nie kwestionowała treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy pozwoliła na potraktowanie tych kopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów. Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd oparł przede wszystkim na opinii biegłego sądowego K. N. (1) w zakresie, w jakim biegły oszacował utratę wartości nieruchomości powodów wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz w zakresie w jakim wskazał koszt nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego położonego na działce nr (...) w miejscowości Ł.. W ocenie sądu opinia sporządzona została w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty. Biegły wskazał, na czym oparł się wydając opinię, z jakich korzystali źródeł i jaką posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawił wnioski oraz w jaki sposób do nich doszedł. Sąd nie miał też wątpliwości co do tego, że biegły posiada kompetencje i doświadczenie potrzebne do wydania opinii w sprawie. Podkreślić należy, że biegły sądowy K. N. (1) sporządzał opinie w zbliżonych rodzajowo sprawach dotyczących obniżenia wartości nieruchomości w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania dla lotniska w Ł. (które nie były kwestionowane przez sądy obydwu instancji) oraz z kosztami nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego położonego na działce powódki w miejscowości Ł. gm. Ł., co pozwala uznać, że posiada on doświadczenie i wiedzę w przedmiocie objętym zakresem opinii w niniejszej sprawie.

Z przyczyn wyżej przedstawionych opinię biegłego sądowego K. N. (1) w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości wskutek stworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz kosztów nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego położonego na działce nr (...) w miejscowości Ł. należało uznać za w pełni wiarygodną i przydatną. W konsekwencji to właśnie opinia biegłego K. N. (1) stanowiła podstawę do dokonania w sprawie ustaleń istotnych z punktu widzenia jej rozstrzygnięcia. Biegły wyjaśnił w szczególności, a sąd te wyjaśnienia w pełni podziela, jakie okoliczności legły u podstaw dokonania opisanego w opinii oszacowania wartości nieruchomości oraz nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej. Wskazał z jakiej literatury fachowej korzystał przy sporządzaniu opinii. Biegły uzasadnił również przyjętą metodologię obliczeń. Wyjaśnił, z jakich przyczyn przyjęta przez niego metoda jest prawidłowa i prowadzi do uzyskania adekwatnych wyników. Biegły K. N. (1) wydając opinię dysponował aktualnymi danymi z zakresu obrotu nieruchomościami (m.in. z roku 2019), reakcji lokalnego rynku na wprowadzenie strefy ograniczonego użytkowania, jak również posiłkował się wyliczeniami i opracowaniami odnośnie kosztów nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego.

Podsumowując wskazać należy, że w ocenie sądu opinia biegłego K. N. (1) w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości powodów została sporządzona w sposób prawidłowy, z zachowaniem wszelkich zasad szacowania nieruchomości. W konsekwencji nie można jej postawić zarzutu, że nie jest przydatna dla poczynienia ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie. Opinia ta została opracowana przez osobę posiadającą kwalifikacje i wiedzę ze wskazanej wyżej dziedziny, specjalistę o wieloletnim doświadczeniu na polu praktyki i teorii. Stąd też jej istotny walor pomocniczy przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy. Przydatność w/w opinii wynika również z tego, iż odpowiada ona postawionej tezie dowodowej, a autor tej opinii jako osoba obca do stron niewątpliwie nie jest zainteresowany treścią rozstrzygnięcia, jakie zapadnie w niniejszej sprawie. Patrząc przez pryzmat pozostałego materiału dowodowego, uznanego za wiarygodny i spójny, znajdującego się w aktach sprawy, nie sposób kwestionować wywodów powyższej opinii, jej spójności i fachowości. Sąd nie znalazł ponadto żadnych podstaw, aby opinię tę zakwestionować z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesione powództwo G. R. i M. R. (1) okazało się częściowo zasadne.

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2008 roku Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami wynikającej z powyższej regulacji odpowiedzialności są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c, przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej, natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela, wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., lex 528219).

W niniejszej sprawie powodowie wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiącą ich własność nieruchomość, ponieśli szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z niej, a w konsekwencji - zmniejszeniu jej wartości. Dla nieruchomości powodów brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Z załączników graficznych oraz wykazu obrębów ewidencyjnych ze spisem działek wynika, że działki powodów znajdują się w podobszarze A. Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr (...)Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 roku w podobszarze A, na terenie którego usytuowana jest działka nr (...) uległo zmianie przez wprowadzenie ograniczeń dotychczasowego sposobu korzystania z niej. Powodowie nie mogą skutecznie dochodzić zaniechania imisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących im, wynikających z prawa własności, uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Ponadto z § 9 uchwały wynika, m.in. zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową. Podkreślenia przy tym wymaga, że wbrew twierdzeniom pozwanego, w niniejszej sprawie, nie można oceniać zasadności dochodzonego przez powodów roszczenia odszkodowawczego przez pryzmat ograniczeń w sposobie dotychczasowego korzystania ze stanowiącej własność powodów nieruchomości. Nieruchomość powodów należy badać więc pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania nieruchomości na cele, np. budownictwa i podlegają ocenie pod kątem spadku ich wartości.

Niewątpliwie zatem, wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia właścicieli do zmiany dotychczasowego jej przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania w obrębie którego usytuowana jest stanowiąca własność G. R. i M. R. (1) nieruchomość, powodowie doznali szkody obejmującej obniżenie wartości ich nieruchomości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 września 2009 r., I ACa 484/09, lex 756606, I Aca 772/09 z 17 czerwca 2010 r., lex 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., lex 503415). Wartość należącej do powodów nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego w Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, lex 756735). Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego rzeczoznawcy K. N., uwzględniając obliczony dla podobszaru A współczynnik utraty wartości Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa należących do powodów nieruchomości uległa obniżeniu o kwotę 42.000 zł.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powodów roszczeń - żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiącego ich własność budynku, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś., w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (zob. uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 r. w sprawie III CZP 68/01 – OSNC 2002, z 6., poz. 74).

Obowiązek naprawienia szkody po stronie pozwanej polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej, powstał z chwilą wyrządzenia powodowi szkody, tj. z chwilą wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...) Nr (...) kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligujący do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 września 2009 r., I ACa 484/09 lex 756606). Koszty związane z zapewnieniem w budynku mieszkalnym powodów właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem stref ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Usytuowany na należącej do powodów działce nr (...) budynek mieszkalny nie spełnia obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest poczynienie nakładów, których łączne koszty biegły określił na kwotę 29.892 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powodowie dotychczas nie poczynili, co jednak nie stoi na przeszkodzie w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia tych wydatków.

Trzeba pamiętać, że budynek powodów był wzniesiony w tradycyjnej technologii i przy użyciu dostosowanych do niej materiałów budowlanych. Trzeba także mieć na względzie, że zakres koniecznych do wykonania w tej mierze prac wynikał bezpośrednio z opinii biegłego K. N., który określając jedynie następczo wartość prac koniecznych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego w odniesieniu do budynku mieszkalnego usytuowanego na działce nr (...) przyjął rozwiązania uwzględniające stan istniejący w dacie sporządzania opinii, zapewniając spełnienie wymagań akustycznych, wynikających z opinii przy optymalizacji kosztów. Koszt rewitalizacji akustycznej będącego własnością powodów budynku biegły K. N. określił na sumę 29.892 zł.

Reasumując, wynikające z powyższych rozważań wnioski potwierdzają, że w sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powodów w postaci zmniejszenia wartości nieruchomości oraz konieczności poniesienia przez nich nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego. W związku z tym Sąd Okręgowy uznał, iż G. R. i M. R. (1) przysługuje odszkodowanie w łącznej wysokości 71.892 zł, obejmującej kwotę 42.000 zł, o którą zmniejszyła się wartość przedmiotowej nieruchomości na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego w Ł. oraz kwotę 29.892 zł stanowiącą koszt nakładów, jakie powodowie mają obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku. Powództwo w pozostałym zakresie podlegało oddaleniu. O odsetkach od zasądzonego roszczenia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., zasądzając je od dnia 15 lutego 2019 r. tj. dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu.

Mając na uwadze, iż powodowie cofnęli pozew ponad kwotę 71.892 zł Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie. Cofnięcie pozwu oznacza bowiem rezygnację z wszczęcie i przeprowadzenie postępowania. Wypełnione zostały zatem dyspozycje z art. 203 § 1 k.p.c. Sąd co do zasady związany jest cofnięciem pozwu. Obowiązany jest jednak zawsze dokonać oceny, czy w świetle zgromadzonego materiału procesowego czynności wymienione w art. 203 § 4 k.p.c. nie są sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub czy zmierzają do obejścia prawa. Dodać przy tym należy, że cofnięcie pozwu jest wyrazem prawa do dysponowania przedmiotem postępowania oraz przejawem odwołalności czynności procesowych. Skuteczne cofnięcie pozwu niweczy skutki zarówno procesowe, jak i materialnoprawne wywołane jego wniesieniem. Mając na uwadze powyższe praz fakt, iż cofnięcie pozwu przez powodów nie stoi w opozycji do zasad współżycia społecznego, nie jest również sprzeczne z prawem i nie zmierza do jego obejścia, Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w omawianym zakresie.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. i uwzględniając wynik postępowania i to że powodowie wygrali sprawę w 57 % zasądzono od pozwanego Skarbu Państwa-Szefa (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów M. R. (1) i G. R. kwotę 2.665,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu ( łączne koszty wyniosły 14.150 zł, z czego pozwany winien uiścić 8.065,50 zł, a poniósł 5400 zł, 8.065,50 – 5400 = 2.665,50 ). W oparciu o art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r . o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2019, poz. 785), Sąd nakazał pobrać od pozwanego Skarbu Państwa- (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 1.455,36 zł tytułem zwrotu części wydatków poniesionych w toku procesu ( łączne wydatki ze Skarbu Państwa wyniosły 2.553,36 zł).

Na podstawie art. 113 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r . o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał ściągnąć z zasądzonego solidarnie na rzecz powodów roszczenia na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 1.098 zł tytułem poniesionych w toku procesu wydatków.