Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie w VIII Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSO Hubert Gąsior (spr.)

Sędziowie: SO Wojciech Małek

SO Igor Tuleya

Protokolant: sekr. sąd. Seweryn Firaza, Monika Grzegorczuk, Aleksandra Jędral, Renata Wernicka;

w obecności Prokuratora: Stanisława Wieśniakowskiego, Bogumiły Knap;

po rozpoznaniu w dniach: 13-01, 17-03, 15-04, 03-06, 09-07, 19-08, 22-09- 2014 r., 09-12-2016 r. 10-01, 01-02-2017 r.

sprawy przeciwko Skarbowi Państwa, z wniosku A. M. (1), urodzonego (...) w T., syna A. i F., o odszkodowanie za wyrządzoną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania od dnia 17 lutego 2005 r. do dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie sygn. akt VIII Kop 12/08 Sądu Okręgowego w Warszawie.

Na podstawie art. 552 § 1 kpk i art. 554 § 2 kpk w zw. z art. 30 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 25 października 2013 r., poz. 1247 z późn. zm.)

orzeka

1.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz A. M. (1) 107.282,50 zł. (sto siedem tysięcy dwieście osiemdziesiąt dwa złote i pięćdziesiąt groszy) tytułem odszkodowania oraz 220.000 zł. (dwieście dwadzieścia tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia, przy czym obie wymienione kwoty z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

2.  w pozostałej części wniosek oddala;

3.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

SSO Wojciech Małek SSO Hubert Gąsior SSO Igor Tuleya

Sygn. akt VIII Ko 286/09

UZASADNIENIE

A. M. (1) wystąpił z wnioskiem o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie w sprawie sygn. VIII Kop 12/08 akt Sądu Okręgowego w Warszawie.

Tytułem odszkodowania wnioskodawca domagał się łącznej kwoty 6.210.444,33 zł. wskazując następujące podstawy faktyczne żądanego odszkodowania:

1)utrata dochodów z tytułu pełnienia funkcji Prezesa Zarządu (...) w latach 2005-2009 w wysokości 681.000 zł.; wynoszących 30.000 funtów szterlingów (dalej GBP) rocznie;

2)strata poniesiona z tytułu sprzedaży nieruchomości położonej w B. w łącznej kwocie 116.819 zł., wynikająca ze:

-sprzedaży tej nieruchomości poniżej jej wartości rynkowej,

-poniesienia kosztów transakcji sprzedaży tej nieruchomości (wynagrodzenie rzeczoznawcy, opłaty prawne i dodatkowe koszty),

-utraty ruchomości znajdujących się w sprzedanym domu wnioskodawcy;

3)koszty obrony poniesione przez wnioskodawcę w ramach postępowania w przedmiocie stwierdzenia prawnej dopuszczalności wydania, w łącznej wysokości 690.655,30 zł.;

4)koszty podróży rodziny wnioskodawcy do Polski, związane w utrzymywaniem z nim kontaktów w formie osobistych widzeń, w wysokości 13.620 zł.;

5)poniesione przez wnioskodawcę wydatki na zaspokojenie osobistych potrzeb w czasie jego osadzenia w areszcie śledczym w wysokości 7.450 zł.;

6)utracone korzyści z tytułu przewidywanego zysku w ramach transakcji obejmującej wznowienie w Polsce produkcji samolotu (...), sprzedaży ulepszonej technologii produkcji tego samolotu kontrahentowi irańskiemu, w wysokości 4.700.900 zł.

Z tytułu zadośćuczynienie wnioskodawca domagał się kwoty 2.000.000 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lutego 2005 r. na Lotnisku (...) zatrzymany został A. M. (1) – obywatel Wielkiej Brytanii oraz Iranu. Powodem zatrzymania w/w był fakt, iż był on poszukiwany przez władze USA, które za pośrednictwem I. wystąpiły o zastosowanie aresztu ekstradycyjnego. W Stanach Zjednoczonych Ameryki wobec A. M. (1) wydany został nakaz jego aresztowania za popełnienie przestępstw określonych w tytule 50 Kodeksu Stanów Zjednoczonych § 1705 (b) (k. 21-22, k. 63-71 akt V Ds73/05).

W dniu 18 lutego 2005 r. wnioskodawca ustanowił adw. A. P. swoim obrońcą w postępowaniu ekstradycyjnym (k. 28 akt V Ds. 73/05).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 18 lutego 2005 r. sygn. XVIII Kp 48/05 A. M. (1) został tymczasowo aresztowany na czas 20 dni, tj. do dnia 8 marca 2005 r. O zastosowanym środku zapobiegawczym powiadomiono przedstawicielstwa dyplomatyczne Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Islamskiej Republiki Iranu. Wnioskodawca został osadzony w Areszcie Śledczym W. (...) (k. 4-11, k. 16-17 akt XVIII Kp 48/05, k. 36-44, k. 48 akt V Ds. 73/05).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 7 marca 2005 r. sygn. XVIII Kp 59/05 przedłużono tymczasowe aresztowanie A. M. (1) do dnia 16 maja 2005 r. (k. 96 akt XVIII Kp 59/05). Orzeczenie to zostało zmienione postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 kwietnia 2005 r. sygn. II AKz 168/05 w ten sposób, że tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy przedłużone zostało do dnia 18 kwietnia 2005 r. (k. 167-169 akt XVIII Kp 59/05).

W dniu 13 kwietnia 2005 r. do Sądu Okręgowego w Warszawie wpłynął wniosek Prokuratora Okręgowego w Warszawie o wydanie opinii w przedmiocie wniosku Departamentu Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych Ameryki o wydanie A. M. (1) oraz o przedłużenie do dnia 16 lipca 2005 r. tymczasowego aresztowania (k. 3-7 akt VIII Kop 12/08, pierwotna sygn. XVIII Kop 27/05)

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 kwietnia 2005 r. sygn. XVIII Kop 27/05 przedłużono tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy do dnia 18 maja 2005 r. (k. 14-15 akt VIII Kop 12/08).

W dniu 26 kwietnia 2005 r. A. J. – siostra A. M. (1) udzieliła pełnomocnictwa adw. B. G. – działającemu w imieniu (...), W. D., W. J. i (...) Spółka Komandytowa do prowadzenia sprawy A. M. (1) w Polsce. Natomiast w dniu 2 maja 2005 r. wnioskodawca udzielił w/w adwokatowi pełnomocnictwa do prowadzenia jego sprawy karnej – ekstradycyjnej (k. 84-85 i k. 94 akt VIII Kop 12/08).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 czerwca 2005 r. sygn. XVIII Kop 27/05 tymczasowe aresztowanie A. M. (1) przedłużono do dnia 31 sierpnia 2005 r. (k. 168 akt VIII Kop 12/08). Orzeczenie to zostało utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 lipca 2005 r. sygn. II AKz 347/05 (k. 202-204 akt VIII Kop 12/08).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2005 r. sygn. XVIII Kop 27/05 przedłużono tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy do dnia 31 października 2005 r. (k. 292 akt VIII Kop 12/08).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 października 2005 r. przedłużono tymczasowe aresztowanie A. M. (1) do dnia 30 listopada 2005 r. (k. 429 akt VIII Kop 12/08). Następnie postanowieniem z dnia 7 listopada 2005 r. tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy przedłużono do dnia 30 grudnia 2005 r. (k. 490 akt VIII Kop 12/08).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 8 grudnia 2005 r. tymczasowe aresztowanie A. M. (1) przedłużono do dnia 1 marca 2006 r. (k. 522 akt VIII Kop 12/08).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 2 lutego 2006 r. sygn. akt XVIII Kop 27/05 uznano za prawnie dopuszczalne wydanie ściganego A. M. (1) Stanom Zjednoczonym Ameryki. Przedłużono tez tymczasowe aresztowanie w/w do dnia 2 sierpnia 2006 r. (k. 813i k. 829-832akt VIII Kop 12/08).

W czasie trwania tymczasowego aresztowania A. M. (1) udzielił pełnomocnictwa adw. I. W. do reprezentowania go przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka oraz ewentualnych późniejszych postępowaniach w związku ze złożoną na podstawie art. 34 Konwencji skargą przeciwko Polsce (k. 1003-1004 akt VIII Kop 12/08).

Postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 marca 2006 r. sygn. II AKz 111/06 uchylono postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 2 lutego 2006 r. w przedmiocie stwierdzenia prawnej dopuszczalności wydania A. M. (1) Stanom Zjednoczonym Ameryki i przekazano sprawę Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Sąd Apelacyjny orzekł też o dalszym stosowaniu tymczasowego aresztowania A. M. (1) (k. 1044-1051 akt VIII Kop 12/08).

W dniu 24 maja 2006 r. A. M. (1) udzielił adw. K. B. pełnomocnictwa do reprezentowania go przed sądami wszystkich instancji, urzędami i innymi instytucjami (k. 1037 akt VIII Kop 12/08).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 24 lipca 2006 r. sygn. XVIII Kop 4/06 przedłużono tymczasowe aresztowanie A. M. (1) do dnia 2 listopada 2006 r. (k. 1465 akt VIII Kop 12/08 uprzednia sygn.. akt XVIII Kop 4/06). Postanowienie to poddane zostało kontroli odwoławczej i utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 sierpnia 2006 r. sygn. II AKz 385/06 (k. 1561-1563 akt VIII Kop 12/08).

W dniu 1 września 2006 r. do akt sprawy, za pośrednictwem Prokuratora Okręgowego w Warszawie, wpłynęło pismo Ambasady Stanów Zjednoczonych Ameryki informujące iż władze USA odstępują od wniosku o ekstradycję A. M. (1) w oparciu o zarzuty z pkt 2, 3 i 5 aktu oskarżenia i podtrzymują wniosek o ekstradycję w/w w oparciu o zarzuty z pkt 1 i 4 aktu oskarżenia (k. 1603-1605 akt VIII Kop 12/08).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 23 października 2006 r. przedłużono tymczasowe aresztowanie A. M. (1) do dnia 2 stycznia 2007 r. (k. 1752-1753 akt VIII Kop 12/08). Orzeczenie to zostało utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 listopada 2006 r. sygn. II AKz 595/06 (k. 1904 – 1907 akt VIII Kop 12/08).

Pismem z dnia 31 października 2006 r. A. M. (1) poinformował Sąd o odwołaniu pełnomocnictwa udzielonego adw. A. P. (k. 1846 akt VIII Kop 12/08). Z kolei adw. B. G. pismem z dnia 17 listopada 2006 r. poinformował o wypowiedzeniu A. M. (1) pełnomocnictwa do obrony w postępowaniu ekstradycyjnym (k. 1902 akt VIII Kop 12/08).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2006 r. sygn. akt XVIII Kop 4/06 stwierdzono prawną niedopuszczalność wydania A. M. (1) Stanom Zjednoczonym Ameryki, a także uchylono tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy. Tego samego dnia wystawiono nakaz zwolnienia A. M. (1) z Aresztu Śledczego W. (...) (k. 2106-2107, k. 2146-2165 akt VIII Kop 12/08).

W dniu 14 grudnia 2006 r. A. M. (1) został zwolniony z aresztu (k. 2117-2178 akt VIII Kop 12/08).

Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2006 r. zaskarżone zostało przez prokuratora. A. M. (1) w dniu 6 kwietnia 2007 r. udzielił adw. K. D. pełnomocnictwa do obrony w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie (k. 2332 akt VIII Kop 12/08).

Sąd Apelacyjny w Warszawie po rozpoznaniu zażalenia prokuratora postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2007 r. sygn. akt II AKz 171/07 uchylił zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2006 r. i przekazał sprawę Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (k. 2355-2362 akt VIII Kop 12/08).

Pismem z dnia 4 września 2007 r. A. M. (1) poinformował Sąd Okręgowy w Warszawie o wypowiedzeniu pełnomocnictwa udzielonego adw. K. D. do reprezentowania go w postępowaniu związanym z żądaniem ekstradycji przez USA (k. 2406-2407 akt VIII Kop 12/08).

W dalszym toku postępowania Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z dnia 10 grudnia 2007 r. sygn. VIII Kop 48/07 umorzył postępowanie w sprawie o wydanie ściganego A. M. (1) Stanom Zjednoczonym Ameryki (k. 21512152 akt VIII Kop 12/08 poprzednia sygn.. VIII Kop 48/07). Sąd Apelacyjny w Warszawie po rozpoznaniu zażaleń prokuratora oraz obrońcy ściganego – postanowieniem z dnia 15 stycznia 2008 r. uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania (k. 2586-2588 akt VIII Kop 12/08).

Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2008 r. sygn. VIII Kop 12/08 Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził prawną niedopuszczalność wydania A. M. (1), Stanom Zjednoczonym Ameryki. Postanowienie to uprawomocniło się bez zaskarżenia z dniem 6 stycznia 2009 r. (k. 2798-2815 akt VIII Kop 12/08).

Minister Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej postanowieniem z dnia 12 marca 2009 r. sygn. PR III Oz 169/05/E odmówił wydania A. M. (1) organom wymiaru sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych Ameryki (k. 2846-2847 akt VIII Kop 12/08).

A. M. (1) przez cały czas tymczasowego aresztowania osadzony był w Areszcie Śledczym W. (...). W trakcie pozbawienia wolności przebywał w małej, przepełnionej celi trzy lub czteroosobowej. Współwięźniowie, z którymi wnioskodawca osadzony był w jednej celi byli pospolitymi przestępcami. Jeden ze współosadzonych z którymi wnioskodawca przebywał w celi był człowiekiem, co najmniej niezrównoważonym psychicznie, który rozbił sobie głowę o ścianę. Powodowało to u wnioskodawcy obawy o własne bezpieczeństwo. W trakcie tymczasowego aresztowania A. M. (1) przebywał też w jednej celi ze współosadzonym, który był brudny, zapuszczony i w ogóle nie dbał o higienę, a swoje potrzeby fizjologiczne załatwiał na środku celi. Powodowało to, że mimo zimy, w celi musiały być ciągle otwarte okna, bo inaczej po prostu nie dało się wytrzymać. Dotkliwe dla wnioskodawcy były także panujące w areszcie złe warunki bytowe i higieniczne, tj. brudne materace, poduszki i prześcieradła, z których zmuszony był korzystać. Trudny dla niego do zaakceptowania był również fakt, iż toaleta w żaden sposób nie była oddzielona od reszty celi, tak, że niemożliwym było załatwienie swoich potrzeb fizjologicznych bez poczucia zażenowania i wstydu. Dotkliwym problemem dla A. M. (1) była także bariera językowa. Nie znając bowiem języka polskiego nie mógł się porozumieć ze współosadzonymi, a zdarzały się problemy z porozumieniem z funkcjonariuszami Służby Więziennej i lekarzami. Przebywając w areszcie śledczym wnioskodawca, przy każdym widzeniu, poddawany był drobiazgowym przeszukaniom połączonym z koniecznością rozbierania się do naga. Na skutek takich działań miał on poczucie, że traktowany jest jak terrorysta (zeznania wnioskodawcy – k. 491v-492, k. 521v-522v; zeznania świadka D. M. k. 363-366, k. 584v).

Przed tymczasowym aresztowaniem A. M. (1) pomagał swemu synowi, który był studentem oraz siostrze, która wychowywała dwoje dzieci, w tym jedno z porażeniem mózgowym. Natomiast w trakcie pozbawienia wolności wnioskodawca sam zmuszony był korzystać z pomocy i wsparcia swojej siostry i syna. Powodowało to u niego dojmujące poczucie, że stał się ciężarem dla swojej rodziny. Cierpienia wnioskodawcy potęgował również fakt, iż po śmierci swojej matki (zmarła w styczniu 2005 r.), będąc pozbawionym wolności nie mógł zająć się swoim ojcem, który miał wówczas 76 lat (zeznania wnioskodawcy – k. 522v).

W areszcie śledczym A. M. (1) cierpiał okresowo na dolegliwości w postaci biegunki, hemoroidów, żylaków odbytu z krwawieniem, alergii, zaburzeń snu, bólu ramienia (zeznania wnioskodawcy – k. 521v-522, zeznania świadka D. M. – k. 365; książka zdrowia osadzonego).

W trakcie tymczasowego aresztowania A. M. (1) w areszcie odwiedzali go: D. M. (2) – jego ówczesna narzeczona, L. M. – syn, J. A. – siostra, A. M. (2) – ojciec, L. W. – była żona, a także obrońcy oraz przedstawiciele dyplomatyczni Wielkiej Brytanii i Iranu (zeznania wnioskodawcy – k. 489, akta osobowe – część A, zeznania D. M. (2) k. 363-366, k. 584v).

Po uchyleniu tymczasowego aresztowania A. M. (1) wrócił do Wielkiej Brytanii. Nie mając domu, ani środków do życia (o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia) zamieszkał u swojej siostry (zeznania wnioskodawcy k. 522v). Trauma spowodowana tymczasowym aresztowaniem oraz trudna sytuacja w jakiej znalazł się po zwolnieniu z aresztu, odbiły się na psychice A. M. (1). Cierpiał on na zaburzenia adaptacyjne, co objawiało się tym, iż stał się nerwowy, lękliwy, stronił od ludzi i w konsekwencji przeszkadzało mu w społecznym funkcjonowaniu i działaniu. Ten stan psychiczny sprawił, że A. M. (1) nie był w stanie zająć się niczym konstruktywnym, aż do października 2007 r. kiedy to rozpoczął studia (zeznania wnioskodawcy – k. 522 i k. 523v; zeznania świadka D. M. k. 363-364 i k. 366; opinia biegłego lekarza psychiatry k. 622-628).

Przed tymczasowym aresztowaniem A. M. (1) na stałe zamieszkiwał w Wielkiej Brytanii, gdzie pracował jako Prezes Zarządu spółki (...), której był również jedynym udziałowcem. Spółka ta została zarejestrowana w dniu 9 stycznia 2003 r. w Rejestratorze Spółek Anglii i Walii, pod nr (...) (k. 161-162). Kapitał zakładowy spółki dzielił się na 100 udziałów, o łącznej wartości 100 GBP. Wszystkie udziały w spółce objął A. M. (1). Dyrektorem w/w spółki został A. M. (1), a sekretarzem spółki został R. G. (k. 171-174).

Od czasu zawiązania do początku 2005 r. sytuacja finansowa wymienionej spółki była dobra. W okresie od dnia 28 lutego 2003 r. do dnia 28 lutego 2005 r. na rachunek (...) Ltd. prowadzonym przez L. Bank wpłynęła kwota 507.779,48 GBP. W tym czasie też z wymienionego rachunku tejże spółki dokonano łącznych wypłat w kwocie 506.779,54 GBP (k. 178). Roczny dochód spółki w tym okresie wynosił około 30.000 GBP (zeznania wnioskodawcy – k. 489).

Pełniąc funkcję Prezesa Zarządu (...) Ltd. A. M. (1) zarabiał początkowo 1.000 – 2.000 GBP miesięcznie, a następnie ponad 2000 GBP miesięcznie. Zatrudnienie w wymienionej spółce było jedynym źródłem utrzymania wnioskodawcy. Przed tymczasowym aresztowaniem czynił on oszczędności rzędu 125 GBP miesięcznie i w momencie pozbawienia go wolności kwota posiadanych przez niego oszczędności wynosiła maksymalnie 3.000 GBP (zeznania wnioskodawcy – k. 488v-489).

W dniu 30 stycznia 2005 r. pomiędzy (...) reprezentowanym przez H. S., a P. S. (1) reprezentowaną przez jej dyrektora wykonawczego A. M. (1) zawarte zostało porozumienie dotyczące współpracy związanej z projektem dotyczącym samolotu typu M. (...). Zawarte porozumienie zobowiązywało (...) do :

1)przekazania (...) tytułu własności tego projektu na zasadzie wyłączności dla Iranu i Zatoki P.;

2)dostarczenia i przekazania (...) dokumentacji technicznej z zakresu projektowania, budowy, narzędzi i sprzętu potrzebnych do produkcji;

3)przekazania 11 kadłubów, ogonów i par skrzydeł samolotu M. (...);

4)przekazania systemów, podwozia oraz foteli i części zapasowych do 11 samolotów oraz 33 silników;

5)umożliwienie szkolenia irańskich specjalistów w Polsce.

Zawarte porozumienie zobowiązywało nadto (...) do zaproponowania ceny oraz kosztów realizacji każdego ze wskazanych punktów porozumienia, przy czym ostateczna wersja propozycji miała zostać przesłana do (...) do dnia 19 lutego 2005 r.

(...) z kolei w zawartym porozumieniu zobowiązał się do wysłania do Polski ekipy specjalistów w celu dokonania oceny skonstruowanych skrzydeł i kadłubów oraz otrzymania dokumentacji technicznej. Przy czym zawarcie umowy uzależnione zostało od dokonanej przez tych specjalistów oceny. (...) zobowiązał się najpóźniej w terminie do dnia 9 kwietnia 2005 r. poczynić niezbędne kroki w celu wysłania do Polski ekipy fachowców technicznych i utworzyć przed ich wylotem rachunek powierniczy w oparciu o który miały być dokonywane następne posunięcia (k. 65-67, k. 262-264).

Projekt umowy pomiędzy (...), a (...) został sporządzony. Z treści tego projektu wynikało, iż (...) zobowiązany był dostarczyć kontrahentowi 11 częściowo ukończonych samolotów (...), prawa do produkcji tego samolotu oraz dokumenty projektowe, produkcyjne, dokumenty narzędzi i sprzętu potrzebnych do produkcji tego samolotu. (...) zobowiązany zaś był do zapłaty na rzecz swego kontrahenta kwoty 900.000 USD, przy czym kwota 225.000 USD miała zostać zapłacona przelewem telegraficznym w chwili podpisania umowy (k. 194-197).

W tym czasie, tzn. w okresie bezpośrednio poprzedzającym aresztowanie A. M. (1), właścicielem praw do produkcji samolotu M. (...), jego podzespołów oraz linii produkcyjnej do produkcji tego samolotu była spółka (...) , której udziałowcami byli A. R. (1), G. F. i S. H. (zeznania świadka A. R. (1) k. 1017-1021, k. 1175-1179).

Przed tymczasowym aresztowaniem A. M. (1) reprezentując spółkę (...) Ltd. prowadził negocjacje z A. R. (1) reprezentującym spółkę (...) dotyczące zakupu praw do produkcji samolotu M. (...), jego wyprodukowanych już podzespołów i linii produkcyjnej. Wnioskodawca planował prawa do produkcji samolotu M. (...), wyprodukowane podzespoły tego samolotu oraz linię do jego produkcji zakupić za kwotę około 300.000 USD. Następnie A. M. (1) nabyte prawa i urządzenia sprzedać (...) za kwotę 900.000 USD. Drugą linię produkcyjną samolotu M. (...) wnioskodawca chciał uruchomić w M.. Powyższe negocjacje prowadzone były telefonicznie, negocjatorzy korespondowali ze sobą również za pośrednictwem poczty elektronicznej (zeznania świadka A. M. (1)k. 489v, k. 491). A. M. (1) i A. R. (1) po raz ostatni nawiązali ze sobą kontakt w dniu 7 lutego 2005 r. Do tego momentu nie zostały pomiędzy nimi ustalone żadne istotne warunki negocjowanej umowy. Nie ustalili oni ceny, sposobu zapłaty, terminu zawarcia umowy (zeznania A. R. (1) – k. 1017-1021, k. 1175-1179). Na dzień 25 lutego 2005 r. planowane było dokonanie przez dwóch specjalistów z Iranu oceny stanu technicznego wyprodukowanych już kadłubów, skrzydeł, silników i innych części do samolotów M. (...), które miały być przedmiotem umowy pomiędzy (...), a (...), a wcześniej miały być zakupione przez spółkę wnioskodawcy od (...). Tymczasowe aresztowanie A. M. (1) w dniu 17 lutego 2005 r. spowodowało, że do planowanej wizyty tych specjalistów nie doszło. Po dniu 7 lutego 2005 r. A. M. (1) i A. R. (1) nie kontaktowali się już ze sobą i negocjowana przez nich umowa nie została zawarte (zeznania wnioskodawcy k. 491; mail – k. 209; zeznania A. R. (1) k. 1017-1021, k. 1175-1179).

W trakcie tymczasowego aresztowania A. M. (1) spółka (...) Ltd nie prowadziła działalności gospodarczej i nikt się sprawami spółki nie zajmował, co skutkowało jej wykreśleniem z rejestru. Pismem bowiem z dnia 15 lutego 2006 r. organ rejestrowy spółek w Wielkiej Brytanii zwrócił się do władz spółki (...) Ltd. z propozycją wykreślenia w/w spółki z rejestru w związku z niezłożeniem raportów rocznych za lata 2005-2006 oraz sprawozdań finansowych za okresy kończące się 31 stycznia 2004 r. i 31 stycznia 2005 r. (k. 352). Następnie z dniem 26 września 2006 r. spółka (...) Ltd została wykreślona z rejestru i rozwiązana na podstawie ustępu 652 brytyjskiej ustawy o spółkach (k. 179-182). Z chwilą rozwiązania spółki (...) Ltd., zgodnie z ust. 654 ustawy o spółkach, cały jej majątek i prawa przez nią nabyte przed rozwiązaniem, stały się mieniem nieobjętym (bona vacantia) i przeszły na własność Korony Brytyjskiej (opinia biegłego z zakresu prawa spółek obowiązującego w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej – k. 711-716).

Za obronę w postępowaniem ekstradycyjnym A. M. (1) zapłacił następujące kwoty:

1)na rzecz (...) W. D., W. J. i (...).k – w dniu 10-06-2005 r. kwotę 5.000 Euro; w dniu 22 września 2005 r. kwotę 7.840 Euro; w dniach 13-01-2006 r. i 20-02-2006 r. kwotę 22.994,82 Euro; w dniu 12-11-2007 r. kwotę 43.177,24 Euro, czyli łącznie 79.012,06 Euro za sprawę związaną z ekstradycją (k. 57);

2)na rzecz adw. D. L. – kwotę 56.162,51 Euro w związku z wnioskiem USA o ekstradycję z Polski (k. 58, k. 259-260);

3)na rzecz Kancelarii Adwokackiej (...) s.c. – kwotę 800 Euro za „obsługę prawną – ekstradycja z Polski na żądanie USA” (k. 59);

4)na rzecz Kancelarii (...) – w dniu 21 września 2005 r. kwotę 2.500 GBP; wystawiona faktura dotyczyła sprawy A. M. (1) z wniosku USA o jego ekstradycję z Polski (k. 220-223);

5)na rzecz “P., D. i (...) Kancelaria Adwokacka” Spółka Jawna – kwotę 720 Euro z terminem płatności do dnia 06-04-2005 r.; kwotę 12.200 Euro z terminem płatności do dnia 06-04-2005 r.; powyższe kwoty zostały zapłacone tytułem: „refaktury kosztów związanych z tłumaczeniami przysięgłymi dokumentów z języka angielskiego – sprawa A. M. (1)” oraz „wynagrodzenia dot. prowadzenia sprawy o ekstradycję A. M. (1)” (k. 224-226);

6)na rzecz Kancelarii (...), P. i (...) kwotę 6.000 zł z terminem zapłaty 21-01-2008 r.; kwotę 33.295 zł. z terminem zapłaty 30-06-2008 r.; powyższe kwoty zostały przez wnioskodawcę zapłacone jako: „wynagrodzenie adwokackie za obronę w sprawie karnej SO w Warszawie VIII Kop 12/08” (k. 227-229).

Oprócz kosztów wynagrodzenia obrońców i pełnomocników A. M. (1) poniósł też koszty wynagrodzenia tłumacza przysięgłego języka angielskiego za tłumaczenia wykonane w okresie styczeń 2007 – października 2009 w łącznej kwocie 5.847,30 zł. (zeznania wnioskodawcy – k. 491v i k. 523; wyszczególnienie opłat – k. 60).

W czasie tymczasowego aresztowania A. M. (1) znalazł się w trudnej sytuacji materialnej. Nie osiągał bowiem żadnych dochodów, a musiał regulować swoje zobowiązania wynikające chociażby z konieczności spłaty zaciągniętych wcześniej kredytów hipotecznych oraz zapłaty honorariów adwokackich. W związku z powyższym podjął on decyzję o sprzedaży należącego do niego domu znajdującego się pod adresem (...) P. M., M. R., B. (...). Transakcje sprzedaży domu przeprowadziła siostra wnioskodawcy – A. J. (zeznania wnioskodawcy k. 489; zeznania świadka D. M. k. 363-364). Biuro nieruchomości zajmujące się sprzedażą domu wyceniło go na kwotę 249.500 GBP, a siostra wnioskodawcy wystawiła tę nieruchomość na sprzedaż za cenę 250.000 GBP (zeznania wnioskodawcy – k. 523v i k. 489). Ponieważ jednak sprzedający z uwagi na trudną sytuację materialną chcieli szybko przeprowadzić transakcję aby uzyskać środki na spłatę wskazanych zobowiązań, w dniu 29 listopada 2006 r. dom został sprzedany za cenę 245.000 GBP (zeznania wnioskodawcy k. 489).

W związku ze sprzedażą przedmiotowej nieruchomości wnioskodawca poniósł koszty związane z ta transakcją wynikające z:

-spłaty dwóch hipotek obciążających nieruchomość w łącznej kwocie 152.042,01 GBP (k. 190);

-zapłaty honorariów związanych ze sprzedażą nieruchomości oraz umorzeniem obciążających ją hipotek, w łącznej kwocie 1.000 GBP (k. 188, k. 190);

-zapłaty prowizji agentów nieruchomości w kwocie 4.318,12 GBP (k. 190);

-opłaty za polisę zabezpieczającą w wysokości 75 GBP (k. 190);

-wydatków poniesionych z tytułu opłat za udzielenie informacji, wypisów z Rejestru Gruntów, przelewów bankowych, transmisji faksowych, opłat pocztowych, rozmów telefonicznych itp. W wysokości 144,80 GBP (k. 189-190);

-podatku VAT w wysokości 193,20 GBP (k. 190 oraz zeznania wnioskodawcy k. 489).

Po sprzedaży nieruchomości osoby, które w imieniu A. M. (1) tej transakcji dokonały wyrzuciły znajdujące się w domu rzeczy należące do wnioskodawcy aby nie ponosić dodatkowych kosztów ich przewozu i przechowywania. Łączna wartość wyrzuconych rzeczy będących własnością A. M. (1) wynosiła 5.000 GBP (zeznania wnioskodawcy).

W momencie tymczasowego aresztowania A. M. (1) był rozwiedziony i miał na utrzymaniu syna, który studiował. Kiedy wnioskodawca był pozbawiony wolności obowiązek utrzymania dziecka wzięła na siebie była żona A. M. (1), opłacając czesne za jego studia w łącznej kwocie 8.000 GBP za dwa lata i przekazując mu pieniądze na życie w łącznej kwocie 4.000 GBP. Po zwolnieniu A. M. (1) z aresztu, była żona zażądała od niego zwrotu wyłożonych na edukację i utrzymanie syna pieniędzy. Zażądała ona również od wnioskodawcy aby zwrócił jej kwoty, które wyłożyła na przeloty syna do Polski, jego pobyt i utrzymanie w W. (w łącznie 4.950 GBP) oraz kwoty jakie wydatkowała na swoje przeloty do Polski i pobyt w W. (w łącznej kwocie 1.670 GBP) podczas tymczasowego aresztowania A. M. (1) (zeznania wnioskodawcy k. 523).

Zeznaniom A. M. (1) Sąd nie dał wiary, co do faktu, iż jego tymczasowe aresztowanie było przyczyną z powodu której on i D. M. (2) nie założyli rodziny (k. 522v). Zeznania świadka w tym zakresie są niekonsekwentne. Stwierdził on bowiem również, że powodem, dla którego nie wzięli dotychczas ślubu, jest niechęć D. M. (2) do zamieszkania w Iranie (k. 524v).

Za niewiarygodne Sąd uznał zeznania wnioskodawcy również w tej części, w której podał on, iż w trakcie tymczasowego aresztowania miał utrudnione kontakty z reprezentującymi go prawnikami (k. 522). Żaden inny dowód powyższej okoliczności nie potwierdza. W szczególności z akt sprawy V Ds. 73/05 Prokuratora Okręgowego w Warszawie oraz akt VIII Kop 12/08 Sądu Okręgowego w Warszawie nie wynika aby organy do dyspozycji, których wnioskodawca był tymczasowo aresztowany czyniły jakiekolwiek trudności w jego kontaktach z reprezentującymi go adwokatami.

Nie zasługują na wiarę również te zeznania w/w, w których wskazał on, że wynagrodzenie za obronę świadczoną przez adw. A. P. wyniosło 17.520 Euro (k. 491v). Zeznania świadka w tym zakresie nie znajdują bowiem potwierdzenia w treści dokumentów księgowych wystawionych przez kancelarię (...), D. i (...) - Kancelaria Adwokacka” Sp. Jawna, z których wynika, iż nabywca świadczonych usług obciążony został kwotą łączną 12.920 Euro (k. 224-226).

Sąd dał wiarę zeznaniom A. M. (1), co do faktu, iż w styczniu 2003 r. założył spółkę (...), której był jedynym udziałowcem i prezesem zarządu. Nie ma też powodu aby wątpić w prawdziwość zeznań wnioskodawcy w tym zakresie, w którym podał on, że pełniąc funkcję Prezesa Zarządu spółki (...) Ltd. Zarabiał od 1.000 GBP do 2.000 GBP. Na wiarę zasługują też zeznania wnioskodawcy, co do faktu, iż spółka (...) Ltd. Miała roczne obroty rzędu około 400.000 GBP, a jej roczny dochód wynosił około 30.000 GBP.

Zeznania A. M. (1) we wskazanym powyżej zakresie znajduje potwierdzenie w dokumentacji dotyczącej zawiązania i rejestracji spółki (...) Ltd (k. 161-162, k. 171-174) oraz w dokumentacji bankowej potwierdzającej obroty na jej rachunku bankowym (k. 178). Z kolei podane przez wnioskodawcę okoliczności dotyczące jego dobrej sytuacji materialnej w czasie gdy pełnił on funkcję Prezesa Zarządu (...) Ltd do momentu jego tymczasowego aresztowania, znajdują potwierdzenie w informacji Banku (...), z której wynika, że w okresie od lutego 2003 r. do grudnia 2004 r. na rachunek bankowy A. M. (1) wpłynęła kwota 473.012,69 GBP, a łączne wypłaty z jego rachunku w tym okresie wyniosły 472.813,25 GBP (k. 355). Dobra sytuacja materialna wnioskodawcy w okresie poprzedzającym jego tymczasowe aresztowanie znajduje również potwierdzenie w wiarygodnych w tym zakresie zeznaniach świadka D. M. (2) (k. 363-366, k. 584v).

Na wiarę zasługują zeznania A. M. (1), w których podał on, iż w czasie jego osadzenia w areszcie śledczym spółka, której był udziałowcem i prezesem zarządu została rozwiązana i po uchyleniu tymczasowego aresztowania znalazł się on w trudnej sytuacji materialnej (pozostawał bez pracy i mieszkał u swojej siostry). Nie ma też zdaniem Sądu powodów aby kwestionować zeznania wnioskodawcy, w których podał on, iż po uchyleniu aresztu znajdował się w złym stanie psychicznym, stał się lękliwy, nerwowy, stronił od ludzi i dopiero od października 2007 r. stał się człowiekiem bardziej aktywnym i rozpoczął wówczas studia.

Podobne okoliczności wynikają z zeznań świadka D. M. (2), która potwierdziła, ze po uchyleniu tymczasowego aresztowania A. M. (1) nie podjął działalności zawodowej, zamieszkał u swej siostry w Wielkiej Brytanii. Opisując ówczesny stan psychiczny wnioskodawcy świadek zeznała, iż bał się on wychodzić z domu, cierpiał na szok pourazowy i miał depresję.

Zeznania wskazanych świadków, w omawianym zakresie, są zbieżne, co wskazuje na ich wiarygodność. Zastrzec jednak należy, iż stwierdzenia D. M. (2) o szoku pourazowym i depresji wnioskodawcy, zdaniem Sądu traktować trzeba jako potoczny opis złego stanu psychicznego, a nie diagnozę medyczną wskazująca na rozpoznanie u wnioskodawcy tych konkretnych jednostek chorobowych.

Powyższe zeznania A. M. (1) znajdują potwierdzenie w dokumentacji organu rejestrowego spółek w Wielkiej Brytanii (k. 179-182, k. 352) oraz opinii biegłego z zakresu prawa spółek obowiązującego w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (k. 711-716). Powyższa opinia nie była w toku postępowania kwestionowana przez strony. Sąd również nie znajduje żadnych powodów mogących podważyć jej wiarygodność. Opinia ta jest pełna (biegły odpowiedział na wszystkie zadane my pytania), jasna i nie zawiera wewnętrznych sprzeczności. Może ona zatem, w ocenie Sądu, stanowić wiarygodne źródło informacji dotyczące uregulowań prawnych w zakresie prawa spółek obowiązującego w Wielkiej Brytanii.

Z kolei podane przez A. M. (1) i D. M. (2) okoliczności dotyczące złego stanu psychicznego wnioskodawcy po zwolnieniu z aresztu, znajdują potwierdzenie w opinii sądowo – psychiatrycznej (k. 622-628, k. 1192v-1195). W ocenie Sądu przedmiotowa opinia jest pełna, jasna i nie zawiera wewnętrznych sprzeczności. Nadto opinia ta wydana została przez biegłą dysponującą wiedzą specjalistyczną i doświadczeniem. Opinia ta może więc zdaniem Sądu stanowić wiarygodne źródło informacji odnośnie stanu psychicznego A. M. (1) i związku przyczynowego pomiędzy rozpoznanymi u niego zaburzeniami adaptacyjnymi, a tymczasowym aresztowaniem.

W tym miejscu podnieść należy, iż powyższy dowód z opinii biegłego lekarza psychiatry dopuszczony został w związku ze złożonym do akt sprawy dokumentem w postaci raportu medycznego dr R. W. (2) (k. 230-257, k. 1121-1165). Sam ten raport, będący w gruncie rzeczy pozaprocesową opinią biegłego, nie może jednak stanowić dowodu będącego podstawą oceny i ustaleń faktycznych. W związku z tym dokument ten mógł zostać potraktowany wyłącznie jako informacja o dowodzie, który nie jest pozbawiony znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania wnioskodawcy w tej części, w której podał on, iż był właścicielem nieruchomości w postaci domu położonego w B., a nieruchomość ta przed jej sprzedażą wyceniona została przez rzeczoznawcę na kwotę 249.500 GBP. Prawdziwe są też zeznania A. M. (1), że powyższa nieruchomość sprzedana została poniżej jej wartości, tj. za kwotę 245.000 GBP. Nie ulega też dla Sądu wątpliwości, że sprzedający poniósł koszty związane z dokonaną sprzedażą. Podane przez wnioskodawcę w tym zakresie okoliczności znajdują potwierdzenie w przedłożonych sprawozdaniach finansowych (k. 188-190). Również świadek D. M. (2) potwierdziła fakt sprzedaży będącego własnością A. M. (1) domu znajdującego się w B..

Sąd nie znalazł też powodu aby zakwestionować zeznania wnioskodawcy, co do faktu, iż będąc osadzonym w areszcie śledczym wydatkował na własne potrzeby kwotę około 5.000 zł. robiąc zakupy w sklepie więziennym.

Zeznania A. M. (1), w których podał on, iż poniósł koszty obrony świadczonej przez adwokatów reprezentujących go w toku postępowania w sprawie VIII Kop 12/08 Sądu Okręgowego w Warszawie, a także jego zeznania wskazujące, iż poniósł on koszty usług świadczonych przez adwokatów w Anglii działających na jego rzecz w związku z wymienionym postępowaniem, znajdują potwierdzenie w przedłożonych przez wnioskodawcę fakturach i rachunkach. Z kolei podawane przez wnioskodawcę okoliczności dotyczące ponoszenia kosztów tłumaczeń dokonanych przez K. P. znajdują potwierdzenie w zestawieniu opłat pobranych przez tegoż tłumacza przysięgłego.

Wiarygodne są zeznania A. M. (1) w tej części, w której podał, że jego była żona, w czasie gdy był on pozbawiony wolności przejęła na siebie obowiązek łożenia na utrzymanie ich syna, który wówczas studiował i nie był w stanie utrzymać się samodzielnie. Z powyższym logicznie korespondują zeznania wnioskodawcy wskazujące, iż po odzyskaniu wolności czuł się on zobowiązany do zwrotu byłej żonie kwot wydatkowanych na utrzymanie ich syna. Nie ma też zdaniem Sądu powodu aby kwestionować podaną przez wnioskodawcę kwotę 12.000 GBP, którą z tego tytułu zobowiązany był zwrócić swojej byłej żonie.

Zeznania wnioskodawcy, w których podał on, iż w czasie tymczasowego aresztowania odwiedzali go m.in. członkowie jego rodziny (syn, siostra, ojciec), a także była żona, znajdują potwierdzenie w zeznaniach świadka D. M. (2). Okoliczności te znajdują też potwierdzenie w aktach osobowych osadzonego. Brak jest również dowodów przeciwnych mogących podważyć te zeznania wnioskodawcy, w których podał on, iż poczuwa się do obowiązku zwrotu członkom swojej rodziny ponoszonych przez nich kosztów związanych z odwiedzinami w areszcie śledczym. Zeznania wnioskodawcy w tym zakresie Sąd uznał więc za wiarygodne.

Z zeznań A. M. (1) wynika, iż przed pozbawieniem go wolności negocjował on z A. R. (1) zakup praw do produkcji samolotu M. (...), wyprodukowanych już części i podzespołów tego samolotu oraz linii produkcyjnej oraz, że negocjacje te prowadzone były w formie rozmów telefonicznych i korespondencji e-mail. Podał też świadek, iż za nabycie wskazanych praw i urządzeń planował on zapłacić kwotę 400.000 USD. Z zeznań wnioskodawcy wynika również, że nabyte prawa i urządzenia zamierzał sprzedać (...) za kwotę 900.000 USD, a drugą linię produkcyjną samolotu M. (...) chciał uruchomić w M..

Powyższe zeznania wnioskodawcy znajdują potwierdzenie w pozostałych dowodach zgromadzonych w sprawie. Przede wszystkim z zeznań świadka M. W. wynika, że w latach 2001-2002 A. M. (1) zainteresowany był zakupem wyprodukowanych części do samolotu (...) i przewiezieniem ich do Iranu. Potwierdził też świadek, że A. M. (1) pytał go czy w M. są specjaliści, którzy potrafiliby dokończyć budowę nieukończonych samolotów. Zeznał też świadek, że wedle jego wiedzy prawa do produkcji samolotu M. (...) oraz nieukończonych struktur wyprodukowanych już samolotów sprzedane zostały spółce (...) (k. 653v-654v).

Z kolei świadek K. G. zeznał, że A. M. (1) prowadził z syndykiem masy upadłości zakładu Lotniczego w M. rozmowy dotyczące zakupu programu M. (...) oraz wyprodukowanych już płatowców, w celu ponownego uruchomienia produkcji tego samolotu, a nawet proponował świadkowie pracę konstruktora przy ponownym uruchomieniu programu (...) (k. 655-655v).

Również świadek D. M. (2) potwierdziła, że przed tymczasowym aresztowaniem A. M. (1) chciał w M. produkować samoloty, bądź części do samolotów.

A. R. (1) w swoich zeznaniach potwierdził, że spółka (...), której był udziałowcem była właścicielem praw do produkcji samolotu M. (...), które zakupiła od spółki (...) Sp. zoo. Świadek potwierdził też, że negocjował z A. M. (1) sprzedaż praw do produkcji w/w samolotu obejmującą także sprzedaż linii produkcyjnej, dokumentacji technicznej, produkcyjnej, narzędziowej i wyposażenia koniecznego do produkcji samolotów. (k. 1017-1021, k. 1175-1179).

Analiza treści wskazanych powyżej dowodów wskazuje, iż są one zbieżne, co do faktu, iż wnioskodawca w okresie poprzedzającym jego tymczasowe aresztowanie zainteresowany był zakupem praw do produkcji samolotu M. (...), a także niekończonych struktur tego samolotu oraz sprzedażą tych praw i urządzeń (...), a także uruchomieniem produkcji tego samolotu w Polsce. Wspomniane dowody wskazują również, że dla realizacji powyższych zamierzeń wnioskodawca prowadził aż do dnia 7 lutego 2005 r. negocjacje z A. R. (1) – udziałowcem spółki (...), która byłą właścicielem praw do produkcji samolotu M. (...) oraz nieukończonych struktur tego samolotu.

Z kolei zbieżność zeznań A. M. (1) z przedstawionymi przez niego dokumentami w postaci porozumienia zawartego pomiędzy (...) (handlowa nazwa (...) Ltd), a (...) (k. 65-67, k. 262-264), projektem umowy pomiędzy w/w podmiotami (k. 194-197), treścią wiadomości mailowej od A. J. (2) (k. 209) wskazują, iż za wiarygodne uznać należy zeznania wnioskodawcy, co do faktu, iż po ewentualnym zawarciu umowy z firmą reprezentowaną przez A. R. (1), zakupione prawa do produkcji samolotu M. (...) i nieukończone struktury samolotu zamierzał on sprzedać (...). Powyższe fakty zatem Sąd uznał za udowodnione.

Natomiast zeznania A. M. (1) i A. R. (1) rozbieżne są w zakresie dotyczącym stanu zaawansowania prowadzonych przez nich negocjacji.

Z zeznań A. M. (1) wynika, że był on przeświadczony o tym, iż transakcję z A. R. (1) doprowadzi do pomyślnego finału, gdyż negocjacje te znajdowały się już na ostatnim etapie. Wnioskodawca zeznał też, że do zawarcia umowy brakowało jedynie opinii dwóch specjalistów, którzy około 25 lutego 2005 r. mieli ocenić przedmiot umowy oraz pieniędzy, które wnioskodawca miał otrzymać z Iranu i przelać na rachunek A. R. (1) (k. 490v-491).

A. R. (1) zeznał natomiast, że całość programu (...) chciał on sprzedać za kwotę wahającą się od 300 do 400 tysięcy USD, lecz nie zdołał z A. M. (1) ustalić żadnych istotnych warunków negocjowanej umowy, gdyż wnioskodawca nie posiadał wystarczającej kwoty pieniędzy na zakup programu (...), a po dniu 7 lutego 2005 r. nie miał już żadnego kontaktu z wnioskodawcą (k. 1017-1021, k. 1175-1179).

Z wiadomości przesłanej A. R. (3) w dniu 3 lutego 2005 r. wynika, że A. M. (1) zobligowany był przedstawić kompleksowy pakiet do dnia 18 lutego 2005 r. (k. 816). W treści wiadomości z dnia 6 lutego 2005 r. wysłanej do A. M. (1), A. R. (1) zwracał się do niego z prośbą o przedstawienie warunków nabycia programu (...) i podkreślał istotność rozpoczęcia negocjacji odnośnie ceny. Z treści powyższej wiadomości wynika również, że A. R. (1) informował wnioskodawcę o kontynuacji planu przeniesienia komponentów samolotu do obiektu nadającego się do składowania i montażu, co uzasadniał „przesunięciem do przodu o 3 tygodnie” harmonogramu A. M. (1). A. R. wskazał też na znaczne koszty związane z „ta przeprowadzką”, które miały zostać dodane do kosztu całego programu (k. 815-816). W odpowiedzi na powyższego maila A. M. (1) przesłał A. R. (3) wiadomość, z treści której wynikało, iż nie ma on pewności, czy negocjowany pomiędzy nimi kontrakt w ogóle dojdzie do skutku: „Nie mogę i nie proszę Cię o zmianę jakichkolwiek ustaleń, do czasu gdy zyskam pewność, że działamy.” W treści tej wiadomości wnioskodawca sygnalizował również swój brak zgody na podwyższenie ceny o koszty przeniesienia komponentów samolotu: „Ponieważ przeprowadzka (lub brak) nie będzie na nasz wniosek lub z naszej inicjatywy, nie rozumiem, dlaczego znaczne koszty mogą zasadnie zostać dodane do ceny pakietu.” Wreszcie treść wiadomości wskazuje na istniejące pomiędzy stronami negocjacji rozbieżności do ceny. Wnioskodawca, wbrew temu, co podał w swoich zeznaniach (k. 489v) gotów był zapłacić kwotę zbliżoną do 300.000 USD, zaś jego potencjalny kontrahent żądał 400.000 USD: „W kwestii ceny, nawiązując do naszych wcześniejszych dyskusji. Staram się o kwotę bliższą 300 tyś $ niż punktowi 400 tyś $. To jest za pełen pakiet.” (k. 814-815).

W mailu z dnia 7 lutego 2005 r. A. R. (1) wyjaśnił wnioskodawcy powody, dla których części i urządzenia znajdujące się w wynajmowanym dotychczas magazynie musza zostać przeniesione do dnia 31 marca 2005 r. i wyraził wątpliwość, czy do tego czasu umowa zostanie zawarta (k. 813). Po tym mailu natomiast, jak wynika z zeznań A. R. (1), nie miał on już więcej kontaktu z A. M. (1) (k. 1017-1021, k. 1175-1179).

Mając tak ukształtowany materiał dowodowy Sąd nie dał wiary zeznaniom A. M. (1) w tym zakresie, w którym wskazał on, że z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością zawarłby on umowę z A. R. (1) dotyczącą zakupu praw do programu (...), tj. praw do produkcji samolotu M. (...), linii produkcyjnej oraz częściowo wyprodukowanych – nieukończonych struktur tego samolotu. Za niewiarygodne Sąd uznał również zeznania wnioskodawcy, z których wynika, iż ustalił on z A. R. (1) cenę nabycia praw do produkcji samolotu M. (...), które to prawa miał nabyć za 400.000 USD (k. 489v).

Za wiarygodne natomiast Sąd uznał w tym zakresie zeznania A. R. (1). Podane bowiem przez tegoż świadka okoliczności znajdują potwierdzenie w korespondencji mailowej prowadzonej pomiędzy nim, a wnioskodawcą w okresie od 3 do 7 lutego 2005 r. Korespondencja to potwierdza bowiem, że do 7 lutego 2005 r. kontrahenci nie tylko nie ustalili terminu zawarcia negocjowanej umowy ale istniały też pomiędzy nimi rozbieżności, co do ewentualnej ceny, którą nabywca miałby zapłacić sprzedającemu. Nadto jak wynika z zeznań samego wnioskodawcy ewentualne zawarcie umowy z A. R. (1) uzależnione było od opinii dwóch specjalistów, którzy mieli na miejscu w Polsce ocenić przedmiot umowy. Nota bene zeznania A. M. (1) znajdują potwierdzenie w treści maila, którego wysłał on w dniu 7 lutego 2005 r. do A. R. (1): „Nie mogę i nie proszę Cię o zmianę jakichkolwiek ustaleń, do czasu gdy zyskam pewność, że działamy.” (k. 814).

W ocenie Sądu powyższych zeznań A. R. (1) nie podważają treści zawarte w mailu z dnia 7 kwietnia 2005 r. jaki świadek przesłał do adw. A. P. – ówczesnego obrońcy A. M. (1). Z zeznań świadka wynika bowiem, że zawarte w tym mailu stwierdzenie o możliwości sfinalizowania transakcji w terminie 30 dni wynikało z przeświadczenia wnioskodawcy, który dał mu do zrozumienia, że byłby w stanie zamknąć transakcję w takim terminie. Podał też świadek, że nie wierzył w to, że prowadzone z A. M. (1) negocjacje zakończą się sukcesem. Logicznie przy tym wytłumaczył, iż powodem jego pesymizmu w tym zakresie był fakt, iż inwestorzy wnioskodawcy nigdy się nie pojawili i A. M. (1) nie mógł sfinalizować zakupu.

W przepisach Kodeksu postępowania karnego brak jest szczególnych regulacji dotyczących dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia związanego z tymczasowym aresztowaniem w postępowaniu ekstradycyjnym wszczętym na wniosek państwa obcego. Żaden jednak przepis Kodeksu postępowania karnego, dochodzenia tego rodzaju roszczeń nie wyklucza. W związku z powyższym, w ocenie Sądu, dochodzenie tego typu roszczeń jest dopuszczalne w myśl ogólnej zasady, zgodnie z którą każde państwo ponosi odpowiedzialność za swoje decyzje procesowe.

Podstawową przesłanką orzekania w trybie określonym przepisami Rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego jest stwierdzenie, iż zastosowane tymczasowe aresztowanie było niewątpliwie niesłuszne.

Należy przy tym zaznaczyć, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, niewątpliwie niesłusznym w rozumieniu art. 552 § 4 k.p.k. jest nie tylko takie tymczasowe aresztowanie, które zostało zastosowane z obrazą przepisów rozdziału 28 k.p.k. ale i takie, które okazało się niezasadne z punktu widzenia ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie. Ocena słuszności tymczasowego aresztowania dokonywana przez pryzmat ostatecznego, prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie dokonywana jest więc ex nunc i w takim przypadku analizowanie sytuacji z czasu stosowania aresztu jest możliwe wyłącznie przez pryzmat przesłanek wyłączających, bądź ograniczających odpowiedzialność Skarbu Państwa wymienionych w art. 553 k.p.k.

Uwzględniając powyższe oraz fakt, iż prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 10 grudnia 2008 r. sygn. VIII Kop 12/08 stwierdzono prawną niedopuszczalność wydania A. M. (1), Stanom Zjednoczonym Ameryki i Minister Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej postanowieniem z dnia 12 marca 2009 r. sygn. PR III Oz 169/05/E odmówił jego wydania organom wymiaru sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych Ameryki, stwierdzić należy, iż stosowane wobec niego w tej sprawie tymczasowe aresztowanie było niewątpliwie niesłuszne. Uznać bowiem trzeba, że tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy oceniane z punktu widzenia ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie było niepotrzebne skoro do jego wydania państwu wzywającemu nie doszło.

Przechodząc do omówienia kwestii żądania odszkodowania przez wnioskodawcę, to na wstępie poczynić należy kilka uwag o charakterze ogólnym.

Po pierwsze, kwoty odszkodowania należnego wnioskodawcy nie wyznacza suma utraconych przez niego dochodów, lecz różnica między stanem majątkowym jaki istniałby, gdyby poszkodowanego nie uwięziono, a stanem rzeczywistym w chwili odzyskania przez niego wolności. Wykładnia taka jest zgodna z określeniem szkody zawartym w art. 361 § 2 k.c. i obejmuje straty poniesione (damnum emergens), jak też utracone przez niego korzyści (lucrum cessans).

Po wtóre, pomiędzy tymczasowym aresztowaniem, a szkodą musi istnieć adekwatny i bezpośredni związek przyczynowy, a ciężar udowodnienia tego spoczywa na wnioskodawcy. Także przewidywane utracone korzyści (lucrum cessans) muszą mieć ścisły związek z faktem wykonywania izolacyjnego środka zapobiegawczego (vide wyrok SA w Szczecinie z dnia 17 stycznia 2013 r. II AKa 244/12). Związek taki występuje, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz zwyczajnym biegu rzeczy, bez szczególnego zbiegu okoliczności, szkoda jest typowym następstwem tego rodzaju zdarzeń. Szkoda w postaci lucrum cessans z natury rzeczy ma charakter hipotetyczny, to jednak dla wykazania jej powstania konieczne jest udowodnienie tak dużego prawdopodobieństwa osiągnięcia korzyści majątkowej przez poszkodowanego, że rozsądnie rzecz oceniając można stwierdzić, że poszkodowany na pewno uzyskałby korzyść, gdyby nie wystąpiło zdarzenie, w tym przypadku tymczasowe aresztowanie, w związku z którym ten skutek był niemożliwy. Od szkody w postaci lucrum cessans należy przy tym odróżnić tzw. „szkodę ewentualną”, przez którą należy rozumieć utratę szansy uzyskania pewnej korzyści majątkowej. Różnica wyraża się w tym, iż w przypadku lucrum cessans hipoteza utraty korzyści graniczy z pewnością, a w przypadku szkody ewentualnej prawdopodobieństwo utraty korzyści jest zdecydowanie mniejsze. Z tego też powodu szkoda ewentualna nie podlega naprawieniu w ramach art. 361 k.c.

Zważyć także trzeba, iż roszczenia kierowane w oparciu o przepis art. 552 § 4 k.p.k. dotyczyć mogą wyłącznie szkody majątkowej, jak również krzywdy moralnej i fizycznej powstałej w związku z niewątpliwie niesłusznym zastosowaniem środka zapobiegawczego i podstawą do ich formułowania w postępowaniu prowadzonym w oparciu o przepisy rozdziału 58 k.p.k. Natomiast poza zakresem odpowiedzialności odszkodowawczej w tym trybie pozostają ewentualne szkody nie wynikające z samego tymczasowego aresztowania, a związane np. z faktem prowadzenia postępowania karnego.

Sytuacje zaistniałe po odzyskaniu wolności po niewątpliwie niesłusznym tymczasowym aresztowaniu mogą mieć wpływ na wysokość zasądzonego roszczenia tylko wtedy, gdy mają bezpośredni związek z pozbawieniem wolności.

Pomiędzy niesłusznym pozbawieniem wolności, a powstałą szkodą musi zachodzić bezpośredni i adekwatny związek przyczynowy. Ma to miejsce tylko wówczas, gdy w grupie wszystkich przyczyn i skutków występują tylko takie, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc samo stwierdzenie istnienia związku jako takiego, czy jakiegokolwiek, ale chodzi o następstwa normalne, wedle reguł ustalonych obiektywnie (wyrok SA w Warszawie z dnia 31.01.2014 r. II AKa 2/14). Istnienie przy tym związku przyczynowego, jako zjawiska obiektywnego determinowane jest określonymi okolicznościami faktycznymi konkretnej sprawy i dlatego istnienie związku przyczynowego rozpatruje się z punktu widzenia okoliczności określonej sprawy. W pierwszej kolejności należy przy pomocy testu conditio sine qua non zbadać, czy pomiędzy określonymi elementami sytuacji faktycznej w ogóle zachodzi jakakolwiek obiektywna zależność, a zatem, czy badany skutek stanowi obiektywne następstwo zdarzenia, które wskazano jako jego przyczynę. Jeśli odpowiedź jest negatywna, a zatem badany skutek nastąpiłby również mimo nieobecności tej przyczyny, to wówczas należy przyjąć, że nie występuje żaden obiektywny związek przyczynowy i nie ma potrzeby dalszego badania, czy występuje związek przyczynowy „adekwatny” w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. (tak SN w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 lutego 2008 r. Sygn. akt I CKS 359/07). Zgodzić należy się także z twierdzeniem, że związek przyczynowy pomiędzy tymczasowym aresztowaniem, a wymierną materialnie szkodą może niekiedy rozciągać się na okresy odległe od samego zdarzenia. Poza dyskusją pozostaje zatem, że sądy orzekające w sprawach karnych podlegają w tej materii czytelnym ograniczeniom i właściwymi (ewentualnie) w zakresie szerszym stają się sądy orzekające w sprawach cywilnych. W przypadku zatem zgłoszenia dalszych roszczeń, związanych jedynie przyczynowo ze zdarzeniem, a pozbawionych związku opatrzonego cechą bezpośredniości, logiczne jest zastosowanie zasad ogólnych o podziale zadań wymiaru sprawiedliwości (postanowienie SN z dnia 1 marca 20012 r. IV KK 278/11). Szkoda o której mowa w art. 552 k.p.k. powinna wynikać w sposób bezpośredni z zastosowania niewątpliwie niesłusznego aresztowania, nie zaś być tylko jego pośrednim następstwem (postanowienie SN z dnia 30.07.2014 r. IV KK 11/14). (vide m.in. wyrok SN z dnia 24.08.2007 r. V CSK 174/07).

Odnosząc powyższe do realiów ustalonego stanu faktycznego, stwierdzić należy, co następuje:

Za udowodniony Sąd uznał fakt, iż A. M. (1) jako Prezes Zarządu (...) Ltd. osiągał dochody w kwocie około 2.000 GBP miesięcznie i osiągając tej wysokości dochody, przez okres pełnienia funkcji Prezesa Zarządu wymienionej spółki obejmujący 2 lata, poczynił oszczędności w kwocie maksymalnie 3.000 GBP. Oznacza to, że przed tymczasowym aresztowaniem wnioskodawca był w stanie zaoszczędzić 125 GBP miesięcznie (3.000 : 24 = 125).

Za udowodniony Sąd uznał fakt, iż po uchyleniu tymczasowego aresztowania, które trwało od 17 lutego 2005 r. do 14 grudnia 2006 r., A. M. (1) z uwagi na swój stan psychiczny, nie był w stanie normalnie funkcjonować, w tym podjąć zatrudnienia, aż do października 2007 r., kiedy to rozpoczął studia na Uniwersytecie w P..

Sąd przyjął więc, że niezdolność wnioskodawcy do wykonywania pracy zarobkowej i czynienia oszczędności, wynikająca z zastosowania tymczasowego aresztowania trwała nie tylko w okresie stosowania tego środka zapobiegawczego, ale również i po jego uchyleniu, aż do 30 września 2007 r., tj. łącznie przez okres 31 miesięcy.

Zatem gdyby nie tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy, to osiągając dochody z tytułu pełnienia funkcji Prezesa Zarządu (...) Ltd. przez okres od 17 lutego 2005 r. do 30 września 2007 r. (czyli po zaokrągleniu przez 31 miesięcy) mógłby on poczynić oszczędności w wysokości 3.875 GBP (125x31=3.875). Wskazana kwota jest zatem szkodą majątkową, którą A. M. (1) poniósł w związku z tymczasowym aresztowaniem w sprawie sygn. akt VIII Kop 12/08 Sądu Okręgowego w Warszawie.

Natomiast fakt, iż wnioskodawca dopiero na przełomie 2008 i 2009 roku podjął pracę zarobkową nie może rzutować na wysokość zasądzonego odszkodowania. Tak późne podjęcie zatrudnienia wynikało bowiem, przede wszystkim z decyzji A. M. (1), który po odzyskaniu wolności i ustabilizowaniu swego stanu emocjonalnego, zdecydował się na podniesienie swoich kwalifikacji zawodowych i rozpoczął studia. Sąd uznał zatem, iż brak jest bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy tymczasowym aresztowaniem wnioskodawcy w sprawie sygn. akt VIII Kop 12/08 Sądu Okręgowego w Warszawie, a podjęciem przez niego pracy dopiero na przełomie lat 2008-2009.

Za udowodniony Sąd uznał fakt, iż będący własnością A. M. (1) dom znajdujący się w B. został w dniu 29 listopada 2006 r. sprzedany za kwotę 245.000 GBP, tj. za cenę o 4.500 GBP niższą o wartości rynkowej tej nieruchomości. Nie ulega też wątpliwości w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, że powodem sprzedaży domu należącego do wnioskodawcy za ceną niższą od jego wartości rynkowej, była jego trudna sytuacja majątkowa wynikająca z faktu pozbawienia wolności, braku dochodów i konieczności regulowania zobowiązań.

Za udowodnione uznać też należy, iż w związku ze sprzedażą przedmiotowej nieruchomości wnioskodawca poniósł koszty związane z ta transakcją wynikające ze: spłaty dwóch hipotek obciążających nieruchomości w łącznej kwocie 152.042,01 GBP (k. 190); zapłaty honorariów związanych ze sprzedażą nieruchomości oraz umorzeniem obciążających ją hipotek w łącznej kwocie 1.000 GBP (k. 188, k. 190); zapłaty prowizji agentów nieruchomości w kwocie 4.318,12 GBP (k. 190); opłaty za polisę zabezpieczającą w wysokości 75 GBP (k. 190); wydatków poniesionych z tytułu opłat za udzielenie informacji, wypisów z Rejestru Gruntów, przelewów bankowych, transmisji faksowych, opłat pocztowych, rozmów telefonicznych itp. w wysokości 144,80 GBP (k. 189-190); zapłaty podatku VAT w wysokości 193,20 GBP (k. 190).

Z niebudzących wątpliwości zeznań wnioskodawcy wynika też, że osoby, które działając z jego upoważnienia dokonały sprzedaży nieruchomości, wyrzuciły należące do niego przedmioty stanowiące wyposażenie domu tak, aby nie ponosić dodatkowych kosztów przewiezienia tych rzeczy i ich przechowania. Porzucone przedmioty jak zeznał wnioskodawca warte były 5.000 GBP.

W ocenie Sądu kwota 4.500 GBP będąca różnicą pomiędzy ceną rynkowej wartości nieruchomości należącej do wnioskodawcy, a kwotą, za którą nieruchomość ta została rzeczywiście sprzedana, jest stratą wnioskodawcy. Sprzedaż domu poniżej jej wartości rynkowej zmniejszała aktywa majątku wnioskodawcy.

Natomiast koszty sprzedaży nieruchomości nie pozostają w bezpośrednim i adekwatym związku przyczynowym z tymczasowym aresztowaniem. Koszty takie ponosi bowiem, na podstawie przepisów obowiązującego prawa, bądź zwyczajów, każdy sprzedający nieruchomość niezależnie od tego, czy jest pozbawiony wolności, czy nie i niezależnie od tego, czy cena, za którą nieruchomość sprzedaje przekracza jej wartość rynkową, czy też jest od tej wartości niższa.

Trudno też znaleźć powody, dla których Skarb Państwa miały płacić odszkodowanie za podjętą przez osoby trzecie, działające w imieniu wnioskodawcy, decyzję o porzuceniu należących do wnioskodawcy rzeczy będących wyposażeniem jego domu. Trudno też dopatrzeć się związku przyczynowego pomiędzy porzuceniem rzeczy, a tymczasowym aresztowaniem wnioskodawcy.

Za udowodniony Sąd uznał fakt, że A. M. (1) przed tymczasowym aresztowaniem łożył na utrzymanie swego syna, który wówczas studiował. Wnioskodawca opłacał czesne za studia syna w wysokości 4.000 GBP rocznie i dawał synowi na utrzymanie kwotę 2.000 GBP rocznie. Zatem w okresie pozbawienia wolności, które trwało bez mała dwa lata wnioskodawca powinien na poczet utrzymania syna wyłożyć łącznie 12.000 GBP. W czasie gdy wnioskodawca był pozbawiony wolności i nie osiągał dochodów obowiązek utrzymania syna przejęła na siebie była żona wnioskodawcy. W ten sposób po stronie wnioskodawcy powstał dług w wysokości 12.000 GBP, którą był on obowiązany zwrócić swojej żonie.

Wskazana kwota zdaniem Sądu jest szkodą, gdyż zwiększała pasywa wnioskodawcy. W ocenie Sądu, gdyby nie pozbawienie wolności A. M. (1), to dług ten by nie powstał. Zatem szkoda, którą wnioskodawca z tego tytułu poniósł, pozostawała w bezpośrednim i adekwatnym związku przyczynowym z jego tymczasowym aresztowaniem.

Łącznie zatem z trzech wskazanych powyżej tytułów szkoda jaka powstała w majątku wnioskodawcy na skutek tymczasowego aresztowania wyniosła 20.375 GBP. Według kursu NBP z dnia 30-01-2017 r. - 1 GBP wart był 5,02 zł. W przeliczeniu na złotówki wysokość szkody wyniosła zatem 102.282,50 zł. Do tej kwoty należy doliczyć kwotę, którą wnioskodawca wydatkował w czasie tymczasowego aresztowania na zaspokojenie swoich podstawowych potrzeb, która wyniosła jak wynika z jego zeznań 5.000 zł.

Zatem łączna kwota szkody poniesionej przez wnioskodawcę na skutek niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania wyniosła 107.282,50 zł.

Bezspornym zdaniem Sądu jest fakt, iż osoby najbliższe dla wnioskodawcy odwiedzały go w czasie, gdy był on osadzony w areszcie śledczym. Oczywistym jest również, że członkowie rodziny A. M. (1) oraz jego była żona, mieszkający na stałe w Wielkiej Brytanii, bądź Iranie, odwiedzając go w areszcie, ponosili koszty przyjazdu do Polski i pobytu w Polsce.

W ocenie Sądu jednak wydatki poniesione przez osoby najbliższe dla A. M. (1) na widzenia z nim w czasie jego pobytu w areszcie w Polsce nie mogą prowadzić do ponoszenia przez Skarb Państwa odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 552 kpk. Nie jest bowiem przyjęte aby widzenia odbywały się na koszt odwiedzanego. Każda z osób najbliższych dla A. M. (1) starając się o widzenie z tymczasowo aresztowanym, podejmowała własną decyzję w tym zakresie i powinna ponosić jej skutki finansowe. Obciążanie zaś wynikającymi z tego tytułu konsekwencjami finansowymi wnioskodawcy, nie znajduje oparcia w przepisach prawa, ani też nie jest zwyczajowo przyjęte w stosunkach pomiędzy członkami rodziny, czy byłymi małżonkami. W konsekwencji fakt, iż A. M. (1), pomimo braku jakichkolwiek podstaw prawnych ku temu, poczuwa się do obowiązku zwrotu osobom, które go w areszcie odwiedzały kosztów tych odwiedzin, a więc de facto, uznał swój dług w tym zakresie (vide zeznania wnioskodawcy k. 523), nie może rodzić odpowiedzialności odszkodowawczej po stronie Skarbu Państwa.

Za udowodniony Sąd uznał fakt, iż w czasie prowadzenia postępowania w sprawie sygn. akt VIII Kop 12/08 A. M. (1) ponosił koszty obrony świadczonej przez adwokatów polskich, jak też adwokatów w Wielkiej Brytanii, w kwotach wynikających z przedłożonych dokumentów księgowych. Bezspornym zdaniem Sądu jest także i to, że wnioskodawca poniósł koszty wynagrodzenia tłumacza przysięgłego języka angielskiego – K. P. za tłumaczenia wykonane w okresie styczeń 2007 – października 2009 w łącznej kwocie 5.847,30 zł.

W ocenie Sądu brak jest bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy wydatkowaniem przez A. M. (1) kwot w omawianym zakresie, a jego niewątpliwie niesłusznym tymczasowym aresztowaniem. Obrońcy bowiem, którzy zostali ustanowieni w sprawie VIII Kop12/08 Sądu Okręgowego w Warszawie świadczyli wnioskodawcy pomoc prawną w postępowaniu, którego przedmiotem było stwierdzenie prawnej dopuszczalności, bądź niedopuszczalności wydania A. M. (1) Stanom Zjednoczonym Ameryki, a nie rozstrzygnięcie w przedmiocie środka zapobiegawczego. Świadczy o tym chociażby treść pełnomocnictw udzielonych poszczególnym obrońcom, a także treść faktur, którymi wnioskodawcę obciążyli (k. 28, k. 94, k. 1037, k. 2332 oraz k. 57, k. 59, k. 224-226, k. 227-229). Podobne uwagi odnieść należy do adwokatów brytyjskich świadczących usługi prawne na rzecz A. M. (1), które związane były z prowadzonym postępowaniem dotyczącym jego ekstradycji z Polski do USA (k. 58, k. 259-260, k. 220-223). Z kolei I. W. (2) reprezentował wnioskodawcę w związku z jego skargą wniesioną do ETPCz przeciwko Polsce. Zatem koszty usług tegoż adwokata, któ®e wnioskodawca poniósł też nie pozostają w bezpośrednim związku przyczynowym z tymczasowym aresztowaniem. Nie sposób również dopatrzeć się istnienia takiego związku pomiędzy przedmiotowym środkiem zapobiegawczym stosowanym wobec A. M. (1) do dnia 14 grudnia 2006 r., a poniesionymi przez niego wydatkami na tłumaczenia w latach 2007-2009 (k. 261).

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że rozmowy prowadzone pomiędzy A. M. (1) reprezentującym spółkę (...) Ltd (występującą pod handlową nazwą (...)), a A. R. (1) reprezentującym (...) Sp. zoo, dotyczące zakupu praw do produkcji samolotu M. (...), linii produkcyjnej oraz częściowo już wyprodukowanych struktur i podzespołów tego samolotu, przerwane zostały na etapie negocjacji. Do momentu tymczasowego aresztowania A. M. (1) potencjalni kontrahenci nie uzgodnili żadnych istotnych warunków negocjowanej umowy, w szczególności zaś ceny, którą firma wnioskodawcy miałaby zapłacić sprzedającemu. Stanowiska negocjatorów w tym zakresie wykazywały istotne rozbieżności. A. M. (1) gotów był zapłacić kwotę zbliżoną do 300.000 USD, zaś A. R. (1) oczekiwał zapłaty w kwocie zbliżonej do 400.000 USD. Nadto, zawarcie negocjowanej pomiędzy A. M. (1), a A. R. (1) umowy, de facto uzależnione było od opinii dwóch specjalistów (...), którzy mieli w Polsce ocenić przedmiot umowy. Od opinii owych specjalistów uzależnione bowiem było ewentualne zawarcie umowy pomiędzy (...), a (...), któremu firma wnioskodawcy planowała odsprzedać prawa do produkcji samolotu M. (...), częściowo ukończone struktury tego samolotu oraz linię produkcyjną.

Brak jest zatem podstaw do przyjęcia z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, że gdyby nie tymczasowe aresztowanie A. M. (1), to reprezentowana przez niego spółka zakupiłaby od (...)Sp. zoo prawa do produkcji samolotu M. (...) wraz z częściowo wyprodukowanymi strukturami tego samolotu i linią do jego produkcji, które następnie odsprzedałaby z zyskiem (...). W konsekwencji nie można również zasadnie przyjąć, że wnioskodawca uruchomiłby w Polsce produkcję samolotów M. (...) i czerpał z tego tytułu korzyści.

Odnosząc się jeszcze do wskazanej we wniosku podstawy żądania zwrotu utraconych korzyści z tytułu niezrealizowania zamierzeń A. M. (1) dotyczących nabycia praw do produkcji samolotu M. (...), linii produkcyjnej, nieukończonych struktur tego samolotu, a następnie ich dalszej odsprzedaży (...), stwierdzić należy, iż powyższe prawa oraz rzeczy, gdyby doszło do zawarcia negocjowanej z (...) Sp. zoo umowy, stałyby się własnością (...) Ltd i weszłyby w skład jej majątku. Nie stałyby się one natomiast własnością wnioskodawcy i nie weszłyby w skład jego osobistego majątku. Podobnie, gdyby ziściły się zamierzania A. M. (1) i doszło do zawarcia umowy pomiędzy (...) Ltd, a (...), to ewentualne korzyści z takiej umowy wynikające, weszłyby w skład majątku spółki (...), a nie w skład majątku wnioskodawcy. A. M. (1) nie jest więc osobą uprawnioną do dochodzenia roszczeń wynikających z tytułu utraconych przez spółkę (...) Ltd korzyści. Do dochodzenia tego rodzaju roszczeń uprawniona była spółka, która posiadała zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, a po jej rozwiązaniu - Korona Brytyjska, na rzecz której przeszedł cały majątek spółki (vide opinia biegłego z zakresu prawa spółek obowiązującego w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej – k. 711-716).

Nie budzi zdaniem Sądu wątpliwości fakt, iż zastosowany wobec A. M. (1) środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania wyrządził mu znaczną krzywdę.

Samo tylko osadzenie wnioskodawcy w areszcie śledczym wiązało się przecież z licznymi dlań dolegliwościami takimi jak ograniczenie swobody poruszania, konieczność poddania się uciążliwym rygorom miejsca odosobnienia (np. przeszukania), ograniczenie kontaktu ze światem zewnętrznym, w tym z bliskimi, wyrwaniem ze środowiska rodzinnego, towarzyskiego, zawodowego. Należy też zwrócić uwagę na długotrwały okres tymczasowego aresztowania wnioskodawcy, który był pozbawiony wolności od 17 lutego 2005 r. do 14 grudnia 2006 r., a więc bez mała przez 22 miesiące.

Pamiętać też trzeba, że pozbawienie wolności wiąże się również z nagłym wrzuceniem człowieka w środowisko mu obce, często wrogie, a nawet potencjalnie niebezpieczne. Podkreślić przy tym należy, że choć w trakcie pobytu w areszcie A. M. (1) nie doświadczył przejawów przemocy, to jednak będąc osadzonym w celi z pospolitymi przestępcami, a także osobami niezrównoważonymi psychicznie, miał uzasadnione podstawy do tego, aby obawiać się o własne bezpieczeństwo.

Z wiarygodnych zeznań wnioskodawcy wynika również, iż w trakcie tymczasowego aresztowania cierpiał on na dolegliwości takie jak biegunka, która doprowadziła do powstania hemoroidów oraz alergia, na którą nie dostawał leków. Nabawił się on również w trakcie izolacji problemów kardiologicznych oraz problemów ze snem. Powyższe dolegliwości musiały czynić pobyt wnioskodawcy w areszcie uciążliwszym, niźli w przypadku człowieka w pełni zdrowego.

Niewątpliwie dotkliwe dla wnioskodawcy były także bardzo trudne warunki bytowe i higieniczne, z jakim zetknął się on w areszcie śledczym.

Na stopień pokrzywdzenia wnioskodawcy rzutuje również fakt, iż w wyniku tymczasowego aresztowania pogorszył się stan jego zdrowia psychicznego. U wnioskodawcy wystąpiły bowiem zaburzenia adaptacyjne, których przyczyną było zarówno tymczasowe aresztowanie, jak też utrata firmy, pracy, pozycji zawodowej i kłopoty finansowe. Ponieważ pogorszenie sytuacji zawodowej i materialnej wnioskodawcy również było konsekwencją jego tymczasowego aresztowania, uznać należy, iż stwierdzone u A. M. (1) zaburzenia adaptacyjne są następstwem łańcucha zdarzeń zainicjowanego zastosowaniem wobec niego izolacyjnego środka zapobiegawczego. W konsekwencji zaś przyjąć należy, iż powyższe zaburzenia pozostają w bezpośrednim związku przyczynowym z tymczasowym aresztowaniem.

W ocenie Sądu szczególnie traumatycznym dla A. M. (1) musiał być fakt, iż przebywając w warunkach aresztu śledczego i nie znając języka polskiego, nie mógł się porozumieć w najprostszych kwestiach zarówno ze współosadzonymi, jak i administracją jednostki penitencjarnej.

Niewątpliwie cierpienia wnioskodawcy w czasie tymczasowego aresztowania potęgowała troska o członków najbliższej rodziny, których wspierał będąc na wolności, w szczególności zaś o siostrę i ojca oraz poczucie, że pozostając pozbawionym wolności, sam stał się ciężarem dla swoich bliskich.

Przedstawione powyżej okoliczności wskazują, zdaniem Sądu, iż krzywda jakiej A. M. (1) doznał na skutek niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania była wyższa od przeciętnej.

Pomimo takiej konstatacji, żądaną przez wnioskodawcę kwotę zadośćuczynienia w wysokości 2.000.000 zł. uznać należało za nadmiernie wygórowaną, gdyż nie mieściłaby się ona w granicach odpowiadających aktualnym warunkom społeczno - gospodarczym i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Zgodnie zaś z powszechnie przyjętym w orzecznictwie poglądem swoistym punktem wyjścia dla ustalania odpowiedniej, w rozumieniu art. 448 kc, kwoty zadośćuczynienia przyjmowana jest wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z daty wyrokowania. Jest to bowiem konkretny ekonomiczny wskaźnik odzwierciedlający aktualny, uśredniony poziom życia ludności w danym okresie. W trzecim zaś kwartale 2016 r. (najpóźniejsze dostępne dane w dacie wyrokowania) przeciętne wynagrodzenie brutto w Polsce wyniosło 4.055,04 zł. (Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 10 listopada 2016 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2016 r. – M.P. 2016.1100).

Taką też kwotę Sąd przyjął jako swoisty punkt wyjścia dla ustalenia wysokości odpowiedniego zadośćuczynienia należnego wnioskodawcy i uwzględniając rozmiar jego pokrzywdzenia, który był znacznie wyższy od przeciętnego, uznał za adekwatną dlań kwotę 10.000 zł. za każdy miesiąc pozbawienia wolności, co po zaokrągleniu okresu tymczasowego aresztowania A. M. (1) do pełnych 22 miesięcy daje kwotę 220.000 zł.