Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt I Ns 738/16

POSTANOWIENIE

Gryfice, dnia 22 sierpnia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Gryficach I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Kowalska

Protokolant: sekretarz sądowy Kamila Kielar

po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2018 r. w Gryficach na rozprawie

sprawy z wniosku D. C.

przy udziale R. K. (1) i R. K. (2)

o rozstrzygnięcie w przedmiocie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu rzeczy wspólnej

postanawia:

I.  zezwolić wnioskodawczyni D. C. na dokonanie w odniesieniu do nieruchomości położonej w R., którą stanowi zabudowana działka o nr geodezyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy w Gryficach prowadzi księgę wieczystą za numerem (...) i której współwłaścicielami są:

- wnioskodawczyni D. C. w udziale do (...),

- uczestnicy R. K. (1) i R. K. (2), na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, w udziale do (...),

czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną, polegającej na kapitalnym remoncie dachu budynku posadowionego na ww. działce gruntu, a w szczególności polegającej na:

a)  wykonaniu prac rozbiórkowych w postaci rozebrania pokrycia dachowego z dachówki i z blachy, a nadto rozebrania: rynien, rur spustowych, więźby dachowej, podłogi z desek oraz przemurowania komina z cegieł i przemurowania przewodów kominowych ponad dachem cegłą klinkierową,

b)  przeprowadzeniu prac w postaci: wykonania więźby dachowej o układzie jętkowym pod pokrycie dachówką, mocowania folii dachowej na krokwiach, pokrycia dachu dachówką karpiówką w koronkę, wykonania kalenicy w dachu krytym dachówką, wykonania obróbek blacharskich z blachy ocynkowanej, wykonania izolacji cieplnej z wełny mineralnej, a nadto wykonania prac polegających na osadzeniu okna dachowego z szybą i montażu: łat pod dachówki o rozstawie krokwi do 75 cm, rynien dachowych z PCV o średnicy 150 mm, rynien spustowych z PCV okrągłych o średnicy 110 mm, wyłazu dachowego, ławeczki kominiarskiej, nasadki antenowej i podłogi z desek struganych o grubości 25 mm,

za kwotę nieprzekraczającą 47.870 zł, przy czym koszt prac remontowych obciąży wnioskodawczynię w udziale do 5473/10000, tj. co do kwoty nieprzekraczającej
26.199,26 zł, a uczestników solidarnie w udziale do 4527/10000, tj. co do kwoty nieprzekraczającej 21.670,74 zł;

II.  zasądzić od uczestników solidarnie na rzecz wnioskodawczyni kwotę 1.897 zł (jednego tysiąca ośmiuset dziewięćdziesięciu siedmiu złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

III.  nakazać ściągnąć od uczestników solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gryficach kwotę 1.703,52 zł (jednego tysiąca siedmiuset trzech złotych i pięćdziesięciu dwóch groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSR Małgorzata Kowalska

Sygn. akt I Ns 738/16

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 21 listopada 2016 r. wnioskodawczyni D. C., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wystąpiła do tutejszego Sądu o wyrażenie zgody na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną położoną w R. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Gryficach prowadzi księgę wieczystą za numerem (...), polegającej na wykonaniu koniecznego remontu dachu, strychu, poddasza komina budynku mieszkalnego posadowionego na ww. nieruchomości, a w szczególności polegającej na: wyminie dachówki, wymianie uszkodzonych drewnianych elementów konstrukcji dachu, rozebraniu komina i wymurowaniu do z cegły klinkierowej, wymianie rynien budynku, poszycia ścian szkieletowych na poddaszu od wewnątrz z płyty OSB o grubości 12mm, założenia paroizolacji i wiatroizolacji, izolacji dachu z wełny mineralnej, zainstalowania nowego włazu dachowego, zamontowania schodów strychowych, usunięcia desek z podłogi na strychu i pokrycia podłogi płyta OSB o grubości 22mm, wymianie więźby dachowej, przy czym koszt remontu nie powinien przekroczyć kwoty 45.869 zł, którą poniosą w części odpowiedniej do swoich udziałów strony z zastrzeżeniem, że jeżeli powołany biegły wskaże, że koszt remontu przekracza ww. sumą – z zastrzeżeniem, że koszt remontu nie przekroczy tej kwoty. Ponadto wnioskodawczyni wniosła o zasądzenie na jej rzecz od uczestników kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że na nieruchomości wspólnej posadowiony jest budynek, zbudowany około 1925 r. Nie było on remontowany, a w szczególności nie przeprowadzano remontu jego dachu, jedynie był remontowany komin. Stan techniczny dachu i strychu jest zły, zagraża zdrowiu i życiu mieszkańców, przede wszystkim z uwagi na spróchniałe deski podłogi strychu. Drewniane elementy konstrukcji dachu są w złym stanie wymagają pilnej naprawy. Dach jest nieszczelny co uniemożliwia utrzymanie zimą odpowiedniej temperatury powietrza wewnątrz budynku. Dach budynku wymaga kompleksowego i pilnego remontu. Uczestnicy zaś, pomimo złożonych im w tym zakresie przez wnioskodawczynię propozycji, nie zgodzili się na wybór żadnej z firm, których cenniki prac były zdaniem uczestników wygórowane. W ocenie uczestników koszt remontu nie powinien bowiem przekroczyć kwoty 30.000 zł.

W odpowiedzi na wniosek uczestnicy, reprezentowani przez zawodowego pełnomocnika, wnieśli o oddalenie wniosku w całości, zasądzenie od wnioskodawczyni na ich rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych oraz zawieszenie postępowania toczącego się w niniejszej sprawie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości objętej wnioskiem. Uczestnicy podnieśli, że stan techniczny dachu nie zagraża nieruchomości, a zatem nie zachodzi bezwzględna konieczność przeprowadzenia prac wskazanych we wniosku. Uczestnicy wskazali, że już w 2009 r. strony rozważały kwestię remontu dachu i w sprawie o wyrażenie zgody na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu rzeczą wspólną, toczącej się pod sygn. akt I Ns 352/09 – zawarły ugodę sądową, gdzie uzgodniły, że remont poprzedzony będzie zamianą piwnic i podziałem części piwnicznych. Wnioskodawczyni do tej pory nie wykonała ugody w zakresie zamiany piwnic. Zainicjowane postępowanie o zniesienie współwłasności zakończy utrzymujący się impas w korzystaniu z nieruchomości. Postępowanie w niniejszej sprawie winno być zatem do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o zniesienie współwłasności zawieszone.

W toku rozprawy dnia 16 sierpnia 2017 r. Sąd oddalił wniosek uczestników o zawieszenie postępowania.

W toku rozprawy dnia 22 sierpnia 2018 r. pełnomocnik uczestników ponowił wniosek o zawieszenie postępowania toczącego się w niniejszej sprawie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o zniesienie współwłasności. Sąd oddalił przedmiotowy wniosek.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni D. C. jest właścicielem stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w R. przy ul. (...), dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Gryficach V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). Lokal ma powierzchnię 64,01 m 2 i składa się z jednego pokoju, kuchni i toalety usytuowanych na parterze oraz trzech pokoi i łazienki usytuowanych na poddaszu budynku. Do lokalu przypisane są dwie piwnice o łącznej powierzchni 12,57 m 2. Z własnością ww. lokalu związany jest udział do (...) w nieruchomości wspólnej objętej księgą wieczystą KW nr (...), którą stanowią grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokalu. W ww. lokalu zamieszkuje wnioskodawczyni wraz z mężem i dwojgiem małoletnich dzieci.

Uczestnicy R. K. (1) i R. K. (2) są współwłaścicielami, na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej, stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w R. przy ul. (...), dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Gryficach V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). Lokal ma powierzchnię 48,66 m 2 i składa się z trzech pokoi, kuchni, łazienki i przedpokoju. Do lokalu przypisane są trzy piwnice o łącznej powierzchni 14,77 m 2. Z własnością ww. lokalu związany jest udział do (...) w nieruchomości wspólnej objętej księgą wieczystą KW nr (...), którą stanowią grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokalu. Analizowany lokal w sezonie wakacyjnym uczestnicy wynajmują letnikom. W tym też okresie uczestnicy przebywają na nieruchomości wspólnej, ale zamieszkują nie w opisanym lokalu, a w campingu posadowionym na działce. Poza sezonem letnim uczestnicy zamieszkują w P..

Niesporne, a nadto dowód:

- odpis KW nr (...) – k. 11-13,

- odpis KW nr (...) – k. 14,

- odpis KW nr (...) – k. 15-16.

Budynek, w którym wyodrębnione są wyżej opisane lokale mieszkalne położony jest na nieruchomości wspólnej - działce gruntu nr (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...). Jest to budynek parterowy z poddaszem mieszkalnym, nad którym znajduje się strych. Do budynku prowadzi jedno wejście. Na parterze znajduje się korytarz, z którego wiodą wejścia do toalety, kuchni i pokoju, z których to pomieszczeń korzysta wnioskodawczyni i jej rodzina. Pozostałe pomieszczenia na parterze budynku, tj. kuchnię łazienkę i dwa pokoje przeznaczone do użytku uczestników. Naprzeciw drzwi wejściowych do budynku na korytarzu znajdują się schody, które prowadzą na wyższą kondygnację budynku (I piętro), gdzie wnioskodawczyni i jej rodzina korzysta z trzech pokoi i łazienki (usytuowanych od strony północnej), a uczestnicy mają przeznaczony do korzystania jeden pokój (usytuowany od strony południowej). Budynek posadowiony jest w pierwszej linii zabudowy od morza. Od strony północnej jest szczególnie narażony na działanie czynników atmosferycznych, takich jak: silny wiatr i zacinający od morza opad.

Niesporne, a nadto dowód:

- przesłuchanie świadka S. C. (1) – k. 93-94,

- przesłuchanie wnioskodawczyni w charakterze strony – k. 94-96,

- dokumentacja fotograficzna – k. 62-65.

Budynek, w którym wyodrębnione są lokale mieszkalne stron postępowania wybudowany został około 1939 r. w konstrukcji tradycyjnej. Ma murowane ściany i betonowe schody, a dach jest dwuspadowy, mansardowy, wysoki. Konstrukcja dachu jest drewniana, więźba krokwiowo – jętkowa z płatwią kalenicową podpartą drewnianymi słupami. Dach pokryty jest dachówką karpiówką. Jest jeden komin murowany z cegły ceramicznej w kalenicy budynku bez zakończenia czapką betonową. Podłoga jest natomiast wykonana z desek heblowanych ułożonych na styk. Cały dach, a w szczególności część stanowiąca mansard jest nieocieplona, co powoduje duże straty ciepła w pomieszczeniach poddasza. Wnioskodawczyni i jej rodzina odnotowują duże różnice w temperaturach pomiędzy pomieszczaniem na I piętrze budynku, a pokojem mieszczącym się na parterze budynku. W pomieszczeniach umiejscowionych na poddaszu jest rześko pomimo, że temperatura pieca sięga 70 stopni Celsjusza. Stan techniczny budynku jest dostateczny. Ściany parteru są murowane i w stanie technicznym dobrym. Pokrycie dachowe z dachówki ceramicznej jest natomiast nieszczelne. Dachówka jest bardzo stara, zniszczona, popękana z prześwitami na strychu, łuszcząca się i porośnięta mchem. Ptactwo wytrąca mech powodując rozszczelnienie pokrycia dachowego. Przez liczne prześwity dachówki do pomieszczeń strychu przecieka woda opadowa. Znajdują się tam (strych i poddasze) liczne ślady zacieków po opadach atmosferycznych. W przypadku obfitych opadów woda przenika do części mieszkalnych poddasza, m.in. pokoju, w którym zamieszkują dzieci wnioskodawczyni. Próba poruszenia dachówki powoduje jej łamanie się. Całe pokrycie dachowe kwalifikuje się jedynie do natychmiastowej wymiany. Słupy drewniane objęte są korozją biologiczną (owady), krokwie drewniane są miejscami spróchniałe z korozją biologiczną (owady), a belka w kalenicy jest zniszczona przez korniki. Cała więźba dachowa kwalifikuje się do wymiany. Także komin murowany, z uwagi na jego stan techniczny (pęknięcia, brak czapki kominowej) kwalifikuje się do rozebrania na poddaszu i wymurowania nowego z cegły klinkierowej zgodnie ze sztuką budowlaną. Podłoga z desek na strychu (zniszczona, z ubytkami i śladami korozji biologicznej) również kwalifikuje się do wymiany. Wyjście ze strychu na dach jest niebezpieczne, a na dachu nie ma ławeczki kominiarskiej.

Od czasu jego wzniesienia ww. budynek nie był poddawany remontowi generalnemu. W szczególności nie był remontowany dach budynku i konstrukcja poddasza. R. K. (2) dokonał wymiany niektórych części rynien oraz pękniętych dachówek w tej części dachu, pod którą znajduje się przeznaczona do jego użytku część budynku. Dachówkę na wymianę pozyskał z innego obiektu. W ciągu ostatniego roku uczestnik wymienił dwie dachówki. Wnioskodawczyni, w związku z mającym miejsce pożarem budynku, przeprowadziła remont części wspólnej – korytarza oraz wymieniła drzwi wejściowe na nowe. W 2009 r. pękł komin i wówczas S. C. (2) zlecił jego doraźną naprawę poprzez owiniecie go siatką i zaciągnięcie betonem.

Dowód:

- przesłuchanie świadka S. C. (1) – k. 93-94,

- przesłuchanie wnioskodawczyni w charakterze strony – k. 94-96,

- częściowo przesłuchanie uczestnika w charakterze strony – k. 96-97,

- częściowo przesłuchanie uczestniczki w charakterze strony – k. 97-98,

- dokumentacja fotograficzna – k. 62-65,

- opinia biegłego sądowego – k. 118-130.

Remont kapitalny dachu i poddasza winien objąć następujące, konieczne roboty:

a)  wykonanie prac rozbiórkowych w postaci rozebrania pokrycia dachowego z dachówki i z blachy, a nadto rozebrania: rynien, rur spustowych, więźby dachowej, podłogi z desek oraz przemurowania komina z cegieł i przemurowania przewodów kominowych ponad dachem cegłą klinkierową,

b)  przeprowadzenie prac w postaci: wykonania więźby dachowej o układzie jętkowym pod pokrycie dachówką, mocowania folii dachowej na krokwiach, pokrycia dachu dachówką karpiówką w koronkę, wykonania kalenicy w dachu krytym dachówką, wykonania obróbek blacharskich z blachy ocynkowanej, wykonania izolacji cieplnej z wełny mineralnej, a nadto wykonania prac polegających na osadzeniu okna dachowego z szybą i montażu: łat pod dachówki o rozstawie krokwi do 75 cm, rynien dachowych z PCV o średnicy 150 mm, rynien spustowych z PCV okrągłych o średnicy 110 mm, wyłazu dachowego, ławeczki kominiarskiej, nasadki antenowej i podłogi z desek struganych o grubości 25 mm,

których łączny koszt wyraża się kwotą 47.870 zł. Remont kapitalny dachu jest konieczny w możliwie najszybszym terminie, gdyż pokrycie dachówką jest w złym stanie a komin nad dachem jest pęknięty, bez czapki kominowej i w każdej chwili może się rozsypać.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego – k. 118-130.

W sprawie o sygn. akt I Ns 14/02 (pierwotnie I Ns 315/00) toczyło się przed tutejszym sądem, pomiędzy B. W. i J. W. (poprzednikami prawnymi wnioskodawczyni) a Gminą R. i D. N. (poprzednikami prawnymi uczestników), postępowanie o ustalenie sposobu korzystania z działki o nr geodezyjnym (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...). Postanowieniem z dnia 7 marca 2002 r. Sąd Rejonowy w Gryficach ustalił sposób użytkowania ww. działki.

Niesporne, a nadto dowód:

- dokumenty zgromadzone w aktach sprawy I Ns 14/02 .

W sprawie o sygn. akt I Ns 352/09 toczyło się przed tutejszym sądem, z udziałem R. K. (2) i R. K. (1), zainicjowane przez D. C. już w dniu 27 sierpnia 2009 r. postępowanie o wyrażenie zgody na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną, którego przedmiotem było między innymi wykonanie prac remontowych w odniesieniu do dachu budynku posadowionego na działce gruntu nr (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...). W toku rozprawy dnia 15 czerwca 2010 r. wnioskodawczyni D. C. oraz uczestnicy R. K. (2) i R. K. zawarli ugodę następującej treści:

I.  wnioskodawczyni i uczestnicy zobowiązują się wobec siebie do tego, ze w ciągu 30 dni od dnia zawarcia tej umowy porozumieją się co do terminu wspólnego wykonania prac mających za przedmiot remont dachu, które to prace wykona na rzecz wnioskodawczyni i uczestników uzgodniona firma;

II.  wnioskodawczyni wyraża zgodę na to, żeby uczestnicy postępowania wybudowali sobie osobne wejście, przy takim uzgodnieniu, że zostanie dokonana zamiana piwnic.

W związku z powyższym w sprawie I Ns 352/09 postępowanie zostało umorzone. Niesporne, a nadto dowód:

- odpis wyciągu z protokołu – k. 61.

Opisana powyżej ugoda nie została przez strony wykonana – ani w zakresie punktu I, ani też w zakresie punktu II. D. C. przedstawiła uczestnikom oferty kosztorysowe trzech firm zajmujących się przeprowadzaniem kompleksowych remontów dachów. Uczestnicy nie zaakceptowali żadnej z ofert wskazując, że ich zdaniem kosztorysy są zawyżone, a koszt remontu dachu nie powinien przekroczyć 30.000 zł.

Niesporne, a nadto dowód:

- przesłuchanie wnioskodawczyni w charakterze strony – k. 94-96,

- przesłuchanie uczestnika w charakterze strony – k. 96-97,

- przesłuchanie uczestniczki w charakterze strony – k. 97-98,

- odpisy korespondencji wymienianej pomiędzy stronami – k. 18-40,

- odpisy ofert sprzedaży – k. 41-59,

- odpis notatki ze spotkania – k. 60.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek okazał się w pełni zasadny.

Podstawę prawną wniosku stanowi art. 199 kc. Zgodnie z powołaną regulacją prawną do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli. Analizowany przepis znajduje zastosowanie, gdy w razie sporu między współwłaścicielami bądź w razie jakiejkolwiek innej przyczyny skutkującej brakiem zgody wszystkich współwłaścicieli, o dokonaniu czynności przekraczającej zwykły zarząd rozstrzygnąć ma sąd. Sprawy rozstrzygane na podstawie art. 199 KC mają na celu nie doraźną ochronę współwłaściciela przed naruszeniami drugiego współwłaściciela, ale definitywne i przez to względnie trwałe, unormowanie stosunków między współwłaścicielami, jeżeli chodzi o rozporządzenie rzeczą wspólną albo o podjęcie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu (zob. uzasadnienie uchw. SN z 23.4.1993 r., III CZP 36/93, OSNCP 1993, Nr 12, poz. 213 z glosą J. Gudowskiego, PS 1996, Nr 4). Według art. 199 KC sąd orzeka mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli. Uwzględnienie celu zamierzonej czynności oznacza, że jej dokonanie powinno być uzasadnione z gospodarczego punktu widzenia. Nie musi być to jednak równoznaczne z oceną niezbędności danej czynności ze względu na np. utrzymania rzeczy wspólnej. Zamierzona czynność zarządu nie może również prowadzić do pokrzywdzenia niektórych ze współwłaścicieli ( E. Skowrońska-Bocian, M. Warciński, w: K. Pietrzykowski, KC. Komentarz, t. 1, 2015, s. 578). W judykaturze pojawił się pogląd, że prawidłowa wykładnia tego przepisu nie prowadzi do wniosku, że "interesy wszystkich współwłaścicieli" powinny być utożsamiane z interesami związanymi ściśle z rzeczą wspólną. Celem przepisu jest ochrona usprawiedliwionych interesów współwłaścicieli przed ich ewentualnym pokrzywdzeniem na skutek planowanej czynności w sytuacji konfliktu dotyczącego zarządzania rzeczą wspólną, zaś interesy współwłaścicieli należy oceniać globalnie, czyli mając na względzie ich całokształt (zob. post. SO w Gdańsku z 31.10.2012 r., XVI Ca 908/12, niepubl.).

Na wstępie wskazać należy, iż przytoczony przepis stawia wymóg, aby z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu rzeczą wspólną wystąpił właściciel, któremu przysługuje udział co najmniej do ½ w prawie własności rzeczy wspólnej. Taki wymóg został na gruncie niniejszej sprawy spełniony, gdyż inicjująca postępowanie wnioskodawczyni posiada udział do (...) w nieruchomości wspólnej objętej księgą wieczystą KW nr (...). Niewątpliwie więc D. C. jest legitymowana czynnie w przedmiotowej sprawie. Nie ulega ponadto wątpliwości i nie było przez strony negowane to, że czynność, o której wyrażenie zgody na dokonanie zabiega wnioskodawczyni jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną. Wiąże się ona z generalnym remontem pokrycia dachowego i konstrukcji strychu oraz poddasza.

Stanowisko procesowe uczestników postępowania było w sprawie niespójne. Z jednej bowiem strony (w odpowiedzi na wniosek i w początkowej fazie rozprawy dnia 16 sierpnia 2017 r.) zawodowy pełnomocnik uczestników kwestionował w ich imieniu wniosek co do samej zasady podnosząc, iż nie zachodzi konieczna potrzeba wykonania prac wyszczególnionych we wniosku. Analogicznie utrzymywał sam uczestnik podnosząc, że jego zadaniem „ten dach jeszcze z 5 lat wytrzyma (…) można zrobić prowizorkę, wymienić dachówkę jeśli popękała”. Z drugiej zaś strony - wydźwięk korespondencji wymienianej pomiędzy stronami na etapie postępowania przedsądowego (k. 36 - „priorytetem w sprawie jest remont dachu”), oświadczenia uczestnika, iż nie kwestionuje on konieczności wykonania prac wskazanych we wniosku (k. 97) i stanowisko pełnomocnika uczestników wyrażone w końcowej fazie rozprawy dnia 16 sierpnia 2017 r. (k. 98) zdają się sugerować, że wnioskodawcy kwestionują jedynie wartość prac, na które oszacowane zostały prace remontowe. Mając na uwadze rysujące się na analizowanym tle i opisane powyżej rozbieżności, a przede wszystkim fakt, że ostateczna deklaracja pełnomocnika uczestników, iż nie kwestionują wniosku co do zasady, pozostaje w sprzeczności treścią zeznań samych uczestników odnośnie potrzeby wykonania prac remontowych dachu, Sąd przyjął, że w sprawie sporny pomiędzy stronami był nie tylko koszt prac remontowych, ale przede wszystkim sama zasada, tj. konieczność i celowość przeprowadzenia ww. prac. Stąd też teza dowodowa w zakresie opinii biegłego sądowego objęła także kwestię zasadności przeprowadzenia remontu dachu.

Celem weryfikacji stanowisk stron postępowania Sąd dopuścił i przeprowadził w przedmiotowej sprawie dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa i wyceny nieruchomości na okoliczność ustalenia stanu technicznego dachu, strychu, poddasza i komina budynku mieszkalnego zlokalizowanego na nieruchomości zabudowanej położonej przy ul. (...) w R., dla której Sąd Rejonowy w Gryficach prowadzi księgę wieczystą o nr (...), a także na okoliczność ustalenia celowości i konieczności remontu wskazanego budynku w zakresie wskazanym w punkcie 1 a-k petitum wniosku oraz na okoliczność wyceny wartości koniecznych prac remontowych z rozbiciem wartości w odniesieniu do każdej z niezbędnych w tym zakresie prac z osobna.

Treść opinii nie pozostawia w ocenie Sądu wątpliwości, że pokrycie dachowe z dachówki ceramicznej jest nieszczelne. Dachówka jest bardzo stara, zniszczona, popękana z prześwitami na strychu, łuszcząca się i porośnięta mchem. Przez liczne prześwity dachówki do pomieszczeń strychu przecieka woda opadowa, wskutek czego znajdują się tam liczne ślady zacieków po opadach atmosferycznych . Całe pokrycie dachowe kwalifikuje się jedynie do natychmiastowej wymiany. Powyższe konkluzje opinii oraz wnioski, jakie nasuwa analiza załączonej do akt sprawy dokumentacji fotograficznej, pozostają w oczywistej sprzeczności ze stanowiskiem uczestników, jakoby dach miał „jeszcze z 5 lat wytrzymać”. Przeczą one ponadto postulowanemu przez uczestników sposobowi naprawy, tj., że „można zrobić prowizorkę, wymienić dachówkę jeśli popękała”. Ani prognozowany przez uczestników okres używalności dachu, ani też sugerowany przez nich sposób naprawy dachu nie koresponduje z wydźwiękiem zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Znamiennym pozostaje przy tym fakt, że uczestnicy nie stosowali proponowanego przez siebie sposobu naprawy, tj. „można zrobić prowizorkę, wymienić dachówkę, jeśli pękła” w miejscu swojego stałego zamieszkania, tj. w odniesieniu do pokrycia dachowego budynku mieszkalnego położonego w P.. Tam uczestnik zdecydował się od razu wymienić całe pokrycie dachowe, zaś w odniesieniu do budynku, w którym nawet w sezonie letnim nie zamieszkuje (bo wynajmuje go letnikom) – preferuje rozwiązania doraźne. Uczestnicy podnosili ponadto okoliczność, że gdyby dachówki sprawdzać i wymieniać po stwierdzeniu ich uszkodzeń (tak jak to oni czynili „po swojej stronie dachu”), aktualnie nie byłby potrzebny remont pokrycia dachowego. Sąd nie podziela tych zapatrywań. Po pierwsze - uczestnicy nie naprowadzili żadnych wniosków dowodowych dla wykazania, że wnioskodawczyni w sposób niedostateczny dbała o stan techniczny pokrycia dachowego. Po drugie – wnioski opinii biegłego nie wskazują, aby stan techniczny pokrycia dachowego po którejkolwiek ze stron dachu różnił się od siebie, a w szczególności, aby po stronie południowej (nad tą częścią budynku, która przeznaczona jest do korzystania przez uczestników) był on lepszy niż po drugiej stornie. Konkluzje opinii są jasne i przekonują, że remont kapitalny obejmować ma cały dach, którego dachówka jest bardzo stara, zniszczona, popękana z prześwitami na strychu, łuszcząca się i porośnięta mchem. Powyższe w sposób oczywisty przekonuje ponadto, że stosowana przez uczestników praktyka wymiany poszczególnych, pękniętych dachówek okazała się nieskuteczna. Po trzecie – nawet, gdyby hipotetycznie przyjąć, że stan techniczny dachu po stronie budynku użytkowanej przez wnioskodawczynię jest gorszy aniżeli po stronie przeznaczonej do korzystania przez uczestników, nie sposób wykluczyć, że spowodowane byłoby to nie zaniedbaniami ze strony wnioskodawczyni, a destrukcyjnym działaniem czynników atmosferycznych (silne wiatry od strony morza, zacinający od strony morza deszcz i śnieg), na które przede wszystkim narażona jest północna część dachu. Należy ponadto zachować w polu widzenia, iż wnioski opinii biegłego podważają wiarygodność twierdzeń uczestników w takim zakresie, w jakim utrzymują oni, że „po ich stronie nic nie cieknie” – k. 96. Biegły sądowy wyraźnie wskazał bowiem, że na strychu są liczne ślady zacieków po opadach atmosferycznych. Ponadto sam uczestnik przyznał, że „(…) goście mówili, że ciekło, po kablu antenowym ciekła woda. Ktoś przestawił antenę tak, że woda ściekała” – k. 97.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało ponadto, że słupy drewniane objęte są korozją biologiczną (owady), krokwie drewniane są miejscami spróchniałe z korozją biologiczną (owady), a belka w kalenicy jest zniszczona przez korniki. Cała więźba dachowa kwalifikuje się do wymiany. Także komin murowany, z uwagi na jego stan techniczny (pęknięcia, brak czapki kominowej) kwalifikuje się do rozebrania na poddaszu i wymurowania nowego z cegły klinkierowej zgodnie ze sztuką budowlaną. Podłoga z desek na strychu (zniszczona, z ubytkami i śladami korozji biologicznej) również kwalifikuje się do wymiany. Wyjście ze strychu na dach jest niebezpieczne, a na dachu nie ma ławeczki kominiarskiej. W związku z powyższym remont kapitalny dachu jest konieczny w możliwie najszybszym terminie, gdyż pokrycie dachówką jest w złym stanie, a komin nad dachem jest pęknięty, bez czapli kominowej i w każdej chwili może się rozsypać. Zakres koniecznych do wykonania prac remontowych i ich wartości wyszczególnione zostały w opinii biegłego sądowego. I tak niezbędne do wykonania w budynku, w którym wyodrębniono lokale stron postępowania, pozostają następujące prace:

a) rozbiórkowe w postaci rozebrania pokrycia dachowego z dachówki i z blachy, a nadto rozebrania: rynien, rur spustowych, więźby dachowej, podłogi z desek oraz przemurowania komina z cegieł i przemurowania przewodów kominowych ponad dachem cegłą klinkierową,

b)  w postaci: wykonania więźby dachowej o układzie jętkowym pod pokrycie dachówką, mocowania folii dachowej na krokwiach, pokrycia dachu dachówką karpiówką w koronkę, wykonania kalenicy w dachu krytym dachówką, wykonania obróbek blacharskich z blachy ocynkowanej, wykonania izolacji cieplnej z wełny mineralnej, a nadto wykonania prac polegających na osadzeniu okna dachowego z szybą i montażu: łat pod dachówki o rozstawie krokwi do 75 cm, rynien dachowych z PCV o średnicy 150 mm, rynien spustowych z PCV okrągłych o średnicy 110 mm, wyłazu dachowego, ławeczki kominiarskiej, nasadki antenowej i podłogi z desek struganych o grubości 25 mm,

których łączny koszt wyraża się kwotą 47.870 zł.

Ani zakres tych prac, ani zasadność ich wykonania, ani też ich wartość nie budziła zastrzeżeń Sądu. Strony zaś nie wniosły do opinii żadnych zarzutów. Analizując zaś obecny stan pokrycia dachowego, poddasza i strychu ww. budynku Sąd ocenił, że przeprowadzenie remontu dachu w zakresie wnioskowanym przez D. C. jest uzasadnione z gospodarczego punktu widzenia i jest niezbędne do utrzymania rzeczy wspólnej w należytym stanie. Sąd ważył przy tym interesy obu stron i doszedł do przekonania, że analizowany remont leży w interesie obu stron. Wszak dotyczy dachu pokrywającego zarówno część budynku, z której korzysta wnioskodawczyni, jak i tej, która przeznaczona jest do korzystania przez uczestników. Zważywszy na zły stan dachówki i pęknięcie komina realna jest obawa, że komin może się rozsypać, co zdaniem Sądu stanowić może zagrożenie dla zdrowia i życia osób przebywających w tym czasie na poddaszu. Dachówka i więźba dachowa kwalifikują się do pilnej wymiany, drewniane elementy konstrukcji dachu, zakwalifikowane przez biegłego do wymiany, objęte są korozją biologiczną. Zasady doświadczenia życiowego i prawidłowego, rozsądnego rozumowania przekonują, że opisany stan niezwłocznie winien być wyeliminowany, albowiem dalsza zwłoka w wykonaniu remontu spowodować może niepowetowane straty majątkowe, a przede wszystkim zagraża zdrowiu i życiu ludzkiemu. Oczywiste jest przy tym, że uczestnicy nie odbierają rzeczonego zagrożenia jako realnego, skoro ich stałe centrum życiowe zlokalizowane jest w innej miejscowości, a nawet w sezonie letnim, to nie oni przebywają w wynajmowanym wówczas lokalu mieszkalnym. Z analogicznych przyczyn to nie uczestnicy, a zamieszkująca na nieruchomości wraz z rodziną wnioskodawczyni, odczuwa pilną potrzebę przeprowadzenia analizowanego remontu. To jednak nie powyższe subiektywne przekonania stron postępowania decydują o celowości i zasadności przeprowadzenia kapitalnego remontu dachu, a przemawiają za tym zdaniem Sądu obiektywnie stwierdzone w ramach tego postępowania fakty, którym uczestnicy skutecznie nie zaprzeczyli. Sąd nie podziela stanowiska uczestników, jakoby wnioskodawczyni chciała „na nich zarobić” – k. 96. W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego brak jest w ocenie Sądu podstaw do przyjęcia słuszności tezy, jakoby realizacja planowanej przez wnioskodawczynię czynności sprzeciwiała się interesom uczestników, czy prowadziła do ich pokrzywdzenia. Uczestnicy zdają się bowiem nie dostrzegać – wbrew niekwestionowanemu przez nich i jednoznacznemu wydźwiękowi opinii biegłego – że planowany do przeprowadzenia remont dachu leży także w ich uzasadnionym interesie. Brak też podstaw do przyjęcia słuszności tezy, jakoby przedstawiona przez wnioskodawczynię wycena niezbędnych prac remontowych była zawyżona. Sąd zachował odnośnie tej kwestii w polu widzenia, że każda z przedstawionych w postępowaniu przedsądowym przez wnioskodawczynię ofert remontu poddasza opiewała na kwotę niższą niż wskazany przez biegłego w tym postępowaniu koszt przeprowadzenia tych prac, którego to kosztu z kolei uczestnicy nie kwestionowali (brak zarzutów do opinii). Nie są więc zasadne twierdzenia uczestników, jakoby prace te można byłoby wykonać za
30.000 zł. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostają ponadto dywagacje uczestnika, jakoby mógł on te prace wykonać we własnym zakresie. Okoliczności ujawnione w toku niniejszego postępowania przekonują, że kwestia remontu dachu roztrząsana jest pomiędzy stronami od blisko 10 lat. Zasadne jest przekonanie, że gdyby uczestnik faktycznie nosił się z zamiarem przeprowadzenia remontu we własnym zakresie (oczywiście przy wspólnym zaangażowaniu środków finansowych stron), to zdążyłby to uczynić we wskazanym powyżej okresie. Sąd wyraża przekonanie, że – jak wykazało niniejsze postępowanie – przeprowadzenie koniecznego i pilnego remontu dachu jest niezbędne do zagwarantowania współwłaścicielom nieruchomości wspólnej podstawowych praw należnych każdemu człowiekowi, tj. możliwości przebywania w bezpiecznych i komfortowych warunkach, w ciepłych, niezaciekających wodą pomieszczeniach. Jednocześnie uzyskanie takich optymalnych warunków nie nastręcza nadmiernych trudności i nie generuje wygórowanych kosztów.

W dalszej kolejności należy odnieść się do podnoszonej przez uczestników w toku postępowania kwestii zamiany piwnic. W ocenie Sądu nie ma ona żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd dostrzega, że w toku postępowania w sprawie zainicjowanej przez wnioskodawczynię 9 lat temu – I Ns 352/09 w toku rozprawy dnia 15 czerwca 2010 r. wnioskodawczyni D. C. oraz uczestnicy R. K. (2) i R. K. zawarli ugodę następującej treści:

I.  wnioskodawczyni i uczestnicy zobowiązują się wobec siebie do tego, ze w ciągu 30 dni od dnia zawarcia tej umowy porozumieją się co do terminu wspólnego wykonania prac mających za przedmiot remont dachu, które to prace wykona na rzecz wnioskodawczyni i uczestników uzgodniona firma;

II.  wnioskodawczyni wyraża zgodę na to, żeby uczestnicy postępowania wybudowali sobie osobne wejście, przy takim uzgodnieniu, że zostanie dokonana zamiana piwnic.

Niespornym faktem pozostaje przy tym, że ww. ugoda nie została przez strony wykonana tak w zakresie punktu I, jak i w zakresie punktu II. Przede wszystkim podkreślić należy, że na mocy ww. ugody, kwestia uprzedniej zamiany piwnic nie warunkowała przeprowadzenia remontu dachu. W ocenie Sądu brak jest też racjonalnych powodów, dla których to na obecnym etapie postępowania i przy uwzględnieniu stanu technicznego dachu i poddasza, przeprowadzenie pilnego i koniecznego ich remontu miałoby zostać uzależnione od ewentualnej zamiany pomieszczeń piwnicznych pomiędzy stronami. W polu widzenia należy przy tym zachować, że przedmiotem niniejszego postępowania było wyrażenie przez Sąd zgody na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną, a nie zamiana piwnic. Jednocześnie brak dowodów na to, aby udzielenie przez Sąd zgody na czynność w postaci remontu dachu i poddasza naruszać miało lub pozostawać w sprzeczności z interesem uczestników dotyczącym zamiany pomieszczeń piwnicznych. Zawodowy pełnomocnik uczestników takowych zależności nie wykazał, a Sąd ich nie dostrzega. Wszak prace remontowe dotyczyć mają całkowicie innych części budynku, niż te, których dotyczy ewentualna zamiana.

Kierując się zaprezentowanymi powyżej względami Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wkładając jednocześnie na strony obowiązek partycypacji w niezbędnych kosztach remontu w stosunku do przysługujących im udziałów w nieruchomości wspólnej.

Osobnego omówienia wymaga – z uwagi na fakt zgłoszenia przez pełnomocnika uczestników zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 kpc – kwestia wniosku uczestników o zawieszenie niniejszego postępowania z uwagi na inne toczące się postępowania – o zniesienie współwłasności, do czasu jego prawomocnego zakończenia. W toku rozprawy dnia 16 sierpnia 2017 r. Sąd przedmiotowy wniosek oddalił, albowiem w sprawie o zniesienie współwłasności zarejestrowanej pod sygn. akt I Ns 340/17 nie istniał wówczas stan sprawy w toku. Analogicznie Sąd oddalił ponowiony wniosek w tym przedmiocie w toku rozprawy przeprowadzonej w dniu 22 sierpnia 2018 r. Motywowane to było następującymi względami. Sądowi znana jest treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 września 1981 r. wydanej w sprawie III CZP 29/81. Niemniej jednak, w ocenie Sądu, nie zachodzi w realiach przedmiotowej sprawy przesłanka celowości, o jakiej w ww. orzeczeniu mowa. Przede wszystkim Sąd wskazuje, że kwestia remontu dachu pozostaje pomiędzy stronami aktualna od blisko 10 lat. Pomimo zawartej ugody w sprawie I Ns 352/09 uczestnicy nie zaakceptowali żadnej z racjonalnych zdaniem Sądu ofert kosztorysowych przedstawionych im przez wnioskodawczynię. Wbrew deklarowanym umiejętnościom sam uczestnik także nie podjął się w międzyczasie wykonania jakichkolwiek z prac remontowych dachu. Odpis wniosku w niniejszej sprawie uczestnicy odebrali w dniu 10 lutego 2017 r. W odpowiedzi na wniosek opatrzonej datą 24 lutego 2017 r. uczestnicy powoływali się na fakt zainicjowania postępowania o zniesienie współwłasności w odniesieniu do nieruchomości wspólnej, której dotyczył wniosek w niniejszej sprawie – k. 82 „Uczestnicy oświadczają, ze zainicjowali postępowanie o zniesienie współwłasności (…)”. Oświadczenie niniejsze nie polegało na prawdzie, albowiem niezwłocznie przeprowadzona przez Sąd weryfikacja systemu Sędzia – 2 nie potwierdziła stanowiska uczestników. Faktem pozostaje przy tym, że postępowanie w przedmiocie zniesienia współwłasności uczestnicy zainicjowali znacznie później, a wniosek dotknięty był brakiem formalnym, który uzupełniono dopiero w dniu 16 sierpnia 2017 r., a więc dopiero w dniu, w którym odbyła się pierwsza rozprawa w niniejszej sprawie. Opisane zachowanie uczestników jest symptomatyczne i ukierunkowanie w ocenie Sądu na to, aby – powołując się w niniejszej sprawie – na stan sprawy o zniesienie współwłasności w toku, odroczyć w czasie przeprowadzenie niezbędnego wszak do wykonania remontu dachu i poddasza, a tym samym – odroczyć, a może i uniknąć zaangażowania w ten remont środków finansowych. Rzecz jednak w tym, że stan zaawansowania obu spraw na dzień 22 sierpnia 2018 r. jednoznacznie przemawiał za tym, aby postępowanie w niniejszej sprawie kontynuować, tj. je zakończyć. Sąd przeprowadził bowiem w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe, w tym dowód z opinii biegłego sądowego, podczas gdy w sprawie o zniesienie współwłasności Sąd zlecił dopiero biegłemu sporządzenie opinii, a następnie dokonał zmiany biegłego, który opinię ma wykonać. Zasady doświadczenia życiowego przekonują, że należy spodziewać się, że postępowanie w sprawie o zniesienie współwłasności potrwa jeszcze co najmniej kilka, jeśli nie kilkanaście miesięcy, i to na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego. Nie sposób przy tym wykluczyć, że w sprawie będzie wywiedziona apelacja. Tymczasem wydźwięk opinii sporządzonej w niniejszej sprawie jest jednoznaczny – prace remontowe dachu i poddasza są konieczne i winny być przeprowadzone w możliwie najszybszym terminie. Zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o zniesienie współwłasności, zgodnie z wnioskiem uczestników, w sposób oczywisty uniemożliwi przeprowadzenie prac remontowych o charakterze niezbędnym i pilnym. Sąd zwraca przy tym uwagę, że ewentualne zawieszenie postępowania z uwagi na inne toczące się postępowanie ma charakter fakultatywny. Analizując całokształt okoliczności przedmiotowej sprawy Sąd ocenił, że na obecnym jej etapie zawieszenie postępowania byłoby po pierwsze niecelowe, a po drugie mogłoby doprowadzić do narażenia domowników budynku posadowionego w R. przy ul. (...) na utratę zdrowia, czy nawet życia. Pełnomocnik uczestników podnosił przy tym, że przeprowadzenie prac o wykonanie których wnioskuje D. C. uniemożliwi zamianę piwnic, o którą zabiegają uczestnicy. Dlatego zdaniem pełnomocnika uczestników rozstrzygniecie wydane w przedmiotowej sprawie jawnie ingeruje w kwestię zniesienia współwłasności. Sąd nie podziela zaprezentowanych zapatrywań. Ponowić w tym miejscu należy, że remont dotyczyć ma dachu i poddasza, a zatem całkowicie odmiennych części nieruchomości budynkowej niż piwnice. Po wtóre pełnomocnik uczestników nie wyłuszczył na czym zdaniem uczestników polegać ma „ingerencja” remontu dachu w kwestię zniesienia współwłasności, w szczególności w odniesieniu do pomieszczeń piwnicznych. Przyjmując nawet hipotetycznie, że w istocie przeprowadzenie prac, o wykonanie których wnioskuje D. C. uniemożliwi zamianę piwnic, o którą zabiegają uczestnicy - Sąd i tak stoi na stanowisku, że interes, jaki mają uczestnicy w zamianie piwnic, ustępuje interesowi wnioskodawczyni sprowadzającemu się w istocie (z uwagi na obecny stan techniczny dachu i więźby dachowej) do zagwarantowania sobie i swojej rodzinie bezpiecznych warunków przebywania w zamieszkiwanym lokalu. Innymi słowy, nawet w przypadku zaistnienia niewykazanej przez pełnomocnika uczestników kolizji interesów, to wnioskodawczyni należałoby w ocenie Sądu udzielić w pierwszej kolejności ochrony prawnej. Oczywistym jest przy tym fakt, że po ewentualnym zniesieniu współwłasności strony staną się wyłącznymi współwłaścicielami poszczególnych części budynku. Rzecz jednak w tym, że na obecnym etapie obu postępowań nie jest jeszcze wiadome, czy takowe zniesienie współwłasności będzie w ogóle możliwe, a jeśli tak – kiedy ono nastąpi. Remont dachu i poddasza, którego uczestnicy póki co pozostają współwłaścicielami jest natomiast niezbędny aktualnie i strony powinny go przeprowadzić możliwie pilnie.

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie ustalono na podstawie przedłożonych przez strony dowodów z dokumentów, których wiarygodność i treść nie wzbudziły wątpliwości Sądu.

Za pełnowartościowy dowód w sprawie Sąd uznał opinię biegłego sądowego. Wnioski wyciągnięte przez biegłą i zawarte w opinii, są logiczne, spójne z pozostałym materiałem dowodowym i nie zostały przez żadną ze stron skutecznie zakwestionowane – żadna ze storn nie złożyła do opinii zarzutów. Opinia została sporządzona w sposób rzetelny, kompletny i fachowy. Jej treść jest zgodna z zasadami logiki i wiedzy powszechnej. Przedstawiony w niej tok rozumowania w sposób logiczny i jasny prowadzi do sformułowanych wniosków. Końcowe stanowisko biegłej wyrażone zostało natomiast w sposób stanowczy. Sąd uznał więc opinię za w pełni miarodajną i oparł na niej ustalenia faktyczne poczynione w niniejszej sprawie, przyjmując je jako własne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.05.2005 r., V CK 659/04, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.11.2002 r., V CKN 1354/00, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7.11.2000 r., I CKN 1170/98, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15.11.2000 r., IV CKN 1383/00).

Sąd uznał za w pełni wiarygodne zeznania przesłuchanego w sprawie świadka oraz twierdzenia wnioskodawczyni przesłuchanej w charakterze strony. Zeznania te i twierdzenia korespondowały z pozytywnie zweryfikowanym materiałem dowodowym, były logiczne, spójne wewnętrznie i znalazły wsparcie w dowodach dokumentarnych, a także zasadach doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania. Brak jest w ocenie Sądu podstaw do tego by odmówić wskazanym dowodom wiarygodności. Co się zaś tyczy twierdzeń uczestników przesłuchanych w charakterze strony, Sąd przypisał walor wiarygodności wyłącznie co do okoliczność niespornych i znajdujących potwierdzenie w innych pozytywnie zweryfikowanych dowodach. Wyraźnego podkreślenia wymaga okoliczność, że twierdzenia uczestników odnośnie kwestii mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy pozostawały w sprzeczności z zeznaniami świadka i twierdzeniami wnioskodawczyni, a nadto z wnioskami opinii biegłego sądowego, o czym była mowa we wcześniejszej części rozważań.

Rozstrzygniecie o kosztach postępowania Sąd zawarł w punktach II sentencji. Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowi art. 520 kpc. Zgodnie z art. 520 kpc każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (§1). Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników (§2). Stanowisko takie uzasadnione jest niezależnością i samodzielnością udziału w tym postępowaniu każdego uczestnika. W rezultacie każdy uczestnik postępowania nieprocesowego ponosi koszty związane z: poszczególnymi czynnościami, których dokonał; z jego udziałem w postępowaniu; z czynnościami procesowymi sądu, podjętymi w jego interesie. Wskazane zasady obowiązują tak w postępowaniu nieprocesowym wszczynanym na wniosek zainteresowanego, jak i z urzędu. W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie interesy wnioskodawczyni i uczestników postępowania są sprzeczne. O sprzeczności interesów można mówić, gdy przeprowadzone postępowanie zbliżone jest do procesu w tym sensie, że uwzględnienie stanowiska jednej ze stron, powoduje pozbawienie określonych praw innych uczestników (postanowienie SN z dnia 25 sierpnia 2011 r., II CZ 55/11, LEX 949024). O sprzeczności interesów można mówić w sprawach o ustanowienie służebności, albowiem w sprawach tych powstaje wyraźna kontradykcja co do oczekiwanego wyniku sprawy, gdyż wnioskodawca oczekuje uwzględnienia wniosku, a będący w opozycji uczestnik – jego oddalenia (postanowienie SN z dnia 5 grudnia 2012 r., I CZ 148/12, LEX nr 1284402, z dnia 25 sierpnia 2011 r. II CZ 55/11, LEX 949024, z dnia 19 listopada 2010 r., III CZ 46/10, LEX 688497). W takich postępowaniach ta strona, której stanowisko procesowe nie zostaje uwzględnione, w praktyce sprawę przegrywa, co uzasadnia włożenie na nią obowiązku zwrotu pozostałym uczestnikom poniesionych przez nich kosztów postępowania (postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 15 lutego 2018 r. II Cz 304/18). Przenosząc powyższe na płaszczyznę przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że interesy stron postępowania były sprzeczne – uczestnicy konsekwentnie wnosili o oddalenie wniosku – i to w całości. Skoro zaś interesy stron postępowania były sprzeczne, a wniosek D. C. został uwzględniony w całości, zasadnym jest włożenie na uczestników solidarnie obowiązku zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez wnioskodawczynię. Na koszty te złożyły się: opłata sądowa od wniosku w wysokości 100 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, 1.300 zł tytułem zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego oraz wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika wnioskodawczyni w wysokości 480 zł ustalone w oparciu o treść § 5 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

W punkcie III postanowienia, stosownie do treści art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o koszach sądowych w sprawach cywilnych, rozstrzygnięto o nieuiszczonych kosztach sądowych, które tymczasowo pokrył Skarb Państwa. Suma tych kosztów wyrażała się łączną kwotą 1.703,52 zł. Sąd, kierując się względami analogicznymi jak przy rozstrzygnięciu o kosztach postępowania, ocenił że to uczestnicy, których stanowisko procesowe nie zostało w postępowaniu uwzględnione, winni solidarnie dokonać zwrotu ww. kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gryficach.

SSR Małgorzata Kowalska