Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny -Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Oleksiak (sprawozdawca)

Sędziowie: SO Lucyna Rajchel

SO Katarzyna Biernat – Jarek

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2019 roku w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi A. S. i B. S.

przy udziale Skarbu Państwa –Prezesa Sądu Rejonowego w Olkuszu

o stwierdzenie przewlekłości postępowania sądowego prowadzonego przed Sądem Rejonowym w Olkuszu pod sygn. akt I Ns 428/11

postanawia:

I.  stwierdzić, że w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Olkuszu pod sygn. I Ns 428/11 nastąpiła przewlekłość postępowania;

II.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Olkuszu na rzecz skarżących A. S. i B. S. kwoty po 4.000 ( cztery tysiące) złotych,

III.  w pozostałym zakresie żądania skarżących oddalić;

IV.  polecić Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu w Olkuszu zwrot na rzecz skarżących A. S. i B. S. kwot po 200 ( dwieście ) złotych tytułem uiszczonych opłat od skargi.

SSO Lucyna Rajchel SSO Katarzyna Oleksiak SSO Katarzyna Biernat – Jarek

UZASADNIENIE

Skarżące A. S. i B. S. w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. z 2004 r., nr 179, poz. 1843), domagały się stwierdzenia przewlekłości w postępowaniu prowadzonym przed Sądem Rejonowym w Olkuszu w sprawie do sygn. akt I Ns 428/11 oraz zasądzenia z tego tytułu od Skarbu Państwa kwoty 20.000 zł.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, iż postępowanie objęte skargą, którego przedmiotem jest rozgraniczenie nieruchomości, toczy się od 8 lat, czego nie uzasadnia ani charakter przedmiotowego postępowania ani podejmowane w nim czynności procesowe. W szczególności skarżące zarzuciły, że w sprawie odbyło się jedynie 8 rozpraw, przy czym niektóre były odwoływane lub odraczane, podobnie jak i wyznaczane terminy wizji lokalnych. Skarżące przewlekłości postępowania w sprawie upatrywały także w czynnościach związanych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego wskazując, że podejmowane w tym przedmiocie przez Sąd czynności prowadziły do nieuzasadnionego mnożenia opinii i kosztów, jako bezpośrednią przyczynę wniesienia skargi wskazując na treść postanowienia Sądu Rejonowego w Olkuszu z 11 czerwca 2018 r. , w którym modyfikacji ulegał przedmiot opinii zleconej do wykonania w sprawie przez Wydział Geodezji Górniczej i (...) Akademii (...) w K., niezgodnie zdaniem skarżących z obowiązującymi uregulowaniami prawnymi oraz stanowiskiem prezentowanym w judykaturze. Ponadto skarżące wskazały, że opinia ta sporządzona i złożona w sądzie w grudniu 2018 r. została przesłana stronom dopiero 26.03.2019 r. Skarżące powołały się także na składanie przez A. S. pisma o przyspieszenie postępowania w sprawie, które nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.

Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego w Olkuszu zgłaszając swój udział w sprawie wniósł o oddalenie skargi podnosząc, iż w jego ocenie nie zachodzą w sprawie okoliczności mogące świadczyć o przewlekłości tego postępowania, wskazując, że czas trwania przedmiotowego postępowania jest wynikiem z jednej strony skomplikowanego jej charakteru, a z drugiej podejmowanych przez strony, w tym głównie przez skarżące działań, składanych wniosków dowodowych i pism procesowych.

Sąd Okręgowy przeprowadził analizę akt o sygn. I Ns 428/11, która przedstawia się następująco:

Wniosek o rozgraniczenie w sprawie I Ns 428/11 wpłynął do Sądu Rejonowego w Olkuszu w dniu 16.06.2011 r. Zarządzeniem z dnia 16.06.2011 r. wnioskodawczyni B. S. została wezwana do uiszczenia opłaty od wniosku, a następnie po jej uiszczeniu w zakreślonym terminie, zarządzeniem z dnia 14.07.2011 r. do przedłożenia -pod rygorem zawieszenia postępowania- tytułów własności dotyczących nieruchomości objętych postępowaniem. Wobec niewykonania w całości powyższego zarządzenia postanowieniem z dnia 8.09.2011 r. postępowanie w sprawie zostało zawieszone. Wobec przedłożenia wraz pismem z dnia 24.10.2011 r. żądanych dokumentów, Sąd Rejonowy w Olkuszu postanowieniem z dnia 15.11.2011 r. podjął postępowanie w sprawie wyznaczając w sprawie rozprawę na dzień 14.02.2012 r., którą po przestawieniu stanowisk stron, odroczył do dnia 24.05.2012 r. celem dokonania oględzin przedmiotu sporu. Po przeprowadzeniu wyznaczonych oględzin, kolejny termin rozprawy został wyznaczony na dzień 25.09.2012 r. , na której Sąd kontynuował postępowanie dowodowe przesłuchując zawnioskowanych w sprawie świadków. Wobec wniosku pełnomocnika wnioskodawczyni o dopuszczenie dowodu z całości akt postępowania uwłaszczeniowego odnoszących się do przedmiotu sporu Sąd postanowił zwrócić się do Urzędu Gminy K. o nadesłanie akt uwłaszczeniowych nr. (...), odraczając rozprawę z terminem na piśmie. W dniu 15.10.2012 r. przedłożona została żądana dokumentacja, a wcześniej zarządzeniem z dnia 8.10.2012 r. został wyznaczony w sprawie termin rozprawy na dzień 5.02.2013 r. , na której to rozprawie Sąd przesłuchał dalszych świadków oraz dopuścił dowód z opinii biegłego geodety celem ustalenia przebiegu granicy według kryteriów z art. 153 k.c. zobowiązując pełnomocników uczestników do wpłacenia zaliczek na poczet opinii. W dniu 8.02.2013 r. została skierowana do biegłego H. Ż. odezwa o wykonanie opinii w sprawie, w której termin wykonania opinii został zakreślony na 2 miesiące. W dniu 15.04.2013 r. zostało skierowane do biegłego ponaglenie o zwrot akt wraz z opinią, w wyniku którego biegły zobowiązał się przedłożyć akta wraz opinią z końcem maja 2013 r. Wobec braku przedłożenia opinii zarządzeniem z dnia 3.06.2013 r. Przewodniczący polecił zobowiązać biegłego do zwrotu akt w terminie 3 dni. W dniu 14.06.2013 r. biegły przedłożył akta sprawy wraz z opinią. Zarządzeniem z dnia 4.07.2013 r. Przewodniczący wyznaczając termin rozprawy na dzień 23.10.2013 r. odpisy opinii polecił doręczyć stronom celem ustosunkowania się i złożenia ewentualnych zarzutów w zakreślonym 14-dniowym terminie. Postanowieniem z dnia 4.07.2013 r. Sąd przyznał biegłemu wynagrodzenie za sporządzenie opinii. W pismach procesowych złożonych w dniu 22.07.2013 r. wnioskodawczyni B. S. i uczestniczki I. K. i A. S. wniosły o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego geodety, a w dniu 24.07.2013 r. uczestniczka A. S. złożyła zażalenie na postanowienie w przedmiocie przyznania wynagrodzenia biegłemu H. Ż. , który sporządził opinię w sprawie. Zarządzeniem z dnia 8.08.2013 r. skarżąca została wezwana do uzupełnienia opłaty od zażalenia, a po jej uiszczeniu w zakreślonym terminie, zarządzeniem 17.09.2013 r. polecono akta sprawy wraz z zażaleniem przedłożyć Sądowi Okręgowemu w Krakowie. Na rozprawie w dniu 23.10.2013 r. po przedstawieniu stanowisk stron odnośnie sporządzonej w sprawie opinii geodezyjnej, Sąd postanowił dopuścić dowód z opinii innego biegłego geodety celem ustalenia przebiegu granicy między nieruchomościami uczestników postępowania zgodnie z kryteriami wynikającymi z art. 153 k.c. zobowiązując wnioskodawczynię oraz uczestniczki I. K. i A. S. do wpłacenia zaliczek na opinię biegłego, które zostały przez nie uiszczone w dniu 28.10.2013 r. W dniu 13.11.2013 r. akta sprawy wraz z zażaleniem uczestniczki A. S. zostały przedłożone do Sądu Okręgowego w Krakowie, gdzie zarządzeniem z dnia 29.11.2013 r. Przewodniczący wobec braku dowodu doręczenia odpisu zażalenia na postanowienie z dnia 4.07.2013 r. biegłemu H. Ż. polecił doręczyć biegłemu odpis w/w postanowienia, a po przedstawieniu przez biegłego stanowiska w piśmie procesowym z dnia 27.12.2013 r., Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 23.01.2014 r. oddalił zażalenie uczestniczki. Akta zostały zwrócone do Sądu Rejonowego w Olkuszu w dniu 7.02.2014 r. Zarządzeniem z dnia 12.02.2014r. odpisy powyższego postanowienia Przewodniczący Sądu Rejonowego polecił doręczyć stronom/pełn. stron oraz sprawa została przydzielona do referatu SSR Marzeny Stochel. Zarządzeniem z dnia 27.03.2014 r. sędzia referent wyznaczył termin rozprawy na dzień 23.04.2014 r. , na której przesłuchał świadka, dopuścił dowód z dokumentacji oraz dopuścił z urzędu oraz wyznaczył termin oględzin na dzień 9.07.2014 r. W dniu 9.10.2014 r. skierowana została do biegłego geodety T. P. (1) odezwa o sporządzenie opinii w sprawie, w której termin na sporządzenie opinii został zakreślony biegłemu na 3 miesiące. Pismem z dnia 30.01.2015 r. biegły został zobowiązany do zwrotu akt wraz z opinią w terminie 7 dni pod rygorem nałożenia grzywny. W piśmie złożonym dnia 12.02.2015 r. biegły wyjaśnił, iż w dniu 16.02.2015 r. wyznaczył termin oględzin z udziałem stron, oraz że opinię przedłoży niezwłocznie po zaklazulowaniu przez PODGK w O.. W dniu 3.03.2015 r. przedłożona została przez biegłego opinia w sprawie. Zarządzeniem z dnia 4.03.2015 r. Przewodniczący polecił odpisy opinii przesłać stronom celem ustosunkowania się i złożenia ewentualnych zarzutów w zakreślonym 2 tygodniowym terminie. Postanowieniem z dnia 12.03.2015 r. Sąd przyznał biegłemu T. P. (1) wynagrodzenie za sporządzenie opinii. Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła w dniu 10.04.2015 r. uczestniczka A. S.. Postanowieniem z dnia 17.04.2015 r. uwzględniając zażalenie uczestniczki na mocy art. 395 § 2 k.p.c. Sąd uchylił w całości postanowienie z dnia 12.03.2015 r., a postanowieniem z dnia 20.04.2015 r. umorzył postępowanie zażaleniowe zainicjowane zażaleniem wnioskodawczyni z dnia 15.04.2015 r. na w/w postanowienie. W pismach złożonych w dniach 15.05.2015 r. 20.05.2015 r. wnioskodawczyni B. S. i uczestniczki I. K. i A. S. wniosły zarzuty do opinii biegłego. Postanowieniem z dnia 6.07.2015 r. Sąd przyznał biegłemu T. P. (1) wynagrodzenie za sporządzenie opinii. Zarządzeniem z dnia 6.07.2015 r. wyznaczony został w sprawie termin rozprawy na dzień 3.02.2016 r. , na którą Przewodniczący polecił wezwać świadków i biegłego oraz strony do osobistego stawiennictwa. W dniu 4.08.2015 r. wnioskodawczyni B. S. wniosła zażalenie na postanowienie z dnia 6.07.2015 r. w przedmiocie przyznania biegłemu wynagrodzenia, które po uzupełnieniu braków i doręczeniu jego odpisów uczestnikom postępowania zostało w dniu 23.11.2015 r. przedłożone wraz z aktami sprawy do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Krakowie. Postanowieniem z dnia 2.12.2015 r. Sąd Okręgowy oddalił zażalenie wnioskodawczyni, a w dniu 10.12.2015 r. akta zostały zwrócone do Sądu Rejonowego w Olkuszu. Na rozprawie w dniu 3.02.2016 r. Sąd dopuścił dowód z ustnej opinii uzupełniającej biegłego i z dodatkowych zeznań jednego ze świadków oraz zobowiązał strony do złożenia w terminie 21 dni dodatkowej dokumentacji odraczając termin rozprawy do dnia 4.07.2016 r. Zarządzeniem z dnia 3.02.2016 r. Przewodniczący polecił zwrócić się do Gminy K. o sprecyzowanie zakresu rozgraniczenia przekazanego do rozpoznania przez Sąd, na które to wezwanie Gmina złożyła odpowiedz w piśmie z dnia 22.02.2016 r. W dniu 25.02.2016 r. uczestniczka R. K. (1) przedłożyła żądaną dokumentację. Wnioskiem z dnia 18.04.2016 r. uczestniczka A. S. wniosła o przyspieszenie rozpoznania sprawy. W dniu 24.06.2016 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poinformował, iż planowana na rozprawie w dniu 4.07.2016 r. konfrontacja biegłych nie będzie mogła dojść do skutku w związku z brakiem odbioru przez biegłego H. Ż. kierowanej do niego korespondencji, w związku z czym wnosił o zmianę terminu rozprawy. Zarządzeniem z dnia 24.06.2016 r. wobec konieczności zmiany sędziego referenta oraz kolizji ze sprawami w jego referacie oraz mając na uwadze okoliczności podnoszone przez wnioskodawczynię odnośnie biegłego termin rozprawy wyznaczony na dzień 4.07.2016 r. został odwołany, a nowy termin rozprawy został wyznaczony na dzień 10.10.2016 r. , na którą Przewodniczący polecił wezwać uczestników do osobistego stawiennictwa celem przesłuchania w charakterze strony oraz wezwać biegłych H. Ż. oraz T. P. (2). W związku z obowiązkowym szkoleniem dla sędziów wyznaczonym na dzień 10.10.2016 r. wyznaczona na ten dzień w sprawie rozprawa została przeniesiona na dzień 14.11.2016 r. , która po odebraniu stanowisk stron celem wezwania świadka oraz konfrontacji biegłych T. P. (1) i H. Ż., który pomimo wezwania nie stawił się na rozprawie, została odroczona na dzień 27.02.2017 r. Na powyższej rozprawie Sąd przesłuchał świadka oraz biegłych T. P. (1) i H. Ż., odraczając rozprawę z terminem na piśmie wobec zakreślenia stronom terminu do złożenia wszelkich twierdzeń i dowodów. W wykonaniu powyższego zobowiązania stosowne wniosku dowodowe zostały złożone przez wnioskodawczynię w piśmie procesowym z dnia 16.03.2017 r., w którym wniosła m.in. o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii Wydziału(...)w K. w przedmiocie zgodnego ze stanem prawnym przebiegu granicy pomiędzy nieruchomościami objętymi postępowaniem. W piśmie z dnia 21.08.2017 r. wnioskodawczyni wniosła o przyspieszenie rozpoznania sprawy, w tym zgłoszonych w piśmie z dnia 16.03.2017 r. oraz 28 listopada 2016 r. wniosków dowodowych. Zarządzeniem z dnia 29.08.2017 r. Przewodniczący polecił zwrócić się do Wydziału (...)w K. z zapytaniem o możliwość sporządzenia opinii w sprawie oraz jej przewidywane koszty i termin sporządzenia opinii. W udzielonej odpowiedzi w piśmie z dnia 14.09.2017 r. wskazano na możliwość sporządzenia opinii oraz wskazano jej przewidywany koszt i termin, który wynosił 6 miesięcy. Zarządzeniem z dnia 2.11.2017 r. Przewodniczący wyznaczył termin oględzin z udziałem biegłego na dzień 16.03.2018 r. oraz wezwał pełnomocnika wnioskodawczyni do uiszczenia zaliczki na poczet dowodu z opinii Wydziału Geodezji (...)w K. pod rygorem pominięcia tego dowodu. Postanowieniem z dnia 15.11.2017 r. Sąd przyznał biegłemu T. P. (1) wynagrodzenie za stawiennictwo i udział w rozprawach z dnia 14.11.2016 r. i 27.02.2017 r. W dniu 5.12.2017 r. zażalenie na powyższe postanowienie wniosła uczestniczka A. S.. Wobec wpłaty przez wnioskodawczynię w dniu 3.12.2017 r. zaliczki na poczet opinii postanowieniem z dnia 18.01.2018 r. Sąd dopuścił w sprawie dowód z opinii Wydziału (...)w K. na okoliczność przebiegu granicy pomiędzy nieruchomościami objętymi sporem zakreślając termin 6 miesięcy na sporządzenie przedmiotowej opinii. Zarządzeniem z dnia 22.01.2018 r. Przewodniczący wezwał uczestniczkę A. S. do wniesienia opłaty od zażalenia na postanowienie z dnia 15.11.2017 r. Zarządzeniem z dnia 16.03.2018 r. termin oględzin przedmiotu sporu wobec trudnych warunków atmosferycznych został przeniesiony na dzień 18.05.2018 r. W dniu 23.03.2018 r. akta sprawy wraz zażaleniem uczestniczki A. S. na postanowienie z dnia 15.11.2017 r. zostały przekazane do Sądu Okręgowego w Krakowie. Postanowieniem z dnia 7.05.2018 r. zażalenie uczestniczki zostało oddalone, a akta sprawy zwrócone do Sądu Rejonowego w Olkuszu w dniu 17.05.2018 r. W piśmie procesowym z dnia 2.05.2018 r. wnioskodawczyni wniosła o przyspieszenie rozpoznania sprawy, a w szczególności rozpoznanie dotychczas nierozpoznanych , a zgłoszonych w pismach z dnia 28.11.2016 r., 13.03.2017 r. i 17.08.2017 r. wniosków dowodowych. Zarządzeniem z dnia 17.05.2018 r. wobec trudnych warunków pogodnych termin oględzin przedmiotu sporu wyznaczony na dzień 18.05.2018 r. został zmieniony przez Przewodniczącego na dzień 5.06.2018 r. , kiedy to ostatecznie oględziny zostały przeprowadzone. Postanowieniem z dnia 11.06.2018 r. Sąd zmienił postanowienie dowodowe z dnia 18.01.2018 r. w ten sposób, że dopuścił dowód z pisemnej opinii Wydziału Geodezji (...) w K. na okoliczność przebiegu granicy pomiędzy nieruchomościami objętymi sporem ze wskazaniem granicy ewidencyjnej oraz uwzględnieniem granicy stanu użytkowania na gruncie w zakresie budynków posadowionych na tych nieruchomościach oraz przebiegu ogrodzenia na nieruchomościach w zakresie wskazanym przez strony, zakreślając termin 6 miesięcy na sporządzenie i przedłożenie opinii. W piśmie z dnia 19.09.2018 r. Wydział (...)w K. poinformował, że opinia zostanie sporządzona do dnia 22.12.2018 r. Postanowieniem z dnia 30.10.2018 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestniczki M. B. oraz umorzył postępowanie w stosunku do M. K. i Z. K.. W dniu 27.12.2018 r. przedłożona została opinia sporządzona przez Wydział (...)w K.. Zarządzeniem z dnia 25.02.2019 r. Przewodniczący polecił odpisy opinii doręczyć stronom zakreślając termin 2 tygodni na złożenie ewentualnych zarzutów do opinii. W pismach z dnia 10.04.2019 r. , 11.04.2019 r. i 12.04.2019 r. zarzuty do opinii wniosła uczestniczka A. S. i R. K. (1) oraz wnioskodawczyni B. S.. Postanowieniem z dnia 17.04.2019 r. Sąd przyznał Akademii (...) w K. wynagrodzenie za sporządzenie powyższej opinii. Zarządzeniem z dnia 14.05.2019 r. odpisy zarzutów do opinii Przewodniczący polecił doręczyć pozostałym stronom postępowania oraz ustalić z biegłym z (...) dr hab. inż. R. K. (2) możliwość stawienia się na rozprawie w dniu 18.09.2019 r. lub 25.09.2019 r., a także do wskazania czy mapa z projektem rozgraniczenia została zgłoszona do zaklazulowania do Powiatowego Ośrodka Geodezji i Kartografii. W dniu 14.05.2019r ustalono z biegłym, iż stawi się na rozprawie w dniu 18.09.2019 r. Zarządzeniem z dnia 16.05.2019 r. został w sprawie wyznaczony termin rozprawy na dzień 18.09.2019 r. , na który Przewodniczący polecił wezwać biegłego dr hab. inż. R. K. (2) z (...).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. z 2004 r., nr 179, poz. 1843) określa w art. 2 ust. 1 pojęcie przewlekłości postępowania stanowiąc, że przewlekłość zachodzi wówczas gdy postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż to jest konieczne do wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne do rozstrzygnięcia sprawy, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenia dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron. Normatywna treść powołanego przepisu wskazuje zatem, że przewlekłość postępowania ma miejsce wówczas gdy trwa ono ponad konieczność niezbędną do wyjaśnienia istotnych dla końcowego rozstrzygnięcia okoliczności faktycznych i prawnych, leżących w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu.

Analiza przebiegu postępowania objętego skargą wskazuje, że o ile w początkowej fazie tego postępowania czynności w sprawie podejmowane były bez zbędnej zwłoki, o tyle w dalszym toku, do takiej przewlekłości w rozumieniu art. 2 ust. 1 powołanej wyżej ustawy niewątpliwie doszło w sprawie. Podzielić należy także stanowisko skarżących, iż przewlekłość ta dotyczyła przede wszystkim podejmowanych przez Sąd czynności związanych z dopuszczeniem i przeprowadzeniem dowodów z opinii biegłych, choć dotyczyła także innych czynność procesowych podejmowanych przez Sąd w niniejszej sprawie. Z analizy akt sprawy wynika, iż w toku prowadzonego w sprawie postępowania dowodowego Sąd celem ustalenia spornej granicy dopuścił i przeprowadził dowód z opinii dwóch biegłych geodetów oraz Wydziału Geodezji (...)w K.. Ocena przeprowadzonego w tym zakresie postępowania dowodowego w ramach niniejszego postępowania, nie mogła jednak dotyczyć samej merytorycznej zasadności podejmowanych w tym zakresie czynności, do czego w części odnosiły się zarzuty podniesione w skardze, a jedynie sprawności prowadzonego postępowania. Jak wskazano już bowiem wyżej cel i funkcja skargi na przewlekłość postępowania sprowadza się jedynie do kontroli działania sądu w zakresie prowadzonego postępowania pod kątem jego terminowości i prawidłowości podejmowanych czynności. Stąd choć niewątpliwie przedmiotowa sprawa jest sprawą skomplikowaną zarówno z uwagi na jej przedmiot jak i wielość zgłoszonych przez strony wniosków dowodowych, w tym związanych z przeprowadzeniem dowodów z opinii biegłych, co niewątpliwie ma wpływ na czas prowadzenia przedmiotowego postępowania, to jednak przedmiotem analizy w ramach wniesionej skargi była jedynie prawidłowość pod względem formalnym oraz terminowość podejmowanych w sprawie czynności, która wskazywała, iż formułowane w tym zakresie zarzuty w skardze częściowo uznać należało za zasadne. Z poczynionych w sprawie ustaleń wynika bowiem, że w odezwie z dnia 8.02.2013 r. skierowanej do biegłego H. Ż. został zakreślony termin dwóch miesięcy na sporządzenie opinii w spawie. Ostatecznie jednak opinia przez biegłego została złożona w dniu 14.06.2013 r., a zatem po upływie czterech miesięcy, w którym to czasie Sąd oczekiwał na sporządzenie zleconej opinii nie podejmując żadnych innych czynności w sprawie. Wprawdzie z analizy akt sprawy wynika, iż Sąd podejmował czynności zmierzające do zdyscyplinowania biegłego w zakresie terminowego sporządzenia opinii, niemniej jednak nie zmienia to faktu, że opinia została złożona przez biegłego z opóźnieniem, a brak było podstaw do przyjęcia, by zaistniała zwłoka wynikała z przedmiotu opinii bądź innych okoliczności, które nie były znane Sądowi przy kierowaniu odezwy do biegłego. Z analizy akt sprawy wynika, iż przewlekłość postępowania w sprawie miała także miejsce w zakresie wniosku dowodowego skarżących o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego geodety. Z poczynionych w sprawie ustaleń wynika, że choć sam wniosek został zgłoszony przez skarżące w pismach procesowych złożonych w dniu 22.07.2013 r. , a dowód ten został dopuszczony przez Sąd Rejonowy postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 23.10.2013 r., a w dniu 28.10.2013 r. uczestniczki wniosły wymagane zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego, to sama odezwa do biegłego T. P. (1), została skierowana w sprawie dopiero w dniu 9.10.2014 r., a zatem po upływie niemal roku, czego z całą pewnością nie usprawiedliwiało zainicjowane w tym czasie przez uczestniczkę A. S. postępowanie zażaleniowe, zważywszy, że wniesione przez nią zażalenie zostało rozpoznane postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 23.01.2014 r., a akta sprawy zwrócone do Sądu Rejonowego w Olkuszu w dniu 7.02.2014 r. Pomiędzy zwrotem akt, a skierowaniem odezwy do biegłego upłynął okres dalszych 8 miesięcy, co wskazuje na przewlekłość postępowania w tym zakresie, która nie znajdowała uzasadnienia w innych podejmowanych w tym okresie czynnościach, na które złożyły się przeprowadzenie rozprawy w dniu 23.04.2014 oraz oględzin przedmiotu sporu w dniu 9.07.2014 r. Opinia sporządzona przez biegłego T. P. (1) została także złożona z opóźnieniem w stosunku do zakreślonego w odezwie terminu 3 miesięcy, jaki został wyznaczony biegłemu przez Sąd na jej sporządzenie, niemniej jednak w tym wypadku opóźnienie to spowodowane zostało koniecznością zaklauzulowania przez (...) w O. sporządzonego przez biegłego projektu rozgraniczenia, a wcześniej koniecznością przeprowadzenia przez biegłego oględzin przedmiotu sporu z udziałem stron. Zwłoki w rozpoznaniu przedmiotowej sprawy w rozumieniu art. 2 ust. 1 powołanej wyżej ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku (Dz.U. z 2004 r., nr 179, poz. 1843) upatrywać należy także w przeprowadzonym postępowaniu związanym z wniesionymi przez skarżące zarzutami do powyższej opinii. Zarzuty te zostały sformułowane przez skarżące w pismach procesowych z dnia 15.05.2015 i 20.05.2015 r. , niemniej Sąd Rejonowy dopiero na rozprawie w dniu 27.02.2017 r., a zatem po upływie blisko dwóch lat, przesłuchał uzupełniająco biegłych T. P. (1) i H. Ż., którzy sporządzali opnie w sprawie, czego nie usprawiedliwia w całości niestawiennictwo biegłego H. Ż. na pierwotnie wyznaczony w celu konfrontacji biegłych termin rozprawy w dniu 4.07.2016 r Jednocześnie w okresie tym nie były podejmowane przez Sąd żadne inne czynności zmierzające do merytorycznego rozpoznania sprawy, a na przeprowadzonych w tym okresie dwóch rozprawach w dniach 3.02.2016 i 14.11.2016 r. czynności Sądu ograniczały się do odebrania stanowisk stron oraz dopuszczenia dowodów z dokumentów. Z analizy akt sprawy wynika także, że uzasadniona zwłoka miała miejsce w zakresie przeprowadzenia przez Sąd zgłoszonego przez wnioskodawczynię w piśmie z dnia 16.03.2017 r. wniosku dowodowego o sporządzenie opinii przez Wydział (...)w K. na okoliczność przebiegu granicy pomiędzy spornymi nieruchomościami. Dopiero bowiem po upływie 5 miesięcy od chwili zgłoszenia powyższego wniosku dowodowego Sąd zarządzeniem z dnia 29.08.2017 r. polecił zwrócił się do Akademii (...) w K. z zapytaniem o możliwość sporządzenia powyższej opinii, a samo zlecenie sporządzenia opinii po modyfikacji w dniu 11.06.2018 r. wydanego w tym przedmiocie postanowienia dowodowego z dnia 18.01.2018 r., wydane zostało przez Sąd Rejonowy po upływie ponad roku od zgłoszenia przedmiotowego wniosku dowodowego przez wnioskodawczynię. Z analizy akt sprawy wynika wprawdzie, iż w tym okresie Sąd zmierzał do przeprowadzenia ponownych oględzin przedmiotu sporu, a wyznaczane w tym celu kolejne terminy w dniach 16.03.2018 i 18.05.2018 r. wobec trudnych warunków pogodowych musiały zostać odwołane, niemiej nie zmienia to oceny, iż w tym zakresie w sprawie objętej skargą zostały w niedostateczny sposób skoncentrowane czynności procesowe przez co doszło do zwłoki w postępowaniu, czyniąc skargę w tym zakresie zasadną. Oceny tej nie może także zmieniać podnoszona w odpowiedzi na skargę okoliczność zmiany sędziego referenta w sprawie oraz braków kadrowych w Sądzie Rejonowym w Olkuszu. Zauważyć należy, iż powszechnie przyjmuje się, że występujące w sądach rozpoznających sprawę problemy związane m.in. z brakami kadrowymi nie powinny być okolicznościami usprawiedliwiającymi przewlekłość postępowania. W orzecznictwie zarówno Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, jak i Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że obowiązkiem każdego państwa-strony Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności jest zapewnienie takiej organizacji i funkcjonowania systemu organów wymiaru sprawiedliwości, które umożliwiają rzeczywiste i skuteczne korzystanie z gwarantowanego w art. 6 tej konwencji prawa do sądu, w tym także prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie (zob. m.in. postanowienie SN z 3 czerwca 2005 r., III SPP 109/05). Państwo ma zatem obowiązek zorganizowania warunków należytego sprawowania władzy jurysdykcyjnej, w tym zapewnienia optymalnej obsady kadrowej sądów (postanowienie SN z 8 marca 2005 r., III SPP 34/05).

Jakkolwiek jednak Sąd Okręgowy uznał skargę za zasadną co do istoty, to nie znalazł wystarczających przesłanek przemawiających za przyznaniem skarżącym żądanej z tego tytułu kwoty. Zgodnie z treścią art. 12 ust. 4 cyt. wyżej ustawy sąd może w razie uwzględnienia skargi, na żądanie skarżącego, przyznać od Skarbu Państwa odpowiednią sumę pieniężną w wysokości od 2000 do 20.000 zł. Wysokość sumy pieniężnej, w granicach wskazanych w zdaniu pierwszym, wynosi nie mniej niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, niezależnie od tego, ilu etapów postępowania dotyczy stwierdzona przewlekłość. Sąd może przyznać sumę pieniężną wyższą niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, jeżeli sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego, który swoją postawą nie przyczynił się w sposób zawiniony do wydłużenia czasu trwania postępowania. W niniejszej sprawie postępowanie zostało wszczęte w czerwcu 2011 roku, a zatem toczy się 8 lat, co w myśl powołanego przepisu uzasadnia przyznanie na rzecz skarżących z tytułu stwierdzonej przewlekłości postępowania kwot po 4000 zł. Sąd Okręgowy określając wysokość powyższego zadośćuczynienia wziął pod uwagę powołane unormowania oraz poczynione powyżej ustalenia, nie znajdując podstawy do uznania, iż zachodziły w sprawie szczególne okoliczności uzasadniające przyznanie na rzecz skarżących wyższych kwot zadośćuczynienia, mając na uwadze, iż na czas trwania przedmiotowego postępowania miał także wpływ skomplikowany charakter niniejszej sprawy wynikający z trudności ustalenia granicy ewidencyjnej pomiędzy rozgraniczanymi nieruchomościami jak i wynikającego z wieloletniego użytkowania stanu faktycznego na gruncie

Z powyższych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 12 ust. 2 i ust.4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.). Kosztach postępowania orzeczono przy zastosowaniu art. 17 ust. 2 w/w ustawy.

SSO Lucyna Rajchel SSO Katarzyna Oleksiak SSO Katarzyna Biernat – Jarek