Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: stażysta Grzegorz Rokosz

po rozpoznaniu w dniu 1 lutego 2019r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy Miejskiej K.

przeciwko J. P., M. P. (1) i M. P. (2)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych J. P. i M. P. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie

z dnia 21 listopada 2017 r., sygnatura akt I C 1861/14/K

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu treść:

„I. oddala powództwo;

II. zasądza od Gminy Miejskiej K. na rzecz adwokat J. A. tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanym z urzędu kwotę 2400 zł (dwa tysiące czterysta złotych);

III. nakazuje ściągnąć od Gminy Miejskiej K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie kwotę 720,19 zł (siedemset dwadzieścia złotych 19/100) tytułem pokrycia wydatków na wynagrodzenie biegłego.”

2.  zasądza od Gminy Miejskiej K. na rzecz adwokat J. A. tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanym z urzędu w postepowaniu odwoławczym kwotę 1800 zł (tysiąc osiemset złotych).

SSO Anna Koźlińska SSO Krystyna Dobrowolska SSR del. Paweł Styrna

Sygn. akt II Ca 1012/18

UZASADNIENIE

Gmina Miejska K. domagała się zasadzenia od J. P., M. P. (1), M. P. (2) solidarnie kwoty 15 142, 38 zł wraz z odsetkami ustawowymi: od kwoty 14 024, 10 zł od dnia 1 lipca 2012 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 1 118, 28 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwani zajmują bez tytułu prawnego lokal mieszkalny, położony w K., na osiedlu (...), którego strona powodowa jest właścicielem. W związku z tym, iż pozwani zaprzestali uiszczania na rzecz powoda opłat za korzystanie z lokalu, powstały z tego tytułu zaległości, których wysokość za okres od 1 maja 2011 roku do 30 czerwca 2012 roku włącznie wynosi 14 024, 10 zł. Do tego dochodzą odsetki za opóźnienie w zapłacie wyliczone na koniec czerwca 2012 roku w kwocie 1 118, 28 zł. Kierowane do pozwanych wezwania do zapłaty pozostają bezskuteczne.

W dniu 2 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, orzekając zgodnie żądaniem pozwu.

Wszyscy pozwani wnieśli sprzeciwy od nakazu zapłaty.

W dniu 23 lipca 2013 roku zmarła M. P. (2). W części dotyczącej tej pozwanej postępowanie zwieszono postanowieniem z dnia 5 lutego 2014 roku.

W uzupełnieniu sprzeciwu pozwani J. P. i M. P. (1) podnieśli, że nie zaprzestali uiszczania opłat za korzystanie z lokalu. Uiszczają Gminie comiesięcznie opłaty za korzystanie z lokalu w takiej wysokości, w jakiej są w stanie to czynić. Z załączonej do pozwu specyfikacji zaległości wynika, iż Pozwani wpłacają na rzecz Powódki ok. 500 zł miesięcznie. Uiszczanie co miesiąc opłat w takiej wysokości stanowi dla Pozwanych nie lada wysiłek finansowy. Pozwani, z których każdy uzyskuje comiesięcznie z tytułu renty i zasiłku pielęgnacyjnego kwotę ok. 700 zł, nie są w stanie płacić Gminie Miejskiej K. większych sum pieniężnych, gdyż takimi pieniędzmi nie dysponują. Pozwani są osobami starszymi i schorowanymi. W oparciu o prawomocny wyrok tut. Sądu z dnia 19 września 2012 roku, I C 920/11/N, Gmina Miejska K., będąca zarazem właścicielem nieruchomości, w której znajduje się lokal zajmowany przez Pozwanych, jest zobowiązana do dostarczenia pozwanym lokalu socjalnego, a tym samym do zapłaty odszkodowania na podstawie art. 18 ust. 5 uopl w przypadku nie wywiązania się z tego obowiązku. Pozytywny dla strony powodowej wynik niniejszego postępowania wpłynąłby zatem na zmniejszenie jej zobowiązań (w dodatku wobec niej samej). Zdaniem pozwanych na skutek wytoczenia pozwu w niniejszej sprawie doszło do kuriozalnej sytuacji, w której Gmina Miejska K. występuje z jednej strony jako właściciel nieruchomości dochodzący wynagrodzenia, a zarazem jest zobowiązana jako jednostka samorządu terytorialnego do zapłaty odszkodowania za niedostarczenie byłym lokatorom lokalu socjalnego. Realizowanie w takiej sytuacji przez Gminę Miejską K. uprawnienia z art. 18 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, stanowi nadużycie prawa i w myśl art. 5 k.c nie powinno korzystać z ochrony. Żądanie pozwu jest także, zdaniem pozwanych, bezzasadne w zakresie wysokości dochodzonego roszczenia. Ewentualne zaległości z tytułu opłat za korzystanie przez Pozwanych z przedmiotowego lokalu nie mogłyby opiewać na tak wysoką kwotę, jak ta dochodzona pozwem. Stosownie do treści art. 18 ust. 3 uopl osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, o ile sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu, jaki byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł. Z treści art. 18 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów w zw. z art. 18 ust. 2 tej ustawy wynika z kolei, iż właściciel lokalu nie mógłby dochodzić od eksmitowanych byłych lokatorów, uprawnionych do otrzymania lokalu socjalnego, odszkodowania uzupełniającego. Dochodzone roszczenie nie odpowiada wysokości czynszu, jaki pozwani byliby obowiązani opłacać, gdyby umowa najmu nie uległa rozwiązaniu, a jedynie w takiej wysokości strona powodowa mogłaby ewentualnie dochodzić odszkodowania w oparciu o art. 18 ust. 3 ustawy. Co więcej, w ocenie pozwanych stan i wyposażenie lokalu, a także położenie budynku, w którym przedmiotowy lokal się znajduje, nie pozwalałyby na pobieranie od pozwanych wyższych opłat niż te, które pozwani wpłacają na rzecz strony powodowej. Pozwani wskazali także, że bezzasadne jest żądanie zasądzenia skapitalizowanych odsetek w kwocie 1.118.28 zł wraz z odsetkami ustawowymi od tej kwoty liczonymi od dnia złożenia pozwu. Samo żądanie zasądzenia kwoty 1.118,28 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie nie zostało w żaden sposób uzasadnione, a fakt istnienia opóźnienia w płaceniu wynagrodzenia nie został wykazany. Pozwani podnieśli, że od 1969 roku jedyne nakłady na lokal były dokonywane przez rodzinę Pozwanych. Nakłady te znacznie wykraczały poza drobne nakłady, ustawowo obciążające najemców. Tytułem przykładu należy podać, iż matka Pozwanych dokonała wymiany drzwi wejściowych do lokalu za kwotę ok. 2.000 zł. Pozwani kupili także piec grzewczy w łazience. Wyposażyli mieszkanie we wszystkie meble. Dokonywali na przestrzeni lat wymiany wszelkich urządzeń w mieszkaniu. W tym zakresie pozwani podnieśli zarzut potrącenia kwoty 5000 zł tytułem nakładów poniesionych przez nich na przedmiotowy lokal na przestrzeni ostatnich lat.

W piśmie procesowym z dnia 21 maja 2014 roku strona powodowa wskazała, że dochodzi zapłaty za okres, sprzed wyroku nakazującego eksmisję pozwanych z prawem do lokalu socjalnego. Wyrok ten, zapadły w dniu 19 września 2012 roku, uprawomocnił się w dniu 14 czerwca 2013 roku jego treść nie ma zatem znaczenia dla wysokości opłat za korzystanie z lokalu do czerwca 2012 roku, które był naliczane zgodnie ze stawkami obowiązującymi w Gminie, wynikającymi z prawa miejscowego.

Sąd Rejonowy uznał za bezsporne w sprawie, że strona powodowa skierowała do pozwanych pismo zawierające wypowiedzenie najmu z dnia 17 marca 2011 roku, które zostało doręczone dnia 18 marca 2011 roku. Umowa najmu została rozwiązana ze skutkiem na dzień 30 kwietnia 2011 roku. W dniu 14 czerwca 2013 roku uprawomocnił się wyrok Sądu Rejonowego dla Krakowa- Nowej Huty Wydział I Cywilny z dnia 19 września 2012 roku, sygn. akt I C 920/11/N nakazujący M. P. (2), J. P. i M. P. (1) opuszczenie i opróżnienie z rzeczy lokalu nr (...) w budynku przy os. (...) w K. oraz wydanie go Gminie Miejskiej K., a nadto przyznający Pozwanym prawo do otrzymania lokalu socjalnego z zasobów Gminy Miejskiej K. i wstrzymujący wykonanie wyroku do czasu złożenia przez Gminę Miejską K. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Ponadto Sąd Rejonowy ustalił, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego, położonego w K., na osiedlu (...) za okres od 1 maja 2011 roku do 30 czerwca 2012 roku, odpowiadające możliwemu do uzyskania za ten lokal czynszowi, wynosi 11 438 zł. Kwota obliczona przez biegłego obejmuje jedynie opłaty za korzystanie z lokalu bez mediów i opłat eksploatacyjnych. Wysokość opłat za bezumowne korzystanie z lokalu zajmowanego przez pozwanych za okres od 1 maja 2011 roku do 30 czerwca 2012 roku wynosi, przy przyjęciu 135% czynszu dla lokali gminnych obowiązującego w tym okresie (10, 19 zł/m2) 14 435, 70 zł., przy czym kwota ta obejmuje zarówno odszkodowanie za bezumowne zajmowanie lokalu (650, 22 zł x 14 = 9 103, 08 zł) jak i opłaty niezależne od właściciela – media (5332, 62 zł). Nadpłatę z rozliczenia mediów w okresie objętym pozwem w wysokości 411, 60 zł, zaliczono na poczet należności za październik 2011 roku. Zaległość pozwanych wynosiła zatem 14 024, 10 zł. Wpłaty pozwanych były zaliczane na poczet wcześniejszego zadłużenia czynszowego. Rodzina pozwanych, za życia ich matki (która zmarła w 2009 roku) pomalowała duży pokój w zajmowanym lokalu, wymieniła baterie w kuchni i łazience, spłuczkę w ubikacji. W 2002 – 2003 roku zostały wymienione drzwi wejściowe. Stare drzwi nadawały się jeszcze do użytku. Remonty nie były konsultowane z Gminą Miejską K.. Pozwani cierpią na choroby psychiczne od dzieciństwa. Obaj są rencistami i utrzymują się z rent i zasiłków pielęgnacyjnych w granicach 600 zł miesięcznie.

Uzasadniając podstawę prawna rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tekst jedn. Dz. U. z 2014 roku, poz. 150) osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Ustęp 2. tego przepisu stanowi, że z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego. Zgodnie zaś z ust. 3 osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł. Skoro więc bezsporne było, że pismo zawierające wypowiedzenie najmu z dnia 17 marca 2011 roku zostało doręczone pozwanym dnia 18 marca 2011 roku, to umowa najmu została rozwiązana ze skutkiem na dzień 30 kwietnia 2011 roku. Tak więc od maja 2011 roku pozwani zajmują zatem lokal bez tytułu prawnego i są zobowiązani do uiszczania odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Po za tym pozwani nie kwestionowali okoliczności, że Gmina K. jest właścicielem lokalu i nie zgłaszali w tym zakresie żadnych wniosków dowodowych. Nie kwestionowali też zgodności naliczeń dokonanych przez stronę powodową co do wysokości opłaty za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego z prawem miejscowym (135% czynszu) oraz poprawności naliczeń opłat za media.

Sąd I instancji nie uznał za uzasadniany zarzutu pozwanych, że ponieśli na lokal objęty pozwem nakłady podlegające rozliczeniu. Za zasadne natomiast uznał żądanie odsetek za opóźnienie w płatności, a to w oparciu o art. 481 § 1 i 2 k.c. Odsetki zostały przez stronę powodową skapitalizowane na koniec czerwca 2012 roku iw oparciu o art. 482 § 1 k.c. mogą być od nich naliczane dalsze odsetki za opóźnienie od wniesienia pozwu.

Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do rozłożenia należności na raty w oparciu o art. 320 k.p.c. Wobec faktu, że pozwani osiągają dochody na poziomie nieumożliwiającym im nawet bardzo skromnego utrzymania nie było najmniejszego sensu rozkładanie należności zasądzonej pozwem na raty, gdyż pozwanych nie stać na uiszczanie nawet najniższych rat. Rozłożenie należności na raty winno służyć ułatwieniu pozwanemu spłaty długu. W niniejszej sprawie nie doprowadziłoby do takiego skutku.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.

Apelacje od wyroku Sądu Rejonowego wnieśli pozwani: J. P. i M. P. (1) tj. w zakresie zasądzenia na rzecz Powoda od Pozwanych kwoty: 15.142,38 zł od dnia 1 lipca 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i od kwoty 1.118,28 zł od dnia 26 lutego 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 15.142,38 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono: 1. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 1 i ust. 5 u.o.p.l poprzez błędne stwierdzenie, że Gmina Miejska K. - która jest obowiązana do dostarczenia pozwanym lokalu socjalnego - jest zarazem uprawniona do dochodzenia od pozwanych odszkodowania za bezumowne korzystanie przez nich z lokalu; 2. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 3 u.o.p.l. poprzez zasądzenie przez Sąd odszkodowania w wysokości 135% czynszu dla lokalu gminnego, obowiązującego w okresie od 1 maja 2011 r. do 30 czerwca 2012 r., a zatem oparcia orzeczenia na art 18 ust. 2 u.o.p.l., podczas gdy pozwani - jako uprawieni do lokalu socjalnego - mogliby ewentualnie jedynie być zobowiązani do uiszczania odszkodowania w wysokości czynszu, czynszu, jaki pozwani byliby zobowiązani opłacać gdyby ich stosunek prawny nie wygasł, a zatem na podstawie art. 18 ust. 2 u.o.p.l.; 3 naruszenie prawa materialnego, tj. art. 681 k.c. poprzez niewłaściwe ustalenie, iż nakłady poczynione na zajmowany przez pozwanych lokal są nakładami drobnymi obciążającymi najemców, w związku z czym nie podlegają rozliczeniu, gdy tymczasem nakłady poczynione przez pozwanych były konieczne do prawidłowej eksploatacji lokalu mieszkalnego i dlatego też na podstawie art. 663 k.c. oraz art. 6 ust. 1 i 3 pkt 3 u.o.p.l. winny być czynione na koszt wynajmującego; 4 naruszenie prawa procesowego, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i błędne ustalenie, iż bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego, położonego w K., na osiedlu (...) miało miejsce w okresie od 1 maja 2011 r. do dnia 30 czerwca 2012 r., gdy w rzeczywistości termin rozpoczęcia biegu terminu bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego nie mógł się rozpocząć wcześniej niż dnia 13 czerwca 2011 r., dopiero bowiem z tym dniem wezwanie pozwanych do wydania lokalu, a co wynikało z zalegającego w aktach sprawy wezwanie do wydania lokalu; 5. naruszenie prawa procesowego, a to art. 320 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie przez Sąd I instancji wniosku pozwanych o rozłożenie ewentualnie zasądzonej należności na raty, gdy tymczasem w niniejszej sprawie zachodzą uzasadnione okoliczności związane z tragiczną sytuacją życiową i finansową pozwanych przemawiające za jego uwzględnieniem.

Wskazując na powyższe zarzuty, pozwani domagali się: zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 1 poprzez oddalenie powództwa w całości, względnie poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 4.260,32 zł, ewentualnie: uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, a także przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w drugiej instancji i oświadczam, że nie została ona opłacona w całości ani w części;

Apelacja okazała się uzasadniona:

W związku z zarzutami dotyczącymi naruszenia przez Sąd I instancji art. 18 ust. 1, ust. 3 i ust. 5 ustawy o z dnia 21 czerwca 2001r.o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w pierwszej kolejności należało odnieść się do wykładni wskazanych przepisów. Zgodnie więc z art. 18. 1. osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. W myśl zaś ust. 2 odszkodowanie to powinno odpowiadać wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu, co więcej, jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać odszkodowania uzupełniającego; jednakże stosownie do ust. 3 o soby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie ma wątpliwości, że uprawnienie wynikające z ust. 3 ustawy, obejmuje okres od daty utraty prawa do wynajmowanego lokalu, aż do daty złożenia przez Gminę oferty najmu lokalu socjalnego. Wniosek taki uzasadnia cel powołanej ustawy wskazany w jej tytule, jako „ustawa o ochronie praw lokatorów (…)”. Wykładnia poszczególnych przepisów ustawy winna więc zmierzać do zapewnienia możliwie w najpełniejszym zakresie realizacji praw przyznanych lokatorom, oczywiście przy uwzględnieniu prawa własności, które ma wartość konstytucyjną. Dlatego też w niniejszej sprawie należało przyjąć, że pozwani, zajmujący bez tytułu prawnego lokal, którym jednocześnie przysługuje prawo do lokalu socjalnego, są zobowiązane do opłacania od dnia wygaśnięcia tego stosunku prawnego odszkodowania, odpowiadającego wysokością czynszowi i innym opłatom, jakie ponosili w czasie trwania najmu.

Kluczową więc kwestią w niniejszej sprawie było ustalenie w jakiej wysokości pozwani opłacali czynsz i inne opłaty, przed wygaśnięciem stosunku najmu, co nastąpiło w dniu 30 kwietnia 2011r.

Na wątpliwości w tym zakresie zwrócił uwagę pełnomocnik pozwanych w piśmie z dnia 16 października 20113r. ( K-58), podnosząc, że Gmina Miejska K., w dołączonych do pismach dokumentach wskazywała różne kwoty, które pozwani zobowiązani byli do zapłaty tytułem czynszu.

Analizując treść tych dokumentów, zauważyć należy, że do pisma przygotowawczego z dnia 20.04.2015r. dołączono kserokopie dokumentu zatytułowanego „zestawienie sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych obejmujące zadłużenie lokalu”, który nie jest podpisany, zawiera natomiast poświadczenie radcy prawnego o zgodności z oryginałem. W myśl zaś art. 245 kpc dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Powołane zaś „zestawienie…” nie zawiera jakiegokolwiek podpisu, co poświadcza też adnotacja r.pr. G. S.. Brak jest tez jakichkolwiek informacji pozwalających na zweryfikowanie autora tego dokumentu, a co za tym idzie także na zweryfikowanie twierdzeń w nim zawartych.

Odnośnie zaś dokumentu dołączonego do pisma z dnia 04.01.2016r., (K-142), który został podpisany przez „specjalistę K. T.”, wskazać należy, że w tabeli zawierającej „specyfikacje zaległości przy założeniu odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu w wysokości 100% czynszu”, w rubryce „odszkodowanie za bezumowne zajmowanie lokalu”, które odpowiadały wartości czynszu za okres od maja 2011r. wskazano kwoty po 481,77 zł. Po dodaniu do nich tzw. „opłat nienależnych od właściciela (media)”, których wartość była zmienna, kwota należności wynosiła 846,66 zł. Z zestawienia tego wynika więc, że pozwani zobowiązani byli do uiszczania za zajmowany lokal czynszu w wysokości 481,77 zł oraz ryczałtu za media w wysokości 364,89 zł, który później wzrósł do kwoty 393,02 zł. Jednakże w „zestawieniu…”, dołączonym do pozwu (K-6), w tabeli „zaległości czynszowe” wskazano, że do maja 2011r. naliczano pozwanym czynsz w kwocie po 846,66 zł miesięcznie. Porównanie tych dokumentów, rodzi wiec wątpliwości co do rzeczywistej wysokości czynszu, jaki zobowiązani byli płacić pozwani bezpośrednio przed rozwiązaniem stosunku najmu. W celu wyjaśnienia wiec tych wątpliwości Sąd Okręgowy na rozprawie w dniu 26 września 2018r. zobowiązał pełnomocnika powoda m.in. do wskazania w terminie 2 tygodni wysokości należnego czynszu jaki pozwani płacili powodowi. Pismo doręczono pełnomocnikowi w dniu 15.10.2018r. Jednakże odpowiedź złożono w dniu 23 stycznia 2019r. wyjaśniając w nim, że „żądane dokumenty zostały już przedłożone do akt przy pismach z dnia 4.01.2016r. oraz 20.04. 2015r. Strona powodowa więc uchyliła się od jednoznacznego wskazania wysokości czynszu, do uiszczania którego zobowiązani byli pozwani, a enigmatyczna treść spóźnionej odpowiedzi, wskazuje, ze Gmina K. sama nie jest pewna w jakiej wysokości czynsz pozwani winni płacić za zajmowany lokal.

Wyklucza to weryfikacje dochodzonego pozwem roszczenia o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego przez powodów, które w myśl art. 18 ust. 3 powołanej ustawy winno odpowiadać wysokości dotychczasowego czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł. Wyklucza to uwzględnienie pozwu obejmującego roszczenie o zapłatę, ze względu na niewykazanie wysokości dochodzonego pozwem roszczenia, lub co najmniej nie przedstawienie podstawowych danych pozwalających Sądowi Okręgowemu samodzielnie obliczyć wysokość świadczenia pozwanych. Okoliczność ta w wystarczającym stopniu uzasadniała więc oddalenie powództwa i w zasadzie czyni bezprzedmiotowym ustosunkowanie się do pozostałych zarzutów apelacji.

Dla porządku wskazać należy, że uzasadniony okazał się również zarzut naruszenie przez Sąd Rejonowy prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 1 i ust. 5 u.o.p.l poprzez błędne stwierdzenie, że Gmina Miejska K. - która jest obowiązana do dostarczenia pozwanym lokalu socjalnego - jest zarazem uprawniona do dochodzenia od pozwanych odszkodowania za bezumowne korzystanie przez nich z lokalu. W stanie faktycznym, który był bezsporny w niniejszej sprawie, powodowa Gmina domagała się od pozwanych, na podstawie art. 18 ust. 2 u.o.p.l., zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego, będąc jednocześnie, z mocy wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa Nowej Huty w Krakowie z dnia 14.06.2013r. I C 920/11/N zobowiązanym, do dostarczenia byłym lokatorom lokalu socjalnego i poniesienia kosztów z tym związanych. W opisywanym stanie faktycznym zachodzi oczywisty konflikt interesów, który powodowa gmina wykorzystuje ze szkoda dla pozwanych. Gmina K. bowiem nie wywiązując się ze swojego obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego pozwanym, dąży do osiągnięcia korzyści w postaci pobierania podwyższonego czynszu najmu, zgodnie z dyspozycja art. 18 ust. 1 i ust. 2 u.o.p.l. Zachowanie powodowej Gminy jest więc oczywiście sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i w związku z tym nie zasługuje na ochronę prawną. Nie może przy tym ujść uwadze, ze pozwani w miarę możliwości wpłacali tytułem czynszu kwoty po 500 zł, które pokryłyby w całości lub w znacznej części opłaty za lokal socjalny, który powodowa Gmina zobowiązana jest im dostarczyć, z czego się jednak nie wywiązuje. Zaniechania Gminy w realizacji obowiązków nałożonych wyrokiem eksmisyjnym, nie mogą więc być interpretowane na jej korzyść, gdyż byłoby to sprzeczne z elementarnym poczuciem sprawiedliwości. Powyższe dodatkowo uzasadniało wiec oddalenie powództwa.

Niezasadny okazał się natomiast zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 681 k.c. poprzez niewłaściwe ustalenie, iż nakłady poczynione na zajmowany przez pozwanych lokal są nakładami drobnymi obciążającymi najemców, w związku z czym nie podlegają rozliczeniu. W tym zakresie Sąd Rejonowy w całości podziela przedstawioną przez Sąd I instancji wykładnie powołanego przepisu jak i ustalenia faktyczne. Nie powinno więc budzić wątpliwości zarówno z punktu widzenia doświadczenia życiowego jak i dotychczasowej praktyki sądowej, że wydatki na malowanie pomieszczeń, zakup mebli, wymianę podstawowej armatury, stanowią drobne nakłady, które w myśl art. 681 kc obciążają najemcę.

Nieuzasadniony okazał się także zarzut naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i błędne ustalenie, iż bezumowne korzystanie przez pozwanych z lokalu mieszkalnego, miało miejsce w okresie od 1 maja 2011 r. do dnia 30 czerwca 2012r. Przypomnieć, więc należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów powszechnych ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału. Tylko, więc ocena rażąco błędna lub oczywiście sprzeczna z treścią materiału dowodowego, nieodpowiadająca zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, może czynić usprawiedliwionym zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc. Fakt zaś, że na podstawie zgromadzonych dowodów, można by także wysnuć odmienne wnioski, czy to, co do faktu czy co do skutków prawnych, nie stanowi samo w sobie, okoliczności świadczącej o przekroczeniu przez Sąd meritii granic swobodnej oceny dowodów.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia Sądu Rejonowego, dotyczące okresu bezumownego korzystania przez pozwanych z lokalu mieszkalnego położonego w K., na osiedlu (...). Poza jakimikolwiek wątpliwością pozostaje, ze stosunek prawny łączący strony wygasł w skutek wypowiedzenia, z dniem 30 kwietnia 2011r. Tak więc pozwani zajmowali ten lokal bez tytułu prawnego od 1 maja 2011r. Bez znaczenia jest zatem z jaką datą pozwani otrzymali wezwanie do opuszczenia lokalu. Jednocześnie bak jest jakichkolwiek przesłanek, do ustalenia, że z dniem 1 maja 2011r. pomiędzy stronami doszło do nawiązania per facta konkludentia stosunku prawnego, stanowiącego podstawę prawną do korzystania z tego lokalu przez pozwanych.

Wobec oddalenia powództwa, Sąd Okręgowy odstąpił od ustosunkowywania się do ostatniego zarzutu, a wiec naruszenia art. 320 kpc, po przez nierozłożenie na raty zasadzonego świadczenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo stosując art. 386 § 1 kpc.

Zasadzając koszty zastępstwa procesowego przed Sadem I instancji Sąd Okręgowy stosował § 6 pkt 5 oraz § 21, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Natomiast orzekając o kosztach zastępstwa procesowego w postepowaniu odwoławczym stosowano § 8 pkt 5, § 16 ust. 1 pkt 1 w związku z § 4 ust. 2, a także § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Ustalając wysokość wynagrodzenia pełnomocnika uwzględniono nakład pracy przejawiający się w wywiedzeniu obszernej przekonującej apelacji oraz osobistym stawiennictwem na rozprawach apelacyjnych.

Nakazując ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Krakowa Nowej Huty w Krakowie kwotę 720 ,19 zł stanowiąca wynagrodzenie biegłego, tymczasowo wyłożone przez Skarb Państwa, stosowano art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

SSO Anna Koźlińska SSO Krystyna Dobrowolska SSR del. Paweł Styrna