Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX Ca 1781/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

Sędzia Agnieszka Żegarska(spr.)

po rozpoznaniu w dniu 23 grudnia 2019 r. w Olsztynie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Banku Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko D. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 12 września 2019 r., sygn. akt I C 855/19 ,

oddala apelację.

Agnieszka Żegarska

Sygn. akt IX Ca 1781/19 UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Szczytnie wyrokiem zaocznym z 12 września 2019r. oddalił powództwo (...) Bank S.A z siedzibą w W. przeciwko D. K..

W uzasadnieniu Sąd wskazał, że powód reprezentowany przez pełnomocnika profesjonalnego po przekazaniu sprawy z postępowania elektronicznego upominawczego do sądu właściwości ogólnej nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających zasadność żądania pozwu .

Powództwo podlegało więc oddaleniu ,ponieważ powód nie wykazał ,by przysługiwała mu względem pozwanej wierzytelność w kwocie dochodzonej pozwem .

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.6 k.c. powództwo oddalił .

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy , tj.art.339§2 k.p.c,art.232 k.p.c. w zw. z art.6 k.c., art.229 k.p.c. w zw. z art.230 k.p.c. w zw. z art. 233§1 k.p.c., art. 208§1 pkt .5 k.p.c. w zw. z art. 248 §1 k.p.c.

W konsekwencji powyższych naruszeń zaskarżonemu wyrokowi zarzucił nierozpoznanie istoty sprawy polegające na jej rozstrzygnięciu bez należytego rozpoznania sporu ,tj. zaniechania przez sąd zbadania materialnej podstawy żądania i nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego ,bezpodstawnie przyjmując ,że istnieją przesłanki do oddalenia powództwa .

Na tej podstawie wniósł o zmianę wyroku , ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu .

Na podstawie art. 368§1 pkt.4 w zw. z art. 217§1,art.227 i art.232 k.p.c. wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z Listy dowodów załączonych do pozwu (k.43) .

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Na wstępie wskazać należy, iż od dnia 07 listopada 2019 r. w związku z wejściem w życie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 4 lipca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469), obowiązują znowelizowane przepisy procedury cywilnej.

Kwestie intertemporalne zostały uregulowane m.in. w art. 9 ust. 4 wskazanej ustawy, z którego wynika, że do rozpoznania środków odwoławczych wniesionych i nierozpoznanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym.

Apelacja w niniejszej sprawie została wniesiona w dniu 16 października 2019r.,była więc rozpoznawana przez Sąd Okręgowy według dotychczasowych przepisów procedury cywilnej.

Sprawa toczyła się w postępowaniu uproszczonym, dlatego uzasadnienie Sądu II instancji ma formę wynikającą z treści art. 505 13 § 2 k.p.c.

Zgodnie z art. 378 § 1 k.p.c. sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji, pod uwagę biorąc z urzędu nieważność postępowania. W postępowaniu uproszczonym apelacja została jednak ukształtowana w sposób istotnie odbiegający od ujęcia zawartego w przepisanych ogólnych o apelacji.

Stosownie do treści art. 505 9 § 1 1 punkt 1i 2 k.p.c. apelację można oprzeć na zarzutach naruszenia prawa materialnego przez jego błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenie prawa procesowego mogącego mieć wpływ na treść orzeczenia. Konsekwencją tego jest związanie sądu odwoławczego sformułowanymi w apelacji zarzutami apelacyjnymi, które wyznaczają zakres rozpoznania sprawy na skutek apelacji.

W przedmiotowej sprawie powódka upatruje podstaw zasadności apelacji w zaniechaniu wezwania jej przez Sąd Rejonowy do uzupełnienia materiału dowodowego po przekazaniu sprawy z elektronicznego postępowania upominawczego do postępowania uproszczonego, wskazanego w pozwie, w Liście dowodów.

Przed dokonaniem nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego (obowiązującej od 7 lipca 2013r. na mocy ustawy z 10.5.2013 r. o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. z 2013 r., poz. 654) w przypadku przekazania sądowi właściwości ogólnej pozwu wniesionego w elektronicznym postępowaniu upominawczym , w razie stwierdzenia braków formalnych pozwu przewodniczący wzywał do ich usunięcia lub uzupełnienia pozwu, w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa miała być rozpoznawana.

Po nowelizacji k.p.c. w stanie prawnym obowiązującym w przedmiotowej sprawie , kwestia wezwania do usunięcia braków w trybie art. 505 37 k.p.c. uregulowana jest odmiennie.

W ocenie Sądu Okręgowego, na podstawie dokonanej zmiany treści art. 505 37 § 1 k.p.c. należy przyjąć, że w stanie prawnym obowiązującym w niniejszym postępowaniu zakres usunięcia braków (uzupełnienia) pozwu nie ma związku z drogą wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym i formą, w której następuje przekazanie akt sprawy z "e-sądu" do sądu według właściwości ogólnej.

W rezultacie w wypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, uchylenia nakazu zapłaty z urzędu lub prawidłowego wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty, przewodniczący (w sądzie właściwości ogólnej) wzywa powoda jedynie do wykazania umocowania oraz dołączenia pełnomocnictwa. Ponadto w wypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty oraz w razie uchylenia nakazu zapłaty z urzędu przez sąd przewodniczący dodatkowo wzywa powoda do uiszczenia opłaty uzupełniającej od pozwu.

Literalna i celowościowa wykładnia art. 505 37 § 1 k.p.c. skłania do wniosku, że w przepisie tym chodzi o tego rodzaju braki pozwu, których nieusunięcie przez stronę byłoby przeszkodą do nadania sprawie dalszego biegu w postępowaniu zwykłym.

Należy zwrócić uwagę, że okoliczności wymienione w art. 505 33, 505 34 oraz 505 36 k.p.c. powodują zakończenie elektronicznego postępowania upominawczego, natomiast nie powodują zakończenia postępowania w sprawie /por. S. Cieślak, Elektroniczne postępowanie upominawcze, s. 368; K. Weitz, [w:] Kodeks, t. II, pod red. T. Erecińskiego, 2012, s. 1034/.

Postępowanie prowadzone na skutek wcześniej wytoczonego powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym stanowi jego kontynuację, co podnoszono w uzasadnieniu projektu zmiany kodeksu postępowania cywilnego.

Wobec powyższego nie można uznać ,aby Sąd właściwości ogólnej po przekazaniu mu sprawy z postępowania elektronicznego był zobowiązany do wzywania strony powodowej do dołączenia dowodów wskazanych w pozwie.

W związku ze zmianą treści art. 505 37 § 1 k.p.c. w różny sposób traktowany jest problem uzupełniania braków dotyczących dowodów, związany z brzmieniem art. 505 32 § 1 zdanie 2 k.p.c. zgodnie, z którym dowodów nie dołącza się do pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Część doktryny jednoznacznie przyjmuje, że usunięcie braków formalnych nie będzie odnosić się do dołączania dowodów (w praktyce - dokumentów), które nie mogły zostać załączone do pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Warunkiem formalnym pozwu (podobnie jak każdego innego pisma procesowego) jest bowiem jedynie to, aby zawierał on dowody (por. art. 126 § 1 pkt 3 w zw. z art. 187 § 1 k.p.c.), a nie to, aby zostały one do niego załączone o ile przepis szczególny nie wprowadza wymogu dołączenia dowodów do pozwu albo innego pisma procesowego /tak K. Weitz, [w:] Kodeks, t. II, pod red. T. Erecińskiego, 2012, s. 1035/. Zwolennicy odmiennego stanowiska uznają za konieczne do usunięcia braku formalnego pozwu przedstawienie dowodów wskazanych (opisanych) uprzednio w pozwie na poparcie zawartych w nim twierdzeń /tak R. Kulski, [w:] Kodeks, t. II, pod red. K. Piaseckiego, 2010, s. 770/.

Sąd Okręgowy w niniejszym składzie podziela pierwsze z powołanych stanowisk. Należy bowiem zauważyć, że w praktyce wskazaniu dowodów z dokumentu w treści pozwu towarzyszy ich załączenie do pozwu (zazwyczaj w postaci odpisów). Poza tym stanowisko drugie przeczy literalnej wykładni przepisu art. 505 37 § 1 k.p.c., który jasno wskazuje jakiego rodzaju braki podlegają uzupełnieniu w jego trybie. Nie można także pominąć , że komentowany przepis nie jest podstawą przedstawiania dowodów, wskazanych (opisanych) uprzednio i niedołączonych do pozwu. Po wprowadzeniu nowej, uniwersalnej regulacji służącej koncentracji materiału procesowego, taką podstawę stanowią obecnie przepisy art. 6 § 2 k.p.c. , art. 207 § 3 k.p.c. , art. 217 § 1 k.p.c., które donoszą się do wszystkich pozwów, w tym także wniesionych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

W konsekwencji należy uznać, że przepis art 505 37 § 1 k.p.c. nie ma zastosowania w zakresie wzywania do uzupełnienia dowodów, które jedynie były powoływane w pozwie składanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym .

Należy przy tym zwrócić uwagę, że przepisy art. 130 k.p.c. i 130 1 k.p.c. stanowiące o tzw. w praktyce procedurze naprawczej dotyczą braków formalnych pozwu, a nie braków dowodzenia. To nie rzeczą Sądu jest bowiem zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie , ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, o czym stanowi art. 232 k.p.c. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne /por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1996r., I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76/.

Nie istniały zatem przesłanki do wzywania powoda do uzupełnienia materiału dowodowego, gdyż te okoliczności wchodzą w zakres dowodzenia zasadności zgłoszonego powództwa, a nie uzupełnienia braków formalnych.

Odnosząc się do dowodów dołączonych do apelacji , w ocenie Sądu Okręgowego dowody te są spóźnione w rozumieniu art.381 k.p.c. Przepis ten jest koniecznym kompromisem między realizacją modelu pełnej apelacji a zasadą koncentracji materiału procesowego przed sądem pierwszej instancji. W świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego w przyjętym systemie apelacji celem postępowania apelacyjnego jest ponowne i wszechstronne zbadanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym, przy zachowaniu zasady koncentracji materiału faktycznego i dowodowego przed sądem pierwszej instancji. Dopuszczalność nowego materiału procesowego przed sądem apelacyjnym jest regułą, doznaje ona jednak ograniczenia poprzez unormowanie art. 381 k.p.c. Sąd drugiej instancji jest zobowiązany na wniosek strony materiał ten uzupełnić, jeżeli jest to konieczne do rozstrzygnięcia sprawy, lecz równocześnie jest uprawniony do pominięcia nowych faktów i dowodów zgłoszonych dopiero w postępowaniu apelacyjnym, gdy zachodzą przesłanki określone wymienionym przepisem (zob. wyrok SN z dnia 10 maja 2000 r., III CKN 797/00, Prok. i Pr.-wkł. 2000, nr 10, poz. 42).Pominięcie nowych faktów jest możliwe jedynie wtedy, gdy strona mogła powołać je przed sądem pierwszej instancji i już wówczas istniała potrzeba powołania się na nie. Wtedy pominięcie "nowości" pozostawione jest uznaniu sądu drugiej instancji. Strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, musi się liczyć z tym, że sąd drugiej instancji jej wniosku dowodowego nie uwzględni (zob. wyrok SN z dnia 17 kwietnia 2002 r., IV CKN 980/00, LEX nr 53922).Przy czym należy podkreślić ,że powód dowody jedynie dołączył do apelacji , ale nie wniósł o ich dopuszczenie i przeprowadzenie .

Dodatkowo należy wskazać na art.505 11 §1 k.p.c. obowiązujący w postępowaniu uproszczonym ,że Sąd drugiej instancji nie przeprowadza postępowania dowodowego z wyjątkiem dowodu z dokumentu ,a przepisu tego nie stosuje się jeżeli apelację oparto na późniejszym wykryciu okoliczności faktycznych lub środkach dowodowych , z których strona nie mogła skorzystać przed Sądem pierwszej instancji.

W przedmiotowej sprawie powód na etapie Sądu I instancji nie przedstawił żadnych dowodów.

Zarzut naruszenie art. 339 § 2 k.p.c. w ocenie Sądu Okręgowego także jest niezasadny, gdyż sama bierność strony pozwanej nie zwalnia powoda z udowodnienia roszczenia .

Sąd jest zobligowany do uznania twierdzeń powoda przy bezczynności pozwanego jedynie w przypadku braku wątpliwości co do zasadności pozwu. W art. 339 § 2 k.p.c. nie chodzi o prawne domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda. W omawianym przypadku sąd ocenia, czy okoliczności podane w pozwie nie budzą uzasadnionych wątpliwości ,albo nie zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Przyjęcie za prawdziwe twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie okoliczności faktycznych i nie zwalnia sądu orzekającego od obowiązku rozważenia, czy oświadczenia te uzasadniają należycie i w całości żądania pozwu i czy uwzględnienie tych żądań nie narusza obowiązujących przepisów. Wprowadzone przez przepis art. 339 § 2 k.p.c. swoiste domniemanie zgodności twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy nie zwalnia powoda od przytoczenia faktów, które są niezbędne do dokonania subsumcji materialnoprawnej, stanowiącej faktyczną i materialnoprawną podstawę wyroku.

Sąd obowiązany jest bowiem, nawet przy uznaniu twierdzeń powoda za prawdziwe, dokonać prawidłowej oceny zasadności żądania pozwu opartego na tych twierdzeniach, z punktu widzenia prawa materialnego. Stanowisko takie nie budzi wątpliwości w nauce prawa, znalazło także wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyroki: z dnia 15 września 1967 r. - III CRN 175/97, OSNCP 1968, nr 8-9, poz. 142; z dnia 31 marca 1999 r., I CKU 176/97, Prok.i Pr.-wkł. 1999/9/30).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 385 k.p.c.

Agnieszka Żegarska