Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 1198/18

UZASADNIENIE całości wyroku z dnia 9 stycznia 2020 roku

Decyzją z dnia 9 stycznia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. W. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a jego zadłużenie wynosi łącznie 99 135,40 zł , w tym z tytułu:

- składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za : kwiecień 2002 r., czerwiec 2002 r., listopad 2002 r., od kwietnia do sierpnia 2003 r., od grudnia 2003 r. do października 2006 r. oraz listopad 2017 r. w kwocie 32 653,44 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 45 743,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 1 217,50 zł

- składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. oraz listopad 2017 r. w kwocie 7 749,60 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 10 427,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 261,00 zł

- składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od grudnia 2003 r. do września 2006 r. oraz za listopad 2017 r. w kwocie 17 860,90 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 2 466,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 72,80 zł

Organ rentowy wskazał, że odsetki będą naliczane nadal do dnia zapłaty, włącznie z tym dniem.

W treści uzasadnienia Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że na płatniku składek ciąży obowiązek obliczania, potrącania z dochodów ubezpieczonych, rozliczania oraz opłacania należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy i tych właśnie obowiązków nie dopełnił płatnik w ww. okresach.

/decyzja k.8 – 8 odwrót akt ZUS/

W dniu 9 marca 2018 r. pełnomocnik A. W. złożył odwołanie od w/w decyzji, w którym wniósł o jej uchylenie oraz orzeczenie o kosztach sądowych i kosztach zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie art.24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez brak uwzględnienia, iż w przypadku A. W. upłynął termin przedawnienia składek.

/odwołanie k.3 – 6/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 6 czerwca 2018 r. pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie. W treści odpowiedzi pełnomocnik organu rentowego wskazał, że ww. decyzja została zmieniona decyzją z dnia 15 maja 2018 r.

/odpowiedź na odwołanie k.9 – 9 odwrót/

Decyzją z dnia 15 maja 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. zmienił decyzję z dnia 9 stycznia 2018 r. i stwierdził, że A. W. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a jego zadłużenie wynosi łącznie 101 166,38 zł, w tym z tytułu:

- składek na ubezpieczenia społeczne za : czerwiec 2002 r., listopad 2002 r., od kwietnia do czerwca 2003 r., sierpień 2003 r. i za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. w kwocie 31 844,46 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 45 638,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 1 217,50 zł

- składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. w kwocie 7 452,32 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 10 427,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 261,00 zł

- składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. w kwocie 1 760,90 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 2 466,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 72,80 zł

Organ rentowy wskazał, że wskazane powyżej odsetki zostały naliczone na dzień 9 stycznia 2018 r. oraz, że odsetki będą naliczane nadal do dnia zapłaty, włącznie z tym dniem. W treści uzasadnienia Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że uwzględniając zgłoszone w dniu 14 listopada 2017 r. przez A. W. do (...) zaprzestanie wykonywania działalności od 10 czerwca 2009 r., jako nienależne uznano składki za listopad 2017 r. Natomiast wobec należności za okres kwiecień 2002 roku i lipiec 2003 roku ustalono upływ ich wymagalności i zobowiązania zostały odpisane.

/decyzja k.11 – 12 akt ZUS/

W dniu 5 lipca 2018 r. pełnomocnik A. W. złożył odwołanie od w/w decyzji, w którym wniósł o jej uchylenie lub zmianę poprzez zobowiązanie organu rentowego do dokonania odpowiedniej korekty dotyczącej wysokości zadłużenia oraz orzeczenie o kosztach sądowych i kosztach zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art.83 ust. 6 i art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez błędne wyliczenie wysokości zadłużenia, a także popełnienie błędu w ustaleniach faktycznych w sytuacji, gdy przedmiotowe zobowiązania są przedawnione.

/odwołanie k.3 – 5 odwrót akt o sygn. VIII U 1442/18 /

W odpowiedzi na odwołanie , która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 11 lipca 2018 r., pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie i łączne rozpoznanie ze sprawą o sygn. akt VIII U 1198/18. W treści odpowiedzi podkreślono, że w stosunku do decyzji z dnia 9 stycznia 2018 r., z uwagi na upływ ich wymagalności, odpisano należności za kwiecień 2002 r. oraz lipiec 2003 r. , a w związku z zaprzestaniem wykonywania przez wnioskodawcę działalności począwszy od 10 czerwca 2009 r., jako nienależne uznano składki za listopad 2017 r.

/odpowiedź na odwołanie k.6 – 6 odwrót akt o sygn. VIII U 1442/18 /

Postanowieniem z dnia 10 października 2018 r. Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 219 kpc połączył sprawę o sygn. akt VIII U 1442/18 ze sprawą o sygnaturze VIII U 1198/18 do wspólnego rozpoznania pod sygnaturą VIII U 1198/18.

/protokół rozprawy z dnia 10 października 2018 r. płyta CD k.22 akt o sygn. VIII U 1442/18 /

Na rozprawie w dniu 10 października 2018 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołania, pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołań oraz umorzenie postępowania w części, w której została zmieniona decyzja.

/oświadczenia pełnomocników stron - protokół rozprawy z dnia 10 października 2018 r. – 00:01:32 – 00:06:29, płyta CD k.24/

Na rozprawie w dniu 16 grudnia 2019 r. pełnomocnicy stron podtrzymali swoje stanowiska w sprawie. Pełnomocnik ZUS wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/oświadczenia pełnomocników stron - protokół rozprawy z dnia 16 grudnia 2019 r. – 00:02;43 – 00:04:14, płyta CD k.169/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. W. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą, którą zaprzestał z dniem 10 czerwca 2009 r. W związku z prowadzoną działalnością wnioskodawca zobowiązany był do opłacania obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

/okoliczności bezsporne/

Zaskarżoną decyzją z dnia 9 stycznia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. W. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a jego zadłużenie wynosi łącznie 99 135,40 zł , w tym z tytułu:

- składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za : kwiecień 2002 r., czerwiec 2002 r., listopad 2002 r., od kwietnia do sierpnia 2003 r., od grudnia 2003 r. do października 2006 r. oraz listopad 2017 r. w kwocie 32 653,44 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 45 743,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 1 217,50 zł

- składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. oraz listopad 2017 r. w kwocie 7 749,60 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 10 427,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 261,00 zł

- składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od grudnia 2003 r. do września 2006 r. oraz za listopad 2017 r. w kwocie 17 860,90 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 2 466,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 72,80 zł

/decyzja k.8 – 8 odwrót akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 15 maja 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. zmienił decyzję z dnia 9 stycznia 2018 r. i stwierdził, że A. W. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a jego zadłużenie wynosi łącznie 101 166,38 zł, w tym z tytułu:

- składek na ubezpieczenia społeczne za : czerwiec 2002 r., listopad 2002 r., od kwietnia do czerwca 2003 r., sierpień 2003 r. i za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. w kwocie 31 844,46 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 45 638,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 1 217,50 zł

- składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. w kwocie 7 452,32 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 10 427,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 261,00 zł

- składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. w kwocie 1 760,90 zł

odsetek za zwłokę w kwocie 2 466,00 zł

kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł

kosztów egzekucyjnych w kwocie 72,80 zł.

/decyzja k.11 – 12 akt ZUS/

Zadłużenie wnioskodawcy z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne za okres : czerwiec 2002 r., listopad 2002 r. , od kwietnia do czerwca 2003 r., sierpień 2003 r. i od grudnia 2003 r. do października 2006 r. wynosi 31 844,46 zł.

Zadłużenie wnioskodawcy z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. wynosi 7 452,32 zł.

Zadłużenie wnioskodawcy z tytułu nieopłaconych składek na Fundusz Pracy za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. wynosi 1 760,90 zł.

Wysokość odsetek wyliczonych na dzień 9 stycznia 2018 r. od podanych powyżej kwot zadłużenia wnioskodawcy wynosi:

- na ubezpieczenia społeczne – 46.030,00 zł,

- na ubezpieczenie zdrowotne – 10 117,00 zł,

- na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 2 387,00 zł.

/opinie biegłego sądowego w dziedzinie ekonomiki przedsiębiorstw A. Grafa: pisemna - k.61 – 84, pisemna uzupełniająca- k.106 – 108, ustna uzupełniająca - min.00:02:05 – 00:24:54 rozprawy z dnia 14 października 2019 r., płyta CD k.116 , pisemna uzupełniająca - k.122 - 15 /

W dniu 11 grudnia 2003 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł. wszczął w stosunku do wnioskodawcy postępowanie egzekucyjne (poprzez doręczenie zawiadomień o zajęciu wierzytelności oraz tytułów wykonawczych) w związku z jego zadłużeniem względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za następujące okresy: czerwiec 2002 r. , listopad 2002 r. , od kwietnia do czerwca 2003 r. , za sierpień 2003 r.

W dniu 23 października 2007 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł. wszczął w stosunku do wnioskodawcy postępowanie egzekucyjne (poprzez doręczenie zawiadomień o zajęciu wierzytelności oraz tytułów wykonawczych) w związku z jego zadłużeniem względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za okres od grudnia 2003 r. do grudnia 2004 r.

W dniu 14 czerwca 2010 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł. wszczął w stosunku do wnioskodawcy postępowanie egzekucyjne (poprzez doręczenie zawiadomień o zajęciu wierzytelności oraz tytułów wykonawczych) w związku z jego zadłużeniem względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za okres od stycznia 2005 r. do października 2006 r.

Postanowieniem z dnia 21 listopada 2014 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł. zakończył prowadzenie postępowania egzekucyjnego.

/dokumentacja ZUS dotycząca egzekucji należności/

Pismem z dnia 26 października 2017 r. wnioskodawca został zawiadomiony o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne , ubezpieczenia zdrowotne oraz Fundusz Pracy.

/zawiadomienie k.1 – 3 plik I akt ZUS/

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz opinię biegłego z zakresu księgowości.

W ocenie Sądu brak jest podstaw by kwestionować opinię biegłego, gdyż jest ona rzetelna, a wynikające z niej wnioski logiczne i prawidłowo uzasadnione. Opinia nie zawiera braków i wyjaśnia wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Opinia jest jasna, a wnioski końcowe wynikają w sposób logiczny z jej treści. Ponadto wszelkie nieścisłości w ocenie Sądu zostały wyjaśnione przez biegłego w sposób nie budzący wątpliwości interpretacyjnych. Zdaniem Sądu dokonane przez biegłego wyliczenia, co do wysokości zadłużenia wnioskodawcy z tytułu składek na ubezpieczenia oraz wynikających z tego faktu wysokości odsetek, kosztów upomnienia oraz kosztów egzekucyjnych są poprawne i zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Opinia ta jest wyczerpująca, sporządzona został zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym jej przedmiot, a zatem brak podstaw by kwestionować tę opinię. Podkreślić także należy, iż strona skarżąca oprócz własnych twierdzeń, że kwestionuje wyliczenia zarówno Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak i biegłego, nie przedstawiła jakichkolwiek dowodów, które mogłyby skutecznie podważyć wyliczenia poczynione w niniejszej sprawie przez biegłego, co więcej nie wskazała żadnych konkretnych zarzutów względem tej opinii. Pełnomocnik ZUS po złożeniu opinii uzupełniającej przez biegłego także nie zgłosił zarzutów co do jej treści.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne jedynie w niewielkiej części tj. w zakresie w jakim skarżący zakwestionował wysokość odsetek od określonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaległości składkowych.

Na wstępie wskazać należy, że wobec faktu, iż decyzją z dnia 15 maja 2018 r. organ rentowy zmienił decyzję z dnia 9 stycznia 2018 r. poprzez stwierdzenie, że A. W. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a jego zadłużenie wynosi łącznie 101 166,38 zł , w tym: z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za : czerwiec 2002 r., listopad 2002 r., od kwietnia do czerwca 2003 r., sierpień 2003 r., od grudnia 2003 r. do października 2006 r. w kwocie 31 844,46 zł, odsetek za zwłokę w kwocie 45 638,00 zł, kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł, kosztów egzekucyjnych w kwocie 1 217,50 zł; składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. w kwocie 7 452,32 zł, odsetek za zwłokę w kwocie 10 427,00 zł, kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł , kosztów egzekucyjnych w kwocie 261,00 zł; składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. w kwocie 1 760,90 zł, odsetek za zwłokę w kwocie 2 466,00 zł, kosztów upomnienia w kwocie 8,80 zł, kosztów egzekucyjnych w kwocie 72,80 zł, zasadnym było umorzenie postępowania w zakresie określenia wysokości zadłużenia A. W. z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okres kwietnia 2002 r., lipca 2003 r. i listopada 2017 r. oraz na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za listopad 2017 r. Stosownie bowiem do treści art.477 ¹³ zd.1 k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez Sąd – przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony – powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części.

Z uwagi zatem na wydanie przez organ rentowy decyzji uwzględniającej częściowo żądanie wnioskodawcy, Sąd Okręgowy umorzył postępowanie w tym zakresie.

Przechodząc zaś do meritum wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2019 , poz.300) płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Zgodnie z art. 32 cyt. ustawy - do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwlokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz stosowania ulg i umorzeń, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenie społeczne.

Zgodnie z art. 47 cyt. ustawy płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową , imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a, 2b, nie później niż: do dnia 10 następnego miesiąca dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie.

W zakresie odsetek ustawowych należy wskazać, że okres, za który przysługują odsetki oraz ich wysokość regulują przepisy ustawy i organ rentowy wskazuje w treści decyzji ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.). Zgodnie bowiem z art. 23 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Zgodnie z art. 56 Ordynacji podatkowej stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%.Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" stawki odsetek za zwłokę (art. 56 d).

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1c ustawy z dnia z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych( t.j. Dz. U. z 2019 r. , poz. 1373) Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są m.in. osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi.

Na mocy art. 13 pkt 4 powyższej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby prowadzące działalność pozarolniczą podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Z powyższego wynika, że wnioskodawca był zobowiązany samodzielnie odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne do 10-go dnia każdego miesiąca, a w razie uchybienia temu obowiązkowi organ rentowy miał obowiązek naliczenia odsetek za zwłokę. Wnioskodawca musiał się także liczyć z naliczeniem kosztów egzekucyjnych. Z uwagi na treść przytoczonych przepisów oraz okoliczność, iż w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej wnioskodawca nie dopełnił obowiązku opłacenia należnych składek, powstało zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Podkreślenia wymaga fakt, że skarżący nie kwestionował okoliczności prowadzenia działalności gospodarczej. W trakcie postępowania skarżący kwestionował wyliczenia należności z tytułu składek dokonane przez organ rentowy w treści zaskarżonej decyzji, przy czym nie wskazywał na czym błąd organu rentowego miałby polegać. W toku postępowania został powołany biegły z zakresu księgowości w celu wyjaśnienia, czy wyliczenia przedstawione przez ZUS w zakresie określenia wysokości zaległości wnioskodawcy z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych są prawidłowe. Wydana przez biegłego opinia w istocie potwierdziła ustalenia dokonane przez organ rentowy, a jedyne rozbieżności, jakie pojawiły się i które skutkowały koniecznością zmiany zaskarżonych decyzji w tym zakresie, dotyczyły kwot wysokości odsetek – prawidłowo wyliczone odsetki za zwłokę w zapłacie składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. winny bowiem wynieść 10 117,00 zł ( zamiast ustalonej przez organ rentowy kwoty 10 427,00 zł) , a prawidłowo wyliczone odsetki za zwłokę w zapłacie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od grudnia 2003 r. do października 2006 r. winny były wynieść 2 387,00 zł (zamiast ustalonej przez organ rentowy kwoty 2 466,00 zł).

Odnosząc się natomiast do podniesionego przez odwołującego zarzutu przedawnienia roszczeń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, (a w tym przedawnienia odsetek) należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 24 ustawy systemowej należności z tytułu składek, czyli składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, dodatkowe opłaty i opłaty prolongacyjne, których płatnik składek nie uregulował w terminie podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może na drodze egzekucji administracyjnej lub sądowej dochodzić należności z tytułu składek tylko wówczas, gdy nie uległy one przedawnieniu. W odróżnieniu od przedawnienia cywilnoprawnych roszczeń majątkowych, w przypadku których upływ terminu przedawnienia nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania, przedawnienie należności z tytułu składek powoduje wygaśnięcie zobowiązania składkowego.

Od dnia 1 stycznia 2003 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. termin przedawnienia należności z tytułu składek wynosił 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się one wymagalne. Do dnia 31 grudnia 2002 r. termin przedawnienia tych należności wynosił 5 lat. Ponieważ przepisy wprost nie stanowiły, czy do należności z tytułu składek, które stały się wymagalne przed dniem 1 stycznia 2003 r. i nie uległy przedawnieniu do dnia 31 grudnia 2002 r. stosuje się 10-letni termin przedawnienia, istniały w tym zakresie wątpliwości. Wątpliwości te ostatecznie rozwiał Sąd Najwyższy, który w uchwałach z dnia 2 lipca 2008 r., II UZP 5/08 oraz z dnia 8 lipca 2008 r., I UZP 4/08 stanął na stanowisku, że do takich należności z tytułu składek stosuje się 10-letni termin przedawnienia.

Z dniem 1 stycznia 2012 r., na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców - zmieniającego treść art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, skrócony został okres przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne z 10 do 5 lat. Ponieważ bieg przedawnienia większości spornych należności składkowych rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy kluczowe znaczenie ma art. 27 powyższej ustawy regulujący zagadnienia intertemporalne. Zgodnie z jego ust. 1, do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Wedle zatem zasady wynikającej z tego przepisu do należności składkowych nieprzedawnionych do 1 stycznia 2012 r. (według starych zasad z zastosowaniem 10-letniego okresu przedawnienia) ma zastosowanie 5-letni termin przedawnienia, z tym jednakże bardzo istotnym zastrzeżeniem, że liczy się go nie od daty ich wymagalności, tak jak o tym stanowi art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ale od dnia 1 stycznia 2012 r. Wyjątek od tej zasady ustanawia ust. 2 przywołanego przepisu, stosownie do którego jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Powołana regulacja oznacza, że wybór odpowiedniego terminu przedawnienia 5-letniego (liczonego od dnia 1 stycznia 2012 r.) lub 10-letniego (liczonego od daty wymagalności składki) - zależy od tego, który z nich upłynie wcześniej.

Należy zaznaczyć, że do składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, mają zastosowanie terminy przedawnienia odnoszące się do składek na ubezpieczenia społeczne. Co do tych ostatnich wynika to z art. 19 ust.2 ustawy z 29 grudnia 1993r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy ( Dz.U. z 2002r. Nr 9, poz. 85 ze zm.) i art. 30 ust.2 ustawy z 13 lipca 2006r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy ( Dz.U. Nr 158, poz. 1121 ze zm.). Natomiast co do składek na ubezpieczenie zdrowotne, to kwestię ich przedawnienia w okresie od 1 stycznia 1999r. do 31 marca 2003r. regulował przepis art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 6 lutego 1997r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U 1997r. Nr 28 poz. 153 ze zm.), zgodnie z którym należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne ulegały przedawnieniu z upływem 5 lat licząc od dnia, w którym składka stała się wymagalna. Przy czym ust. 3 tego przepisu stanowił, że w przypadku przerwania biegu terminu przedawnienia należności z tytułu składek przedawniają się najpóźniej po 10 latach od terminu ich wymagalności. Za zdarzenie prawne powodujące przerwanie biegu terminu przedawnienia przepis określał: odroczenie terminu płatności, rozłożenie spłaty należności na raty, każda inna czynność zmierzająca do ściągnięcia należności, jeżeli o czynności tej został zawiadomiony dłużnik.

Od dnia 1 kwietnia 2003r. do przedawnienia należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne zastosowanie miał art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2003r. o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ (Dz. U. 2003r., Nr 45 poz. 391 ze zm.). Przepis ten brzmiał identycznie, jak art. 28 ust. 2 i 3 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, a więc regulacja w tym zakresie nie uległa zmianie. Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2004, Nr 121 poz. 1264), z mocą obowiązującą od 1 lipca 2004r., przepis art. 33 ust. 2 w/ w ustawy został zmieniony stanowiąc, że należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne ulegają przedawnieniu na zasadach określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. po upływie 10 lat licząc od dnia, w którym stały się wymagalne w zw. z art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W przypadku składek na Fundusz Pracy stosownie do treści art. 56 obowiązującej do 30 kwietnia 2004 r ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r Nr 58, poz. 514 ze zm.) oraz art. 107 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 ze zm.), obowiązującej od 1 maja 2004 r, składki na Fundusz Pracy opłaca się za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenie społeczne.

Skoro do składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, mają zastosowanie terminy przedawnienia odnoszące się do składek na ubezpieczenia społeczne, to należy odwołać się do art. 24 ust.4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nie ulega także wątpliwości, iż wobec podejmowania czynności zmierzających do wyegzekwowania należności z tytułu składek ( art. 24 ust.5b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), doszło do zawieszeniem biegu terminu przedawnienia.

Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł. wszczął bowiem w stosunku do wnioskodawcy postępowania egzekucyjne (poprzez doręczenie zawiadomień o zajęciu wierzytelności oraz tytuły wykonawcze) w dniach: - 11 grudnia 2003 r. w związku z jego zadłużeniem względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za następujące okresy: czerwiec 2002 r. , listopad 2002 r. , od kwietnia do czerwca 2003 r. , za sierpień 2003 r., - 23 października 2007 r. w związku z jego zadłużeniem względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za okres od grudnia 2003 r. do grudnia 2004 r. , - 14 czerwca 2010 r. w związku z jego zadłużeniem względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za okres od stycznia 2005 r. do października 2006 r. Następnie postanowieniem z dnia 21 listopada 2014 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł. zakończył prowadzenie postępowania egzekucyjnego. Ponownie do zawieszenia biegu przedawnienia doszło wskutek doręczenia odwołującemu pismem z dnia 26 października 2017 r. zawiadomienia o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne , ubezpieczeni zdrowotne oraz Fundusz Pracy.

Należności z tytułu składek zaległości na koncie wnioskodawcy za sporny okres roszczenia organu rentowego nie uległy zatem przedawnieniu.

Mając wszystkie powyższe okoliczności na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje w ten tylko sposób, że ustalił, iż zadłużenie A. W. z tytułu odsetek za zwłokę w zapłacie składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres grudzień 2003 r. – październik 2006 r. wynosi 10 117,00 zł (dziesięć tysięcy sto siedemnaście złotych) oraz z tytułu odsetek za zwłokę w zapłacie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres grudzień 2003 r. - październik 2006 r. wynosi 2.387,00 zł (dwa tysiące trzysta osiemdziesiąt siedem złotych). W pozostałym zakresie oddalił odwołania na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu, uwzględniając okoliczność, że odwołujący niemal w całości przegrał sprawę, Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił, stosownie do wartości przedmiotu sporu , zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

S.B.

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. ZUS, wypożyczając akta ZUS