Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV Pa 22/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Bożena Czarnota

po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2019 r. w Elblągu na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa R. Ż.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w E.

z dnia 30 kwietnia 2019 r., sygn. akt IV P (...) upr

1.  zmienia pkt II wyroku i odstępuje od obciążania powoda R. Ż. kosztami procesu za I instancję,

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od powoda R. Ż. na rzecz pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 337,50 zł (trzysta trzydzieści siedem złotych 50/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

Sygn. akt IV Pa 22/19

UZASADNIENIE

Powód R. Ż. wniósł do Sądu Rejonowego w Elblągu pozew o zapłatę kwoty 5 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 29 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty tytułem premii za listopad 2017 r. Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że pracodawca poinformował go o przyznaniu premii za listopad 2017 r. w łącznej kwocie 5 217,91 zł lecz premii tej nie wypłacił.

Pozwana (...) Spółka Akcyjna w W. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wskazując, iż przyczyną odmowy wypłaty świadczenia jest fakt ukarania powoda karą porządkową, co zgodnie z obowiązującym u pozwanego regulaminem, stanowi podstawę braku wypłaty świadczenia.

Wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2019 r. w sprawie o sygn. akt IV P (...) upr Sąd Rejonowy w E. oddalił powództwo i zasądził od powoda za rzecz pozwanej kwotę 692 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Kandydatura osoby chcącej podjąć zatrudnienie u pozwanego jest poddawana analizie. Po wstępnym zakwalifikowaniu kandydat otrzymuje dostęp do elektronicznego kwestionariusza osobowego, który jest zabezpieczony indywidualnym kodem i loginem. Powód R. Ż. otrzymał taki dostęp w dniu 30 grudnia 2015 r. wraz z informacją, że należy wypełnić wszystkie dokumenty znajdujące się w tym kwestionariuszu. Jako załącznik występuje tam m.in. regulamin premiowania obowiązujący u pozwanego i należy potwierdzić zapoznanie się z jego treścią. Aby wydrukować wszystkie dokumenty niezbędne do zatrudnienia potencjalny pracownik musi potwierdzić zapoznanie z się z dokumentami znajdującymi się w zakładkach, w tym z regulaminem premiowania. Bez potwierdzenia znajomości dokumentów stanowiących załączniki do umowy o pracę i potwierdzenia tego faktu przez kandydata na pracownika nie dochodzi no zawarcia umowy o pracę.

Powód R. Ż. był zatrudniony w (...) Spółka Akcyjna w W. na podstawie umowy o zastępstwo od dnia 7 stycznia 2016 r. do dnia 30 listopada 2018 r. na stanowisku specjalisty sprzedaży. Swoje obowiązki powód wykonywał w salonie sprzedaży w E..

Zgodnie z treścią przepisu paragrafu 3 umowy o pracę zawartej miedzy stronami w dniu 7 stycznia 2016 r., strony ustaliły, że powód będzie otrzymywał wynagrodzenie za pracę w kwocie 2 200 zł brutto miesięcznie. Ponadto strony ustaliły, że dodatkowym składnikiem wynagrodzenia będzie premia na zasadach i warunkach określonych dla stanowiska powoda zgodnie z obowiązującym u pozwanego zakładowym regulaminem premiowania pracowników.

Wraz z umową o pracę powód w dniu 7 stycznia 2016 r. podpisał oświadczenie potwierdzające fakt, że zapoznał się z treścią regulaminu premiowania obowiązującego u pozwanego.

W dniu 4 sierpnia 2017 r. pozwana udzieliła powodowi kary upomnienia, zaś w dniu 6 listopada 2017 r. nałożyła na niego karę nagany.

Kara nagany została udzielona powodowi za naruszenie obowiązków pracowniczych i nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy w dniach 11, 14 i 28 października 2017 r. polegającym na nieuprawnionym zawarciu z klientami umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych w nieistniejących ofertach i promocjach zaniżając tym samym ceny za świadczone usługi i narażając pozwanego na straty finansowe w wysokości co najmniej 599, 40 zł oraz straty wizerunkowe.

Powód wystąpił do pracodawcy ze sprzeciwem od udzielonej kary nagany, który nie został przez pracodawcę uwzględniony. Od powyższej kary porządkowej powód nie odwołał się do sądu.

Sąd Rejonowy przywołał przepis pkt 2 paragrafu 5 rozdziału IV działu I zakładowego regulaminu premiowania pracowników (...) SA, zgodnie z którym pracownik, który dopuścił się naruszenia obowiązków pracowniczych skutkującego nałożeniem na niego kary nagany zgodnej z przepisami kodeksu pracy - jeżeli przewinienie było bezpośrednio związane z obowiązkami pracownika wynikającymi z faktu zatrudnienia u pozwanego - nie otrzyma premii przysługujących mu za cały okres premiowy, w którym otrzymał zawiadomienie o ukaraniu. Długość okresu premiowego oraz rodzaje przysługujących premii określone są w załączniku do regulaminu premiowania, według którego premiowany jest dany pracownik.

Jednocześnie Sąd Rejonowy zaznaczył, że długość okresu premiowego oraz rodzaje premii w stosunku do powoda regulował załącznik nr 2, z którego treści wynika, że premie za osiągnięcie postawionych celów i zadań są rozliczane w okresach miesięcznych.

Z uwagi na fakt, że premia dotyczyła listopada 2017 r., a rozpatrzenie sprzeciwu od nałożonej kary porządkowej nastąpiło w dniu 4 grudnia 2017 r. oraz z uwagi na fakt, iż powodowi przysługiwało prawo do wniesienia powództwa do sądu o uchylenie kary porządkowej pozwany wyliczył wysokość ewentualnie należnej powodowi premii i poinformował o powyższym powoda.

Zdaniem Sądu Rejonowego roszczenie powoda było bezzasadne i jako takie podlegało oddaleniu. W pierwszej kolejności Sąd Rejonowy wskazał, iż okoliczności faktyczne w niniejszej sprawie co do zasady pozostawały bezsporne i Sąd ustalił je przede wszystkim na podstawie dokumentów zebranych w aktach sprawy oraz zeznań samego powoda. Dokumenty złożone do akt sprawy nie budziły wątpliwości co do ich wiarygodności, a ich autentyczność nie była kwestionowana przez strony postępowania.

Do treści zeznań powoda - jak wyjaśnił Sąd Rejonowy - podszedł z rezerwą z uwagi na fakt, iż powód próbował kreować rzeczywistość w sposób mający przekonać Sąd o zasadności jego roszczenia. Podnoszone przez powoda okoliczności o niemożności zapoznania się z obowiązującymi regulacjami pracowniczymi u pozwanego, kwestionowanie zasadności ukarania go karą porządkową pozostawały w jawnej sprzeczności z treścią dokumentów zgromadzonych w toku postępowania. Sąd Rejonowy także podkreślił, że w toku niniejszego postępowania powód usiłował przeprowadzić dowód wbrew treści dokumentów, które podpisał, powołując się na okoliczność, iż miał zbyt mało czasu na zapoznanie się z ich treścią. Na okoliczność tę wnioskował o przesłuchanie w charakterze świadka P. Ł.. Uwzględnienie tego wniosku spowodowałoby w ocenie Sądu Rejonowego jedynie przedłużenie postępowania w sprawie. Sąd Rejonowy podkreślił także bezzasadność tego wniosku. Z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego – zdaniem Sądu Rejonowego - wynika bowiem jednoznacznie, że powód w dniu 30 grudnia 2015r. otrzymał hasło i login do systemu co umożliwiło mu swobodne zapoznanie się z treścią regulaminu wynagradzania obowiązującego u pozwanego. Samo podpisanie umowy o pracę i podpisanie potwierdzenia zapoznania się z dokumentami pracowniczymi obowiązującymi u pozwanego miało miejsce w dniu 7 stycznia 2016 r. Powód zawnioskował świadka na okoliczność, iż w dniu 7 stycznia 2016 r. nie miał możliwości zapoznania się z regulaminem premiowania, co stoi w oczywistej sprzeczności z przebiegiem rekrutacji przez pozwanego opisanym przez pełnomocnika pozwanego na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2019r., któremu powód nie zaprzeczył.

Sąd oddalił również wniosek dowodowy strony pozwanej o przesłuchanie w charakterze świadków J. K. i J. L.. Świadek J. K. miał wyjaśnić jaki regulamin obowiązywał u pozwanego w dacie zawierania umowy o pracę z powodem, zaś świadek J. L. wnioskowana była na okoliczność udzielenia powodowi kary nagany. Przeprowadzenie postępowania dowodowego w tym zakresie było zbędne z uwagi na fakt, iż okoliczności, na jakie mieli zeznawać świadkowie wynikały bezpośrednio z treści dokumentów złożonych do akt sprawy. Ponadto wskazać należy, że przyczyny udzielenia powodowi kary porządkowej nie miały w sprawie znaczenia z uwagi na jednoznaczną teść samej kary jak i z uwagi na fakt, że jest ona prawomocna.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż okoliczność czy pracownik zapoznał się z obowiązującym u pracodawcy regulaminem nie przenosi się wprost na zasadność żądania zapłaty premii. Istotą bowiem postępowania jest ustalenie treści regulaminu premiowania oraz ustalenie czy pracownik spełnił przesłanki warunkujące wypłatę premii.

W przedmiotowej sprawie nie budziło wątpliwości Sądu Rejonowego fakt, że premia, zapłaty której domagał się powód, jest premią regulaminową. Pracodawca ma obowiązek jej zapłaty w sytuacji gdy pracownik spełni przesłanki wynikające z regulaminu. Premia ta w swej istocie różni się od premii uznaniowej przyznającej dowolność wypłaty przez pracodawcę.

Z uwagi na fakt, iż powód nie wystąpił do sądu z powództwem o uchylenie kary porządkowej, kara ta jest karą obowiązującą. Nie budzi wątpliwości, że została nałożona za naruszenie przez powoda obowiązków pracowniczych, a przewinienie, za które została udzielona miało bezpośredni związek z jego obowiązkami pracowniczymi co w świetle przepisu pkt 2 paragrafu 5 rozdziału IV działu II zakładowego regulaminu premiowania pracowników pozwanego czyni żądanie powoda bezzasadnym i skutkowało oddaleniem powództwa.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd Rejonowy orzekł na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z ar. 108 k.p.c. i przepisu par. 9 pkt 2 w zw. z par. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Z wyrokiem Sądu I instancji z dniu 30 kwietnia 2019 r. nie zgodził się powód, który zaskarżył wyrok w całości, zarzucając mu naruszenie:

1. art. 233 § 1 k.p.c. — poprzez pobieżną, dobrowolną i oderwaną od wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego zebranego w przedmiotowej sprawie, w zakresie: wiadomości email otrzymywanych ze skrzynki *Premie załączonych do pozwu już 12 stycznia 2018 r. i 29 stycznia 2018 r., sposobu wypracowania premii przez powoda i wykonanej pracy przez powoda za którą przysługuje wynagrodzenie, niepełnosprawności powiodą i braku dostosowania stanowiska pracy i systemu do ograniczeń powoda, pominięcia dowodów zgłaszanych przez powoda osobowych i z dokumentów, zgłoszeń na infolinii HR dokonanych przez powoda i jego Kierownika, sprzecznych i niespójnych wyjaśnień pozwanego w zakresie zapoznania z regulaminami i zmianami stanowiska Spółki w zależności od tego na jaki etap wkraczała sprawa przed Sądem. Sprzeczność ustaleń Sądu. Błąd w ustaleniach faktycznych, skutkujący przyjęciem, że powodowi nie należy się premia, która została wypracowana, przyznana (co spółka sama przyznawała) a jedynie niewypłacona; pominięcie treści Sprzeciwu od kary nagany, pominięcie informacji od pozwanej, że praktykuję ona działania o nieinformowaniu ukaranego o odbieraniu premii, pominięcie istotnej informacji, że premia wypracowana przez powoda w spornym okresie to 5.217,91 zł. a nie wypłacono 5.000 zł., co powód podnosił już w pozwie a pozwana nie zaprzeczyła, pominięcie niewspółmierności szkody pozwanej 599,40 zł. z niewypłaceniem wypracowanej premii 5.000 zł., pominiecie innych ważnych okoliczności świadczących na korzyść powoda a wynikających z akt sprawy, akt osobowych powoda oraz z zeznań powoda w sprawie,

2.  art. 328 § 2 k.p.c. — poprzez brak przyczyn dla których sąd pominął niektóre dowody, odmówił im mocy i wiarygodności dowodowej a także niewyjaśnienie podstawy prawnej wyroku,

3.  art. 102 k.p.c. poprzez pominięcie tego przepisu w związku z wnioskami powoda zgłoszonymi na rozprawie jak i w piśmie procesowym oraz pominiecie okoliczności uzasadniających zastosowanie tego przepisu i nieobciążanie powoda kosztami na rzecz pozwanej Spółki,

2.  art. 80 kodeksu pracy — poprzez pominięcie tego przepisu,

4.  art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że Spółka pozwana udowodniła swoje twierdzenia w zakresie: umożliwienia powodowi zapoznania się z obowiązującym Regulaminem premiowania - tak w czasie zatrudniania jak i w czasie udzielania kąty nagany, podczas gdy poparcie swoich twierdzeń (powstałych dopiero na ostatniej rozprawie) profesjonalny pełnomocnik nie przedłożył żadnych dowodów a wcześniejsze twierdzenia Spółki były skrajnie odmienne,

5.  Zapisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) poprzez jej całkowite pominięcie w związku z faktem zatrudnienia powoda jako osoby niepełnosprawnej i obowiązku dostosowania stanowiska pracy oraz zaniedbań Spółki pozwanej w tej materii,

W konsekwencji powód wniósł o:

1.  zmianę zaskarżanego wyroku w całości poprzez zasądzenie od Spółki pozwanej na moją rzecz żądanej kwoty 7 wraz z poniesionymi kosztami adwokackimi, lub

2.  zamianę punktu II z zaskarżanego wyroku i nieobciążanie go kosztami na rzecz (...) S.A. w tym kosztami zastępstwa procesowego lub

3.  uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu,

4.  z daleko posuniętej ostrożności procesowej, nieobciążanie powoda kosztami apelacyjnymi na rzecz pozwanej.

Pozwana w odpowiedzi na apelację powoda wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda zasługiwała na uwzględnienie jedynie co do rozstrzygnięcia w zakresie kosztów procesów. W pozostałym zakresie nie zasługiwała na uwzględnienie, jako niezawierająca zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji. Podnoszone w jej treści zarzuty nie stanowiły dostatecznej podstawy do weryfikacji zaskarżonego wyroku (poza rozstrzygnięciem o kosztach procesu) w kierunku postulowanym przez apelanta. Sąd Okręgowy aprobuje ustalenia i rozważania poczynione przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku oraz przyjmuje je za własne co oznacza, że nie zachodzi konieczność ich szczegółowego powtarzania (por. wyroki Sądu Najwyższego z 27.03.2012 r., III UK 75/11, LEX nr 1213419; z 14.05.2010 r., II CSK 545/09, LEX nr 602684; z 27.04.2010 r., II PK 312/09, LEX nr 602700).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji art. 328 § 2 k.p.c., to wskazać należy, że przepis ten wymienia konstrukcyjne elementy uzasadnienia wyroku, które wyjaśniają przyczyny, dla jakich orzeczenie zostało wydane. Nadmienić przy tym należy, że uzasadnienie jest sporządzane już po wydaniu wyroku i w związku z powyższym wynik sprawy z reguły nie zależy od tego, jak napisane zostało uzasadnienie i czy zawiera ono wszystkie wymagane elementy. W konsekwencji zarzut naruszenia art. 328 §2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia Sądu I instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego. (por. wyroki SN z 9 marca 2006r., I CSK 147/05, LEX nr 190753, z 17 marca 2006 r., I CSK 63/05, LEX nr 179971, z 22 maja 2003 r., II CKN 121/01, LEX nr 137611). W ocenie Sądu Okręgowego, taka sytuacja nie ma miejsca w niniejszej sprawie, albowiem treść uzasadnienia w pełni pozwala na weryfikację wywodu Sądu Rejonowego. W realiach przedmiotowej sprawy nie można się było zgodzić z apelantem, że Sąd I instancji „nie wskazał przyczyn dla których sąd pominął niektóre dowody, odmówił im mocy i wiarygodności dowodowej a także nie wyjaśnił podstawy prawnej wyroku”. Wbrew zarzutom powoda Sąd Rejonowy wyraźnie wskazał z jakiego powodu pominął wnioski dowodowe powoda (jak i strony pozwanej). Sąd Rejonowy wskazał, że oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka P. Ł. albowiem powód wnioskował przeprowadzenie tego dowodu na okoliczność, że w dniu 7 stycznia 2016 r. nie miał możliwości zapoznania się z regulaminem premiowania co – zdaniem Sądu Rejonowego - stało w sprzeczności z przebiegiem rekrutacji opisanym przez pełnomocnika pozwanego na rozprawie w dniu 16.04.2019 r., a któremu powód nie zaprzeczył. Sąd Rejonowy uznał, że przeprowadzenie dowodu spowoduje jedynie przedłużenie postępowania, a nadto uznał dowód za bezzasadny bowiem z postępowania dowodowego jednoznacznie wynikało, że powód w dniu 30 grudnia 2015r. otrzymał hasło i login do systemu co umożliwiło mu swobodne zapoznanie się z treścią regulaminu wynagradzania obowiązującego u pozwanego. Sąd II instancji nie neguje prawa powoda do kwestionowania powyższego stanowiska Sądu Rejonowego dotyczącego zasadności przeprowadzania dowodów, powód ma prawo się nie zgadzać, ale nie może ostać się zarzutu, że Sąd I instancji „nie wskazał przyczyn dla których /…/ pominął niektóre dowody, odmówił im mocy i wiarygodności dowodowej”. Przeczy temu bowiem treść uzasadnienia Sądu I instancji. Odnosząc się do kwestii „niewyjaśnienia podstawy prawnej wyroku”, to ten zarzut również nie mógł się ostać, albowiem Sąd Rejonowy, oddając powództwo powoływał się na przepis pkt 2 § paragrafu 5 rozdziału IV działu I zakładowego regulaminu premiowania pracowników (...) SA, zgodnie z którym pracownik, który dopuścił się naruszenia obowiązków pracowniczych skutkującego nałożeniem na niego kary nagany, zgodnej z przepisami kodeksu pracy - jeżeli przewinienie było bezpośrednio związane z obowiązkami pracownika wynikającymi z faktu zatrudnienia u pozwanego - nie otrzyma premii przysługujących mu za cały okres premiowy, w którym otrzymał zawiadomienie o ukaraniu. W konsekwencji w ocenie Sądu II instancji zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. należało ocenić jako niezasadny.

Powód zarzucił naruszenie przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. poprzez „pobieżną, dobrowolną i oderwaną od wiedzy i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego zebranego w przedmiotowej sprawie, w zakresie: wiadomości email otrzymywanych ze skrzynki *Premie, załączonych do pozwu już 12 stycznia 2018 r. i 29 stycznia 2018 r., sposobu wypracowania premii przez powoda i wykonanej pracy przez powoda za którą przysługuje wynagrodzenie, niepełnosprawności powoda i braku dostosowania stanowiska pracy i systemu do ograniczeń powoda, pominięcia dowodów zgłaszanych przez powoda osobowych i z dokumentów, zgłoszeń na infolinii HR dokonanych przez powoda i jego Kierownika, sprzecznych i niespójnych wyjaśnień pozwanego w zakresie zapoznania z regulaminami i zmianami stanowiska Spółki w zależności od tego na jaki etap wkraczała sprawa przed Sądem. Błąd w ustaleniach faktycznych, skutkujący przyjęciem, że powodowi nie należy się premia, która została wypracowana, przyznana (co spółka sama przyznawała) a jedynie niewypłacona; pominięcie treści Sprzeciwu od kary nagany, pominięcie informacji od pozwanej, że praktykuje ona działania o nieinformowaniu ukaranego o odbieraniu premii, pominięcie istotnej informacji, że premia wypracowana przez powoda w spornym okresie to 5.217,91 zł. a nie wypłacono 5.000 zł., co powód podnosił już w pozwie a pozwana nie zaprzeczyła, pominięcie niewspółmierności szkody pozwanej 599,40 zł. z niewypłaceniem wypracowanej premii 5.000 zł., pominiecie innych ważnych okoliczności świadczących na korzyść powoda a wynikających z akt sprawy, akt osobowych powoda oraz z zeznań powoda w sprawie”.

Wobec powyższego zarzutu należy wyjaśnić, że według jednolitego stanowiska judykatury, możliwość zakwestionowania oceny dowodów w postępowaniu apelacyjnym jest ograniczona i sprowadza się do sytuacji, w których skarżący wykaże, że ocena ta była rażąco wadliwa lub oczywiście błędna (por. wyroki: Sądu Najwyższego z dnia 26.01.2006 r., II CK 372/05, OSP 2008, nr 9, poz. 96; z dnia 07.10.2005 r., IV CK 122/05, Lex nr 187124; z dnia 27.07.2005 r., II CK 793/04, Lex nr 202087; z dnia 06.07.2005 r., III CK 3/05, Lex nr 180925; Sądów Apelacyjnych - w Poznaniu z dnia 10.09.2009 r., I ACa 550/09, Lex nr 756654; z dnia 25.01.2006 r., I ACa 772/05, Lex nr 186521; w Lublinie z dnia 25.04.2013 r., I ACa 67/13, Lex nr 1348125; z dnia 31.05.2011 r., I ACa 195/11, Lex nr 861318; w Krakowie z dnia 05.09.2012 r., I ACa 737/12, Lex nr 1223204 oraz w Gdańsku z dnia 09.02.2012 r., V Aca 114/12, Lex nr 1311946). Reasumując, należy stwierdzić, że art. 233 § 1 k.p.c. daje wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów i może stanowić punkt zaczepienia w apelacji jedynie wtedy, gdy - posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi - skarżący wykaże, że doszło do rażącego naruszenia ustanowionych w tym przepisie zasad oceny wiarygodności i mocy dowodów, a nie wówczas gdy będzie dążył jedynie do przeforsowania ustalonego przez siebie stanu faktycznego, a w konsekwencji i oceny prawnej.

W niniejszej sprawie apelujący nie wykazał, aby Sąd Rejonowy naruszył zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów. Wbrew zarzutom apelującego, Sąd Rejonowy wszechstronnie rozważył zebrany w sprawie materiał dowodowy, dokonując prawidłowych ustaleń stanu faktycznego. W ocenie Sądu Okręgowego nie zasługiwał więc na uwzględnienie zarzut co do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Po pierwsze nie można tracić z widoku- to co trafnie podkreślił Sąd I instancji - że okoliczność czy pracownik zapoznał się z obowiązującym u pracodawcy regulaminem nie przenosi się wprost na zasadność żądania zapłaty premii. Istotą bowiem postępowania było ustalenie treści regulaminu premiowania oraz ustalenie czy pracownik spełnił przesłanki warunkujące wypłatę premii. Po drugie trafnie Sąd I instancji uznał, że premia, zapłaty której domagał się powód, jest premią regulaminową i pracodawca miał obowiązek jej zapłaty w sytuacji gdy pracownik spełni przesłanki wynikające z regulaminu. Pamiętać przy tym należało, że premia ta w swej istocie różni się od premii uznaniowej, przyznającej dowolność wypłaty przez pracodawcę. W tej sytuacji zwrócić należało uwagę, że gdy powód został ukarany karą nagany (od której nie odwołał się do Sądu), to został on wyłączony z kręgu osób mogących otrzymać premię stosowanie do zapisu § 5 ust. 2 zakładowego regulaminu premiowania. W tej sytuacji podnoszone w apelacji przez niego kwestie, co do jego niepełnosprawności, jak i rozważania co do wydajności i aktywności w pracy, braku dostosowania stanowiska pracy i systemu do ograniczeń powoda nie były istotne i nie było potrzeby prowadzenia na te okoliczności postępowania dowodowego. Nadto zwrócić należy uwagę, że w aktach sprawy znajduje się podpisane przez powoda w dniu 07.01.2016r. oświadczenie o zapoznaniu się przez niego z wewnętrznymi przepisami obowiązującymi u pozwanej, w tym z regulaminem premiowania, po drugie powód nie zakwestionował opisanego przez pełnomocnika pozwanego na rozprawie w dniu 16.04.2019 r., przebiegu rekrutacji. W tym miejscu odnotować należy, że wprawdzie powód w apelacji podnosił, iż na rozprawie jego zaprzeczenie nie zostało odnotowane, to niemniej jednak podkreślenia wymaga, że powód nie domagał się sprostowania protokołu o odpowiedni zapis. Tym samym - w ocenie Sądu II instancji - wnioski Sądu Rejonowego w przedmiocie ustalenia o zapoznaniu się przez powoda z wewnętrznymi dokumentami pozwanej i otrzymaniu przez powoda już na etapie procesu rekrutacji odpowiednich loginów były jak najbardziej logiczne i uzasadnione. Natomiast wbrew twierdzeniom powoda z faktu potwierdzenia w mailach wysokości wypracowanej premii nie można wywieść twierdzenia, że podwodowi przysługiwało prawo do jej wypłaty w sytuacji, kiedy z regulaminu jednoznacznie wynikało, że pracownik ukarany karą nagany traci prawo do wypłaty premii.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu, wyjaśnienia wymaga, że zgodnie z art. 232 k.p.c. to strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Rzeczą sądu nie jest zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (wyrok SN z 17.12.1996r., I CKU 45/96). Jednocześnie należy pamiętać, iż zgodnie z przepisem art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są jedynie fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie, stąd Sąd czyni ustalenia dotyczące stanu faktycznego, ale tylko w tym zakresie.

W przepisie art. 6 k.c. jest zawarta zasada, iż ten kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, jest obowiązany udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, jest obowiązany udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. W przepisie tym chodzi jednak nie o każdy fakt, lecz o fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a więc o fakty prawotwórcze, czyli wykazujące istnienie prawa, oraz o fakty niweczące lub tamujące prawo, czyli wskazujące na to, iż żądanie strony jest nieuzasadnione. Natomiast o tym, co która ze stron stosunku cywilnoprawnego ma udowodnić w sporze toczącym się przed sądem, decydują przede wszystkim: przedmiot sporu, prawo materialne regulujące określone stosunki prawne oraz prawo procesowe normujące zasady postępowania dowodowego, w tym znaczenie domniemań faktycznych i prawnych. W myśl tych ogólnych zasad, to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (zob. SN wyrok z 03.10. 1969 r., II PR 313/69, LexPolonica nr 317731, OSNCP 1979, nr 9, poz. 147), a na stronie pozwanej obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających jej wniosek o oddalenie powództwa (tak SN w wyroku z 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, LexPolonica nr 318337) /Komentarz do Kodeksu cywilnego Stanisław Dmowski LexPolonica do art. 6 k.c./ Jednakże reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Jeżeli strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających, jej zdaniem, oddalenie powództwa /wyrok SN z 20.04.1982r., I CR 79/82, wyrok SN z 17.12.1996r., I CR 45/96/.

Zdaniem Sądu II instancji nie można było podzielić zarzutu powoda co do naruszenia art. 6 k.c. albowiem po pierwsze, strona pozwana wykazała, że powód zapoznał się z aktami wewnętrznymi pozwanej spółki. Zwrócić należy uwagę, że powód złożył oświadczenie o zapoznaniu się z postanowieniami regulaminów, w tym z regulaminem premiowania, podpisał się pod tym własnoręcznie (k- 57). Po drugie nie kwestionował autentyczności swojego podpisu. Jak również powód nie wykazał aby jakaś cześć premii została mu wypłacona, w sytuacji zaprzeczenia tej okoliczności przez stronę pozwaną na sporną okoliczność nie przedstawił żadnego dokumentu potwierdzającego wypłatę.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 80 k.p., to Sąd II instancji zwraca uwagę, że wynagrodzenie powoda składało się z części stałej (miesięczne wynagrodzenie zasadnicze) i dodatkowej w postaci premii regulaminowej. Zdaniem Sądu II instancji brak spełnienia przesłanek z regulaminu, który powodował niewypłacenie premii w sytuacji ukarania powoda karą nagany nie stoi w sprzeczności z art. 80 k.p. (wynagrodzenie przysługuje za prace wykonaną). Norma ta, podobnie jak wiele innych przepisów prawa pracy, ma charakter norm semiimperatywnych, jednostronnie bezwzględnie obowiązujących. Wyznaczają one bowiem minimalny zakres ochrony interesów pracownika jako zwykle słabszej strony stosunku pracy. Zastosowanie takiej normy może być uchylone lub ograniczone przez strony stosunku prawnego tylko wtedy, gdy postanowienia umowy są korzystniejsze dla strony objętej ochroną normatywną. Treść umowy o pracę może być jednak swobodnie kształtowana przez strony w ramach obowiązujących przepisów prawa. Strony mogą wprowadzać do umowy o pracę dowolne ustalenia, pod warunkiem że nie będą one mniej korzystne dla pracownika niż obowiązujące normy prawne (art. 18 k.p.). Zapis § 3 pkt 2 w umowie o pracę o dodatkowym składniku wynagrodzenia nie jest niekorzystny i w sytuacji gdy pracownik nie spełnia wymogu otrzymania premii regulaminowej nie może być traktowany jako naruszenie obowiązku pracodawcy wynikającego z art. 80 k.p.

W ocenie Sądu Okręgowego postępowanie dowodowe przed Sądem I instancji przeprowadzone było w sposób wyczerpujący i pozwoliło na wyjaśnienie wszystkich okoliczności niezbędnych do ustalenia braku zasadności dochodzonego przez powoda roszczenia. Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację w tym zakresie, jako bezzasadną. /pkt 2/

Odnosząc się do zarzutu niezastosowania przez Sąd I instancji przepisu art. 102 k.p.c., to zarzut ten należało uznać jak najbardziej za zasadny. W pierwszej kolejności wyjaśnić jednak należało, że zgodnie z art. 98. § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Obciążenie strony, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, całością lub nawet tylko częścią kosztów procesu może w okolicznościach konkretnej sprawy pozostawać trudne do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Z tego względu ustawodawca przewidział – w art. 102 (zasada słuszności) specjalne unormowania, pozwalające nie obciążać strony przegrywającej obowiązkiem zwrócenia przeciwnikowi całości lub części kosztów.

Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów lub nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Przechodząc do rozważań na gruncie przesłanek do zastosowania art. 102 k.p.c. należy zważyć, iż jakkolwiek jego zastosowanie stanowi wyraz dobrodziejstwa względem jednej strony, to łączy się ono ze swoistą restrykcją w stosunku do przeciwnika procesowego, który sprawę wygrał. Tak też przy zastosowaniu art. 102 k.p.c. strona, przeciwko której wytoczono nieuzasadnione powództwo i która poniosła trud nie tylko własnego zaangażowania w proces, ale także nakłady finansowe na swą obronę, zostanie pozbawiona prawa zwrotu tych nakładów od przegrywającego proces przeciwnika. Z tych też względów stosowanie art. 102 k.p.c. musi się odbywać z bardzo dużą ostrożnością.

W bogatym orzecznictwie Sądu Najwyższego zwraca się uwagę na możliwość skorzystania z dobrodziejstwa art. 102 k.p.c. wówczas, gdy system skomplikowanych norm prawnych lub wysoce skomplikowany stan faktyczny wpływa na subiektywne przekonanie powoda o swej racji pomimo zachowania należytej staranności przy wyrobieniu oceny zagadnienia oraz własnych szans procesowych /por. np.: postanowienie w sprawie II CZ 191/81 z dnia 7.01.1982r. wyrok z dnia 01.10.1974r. w sprawie II PR 207/74: postanowienie z dnia 04.07.1974 w sprawie I Cz 88/87/. Podobnie z tego dobrodziejstwa można skorzystać, gdy przeciwnik procesowy swym niesumiennym i niewłaściwym zachowaniem wywołał koszty procesu (np. postanowienie z dnia 5.08.1981 w sprawie II CZ 98/81 OSNC 1982/2-3/36 ; wyrok z dnia 18.04.1975 w sprawie II PR 250/74; wyrok z dnia 4.04.1975r. w sprawie I PR 4/75 OSNC 1976/2/25; wyrok z dnia 25.02.1975r. w sprawie II PR 302/74; postanowienie z dnia 31.01.1975r w sprawie I CZ 4/75; postanowienie z dnia 20.12.1973r. w sprawie II CZ 210/73/. Z innym wreszcie przypadkiem zasadności zastosowania wynikającego z art. 102 k.p.c. całkowitego nieobciążania kosztami procesu możemy mieć do czynienia w sytuacji, gdy wytoczenie powództwa było jedynym sposobem prawnego wyjaśnienia określonych kwestii /np. postanowienie z dnia 09.10.1967r. w sprawie I CR 81/67 OSNC 1968/4/72; postanowienie z dnia 25.03.1970r. w sprawie II CZ 14/70 OSNC 1970/11/211/

Jak wynika z akceptowanego przez Sąd Okręgowy orzecznictwa, subsydiarny wyłącznie charakter dla zastosowania art. 102 k.p.c. może mieć ocena sytuacji materialnej strony spór przegrywającej /tak też np. wyrok Sądu Najwyższego z 17.11.1972r. w sprawie I PR 423/72 OSNC 1973/7-8/138/

Pracownik dochodzący roszczeń z zakresu prawa pracy jest zwolniony od obowiązku ponoszenia opłat sądowych. Nie jest jednak zwolniony od obowiązku poniesienia kosztów procesu, jeżeli sprawę przegra, a przeciwnik procesowy takie koszty poniesie i zażąda ich zwrotu. Wystąpienie z procesem powinno być poprzedzone dokładnym rozważeniem szans wygrania procesu oraz konsekwencji związanych z ewentualnym przegraniem procesu.

Sąd Okręgowy podziela powyższe poglądy. Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, to wskazać należy, że w ocenie Sądu Okręgowego wobec powoda na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego winno mieć zastosowanie dobrodziejstwo z art. 102 k.p.c. Niewątpliwie powód zainicjował postępowanie sądowe, kierując się przekonaniem, że winna być mu wypłacona premia za listopad 2017r., o wysokości której powód został zawiadomiony przez pozwaną spółkę w styczniu 2018r. Przekonanie powoda o swojej racji wzmacniał fakt dysproporcji pomiędzy stratą finansową spółki ( 599,40 zł), wysokością premii i w tej sytuacji powód mógł pozostawać w subiektywnym przekonaniu o zasadności przynajmniej części dochodzonego roszczenia.

Powyższe okoliczności niewątpliwie pozwalają na zastosowanie wobec powoda dobrodziejstwa z art. 102 k.p.c. albowiem wniesienie pozwu było jedynym sposobem prawnego wyjaśnienia określonych kwestii i szansą na być może elastyczne podejście pracodawcy do wypłaty premii.

Dlatego też biorąc pod uwagę charakter sprawy Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 §1 k.p.c. w zw. art. 108 §1 i 102 k.p.c. zmienił pkt II zaskarżonego wyroku i orzekł o odstąpieniu od obciążania powoda kosztami procesu za I instancję.

Natomiast o kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd II instancji orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Powyższy przepis ustanawia dwie podstawowe zasady rozstrzygania o kosztach procesu: zasadę odpowiedzialności za wynik procesu oraz zasadę kosztów niezbędnych i celowych. Zasada odpowiedzialności za wynik procesu oznacza, że strona, która sprawę przegrała, zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu. Z kolei z zasady kosztów niezbędnych i celowych wynika, że strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi tylko te poniesione koszty procesu, które były niezbędne do celowego dochodzenia praw lub celowej obrony.

Zdaniem Sądu Okręgowego powód składając apelację, znał już argumentację Sądu I instancji co do braku zasadności swojego roszczenia i jego odwołanie od orzeczenia Sądu I instancji w tej sytuacji powinno być już poprzedzone dokładnym rozważeniem szans wygrania procesu oraz konsekwencji związanych z ewentualnym przegraniem procesu odwoławczego.

Biorąc pod uwagę zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, wynikającą z art. 98 §1 i przepisu art. 99 i 108 §1 k.p.c. w zw. z przepisami z §9 ust. 1 pkt 1 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018r., poz. 265), Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej - reprezentowanej przez zawodowego pełnomocnika – kwotę 337,50 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 3. wyroku).