Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2019 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia Ewa Milczarek

Protokolant – st. sekr. sądowy Małgorzata Pyszka-Cichońska

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2019 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: P. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 17 grudnia 2018 r., znak: (...)

w sprawie: P. K.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę socjalną

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu P. K. prawo do renty socjalnej od dnia 16 października 2018r. do dnia 30 listopada 2019r.,

2)  stwierdza, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

3)  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt ) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił P. K. prawa do renty socjalnej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 13.12. 2018 r., w którym nie uznano ubezpieczonego za całkowicie niezdolnego do pracy.

Odwołanie od decyzji ZUS złożył ubezpieczony, podnosząc, że nie zgadza się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej i że stan zdrowia nie pozwala mu na podjęcie jakiejkolwiek pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację przedstawioną w decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony P. K. (urodzony dnia (...)) w dniu 16.10. 2018 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do renty socjalnej. Został poddany badaniom przez lekarza orzecznika ZUS i Komisję Lekarską ZUS. Lekarz Orzecznik w orzeczeniu z dnia 22.11.2018 r. uznał, ze ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do dnia 30.11.2019 r. komisja lekarska w wydanym orzeczeniu nie stwierdziła u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy.

Wnioskodawca jest uczniem technikum. Od 2000 roku ubezpieczony choruje na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów oraz w 2011 r. rozpoczęła się u ubezpieczonego padaczka z napadami leczonymi silnymi lekami. Po ostawieniu leków w 2017r. napady padaczki powróciły i konsultacji u lekarza ubezpieczony kontynuuje zażywanie leków. Schorzenie - idiopatyczne zapalenie stawów objawia się tym, że rano występuje u ubezpieczonego poranna sztywność kończyn górnych i dolnych i czasami nie jest on w stanie wstać z łóżka i ma duże kłopoty w poruszaniu się i wykonywaniu samoobsługi. W czynnościach życia codziennego pomagają mu rodzice , którzy dowożą go też codziennie do szkoły, bo nie byłby on w stanie dojechać autobusem. Ta sztywność przechodzi ubezpieczonemu po około 2 godzinach. W szkole ubezpieczony korzysta z pomocy osób trzecich przy chodzeniu po schodach i przemieszczaniu się. W ławce ubezpieczony siedzi z wyciągniętymi nogami, bo nie mogę siedzieć inaczej gdyż to sprawia ból. Objawem schorzenia w postaci idiopatycznego zapalenia stawów jest także ból stawów nawet w stanie spoczynku i obrzęki stawów. W czasie pracy na komputerze sztywnieją i bolą ubezpieczonemu palce. Ubezpieczony jest zwolniony z lekcji wychowania fizycznego od 2010r. i przechodzi zaleconą rehabilitację, ale zalecone mu ćwiczenia z ciężarkami nie są możliwe do wykonania z uwagi na zapalenie stawów, a zalecone stymulacje prądami wyklucza padaczka. Bóle stawów pojawiają się u ubezpieczonego także w nocy, czasami mnie budzą, zmiana pogody też nasila bóle. Leczenie lekami biologicznymi na które ubezpieczonych czekał 8 lat dało poprawę w zdrowiu ubezpieczonego ale NFZ finansowało to leczenie jedynie do września 2019r. Ubezpieczony nie uprawia żadnej aktywności sportowej, przyjmuje leki przeciwbólowe, 30 razy przeszedł zabiegi ściągania wody z kolana i otrzymywał jednocześnie blokadę.

dowód: zeznania ubezpieczonego-zapis A/V przebiegu rozprawy k.75

W celu zweryfikowania ustaleń dokonanych przez organ rentowy, Sąd postanowieniem z dnia 6.02. 2019 r., dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych z dziedziny reumatologii i neurologii.

W opinii sądowo-lekarskiej z dnia 4.04. 2019 roku biegli lekarze sądowi uwzględniając m. in. wyniki badań i dokumentację lekarską zawartą w aktach sprawy i ZUS, na podstawie przeprowadzonych badań sądowo-lekarskich, stwierdzili, że stan zdrowia ubezpieczonego upośledza sprawność organizmu w stopniu powodującym okresową całkowitą niezdolność do pracy (na okres od 16.10. 2010 r. do listopada 2019 r.). Biegli sądowi rozpoznali u wnioskodawcy

-Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów leczone farmakologicznie w okresie postępującego zaostrzenia

-Padaczkę z napadami uogólnionymi sporadycznymi dobrze kontrolowanymi farmakologicznie

Na podstawie przeprowadzonego badania przedmiotowego, materiału lekarskiego

znajdującego się w aktach i wyników badań ubezpieczonego biegli stwierdzili, że

stan jego zdrowia obecnie czyni go okresowo całkowicie niezdolnym do pracy.

Przyczyną schorzenie w postaci młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów

leczonego farmakologiczne w okresie postępującego zaostrzenia z wysiękami w stawach kolanowych z ograniczeniem ich ruchomości i upośledzeniem funkcji chodu oraz przewlekłymi bólami w stawów. Współistniejąca padaczka z napadami uogólnionymi sporadycznymi dobrze kontrolowanymi farmakologicznie w aktualnym dodatkowo upośledza sprawność ustroju u orzekanego.

Powyższe powodują u ubezpieczonego znaczne upośledzenie sprawności

psychofizycznej i całkowitą niezdolność do pracy.

We wnioskach opinii biegli wskazali, ze ich zdaniem ubezpieczony jest obecnie okresowo całkowicie niezdolny do pracy do listopada 2019 r., całkowita niezdolność do pracy

istnieje od daty wystawienia zaświadczenia o pogorszeniu stanu zdrowia z dnia 16.10.2018r.

dowód: opinia zespołu biegłych sądowych z dnia 4.04.2019 r. – k. 21-22 akt sądowych.

Organ rentowy wniósł zastrzeżenia do niniejszej opinii biegłych pismem procesowym z dnia 30.05. 2019 r. Organ wskazał, że Przewodniczący Komisji Lekarskich ZUS, nie podziela opinii biegłych sądowych o całkowitej niezdolności do pracy badanego od 16.10.2018r. do 11.2019r. przy wniosku o rentę socjalną z powodu młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów oraz z powodu padaczki w wywiadzie. Komisja Lekarska ZUS w składzie ze specjalistą ortopedii, po przeprowadzonym badaniu w dniu 13.12.2018r. oraz analizie dokumentacji, nie stwierdziła całkowitej niezdolności do pracy badanego. W badaniu przeprowadzonym przez Komisję Lekarską chód badanego był sprawny, stwierdzono poszerzenie obrysu stawu międzypaliczkowego kciuka prawnego i stawów PIP palców II-IV obustronnie, nadgarstki były ruchome prawidłowo, stwierdzono pełną sprawność chwytną i manipulacyjną obu rąk, nieduże skrzywienie kręgosłupa TH, wyrównaną lordozę lędźwiową, stawy kolanowe bez wysięku, rzepki duże, stawy kolanowe ruchome były prawidłowo, stwierdzono niewielką koślawość paluchów, przyczep Achillesa bez poszerzenia obrysów, badanie OB z 09/2018r. wyniosło 2.

Zdaniem Komisji Lekarskiej po przeprowadzonym badaniu oraz analizie dokumentacji, brak było podstaw do stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy, Komisja stwierdziła dobry efekt leczenia biologicznego.

Z opinii biegłego neurologa wynika, że napady padaczkowe nie występują od końca 2017r. w związku z tym padaczka z dobrze kontrolowanymi napadami uogólnionymi sporadycznymi nie powoduje niezdolności do pracy badanego.

Z wywiadu zebranego przez biegłych sądowych wynika, że u badanego w 2016r. wdrożono leczenie biologiczne do dziś (badanie biegłych sadowych w dniu 04.04.2019r.). W związku z tym wymaga wyjaśnienia, stwierdzenie przez biegłych sądowych postępującego zaostrzenia schorzenia po zakończeniu programu leczenia biologicznego. Podczas badania przez Komisję Lekarską nie stwierdzono zaostrzenia schorzenia reumatologicznego.

Z konsultacji biegłego sadowego, specjalisty chorób wewnętrznych i reumatologa nie wynika nasilenie objawów w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do pracy.

W badaniu przeprowadzonym przez biegłego brak opisu stwierdzanego przez niego ograniczenia ruchomości stawów w stopniach - brak potwierdzenia zaostrzenia schorzenia wynikami badań laboratoryjnych. Organ rentowy wniósł o przekazanie zastrzeżeń biegłym lekarzom sądowym w celu ustosunkowania się, a w przypadku odmowy temu wnioskowi - wnoszę o oddalenie odwołania.

Wobec powyższych zastrzeżeń, w celu wyjaśnienia przedmiotowej kwestii, Sąd dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłych sądowych.

Biegli lekarze sądowi w wydanej w dniu 18.07.2019r. uzupełniającej opinii sądowo-lekarskiej stwierdzili, iż po zapoznaniu się z uwagami Organu Rentowego wyrażonymi w piśmie z dnia 30.05.2019r. jak również z dokumentacją znajdującą się w aktach sprawy i ZUS oraz dostarczoną przez ubezpieczonego podtrzymują swoją opinię, że stan zdrowia ubezpieczonego obecnie czyni go okresowo całkowicie niezdolnym do pracy.

Przyczyną całkowitej niezdolności do pracy jest schorzenie w postaci młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów leczonego farmakologiczne w okresie postępującego zaostrzenia z wysiękami w stawach kolanowych z ograniczeniem ich ruchomości i upośledzeniem funkcji chodu oraz przewlekłymi bólami w stawów. Biegli podkreślili, że choroba ubezpieczonego ma ciężki przebieg i charakteryzuje się nawracającymi obrzękami i wysiękami stawów w połączeniu ze sztywnością i silnymi dolegliwościami bólowymi. Biegli podnieśli również, że z wywiadu uzyskanego od ubezpieczonego wynikają liczne zaostrzenia stanu chorobowego z koniecznością ewakuacji płynu ze stawów. Z tego powodu zostało wdrożone leczenie biologiczne adalimubabem z poprawą. Leczenie kontynuowano do 09.2018r. Po zakończeniu leczenia biologicznego stan zdrowia ubezpieczonego uległ pogorszeniu. Biegli podkreślili, że podczas badania przez biegłych w dniu 4.04.2019r. ubezpieczony poruszał się z trudnością. Stwierdzono również zaniki mięśnia uda prawego, zniekształcenia w obrębie stawów głównie kolanowych oraz rąk z ograniczeniem ich ruchomości i upośledzeniem funkcji. W opinii Biegłego Reumatologa ubezpieczony podczas tego badania był w okresie zaostrzenia, co potwierdza ciężki i agresywny przebieg schorzenia. Znaczne upośledzenie funkcji układu ruchu, brak odpowiedzi na obecnie stosowane leczenie należy rozpoznać ciężką postać RZS oporną na leczenie. Biegli więc podtrzymali w całości swoją opinię.

dowód: uzupełniająca opinia biegłych z dnia 18.07.2015 r. – k. 38 akt sądowych.

Pozwany organ rentowy po zapoznaniu się z uzupełniającą opinią biegłych, oświadczył w piśmie procesowym, że podtrzymuje dotychczasowe stanowisko a także wskazał, że w czasie badania przez lekarzy ZUS nie stwierdzono u ubezpieczonego idiopatycznego młodzieńczego zapalenia stawów. W związku z tym pozwany wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii innego zespołu biegłych sądowych celem obiektywizacji rozpoznania, a w przypadku odmowy temu wnioskowi – o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Spór w niniejszej sprawie dotyczył tego, czy ubezpieczony P. K. spełnia przesłankę nabycia prawa do renty socjalnej. Zaskarżona decyzja opierała się bowiem na orzeczeniu Komisji lekarskiej ZUS, która w orzeczeniu z dnia 18 marca 2014 r. nie stwierdziła u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy.

Zgodnie z przepisem art. 4 ustawy z 27.06.2003 r. o rencie socjalnej (tekst jednolity Dz. U. z 2003 roku Nr 135, poz.1268 z późn. zm.) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18 roku życia;

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia;

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Podkreślić należy, iż całkowita niezdolność do pracy będąca przesłanką prawa do renty socjalnej może powstać po upływie okresów wskazanych w przepisie art. 4 w/w ustawy, gdyż dla nabycia prawa do renty socjalnej istotne jest by przyczyna naruszenia sprawności organizmu ubezpieczonego (choroba powodująca całkowitą niezdolność do pracy) powstała nie później niż w okresach wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt. 1-3 w/w ustawy. Przepis ten statuuje dwa kryteria nabycia przez osobę pełnoletnią prawa do renty socjalnej, a mianowicie całkowitą niezdolność do pracy oraz zaistnienie tejże niezdolności z powodu naruszenia sprawności organizmu powstałego nie później niż w okresach wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt. 1-3 ustawy. Samo pojęcie niezdolności do pracy i jej rodzaje zdefiniowane zostały w art. 12 oraz art. 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej: „ustawa emerytalna”), do którego odsyła art. 5 pkt 1 ustawy o rencie socjalnej. W myśl powołanych przepisów niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu, przy czym niezdolność jest całkowita, gdy oznacza utratę możności wykonywania jakiejkolwiek pracy, tj. w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowisku pracy odpowiednio przystosowanym do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00, OSNAPiUS 2002 nr 15, poz. 359) i częściowa, gdy ogranicza się do utraty w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Ustawodawca odróżnia zatem dwa aspekty niezdolności do pracy, tj. ekonomiczny (obiektywne pozbawienie danej osoby możliwości zarobkowania w drodze wykonywania jakiejkolwiek pracy lub pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji) oraz biologiczny (stan organizmu dotkniętego schorzeniem naruszającym jego sprawność). Dopiero koniunkcja tych dwóch elementów pozwala na uznanie danej osoby za niezdolną do pracy. W konsekwencji nie oznacza niezdolności do pracy niemożność wykonywania zatrudnienia spowodowana innymi przyczynami niż naruszenie sprawności organizmu i odwrotnie - nie jest ową niezdolnością biologiczny stan kalectwa lub choroby nieimplikujący wskazanych wyłączeń lub ograniczeń w świadczeniu pracy (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2004 r., II UK 167/03, OSNP 2004 nr 18, poz. 320; z dnia 18 maja 2006 r., II UK 156/05, LEX nr 1001299; z dnia 3 grudnia 2008 r., I UK 54/08, LEX nr 1001284; z dnia 8 czerwca 2010 r., II UK 399/09, LEX nr 611421).

W celu zweryfikowania prawidłowości stanowiska organu rentowego, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych oraz uzupełniającej opinii biegłych. Sąd podzielił stanowisko biegłych sądowych zaprezentowane w opiniach wydanych w niniejszej sprawie. Biegli są bowiem doświadczonymi specjalistami z tych dziedzin medycyny, które odpowiadają schorzeniom ubezpieczonego. Opinie wydali po zapoznaniu się z dokumentami leczenia i po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego. Stanowiska swoje fachowo i logicznie uzasadnili, wobec czego brak było podstaw do prowadzenia dalszego postępowania dowodowego na okoliczność stanu zdrowia ubezpieczonego. Opinie wydali po zapoznaniu się z wszystkimi dokumentami leczenia znajdującymi się w aktach, przedłożonymi przez ubezpieczonego oraz po przeprowadzeniu stosownego badania przedmiotowego. Analiza stanu zdrowia ubezpieczonego miała charakter kompleksowy i szczegółowy. W jej wyniku Sąd doszedł do przekonania, że ubezpieczony, jako osoba całkowicie niezdolna do pracy, spełnia wszystkie wymagane przesłanki do przyznania prawa do renty socjalnej. Należy przy tym zaznaczyć, że ocena niezdolności do pracy nie ogranicza się wyłącznie do względów medycznych, ale musi uwzględniać także inne elementy, w tym zwłaszcza poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Sąd pominął zastrzeżenia organu rentowego zgłoszone do opinii uzupełniającej biegłych. Wskazać należy, że dalsze zastrzeżenia organu rentowego stanowiły zwykłą polemikę ze stanowiskiem biegłych sądowych, która nie została poparta argumentami merytorycznymi oraz dodatkową dokumentacją i jako tako nie zasługiwała na uwzględnienie. Zwrócić tez trzeba uwagę na to, ze opinia biegłych była w całości zgodna z orzeczeniem Lekarza Orzecznika który badał ubezpieczonego w trakcie postepowania przed organem rentowym. Nie zasługiwał tez na uwzględnienie zarzut organu rentowego, że z opisu z konsultacji biegłego sądowego, specjalisty chorób wewnętrznych i reumatologa nie wynika nasilenie objawów w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do pracy. Biegły reumatolog w opisie badania przedmiotowego wskazał wyraźnie, czego nie dostrzegł chyba organ rentowy, że u ubezpieczonego występują - zniekształcenie palców rak, zaniki mięśni uda prawego, zniekształcenie rzepki prawej, ograniczenie ruchomości w stawach barkowych, kręgosłupie lędźwiowym i stawie kolanowym.

Niewątpliwie choroba ubezpieczonego ma ciężki i agresywny przebieg, co stwierdzili bez żadnych wątpliwości biegli i charakteryzuje się nawracającymi obrzękami i wysiękami stawów w połączeniu ze sztywnością i silnymi dolegliwościami bólowymi. W chorobie występują ponadto liczne zaostrzenia stanu chorobowego z koniecznością ewakuacji ( do tej pory około 30 ) płynu ze stawów. Leczenie biologiczne w przypadku ubezpieczonego dało dobre wyniki ale po jego zakończeniu we wrześniu 2018 r. stan zdrowia ubezpieczonego uległ pogorszeniu i mimo tego ubezpieczonemu nie przyznano nowej transzy leków biologicznych.

Z opinii wydanej przez biegłych, jak również z dokumentacji medycznej ubezpieczonego wynika jednoznacznie, iż występujące u niego naruszenie sprawności organizmu powstałe przez ukończeniem przez niego 18 roku życia czyni go osobą okresowo całkowicie niezdolną do pracy.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że zostały spełnione wszystkie wymagane przesłanki do przyznania ubezpieczonemu prawa do renty socjalnej, na okres od dnia 18 listopada 2013 r. do dnia 31 października 2016 r.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję na postawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekając jak w pkt. 1 wyroku.

W pkt. 2 wyroku Sąd zgodnie z przepisem art. 118 1a ustawy emerytalno-rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, bowiem dowody zaprezentowane w trakcie postępowania sądowego były tożsame z dowodami, którymi dysponował pozwany organ rentowy w trakcie prowadzonego postępowania orzeczniczego. Oznacza to, że przyczyną, dla której ubezpieczony uzyskał prawo do żądanego świadczenia dopiero w następstwie postępowania sądowego nie były dowody, do których organ rentowy nie mógłby się wcześniej ustosunkować, a jedynie sama odmienna ocena stanu jego zdrowia dokonana przez biegłych sądowych, wobec czego wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

O kosztach zastępstwa prawnego orzeczono zgodnie z art.98 k.p.c. oraz na postawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, oceniając nakład pracy pełnomocnika ubezpieczonego.

SSO Ewa Milczarek