Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z o.o. w W.

przeciwko(...) sp.j. w T.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 7 marca 2018 r. sygn. akt IX GC 1117/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 8100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Anna Kowacz-Braun SSA Paweł Czepiel SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt : I AGa 349/18

UZASADNIENIE

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W., w pozwie skierowanym przeciwko (...)spółce jawnej w T., domagała się nakazania pozwanej zaniechania, podejmowania do dnia 20 października 2019r działalności konkurencyjnej wobec powódki , polegającej na :

- wynajmowaniu oraz użyczaniu nieruchomości należącej do pozwanej położonej w T. przy ul. (...), w celu wytwarzania, napełniania i dystrybucji gazu LPG w butlach oraz gazu LPG do zbiorników;

- wynajmowaniu oraz użyczaniu rzeczy ruchomych należących do pozwanej lub przez nią używanych, na podstawie innego niż własność tytułu, w tym środków transportowych tj. samochodów osobowych, ciężarowych , ciągników siodłowych , wózków widłowych , dla osiągniecia tego samego celu,

- zaniechania niedozwolonych działań, polegających na przekazywaniu lub ujawnianiu jakiemukolwiek podmiotowi informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa powódki, w tym listy jej kontrahentów i klientów, cen produktów oferowanych przez (...) sp. z o.o. , warunków handlowych oferowanych kontrahentom oraz jej sieci dystrybucji produktów i usług.

Ponadto powódka domagała się zasądzenia od pozwanej kwoty 500 000 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, począwszy od 3 listopada 2016r , tytułem kary umownej, zastrzeżonej w umowie stron na wypadek naruszenia zakazu konkurencji do którego spółka (...) swoim działaniem doprowadziła.

(...) wniosła również o obciążenie przeciwniczki procesowej kosztami procesu.

Uzasadniając zgłoszone żądania wskazywała ,iż pozwana naruszała zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej wyrażony w § 7 ust. 1 umowy sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa , zawartej pomiędzy stronami w dniu 20 października 2014 r.

Polegało ono na wynajęciu należącej do (...)nieruchomości oraz środków transportu służących do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży gazu w butlach P. M. (1).

Ponadto ujawniła i przekazała temu przedsiębiorcy , prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą (...), informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa powodowej spółki, zwłaszcza wykaz kontrahentów oraz treść warunków handlowych , którymi powodowa spółka posługiwała się w relacjach z kontrahentami. To postępowanie stanowiło , jej zdaniem, ponadto realizację przesłanek czynu nieuczciwej konkurencji, opisanego przez art. 11 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Strona pozwana domagała się oddalenia powództwa oraz obciążenia przeciwniczki procesowej kosztami postępowania.

W swoim stanowisku zaprzeczyła prowadzeniu działalności konkurencyjnej w stosunku do strony powodowej której dotyczył zakaz wyrażony w § 7 ust. 1 umowy zawartej przez strony w dniu 20 października 2014 r, chociażby pośrednio.

Argumentowała , że zakresem zakazu o którym była mowa we wskazanym postanowieniu umownym, nie było objęty najem samej nieruchomości przy ul. (...) ani też wynajmowanie pojazdów , stanowiących składniki przedsiębiorstwa pozwanej spółki.

Przeczyła faktowi przekazania P. M. (1) lub innym osobom jakichkolwiek informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa strony powodowej.

Twierdziła , że był on pracownikiem tak jej jak i (...)- spółka z o. o. . Miał dostęp do listy klientów strony powodowej. Także zatrudnione przez niego w ramach działalności osoby, wcześniej pracowały dla powódki ,stąd znając ceny produktu na rynku.

Spółka (...) kwestionowała aby informacje te miały charakter poufny i argumentowała, iż wykorzystanie przez byłego pracownika informacji pozyskanych w czasie zatrudnienia do zabezpieczenia których przedsiębiorca nie podjął niezbędnych działań w celu zachowania ich poufności , traktowane jest jako wykorzystanie powszechnej wiedzy, do której przedsiębiorca nie ma żadnych ustawowych uprawnień.

Podnosiła ponadto , że umowa najmu z P. M. (1) została rozwiązana , a nieruchomość sprzedana podmiotowi trzeciemu.

W toku postępowania rozpoznawczego postulowała także aby , na wypadek uwzględnienia żądania w zakresie zapłaty kary umownej , Sąd dokonał miarkowania należnego powódce świadczenia z tego tytułu do kwoty symbolicznej albowiem powódka nie poniosła szkody na skutek przypisywanego pozwanej sposobu postępowania.

Wyrokiem z dnia 7 marca 2018r Sąd Okręgowy w Krakowie :

- oddalił powództwo [ pkt I ] oraz

- zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz (...) spółki jawnej w T. kwotę 16.217,00 zł , tytułem kosztów procesu.[ p[pkt II sentencji wyroku ]

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia:

Strona powodowa w dniu 20 października 2014 r. zawarła z (...) spółką jawną w T., umowę sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa, używanej do dystrybucji, marketingu oraz transportu gazu płynnego (LPG) w butlach.

W jej ramach spółka sprzedawca oświadczyła, że w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa wchodzą w szczególności :

a)  sieć sprzedaży biznesu gazu butlowego, którą sprzedający zorganizował w promieniu kilkudziesięciu kilometrów wokół T. i w samym T. poprzez podpisanie umów o współpracę z punktami sprzedaży gazu, firmami oraz dostarczając gaz do odbiorców indywidualnych i instytucjonalnych, którzy zgłaszają swoje zamówienia na gaz poprzez powszechnie znane numery telefonów należące do sprzedającego;

b)  własność ruchomości w tym pojazdów określonych w załączniku IV do umowy,

c)  własność surowców; wartości niematerialnych i prawnych, jak również prawa i obowiązki sprzedającego wynikające z umów z odbiorcami.

W preambule umowy , w jej punkcie C , strony potwierdziły, że żadne z postanowień umowy nie będą interpretowane w sposób rozszerzający umowę na inna działalność sprzedającej aniżeli związaną ze zbywaną, zorganizowaną częścią jej przedsiębiorstwa .

W § 7 ust. 1 umowy postanowiono , iż sprzedająca jak i jego wspólnicy zobowiązują się nie prowadzić bezpośrednio lub pośrednio (w tym przez członków rodziny) jakiejkolwiek działalności konkurencyjnej w stosunku do działalności kupującej , przez co rozumie się działalność w zakresie wytwarzania, napełniania i dystrybucji gazu LPG w butlach i gazu LPG do zbiorników , przez okres 5 lat od dnia zawarcia umowy.

W § 7 ust. 2 strony postanowiły , iż spółka zbywca ma prawo do używania w obrocie nazwy (...) służącej do oznaczenia jej przedsiębiorstwa zajmującego się hurtowym i detalicznym handlem gazami technicznymi, detalicznym handlem autogazem, detaliczną sprzedażą gazu w butlach, nie dłużej niż przez 3 miesiące od daty zamknięcia.

Po upływie tych trzech miesięcy działalność taka może być prowadzona jedynie w siedzibie sprzedającej , pod nazwą (...) - bez żadnego ograniczenia czasowego.

Naruszenie przez(...)- spółke jawną lub jego wspólników opisanego zakazu konkurencji, obwarowano obowiązkiem zapłaty przez sprzedającą kary umownej w wysokości 500.000 zł.

Umowa została zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

W czasie negocjowania warunków przeszłej umowy sprzedaży części przedsiębiorstwa, pomiędzy stronami były poruszane kwestie wynajmu nieruchomości dla spółki (...).

W konsekwencji pomiędzy stronami została zawarta umowa najmu części nieruchomości położonej przy ul. (...) w T. w postaci biura i części magazynowej.

Przejmując zorganizowaną część przedsiębiorstwa strona powodowa nabyła od pozwanej również samochody oraz przejęła część pracowników, w tym P. M. (1), zatrudnionego uprzednio u pozwanej przez okres ok. 10 lat. Został on zatrudniony u powódki na stanowisku specjalisty d/s administracji. Zatrudnienie uzyskali także niektórzy spośród kierowców dotychczas zatrudnieni u pozwanej.

P. M. (1) odszedł z pracy wcześniej, a pozostali zostali zwolnieni przez powódkę po kilku miesiącach albowiem (...) przyjęła , że usługi transportowe będzie dla niej realizować firma zewnętrzna.

Dla realizacji tego założenia powódka zwróciła się do pozwanej z propozycją świadczenia usług transportowych dla (...)na co ta wyraziła zgodę , ponownie zatrudniając swoich byłych pracowników do świadczenia tych usług.

(...)świadczyła usługi przewozowe dla powódki na podstawie codziennych zleceń transportowych.

Na potrzeby wykonywania tych usług pierwotnie wynajęła od powódki uprzednio zbyte jej pojazdy, na czas konieczny do nabycia własnej floty. Po pewnym czasie wykonywała te usługi kupionymi przez siebie pojazdami .

Wśród zatrudnionych przez(...) na potrzeby wykonywania umowy z powódką był także P. M. (1) , który zajmował się rozliczaniem pracy kierowców, a także wystawianiem faktur dla (...)

Po pewnym czasie doszło do sytuacji braku wzajemnego porozumienia w kwestii ustalenia nowej – wyższej - stawki wynagrodzenia za wykonywane przez (...)usługi.

Wobec tego pozwana poinformowała kontrahentkę o zaprzestaniu dalszego ich świadczenia z zachowaniem okresu trzymiesięcznego wypowiedzenia umowy wiążącej strony w tym zakresie.

(...)w tym czasie zaprzestała płacić zarówno za usługi jak i za wynajem części nieruchomości przy ul. (...).

Wobec zaległości z zapłatą i tej należności , obejmującej kilka tysięcy złotych, pozwana wypowiedziała powódce także i tę umowę.

(...) opuściła nieruchomość z końcem kwietnia 2016 roku.

Spółka (...) w tych okolicznościach rozwiązała umowy z pracownikami zatrudnionymi na potrzeby realizacji umowy oświadczenie usług z powódką . Dotyczyło to również P. M. (1).

Z dalszej części ustaleń wynika , że rozpoczął on prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek w dniu 15 września 2015 r.

W dniu 12 stycznia 2016 r. zmienił pierwotne oznaczenie firmy pod którą ją prowadził na : P. M. (1) (...).

W jej ramach zaproponował zatrudnienie części zwolnionych kierowców , a o planach związanych z handlem gazem poinformował wspólników strony pozwanej.

Pozwanej spółce złożył ofertę wynajęcia części nieruchomości przy ul. (...) w T. oraz środków transportu. Oferta została przyjęta.

W dniu 18 stycznia 2016 r. P. M. (1) zawarł z A. K. (1) i W. M. (1) - wspólnikami (...)sp.j. i współwłaścicielami nieruchomości przy ul. (...) w T., umowę najmu pomieszczenia biurowego w budynku znajdującym się na tej nieruchomości wraz placem, parkingiem i drogą wewnętrzną na cele biurowe i komunikacyjne związane z transportem i przeładunkiem gazu płynnego LPG oraz parkowaniem pojazdów.

W lutym 2016 r. zawarł umowę z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością na ciągłe dostawy gazu propan-butan w butlach , w ilości nie mniejszej niż 1000 szt. Koncesję na obrót paliami ciekłymi, P. M. uzyskał 10 maja 2016 r. Od tego czasu rozpoczął sprzedaż gazu LPG w butlach na ul. (...) w T.. Miało to miejsce już po opuszczeniu jej części przez powódkę.

Jak ustalił ponadto Sąd I instancji P. M. (1) lub jego pracownicy – kierowcy- uprzednio zatrudnieni przez spółkę (...)skontaktowali się z dotychczasowymi kontrahentami których znali z racji zatrudnienia u stron procesu, oferując zawarcie umów o sprzedaż gazu w butlach, przy czym nie powoływali się na swoje następstwo prawne wobec(...)s.j. w T..

W dniu 26 kwietnia 2016 r.M. (1) zawarł umowy na dostawę gazu w butlach z M. H., L. P., M. C., W. J., J. L., J. K., a 19 maja 2015 r. z D. H., z którymi wcześniej umowy zawarte miała spółka (...) s.j., a następnie (...) - spółka z o. o.

W dniu 21 października 2016 r. nieruchomość objęta księgą wieczystą nr (...), położona przy ul. (...) w T. została sprzedana przez pozwaną spółce (...) . Zbyła na jej rzecz także pojazdy.

Pismem z dnia 26 października 2016r powódka wezwała pozwana do zapłaty kary umownej. Wezwanie okazało się nieskuteczne.

Uznając żądania powódki za nieuzasadnione , w rozważaniach prawnych Sąd I instancji na wstępie wskazał , iż zasada swobody umów dopuszcza zastrzeżenie na rzecz jednej ze stron uprawnienia polegającego na możliwości żądania od kontrahenta zaniechania podejmowania określonych działań konkurencyjnych.

Naruszenie tego zobowiązania może zostać obwarowane obowiązkiem zapłaty kary umownej. Jednakże zobowiązanie takie musi wskazywać od jakich konkretnie zachowań powinien powstrzymać się zobowiązany, żeby należycie je wykonać.

Zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej trzeba wykładać ściśle.

Zasada ta , w rozstrzyganej sprawie , miała szczególne znaczenie gdy wziąć pod uwagę , iż obowiązki spółki (...) związane z tym, przyjętym na siebie zakazem, łączyły ściśle dobrem osobistym, jakim jest wolność człowieka.

Klauzule umowne ograniczające zakres tej wolności , jak wskazywał Sąd I instancji podlegać muszą wnikliwej ocenie z punktu widzenia zgodności z prawem i zasadami współżycia społecznego, stąd przy redagowaniu postanowień umowy dotyczących tego dobra , strony powinny dołożyć podwyższonej staranności.

Jak argumentował, umowa sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa z 20 października 2014 r. , nie obejmowała nieruchomości przy ul. (...) w T., stanowiącej współwłasność wspólników strony pozwanej.

Jednocześnie strony w umowie zdefiniowały pojęcie działalności konkurencyjnej wskazując, iż oznacza ono działalność w zakresie wytwarzania, napełniania i dystrybucji gazu LPG w butlach i gazu LPG do zbiorników.

Te dwie okoliczności, zdaniem Sądu Okręgowego, uzasadniają wniosek , iż zakaz konkurencji zawarty w §7 ust. 1 umowy stron nie obejmował udostępniania przez spółkę(...) - spółkę jawną w T. nieruchomości, która była współwłasnością jej wspólników ani ruchomości do korzystania przez inny podmiot.

Zabezpieczeniem interesów obu stron poprzez wyłączenie korzystania z nieruchomości przez inne podmioty i czerpania z niej korzyści , była zawarta pomiędzy stronami umowa najmu tej nieruchomości.

Gdyby stosunek jej najmu został utrzymany , nie powstałaby sytuacja , którą powódka uważa za naruszenie przez drugą stronę zakazu konkurencji.

Podobnie rzecz się miała ze środkami transportu , które były wykorzystywane na potrzeby działalności gospodarczej spółki (...) . Tylko zachowanie powódki w postaci nie wywiązywania się z umów na podstawie których korzystała z majątku pozwanej, doprowadziło do sytuacji , którą powódka obecnie uważa za przejawy naruszenia zakazu.

Tym bardziej zatem , w ocenie Sądu Okręgowego, nie można zadysponowania tymi elementami majątku przez pozwaną, w wyniku którego zawarła ona z P. M. umowy najmu części nieruchomości przy ul. (...) oraz środków transportu na potrzeby jego działalności , uznać na naruszenie obowiązków wynikających z §7 ust. 1 umowy z 20 października 2014r.

Postępowanie dowodowe nie wykazało także aby spółka (...) prowadziła działalność w zakresie wytwarzania, napełniania i dystrybucji gazu LPG w butlach i gazu LPG do zbiorników , konkurencyjną wobec działalności spółki (...) za pośrednictwem P. M. (1).

Nie zostały potwierdzone żadne działania spółki z T. zmierzające do polecenia P. M. (1), czy nakłaniania potencjalnych klientów [ w tym poprzednich klientów spółki (...)] do nawiązania z nim współpracy handlowej.

Sąd zwrócił uwagę także , że to powódka , [w celu zabezpieczenia swoich interesów gospodarczych na rynku sprzedaży gazu w butlach na terenie T. i okolic] , powinna była, zawrzeć z nim[ a także innymi osobami , które przejęła od spółki (...)], w czasie kiedy był jej pracownikiem , umowę o zakazie konkurencji , którą przewiduje norma art. 101 ¹kp , czego zaniechała. Nie może wobec tego skutecznie. w relacji do pozwanej , zarzuca jej brak nienależytego zabezpieczenia swoich interesów .

W jego ocenie spółka (...) nie ma racji także w tym zakresie w jakim sposób postępowania przeciwniczki procesowej uznanie za realizacje czynu nieuczciwej konkurencji , który jest opisany przez art. 11 ust. 1 u.z.n.k.

Warunkiem koniecznym uznania informacji za podlegającą ochronie na podstawie tej normy , jest podjęcie niezbędnych działań w celu zachowania ich jako poufnych.

Powódka nie wykazała aby (...)przekazała P. M. (1) tajemnice przedsiębiorstwa kontrahentki . Był on pracownikiem zatrudnianym zarówno przez stronę powodową jak i pozwaną i w obu spółkach zajmował się m. in. transportem gazu w butlach i jego organizacją. Miał on przy tym wieloletnie doświadczenie w wykonywaniu działalności związanej z wytwarzaniem, napełnianiem i dystrybucją gazu w butlach i i do zbiorników, stąd wiedział do kogo , jako potencjalnego klienta zwracać się z ofertą i w jaki sposób ją przygotować.

Również pracownicy zatrudnieni przez P. M. (1) pracowali uprzednio w spółce (...) i w przedsiębiorstwie powódki jako kierowcy, wobec czego, ze względu na pełnione obowiązki , znali klientów strony powodowej, których dane osobowe nie były poufnymi danymi przedsiębiorstwa powódki.

Spółka (...) nie dowiodła także w postępowaniu aby element składowy jej oferty handlowej , w postaci ceny stanowił tajemnicę jej przedsiębiorstwa, mając poufny charakter. Powódka nie podejmowała żadnych działań aby poufność taką , podobnie jak w odniesieniu do listy [ wykazu klientów z którymi współpracuje handlowo] sobie zagwarantować.

Trudno również uznać , jak argumentował Sąd Okręgowy , aby fakt sprzedaży butli z gazem do kilku pośredników prowadzących punkty ich wymiany lub sprzedaży butli gazowych za wykorzystywanie pełnej listy klientów powodowej spółki.

W konkluzji tej części oceny prawnej stwierdził , iż wykorzystywanie przez byłego pracownika do prowadzenia własnej działalności gospodarczej informacji, co do których przedsiębiorca nie podjął niezbędnych działań w celu zachowania ich poufności, traktowane jest jako wykorzystanie powszechnej wiedzy, do której przedsiębiorca nie ma żadnych ustawowych uprawnień.

Doświadczenie i wiedza [ byłego ] pracownika, zdobyte w toku wieloletniego zatrudnienia stanowią element jego dobra osobistego i jako takie zasługują na ochronę prawną, a zatem mogą być przez niego wykorzystywane dla własnych korzyści tym bardziej gdy[ były ] pracodawca nie zadbał o ochronę tajemnic prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania była norma art. 98 §1 i 3 oraz 99 kpc i wynikającej z niej , dla ich wzajemnego rozliczenia pomiędzy stronami zasady odpowiedzialności za wynik sprawy.

W apelacji od tego wyroku , strona pozwana obejmując jej zakresem tę jego część, którą Sąd I instancji oddalił powództwo o zapłatę przez pozwaną na rzecz skarżącej kwoty 500 000 zł tytułem kary umownej za naruszenie umownego zakazu konkurencji wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie ,

w jej wniosku domagała się wydania przez Sąd Apelacyjny rozstrzygnięcia reformatoryjnego, w oparciu o który strona pozwana zostanie zobowiązana do zapłaty tej kwoty wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 listopada 2016r oraz obciążona kosztami postępowania za obydwie instancje.

Jako wniosek ewentualny sformułowała żądanie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w Krakowie do ponownego rozpoznania.

Środek odwoławczy został oparty na na stepujących zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego w sposób mający dla treści wyroku doniosłe znaczenie, a to art. 233 §1 kpc w następstwie przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów poprzez :

a/ oparcie rozstrzygnięcia jedynie na części zgromadzonego w sprawie materiału procesowego , w tym wybranych elementów relacji wspólników strony pozwanej , złożonych podczas rozprawy w dniu 7 lutego 2017r , w sytuacji gdy wzięcie pod rozwagę tych depozycji w całości powinno było doprowadzić Sąd I instancji do wniosku , że spółka (...) prowadziła wobec skarżącej działalność konkurencyjną .

Wynika bowiem z zeznań obu tych osób , że P. M. (1) korzystał zarówno z nieruchomości pozwanej jak i jej środków transportowych aby prowadzić handel gazem propan - butan w butlach. Potwierdzają one także , że obaj wspólnicy wiedzieli , że spółka (...) , której (...) sprzedała nieruchomość przy ul. (...) w T. oraz środki transportu w październiku 2016r , prowadzi wobec powódki działalność konkurencyjną.

Świadczy to, zdaniem skarżącej , że pozwana nie tylko w dacie wydawania zaskarżonego orzeczenia ale w dalszym ciągu narusza zakaz o którym mowa w §7 ust. 1 umowy stron z dnia 20 października 2014r

Zarzucana przez apelującą nieprawidłowość miała polegać także , na podobnej ocenie przez Sąd I instancji [ w sposób wybiórczy] zeznań przesłuchanego w dniu 2 sierpnia 2017r w charakterze świadka P. M. (1) .

Poprawna ocena jego depozycji powinna prowadzić do wniosku , iż informował on wspólników (...)w jakim celu chce wynająć część nieruchomości przy ul. (...) w T. ,[ a była to działalność konkurencyjna wobec działalności powódki]. Z relacji tej wynikało także , że w ramach swojej działalności kierował swoją ofertę handlową do klientów spółki (...).

- naruszenia prawa materialnego poprzez :

a/ nieprawidłową wykładnię art. 65 §2 kc , mającą, zdaniem apelującej, polegać na nietrafnej interpretacji przez Sąd I instancji postanowienia umownego, ustanawiającego zakaz konkurencji po stronie pozwanej spółki.

W jej ocenie prawidłowa interpretacja tego postanowienia powinna prowadzić do wniosku , iż wynajęcie przez(...)P. M. (1)części nieruchomości oraz środków transportowych, stanowiło naruszenie tego zakazu , bo w ten sposób , pośrednio, pozwana umożliwiła prowadzenie działalności konkurencyjnej wobec działalności powódki przez podmiot trzeci , przy czym działanie spółki z T. miało charakter działania świadomego, prowadzącego do tego następstwa.

b/ nietrafne niezastosowanie art. 484 §1 kc , w warunkach gdy okoliczności faktyczne ustalone w sprawie uzasadniały to , i powinny prowadzić do obciążenia pozwanej karą umowną za naruszenie umownego zakazu konkurencji.

Odpowiadając na apelację strona pozwana domagała się jej oddalenia , jako pozbawionej usprawiedliwionych podstaw oraz obciążenia przeciwniczki procesowej kosztami postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy powódki nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

W formie uwagi wstępnej , mającej porządkujący charakter, zauważyć trzeba , że zakres wniosku sroka odwoławczego , w ramach którego powódka postuluje jedynie taką zmianę orzeczenia poddanego kontroli instancyjnej , w następstwie której zostanie na rzecz (...) spółka z o. o. od przeciwniczki procesowej zasądzone jedynie świadczenie z tytułu kary umownej za naruszenie przez nią umownego zakazu konkurencji powoduje , iż przymiot oceny Sądu II instancji także uległ zawężeniu.

Zawężeniu do stwierdzenia , czy postawione zarzuty apelacyjne, na których opiera się konstrukcja środka odwoławczego mogą skutecznie podważyć ustalenia i ocenę prawna Sądu I instancji zgodnie z którą zarzucany przez (...) sposób zachowania wspólników (...) - spółki jawnej w T. , odczytane przez pryzmat określonego w umowie stron zakazu, może stanowić jego naruszenie.

Następstwem tego ograniczenia jest , iż poza granicami tej oceny pozostanie to, czy poprawnie Sąd I instancji ocenił , że pozwana swoim działaniem dopuściła się czynu nieuczciwej konkurencji, stypizowanego przez art. 11 ust. 1 z dnia 16 kwietnia 2003 [jedn. tekst DzU z 2003 Nr 153 poz. 1503 ze zm].

Nie ma racji pozwana, podnosząc zarzut naruszenia art. 233 §2 kpc, w postaci niepoprawnej oceny zebranego w sprawie materiału procesowego , którego realizacji upatrywała w tym , że Sąd oparł dokonane ustalenia jedynie na fragmentach wybranych dowodów [ osobowych ] , których całościowe odczytanie i weryfikacja prowadziła , zdaniem skarżącej , do zupełnie innych wniosków , a mianowicie potwierdzających , iż spółka (...) naruszyła zakaz konkurencji , umożliwiając P. M. (1) [ a także spółce (...) ] tego rodzaju działalność, wynajmując temu pierwszemu część nieruchomości przy ul. (...) w T. oraz pojazdy, a drugiemu podmiotowi zbywając tę realność w październiku 2016r

Przypomnieć należy, iż skuteczne postanowienie tego zarzutu wymaga od strony, odwołującej się do niego aby wykazała, w stosunku zindywidualizowanych dowodów, na czym polegała- w odniesieniu do nich- nieprawidłowość postępowania Sądu w zakresie tej oceny i opartych na niej ustaleń.

W szczególności , w odwołaniu się do argumentów natury jurydycznej dotyczących sposobu prowadzenia postępowania dowodowego i rangi [ znaczenia ] poszczególnych dowodów z punktu widzenia ich doniosłości dla treści rozstrzygnięcia , strona ma dowieść dlaczego przeprowadzonej przez Sąd oceny nie da się pogodzić z zasadami logicznego rozumowania i/lub regułami doświadczenia życiowego.

Nie jest wystarczającym, dla uznania tego zarzutu za trafny aby poprzestała na przeciwstawieniu ocenie i ustaleniom faktycznym Sądu własnej wersji tychże.

W takiej sytuacji bowiem polemika z nimi musiałaby zostać uznana za dowolną, nie uwzględniającą, że swobodna ocena dowodów przynależy do podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu, który bezpośrednio dowody przeprowadza.

Wobec tego skuteczne podważenie oceny i ustaleń może nastąpić wyjątkowo, gdy nieprawidłowości w tym zakresie po stronie Sądu niższej instancji mają rangę oczywistych, takich, które daje się potwierdzić w sposób nie budzący wątpliwości, a które ponadto w swoich konsekwencjach miały istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.

/ por także w tej kwestii , wyrażające zbieżne z zaprezentowanym stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w motywach, powołanych jedynie dla przykładu , judykatów z dnia 23 stycznia 2001 , sygn. IV CKN 970/00 i z dnia 6 lipca 2005 , sygn. III CK 3/05 /

To, w jaki sposób strona powodowa motywuje ten zarzut , uwzględniając poczynione wyżej uwagi dotyczące wykładni normy , wyklucza podzielenie tego zarzutu.

W miejsce bowiem rzeczowej , opartej na opisanych zasadach krytyki oceny dowodów dokonanej przez Sąd i wynikających z wniosków z niej ustaleń faktycznych , skarżąca powołując również jedynie wybrane fragmenty relacji obu wspólników spółki (...)oraz świadka P. M. (1) [ chociaż sam zarzut opiera na fragmentaryczności sięgnięcia po treść tych dowodów przez Sąd I instancji ] dokonuje ich oceny jako w pełni wiarygodnych i świadczących o naruszeniu przez spółkę z T. zakazu konkurencji [ w sposób pośredni] w różnicy obu ocen - Sądu i własnej ] , upatrując realizacji stawianego zarzutu.

Taki sposób motywacji nie może odnieść spodziewanego skutku. Już tylko na marginesie należy dodać , że skoro swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu , który dowody bezpośrednio przeprowadza , nawet w sytuacji w której z treści dowodów można , w zakresie ustaleń , wyprowadzić równie logiczne , chociaż przeciwne do przyjętych przez Sąd I instancji wnioski , to zarzut naruszenia normy art. 233 §1 kpc , nie może być uznany za usprawiedliwiony.

Nie można również nie dostrzec , że skarżąca, w ramach zarzutu procesowego nie kwestionuje tych części ustaleń zgodnie z którymi :

a/ bezpośrednio po zawarciu umowy zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa pomiedzy stronami doszło do zawarcia kolejnych , na podstawie których (...) spółka z o.o. wynajmowała na potrzeby swojej działalności na terenie T. i okolic, w zakresie dystrybucji gazu w butlach część , pozostającej własnością wspólników (...) nieruchomości przy ul. (...), a także stanowiące własność spółki pojazdy służące transportowi tego paliwa,

b/ strony rozstały się w atmosferze konfliktu finansowego , wobec nie spełniania świadczeń czynszowych przez powódkę, na kwoty rzędu kilu tysięcy złotych. Nie dochowywanie warunków umownych w zakresie świadczeń wzajemnych przez (...) zdecydowało o wypowiedzeniu przez pozwaną obu tych umów ,

c/ wykorzystywanie części tej nieruchomości na potrzeby własnej działalności gospodarczej przez P. M. (1) nastąpiło dopiero po opuszczeniu jej przez powódkę , a w warunkach pojawieniu się sporu pomiedzy nim a powódką na tle sposobu i zakresu w jakim prowadzi swoją działalność były pracownik obu spółek i wydania przez Sąd rozpoznającymi spór pomiedzy nimi na tle kwalifikacji działalności M. (1)jako konkurencyjnej wobec spółki z W. postanowienia o zabezpieczeniu w postaci zakazu jej kontynuacji M. doprowadziła do tego , że korzystanie z jej majątku przez obowiązanego ustało.,

Analiza relacji wskazanych przez skarżącą osób ale w sposób całościowy przy uwzględnieniu tak opisanych wyżej faktów jak i tych , które wynikających z treści umowy stron z dnia 20 października 2014r , tym bardziej nie uzasadnia krytyki , która stała się podstawą omawianego zarzutu strony powodowej.

Zatem z podanych wyżej przyczyn odpierając go , ustalenia , które Sąd I instancji uczynił podstawą faktyczna wydanego orzeczenia , Sąd II instancji przyjmuje za własne.

Należy je uzupełnić o fakty , które pomiedzy stronami nie były przedmiotem sporu, zgodnie z którymi pozwaną [ wcześniej (...) ] łączyły ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (...) wieloletnie relacje handlowe , w ramach których spółka ta dostarczała spółce jawnej gaz propan butan , który pozwana sprzedawała [w butlach i do zbiorników ] na terenie T. i okolic, dzieci sieci dystrybucyjnej , którą założyła.

Chybione są także obydwa zarzuty prawno- materialne.

Nie ma racji skarżąca także , gdy podnosi zarzut błędnej wykładni art. 65 §2 kc .

W pierwszej kolejności zauważyć należy , iż jest on wadliwie skonstruowany.

Oto bowiem w sytuacji , gdy skarżący zarzuca materialną nieprawidłowość po stronie Sądu , odwołując się wprost do dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych, to wówczas mamy do czynienia z wadą subsumpcji normy materialnej.

Natomiast w warunkach, gdy zarzut tego rodzaju jest motywowany bez tego rodzaju odniesień do okoliczności konkretnej sprawy , dotycząc krytyki sposobu w jak Sąd normę tę wykłada , nie poszukując podstawy argumentacji w tych ustaleniach, wówczas możemy mówić o zarzucie błędu wykładni.

Analiza motywów pierwszego z zarzutów materialnych , który postawiła apelująca, daje podstawę do uzasadnionego przyjęcia, iż jest on zarzutem niepoprawnego w okolicznościach ustalonych w sprawie zastosowania art. 65 §2 kc.

Jest on zarzutem nietrafnym.

Formułując argumenty na jego poparcie skarżąca , w sposób nieuzasadniony treścią postanowień umownych zawartych w czynności prawnej z dnia 20 października 2014r dokonuje rozszerzenia zakresu zakazu konkurencji ustanowionego postanowieniem §7 ust. 1.

Nie uwzględnia, w ramach przyjętej przez siebie interpretacji zakresu tego zobowiązania umownego pozwanej, że strony zgodziły się co do tego , iż wykładania granic tego zakazu będzie bardzo restryktywna / ścisła /.

Podstawą dla potwierdzenia takiego uzgodnienia umownego w zakresie wykładni postanowień umowy jest punkt c jej preambuły, zgodnie z którym żadne jej postanowienie [ w tym §7 ust. 1] nie może być interpretowane w sposób rozszerzający, w taki sposób aby odnosić je do innej działalności spółki sprzedawcy [ nie obejmującej tej , którą realizowała za pośrednictwem zbytej części przedsiębiorstwa ] , w tym w szczególności działalności w zakresie hurtowego i detalicznego handlu gazami technicznymi i autogazem/ por. k. 20 akt /

Gdy do tego dodać także , iż zakaz konkurencji stanowi zawsze dla podmiotów gospodarczych element wpływający limitująco na sposób realizacji gwarantowanej konstytucyjnie wolności prowadzenia działalności gospodarczej / argument z art. 22 Ustawy Zasadniczej / interpretacja zakresu, wynikających z takiego zakazu ograniczeń dla przedsiębiorcy powinna być właśnie taką

Tak też wykłada ten zakaz [ na tle przepisów kodeksu pracy dotyczących zakazu konkurencji w relacji pracodawca - pracownik ] ] Sąd Najwyższy ,[ wskazując , w powołanym jedynie dla przykładu judykacie z 12 września 2008r , sygn.. I PK 27/08, powołanym za zbiorem Legalis] , że obowiązkom wynikającym z umowy o zakazie konkurencji uchybia tylko taka działalność , która jest rzeczywiście prowadzona , a przy tym adresowana do tego samego kręgu odbiorców i pokrywa się chociażby częściowo z przedmiotem działalności uprawnionego na podstawie tego zakazu , realnie zagrażając jego interesom.

W rozstrzyganej sprawie strony rozbieżnie interpretują zakres zakazu wynikającego z §7 ust. 1 umowy , przy czym apelująca uznaje , że zarówno aprobata(...) dla korzystania ze składników jej majątku przez P. M. (1) jak i późniejsze zbycie ich części w postaci nieruchomości i środków transportu spółce (...)stanowi [ w sposób pośredni ] prowadzenie przez pozwaną działalności konkurencyjnej wobec powódki.

Taka wykładnia postanowienia umownego stanowiącego zakaz jest zbyt szeroka , a przez to , w świetle argumentów dotąd powołanych , nietrafna.

Po pierwsze zauważając , że strony w tym postanowieniu jednoznacznie określiły , co jest uznawane przez nie za działalność konkurencyjną , zawężając ją jedynie do działalności w zakresie wytwarzania , napełniania i dystrybucji gazu LPG w butlach i gazu LPG do zbiorników .

Po wtóre , zakaz ten ograniczonym został także podmiotowo , skoro jak wynika ze zdania pierwszego §7 ust. 1 umowy , dotyczył on wyłącznie takiej sytuacji, gdy zbywająca spółka [ pozwana ] miałaby prowadzić tak określoną rzeczowo działalność sama i bezpośrednio ale też pośrednio przez inne osoby w tym członków rodziny [wspólników A. Kęskiego i W. Mazura ]

To dwojakie ograniczenie, jest jeszcze uzupełniająco limitowane przez [ zupełnie przez skarżącą pomijaną w ramach argumentacji apelacyjnej ] ogólną normę interpretacyjną przyjętą przez strony w punkcie c preambuły do umowy.

W treści jej §1 ust. 1 lit a-j strony ścisle wymieniły co zaliczają do zbywanej zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W wykazanie jego majatku objętym ta czynnością nie ma żadnych nieruchomości , a powódka nabyła na jej podstawie jedynie te ruchomości które zostały wymienione w załączniku nr IV do niej. / §1 ust. 1 lit b/

Odwołując się właśnie do normy interpretacyjnej z punktu c preambuły w polaczeniu z ze sposobem ukształtowania umownego treści §1 usprawiedliwionym jest przejecie , że te składniki majątku spółki (...) [ [poprzednio (...) ] , które nie przeszły na jej podstawie na własność (...) spółka z o. o. były przez obydwie strony uznawane za takie , które nie mają funkcjonalnego- i szerzej - gospodarczego związku z tą częścią działalności , która mogła być realizowana dotąd za pośrednictwem zbywanej zorganizowanej części przedsiębiorstwa służącego właśnie , jak wynika z jej treści wytwarzaniu, napełnianiu i dystrybucji gazu LPG w butlach i gazu LPG do zbiorników [ na terenie T. i okolic ].

W konsekwencji pozwana spółka miała swobodę w dysponowaniu składankami majątkowymi nie objętymi czynnością prawną z 20 października 2014r z punktu widzenia obowiązków , które na siebie w niej przyjęła , w tym nieruchomością przy ul. (...) w T. , przedmiotem współwłasności wspólników A. K. (1) i W. M. (1) , jak również pojazdami transportowymi.

Taki brak związku pomiedzy tak tą nieruchomością oraz pojazdami , a działalnością , której służyć miała umowa stron oraz składniki kupione przez powódkę na jej podstawie , przyjmowały zgodnie obydwie strony, skoro już po jej podpisaniu , w drodze kolejnych negocjacji , zawarły odrębne umowy na podstawie (...)wynajęła od (...)część tej nieruchomości , a także środki transportowe , w warunkach , gdy była to już flota zakupiona przez stronę pozwaną.

Ów brak związku , w powiazaniu z treścią wskazywanych wyżej i odczytywanych łącznie postanowień umowy stron służących określeniu zakresu zakazu obowiązującego pozwaną , wyklucza uznanie , że zadysponowanie nieruchomością przy ul. (...) i jej sprzedaż na rzecz spółki (...) w październiku 2016r było [ pośrednią ] formą prowadzenia przez nią, zdefiniowanej w §7 ust. 1 umowy działalności konkurencyjnej wobec powódki.

Podobnie ocenić należy zbycie na jej rzecz środków transportu.

Nie można przy tym tracić z pola widzenia , i nie uwzględniać w ramach wyrażonej oceny tego , że zbycie to nastąpiło już po tym, kiedy strony sporu rozstały się w atmosferze konfliktu , spółka (...) , wieloletnia kontrahentka spółki A. K. (1) i W.M. (1) była zainteresowana nabyciem tych składników, w warunkach gdy pozwana chciała się ich pozbyć.

Zatem decyzja o przyjęciu oferty (...) była zwykła decyzją gospodarczą (...) co do podjęcia której nie była ona w żaden sposób ograniczona , w tym w szczególności zakazem z §7 ust. 1 umowy stron. Brak jest , wbrew odmiennemu stanowisku skarżącej, w okolicznościach ustalonych w sprawie , dostatecznych podstaw aby uznawać , że była ona formą [ pośredniego] prowadzenia działalności zakazanej przez opisywane już wielokrotnie postanowienie umowne.

Odmienne zapatrywanie apelującej jest wyrazem niedopuszczalnej , rozszerzającej wykładni zakresu tego zakazu.

Nie ma też racji skarżąca , gdy upatruje realizacji omawianego zarzutu materialnego, w stanowisku prawnym Sądu I instancji , który ocenił on jako nienaruszające tego zakazu zachowanie wspólników pozwanej , którzy zdecydowali się na wynajęcie części nieruchomości przy ul. (...) oraz samochodów P. M. (1).

Przypominając , że zaczął on korzystać z nieruchomości i pojazdów już po tym, kiedy powódka wyprowadziła się z tej realności oraz to , iż pozwana miała pełną swobodę w zadysponowaniu składnikami majątkowymi stanowiącymi jej własność , a zakaz ustanowiony w umowie nie stanowił dla tej swobody przeciwskazania , w żaden sposób jej nie limitując , ścisła wykładnia zakresu tego zakazu , prowadzi do potwierdzenia poprawności oceny prawnej Sądu Okresowego wykluczającej , także i w tym przypadku , podnoszone przez powódkę przekroczenie jego granic.

Taka działalność jaką strony zdefiniowały w postanowieniu §7 ust. 1 umowy jako konkurencyjną , z całą pewnością w okresie , kiedy ze wskazanych składników korzystał M. (1) nie była prowadzona przez spółkę (...) jako taką [ w sposób bezpośredni] . Nota bene powódka nawet nie twierdziła aby tak było.

Swoje stanowisko opierała na twierdzeniu , iż pozwana naruszyła zakaz pośrednio, umożliwiając wykorzystywanie [ do działalności konkurencyjnej ] przez P. M. (1) tych tak części nieruchomości jak i samochodów.

Konieczne - z przyczyn wyżej podanych - szczególnie ścisły sposób wykładni pojęcia pośredniego prowadzenia działalności konkurencyjnej [ o przedmiocie zdefiniowanym w tym postanowieniu ] każe , wobec przykładowego w nim nawiązania do członków rodziny wspólników A. K. (1) i W. M. (1) , traktować ów zakres jako tożsamy z prowadzeniem tej działalności przez samą spółkę jawną tyle tylko , że za pośrednictwem osób trzecich [ w formach przyjętych przez te osoby formalnie nie należące do struktury korporacyjnej i udziałowej / majątkowej /(...)

Tego rodzaju relacja pomiedzy pozwaną a P. M. (1) nie została w postępowaniu wykazana , a były pracownik obu stron prowadził swoją jednoosobową działalność pod firmą (...) , wyłączaniu na własny rachunek.

Pozwana nie miała żadnego wpływu na sposób jej prowadzenia właśnie z uwagi na brak jakikolwiek powiązań wzajemnych , które by ten wpływ zapewniały.

To ,że pozwana wynajęła mu składniki swojego majątku , w warunkach gdy właściwie wykładane relewantne postanowienia umowne nie stanowiły ograniczenia dla pozwanej w tym zakresie , nie może być interpretowane jako przejaw pośrednio realizowanej działalności konkurencyjnej przez wynajmującą. Wykładnia przeciwna jest nieuprawniona, w świetle nakazu dokonywania jej , w odniesieniu do analizowanego postanowienia umownego w sposób restryktywny.

Już tylko na marginesie i dla uzupełnienia wywodu i zapewnienia jego kompletności należy dodać , iż przeciwko stanowisku skarżącej , wyrażającej pogląd przeciwny , przypisujący (...)naruszenie zakazu konkurencji przez opisane zachowanie jej wspólników o tym , iż brak było takich relacji , a A. K. (1) i J. M. nie zdawali sobie sprawy , iż sposób działania byłego pracownika może być zakwalifikowany jako działalność konkurencyjna wobec spółki (...) świadczy pośrednio to , że już wówczas zajmując się inna działalnością [ sprzedażą i dystrybucją gazów technicznych i autogazu ] , w sytuacji dowiedzenia się o tym ,[ jak wynika z niekwestionowanych przez strony faktów] , iż Sąd uznał za uprawdopodobnione roszczenie ochronne powódki wobec P. M. (1) związane właśnie z taką kwalifikacją jego działalności gospodarczej , niezwłocznie doprowadzili do zakończenia stosunków umownych ze zobowiązanym w odniesieniu do obu, wymienionych wyżej składników swojego majątku.

Apelująca nie ma też racji , podnosząc zarzut naruszenia art. 484 §1 kc.

W warunkach, gdy poprawną jest ocena Sądu I instancji , iż okoliczności ustalone w sprawie nie potwierdzają naruszenia przez spółkę (...) zakazu konkurencji, nie było podstaw do przyznawania na rzecz jej przeciwniczki procesowej świadczenia z tytułu kary umownej zastrzeżonej na wypadek jego naruszenia. Zatem norma wskazywana przez skarżącą nie mogła być naruszona w sposób przez nią wskazany.

Z podanych przyczyn , w uznaniu apelacji za niezasadną , Sąd Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu na podstawie art. 385 kpc w zw z art. 484 §1 kc

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed Sądem II instancji był art. 98§1 i 3 kpc w zw z art. 99 , 108 §1 i 391 §1 kpc i wynikająca z tej normy , dla wzajemnego rozliczenia ich pomiedzy stronami, zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

Zważywszy na wskazaną w apelacji wartość przedmiotu zaskarżenia oraz fakt , że koszty te po stronie pozwanej wyczerpywały się w wynagrodzeniu pełnomocnika będącego radcą prawnym , kwota należna jej od przerywającej powódki, została ustalona na podstawie §2 pkt 7 w zw z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 [ jedn. tekst DzU z 2018 poz. 265]

SSA Grzegorz Krężołek SSA Paweł Czepiel SSA Anna Kowacz – Braun