Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa P. P.

przeciwko G. K. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 7 listopada 2017 r. sygn. akt VII GC 42/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok nadając mu treść:

”I. zasądza od pozwanego G. K. (1) na rzecz powoda P. P. kwotę 61.243,60 zł (sześćdziesiąt jeden tysięcy dwieście czterdzieści trzy złote 60/100);

II. w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.303 zł (dwa tysiące trzysta trzy złote) tytułem części kosztów procesu;

IV. nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kielcach;

- od powoda P. P. kwotę 281,02 zł (dwieście osiemdziesiąt jeden złotych 02/100);

- od pozwanego G. K. (1) kwotę 229,93 zł (dwieście dwadzieścia dziewięć złotych 93/100)

tytułem kosztów sądowych związanych z postępowaniem.”;

2.  w pozostałym zakresie apelację oddala;

3.  koszty postępowania apelacyjnego między stronami wzajemnie znosi.

SSA Grzegorz Krężołek SSA Paweł Rygiel SSO del. Wojciech Żukowski

Sygn. akt : I AGa 363/18

UZASADNIENIE

W pozwie skierowanym przeciwko G. K. (1), P. P. domagał się zasądzenia kwoty 134.387,77 zł. oraz obciążenia go kosztami procesu

Motywując to żądanie wskazał, że od stycznia 2011 r. udzielał pozwanemu pożyczek w ten sposób, że ze swoich rachunków bankowych płacił na rzecz wierzycieli pozwanego zobowiązania wynikające z faktur, wstawionych na przedsiębiorstwo (...) Stacja Paliw G. K. (1) , prowadzone przez pozwanego. W ten sposób został on zwolniony z obciążających go długów. Łączna suma w ten sposób udzielonych pożyczek odpowiada kwocie dochodzonej pozwem . Strony zgodnie ustaliły, że zwrot pożyczonych w ten sposób kwot nastąpi na każde wezwanie powoda.

Wezwanie takie zostało skierowane do G. K. (1) w styczniu 2016r

Pozwany domagając się oddalenia powództwa w całości podnosił , że od 2009 r. do grudnia 2015 r. przebywał za granicą , w Belgii. Jego żona E. K. (1), , prowadziła w jego imieniu stację paliw w miejscowości D..

Zaprzeczył aby w opisany wyżej sposób P. P. regulował jego zobowiązania.

Z informacji uzyskanych od żony wynikało , iż powód przeprowadzał wiele własnych transakcji , posługując się rachunkiem firmy (...). Robił to tylko we własnym interesie albowiem sam prowadząc działalność gospodarczą osiągał w jej ramach niskie dochody , stąd dokumentując transakcje na znaczne sumy, był narażony na wszczęcie przeciwko sobie postępowania podatkowego.

Pozwany przyznał , że powód zapłacił jego zobowiązanie wobec spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, na sumę 27 082, 43 zł za dostawę paliwa . Zostało ono jednak spłacone w ten sposób , że przekazał P. P. dwa pojazdy, kupione uprzednio w Belgii , o łącznej wartości 4 250 Euro.

Co do kolejnej należności cząstkowej składającej się na dochodzoną kwotę - 33 866, 79 zł - związaną z umową leasingu dwóch ekspresów do kawy, twierdził , że zgodnie z uzgodnieniem stron , raty miały być spłacane przez nie naprzemienne , wobec czego żadne zobowiązania z tego tytułu wobec powoda nie obciąża go .

W odniesieniu do sumy 5 650 zł potwierdzając , że ta należność za zakup odśnieżarki została nabyta na jego przedsiębiorstwo podnosił , iż to powód wyłącznie z niej korzystał w ramach prowadzonej przez siebie stacji paliw w O..

Zaprzeczył aby kolejna należność, wynikająca zakupu materiałów budowlanych, mogła stanowić jego zobowiązanie wobec P. P. dlatego , że w czasie kiedy były one nabywane nie były prowadzone na stacji w D. żadnych prace tego rodzaju . Natomiast w tym czasie powód wykonywał remont swojego budynku mieszkalnego.

W odniesieniu do twierdzeń P. P. , iż zapłacił za niego część należności za wykonanie myjni bezdotykowej realizowanej w ramach przedsiębiorstwa (...) , w kwocie łącznej 75 000 złotych argumentował , także i ona nie może być przez powoda skutecznie wobec niego dochodzona albowiem koszt budowy myjni, na ogólną kwotę 189 174 zł był finansowany z kredytu bankowego zaciągniętego na sumę 130 730 zł. Pozostała część ten sumy w kwocie 58 444zł została mu zwrócona .

Pozwany bronił się także zarzutem potrącenia w zakresie sumy 72.033,85 zł na którą składały się :

- 15.000 zł z tytułu zakupu przez G. K. (1) dwóch motocykli znajdujących się w posiadaniu P. P. ,

- 13.871,63 zł jako ceny kupna przez niego dla powoda liter przestrzennych, dibondu oraz sfinansowania usługi frezowania ,

8.585,40 zł z tytułu nabycia licencji oprogramowania komputerowego,

- 22.380,60 zł jako ceny kupna mebli i urządzeń będących w posiadaniu P. P.,

- 12.196,22 zł z tytułu ceny zakupu wykorzystywanego przez niego na jego stacji w O. ekspresu do kawy.

Odnosząc się do tego zarzutu powód zaprzeczył aby te wierzytelności stanowiły jego długi wobec G. K. (1).

Dodatkowo wskazywał , że o udzielanie pożyczek dla sfinansowania zobowiązań firmy (...) prosiła go zarządzająca w tym czasie przedsiębiorstwem męża, pod jego nieobecność, E. K. (1) , deklarując ich zwrot na pierwsze żądanie

Wyrokiem z dnia 7 listopada 2017r Sąd Okręgowy w Kielcach :

- zasądził od G. K. (1) na rzecz P. P. kwotę 129.650,65 zł oraz kwotę 13.090,84 zł tytułem kosztów procesu [ pkt I ] ,

- oddalił powództwo w pozostałej części [ pkt II ] ,

- nakazał ściągnąć z roszczenia zasądzonego w punkcie I na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Kielcach kwoty 20,44 zł, tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.[ pkt III] oraz

- nakazał pobrać od G. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Kielcach kwoty 490,51 zł , tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych [ pkt IV sentencji wyroku ].

Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia:

W okresie od lipca 2011 r. do grudnia 2015 r. ze swoich rachunków bankowych o nr 74 1090 2040 0000 0001 2168 (...) i (...) powód regulował należności z faktur wystawionych na firmę (...)

W dniu 14.11.2014 r. kwotę 469,85 zł na rzecz (...) w dniu 4.08.2014 r. kwotę 1.385,90 zł na rzecz P.P.H.U. (...), w dniu 6.06.2014 r. kwotę 1.473,80 zł na rzecz (...)w dniu 11.06.2014 r. kwotę 48,22 zł na rzecz P.P.H.U. (...), w dniu 6.05.2014 r. kwotę 399,88 zł na rzecz (...) w dniu 6.05.2014 r. kwotę 187,87 zł na rzecz P.P.H.U. (...), w dniu 4.04.2014 r. kwotę 2.047,62 zł na rzecz(...)w dniu 4.04.2014 r. kwotę 168,01 na rzecz P.P.H.U. (...), w dniu 13.07.2015 r. kwotę 377,50 zł na rzecz (...) w dniu 13.07.2015 r. kwotę 301,51 zł na rzecz P.P.H.U. (...), w dniu 20.04.2015 r. kwotę 738,18 zł na rzecz P.P.H.U. (...), w dniu 16.03.2015 r. kwotę 1.505,50 zł na rzecz P.P.H.U. (...), w dniu 14.01.2015 r. kwotę 1.448,68 zł na rzecz (...) w dniu 14.09.2015 r. kwotę 411,57 zł na rzecz P.P.H.U. (...), w dniu 9.11.2015 r. kwotę 135,33 zł na rzecz P.P.H.U. (...), w dniu 14.12.2015 r. kwotę 1.645,90 zł na rzecz P.P.H.U. (...), w dniu 27.08.2014 r. kwotę 22.58 zł i 435,12 zł na rzecz (...) Sp. z o.o., w dniu 19.05.2014 r. kwotę 1.682,40 zł na rzecz (...) w dniu 21.01.2014 r. kwotę 991,87 zł na rzecz (...) w dniu 20.12.2013 r. kwotę 1.324,25 zł na rzecz(...)w dniu 14.05.2013 r. kwotę 403,93 zł na rzecz P.H.U.(...), w dniu 11.03.2013 r. kwotę 2.002,81 zł na rzecz (...) Sp. z o.o., w dniu 25.07.2011 r. kwotę 2.309,94 zł na rzecz P.P.U.H.(...)

W dniu 18 marca 2014 r. ze swojego rachunku bankowego zapłacił na rzecz (...)kwotę 50.000 zł tytułem faktury zaliczkowej nr (...) oraz w dniu 19.03.2014 r. kolejną kwotę 25.000 zł z tego samego tytułu.
W dniu 4 marca 2014 r. w ten sam sposób zapłacił na rzecz(...)Sp. z o.o. w P. kwotę 27.082,43 zł tytułem faktury wystawionej, podobnie jak poprzednio na (...)
W dniu 28 października 2011 r. na rzecz (...) s.c. w Ł. kwotę 5.650 zł.

P. P. ze swojego rachunku bankowego regulował także faktury wystawione przez (...) S.A. we W. na przedsiębiorstwo pozwanego . Były to kwoty :

w dniu 3.10.2012 r. 787,42 zł, 2.06.2012 r. 790,07 zł, 2.04.2012 r. 791,50 zł, 6.02.2012 r. 792,51 zł, 4.10.2011 r. 791,02 zł, i 3.08.2011 r. 784,60zł.

Z dalszej części ustaleń wynika, iż pozwany prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w D.. Jego pełnomocnikiem ujawnionym w CEIDG jest jego żona E. K. (1).

W okresie od 2010 do grudnia 2015 r. pracował za granicą. W czasie jego nieobecności przedsiębiorstwem pozwanego , w jego imieniu, zajmowała się żona.

Od 2011 r. trwała rozbudowa stacji LPG w D. o sprzedaż paliw płynnych i prowadzenie myjni samochodowej . Rozbudowa zakończyła w listopadzie 2012 r. kiedy stacja została uruchomiona. Myjnia zaczęła pracę w 2014 r.

W pracach tych pomagał E. K. (1) powód, który nadzorował je, dokonywał zakupu materiałów budowlanych i elektrycznych. Pracownicy jego firmy , w ramach której prowadzi także stację paliw i myjnię samochodową w O., wykonywali prace budowlane, na terenie rozbudowywanej stacji, należącej do pozwanego .

Na prośbę E. K. (1) P. P. pożyczył jej pieniądze na budowę myjni samochodowej, której wykonawcą była firma (...) w R..

W dniu 18 marca 2014 r. jej wykonawca wystawił na rzecz (...) w D. fakturę zaliczkową nr (...) na kwotę 189.174 zł brutto. Na poczet tej faktury powód zapłacił, w tym samym dniu , przelewem bankowym , kwotę 50.000 zł i kwotę 25.000 zł w dniu następnym.

W dniu 1 kwietnia 2014 r. w trakcie spotkania z udziałem powoda, P. W. (1) i E. K. (1), właściciel firmy (...) zwrócił uiszczoną przez powoda na poczet faktury zaliczkowej nr(...)część przelanej sumy. Było to 58.444 zł. Kwotę tę odebrała E. K. (1), kwitując jej odbiór na wystawionym przez P. W. (1) dowodzie wypłaty Nr(...).

W dniu 17 kwietnia 2014 r. pozwany zawarł z Bankiem (...) S.A. w W. umowę kredytu inwestycyjnego w wysokości 137.000 zł, przeznaczonego na sfinansowanie zakupu urządzeń technicznych myjni samochodowej od(...) Kredytobiorca był zobowiązany do wniesienia przed uruchomieniem kredytu wkładu własnego w wysokości 61.645 zł. Kredyt był objęty poręczeniem Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego. Kwota kredytu w wysokości 130.730 zł została przekazana przez Bank na konto bankowe pozwanego w dniu 12 maja 2014 r.

Kolejną fakturę zaliczkową nr (...) z dnia 15 maja 2014 r. wykonawca myjni wystawił na rzecz(...)na kwotę 130.730 zł.

Z dalszej części ustaleń wynika , iż na prośbę E. K. (1) powód uregulował ze swojego konta bankowego należność za kwotę 27.082,43 zł za wystawioną wobec firmy (...) za dostawę gazu przez (...) Spółkę z o.o. w P..

Nie została ona P. P. zwrócona.

Za wiedzą i zgodą E. K. (1) powód kupił w październiku 2011 r. dla (...) na potrzeby stacji paliw w D. odśnieżarkę za kwotę 5.650 zł.

Z wziętych przez pozwanego w leasing dwóch ekspresów do kawy zgodnie z ustaleniami pomiędzy nim i zarządzającą jego przedsiębiorstwem żoną pozwanego, jeden z nich był użytkowany na stacji paliw G. K. (1) , a drugi na stacji powoda w O.. Raty leasingowe , zgodnie ze wspólnymi ustaleniami , miały być spłacane naprzemiennie.

Samochody , które według twierdzeń G. K. (1) miał on kupić w Belgii i przekazać je P. P. powód zakupił na podstawie dwóch umów. Pierwszą z nich , obejmującą nabycie samochodu marki(...)zawarł w dniu 31 maja 2012r z F.H.U.(...). Jego cena została w niej określona na 5.600zł i została zapłacona sprzedawcy gotówką.

Drugą , dotyczącą kupna samochodu marki O. (...), powód zawarł w dniu 17 czerwca 2013r z G. R. . Ceną , którą zapłacił, była kwota 1.600 euro.

Zakupione przez pozwanego motocykle marki H. i S. zostały przekazane powodowi w celu ich dalszej sprzedaży. Pojazdów tych powód nie sprzedał. Obydwa zostały G. K. (1) przez powoda zwrócone.

Ponadto Sad I instancji ustalił , że w okresie od lutego do grudnia 2012r oraz od marca do września G. K. (1) zakupił urządzenia i meble na kwotę 3.950 zł , stwierdzone fakturami wystawionymi na jego przedsiębiorstwo:

faktura nr (...), na kwotę 502,56 zł - faktura nr (...), na kwotę 4.499,10 zł - faktura nr (...), na kwotę 1.238,73 zł - faktura nr (...), na kwotę 490 zł - faktura nr (...), na kwotę 6.200,01 zł - faktura nr (...), na kwotę 1.550 zł - faktura nr (...), na kwotę 2.275,50 zł - faktura nr (...), na kwotę 889 zł - faktura nr (...), na kwotę 786 zł - faktura nr (...),

W dniu 30.10.2014 r. zakupił od R. G. za kwotę 16.527,51 zł litery przestrzenne i(...) - faktura nr (...), zaś w dniu 20.03.2014 r. program komputerowy za kwotę 8.585,40 zł - faktura nr (...).

W piśmie z dnia 21 kwietnia 2016 r. G. K. (1) złożył P. P. oświadczenie o potrąceniu swojej wierzytelności w kwocie 72.033,85 zł.

Składały się na nią kwoty:

15.000 zł z tytułu zakupu przez pozwanego dwóch motocykli znajdujących się w posiadaniu powoda,

8.585,40 zł z tytułu zakupu przez niego dla powoda licencji oprogramowania komputerowego,

22.380,60 zł z tytułu zakupu dla P. P. mebli i urządzeń ,

- 12.196,22 zł z tytułu kupna wykorzystywanego przez powoda ekspresu do kawy, 13.871,63 zł z liter przestrzennych, (...) oraz frezowania.

Oświadczenie to nie wskazywało wierzytelności powoda z którą jest dokonywane .

Powód wykorzystuje kupiony przez siebie program komputerowy (...) a (...) i litery przestrzenne nabył w drodze umowy z K. K..

W piśmie z dnia 29 stycznia 2016 r., doręczonym G. K. (1) w dniu 2 lutego 2016 r., powód wezwał go do zwrotu kwoty 134.385,46 zł tytułem udzielonych pożyczek, w formie zapłat zobowiązań w okresie od stycznia 2011 r. do grudnia 2015 r., stwierdzonych wskazanymi wyżej fakturami.

W ramach oceny prawnej zgłoszonego roszczenia Sąd Okręgowy uznał jej za uzasadnione w przeważającej części.

Przyjmując , że P. P. regulował za pomocą swoich środków finansowych zobowiązania pozwanego, zaciągane w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa (...) , ocenił to roszczenie jako niedowiedzione jedynie w zakresie kwoty 4 737, 12 zł , odpowiadającej zapłaconym ratom leasingowym wobec (...) SA we W., za dwa ekspresy do kawy wykorzystywane na stacjach paliw stron w O. i D..

Przyjął , że zgodnie z porozumieniem stron należności z tego tytułu miały być opłacane naprzemiennie , a wobec tego P. P. nie może skutecznie domagać się jej zwrotu od przeciwnika procesowego.

Na podstawie analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zeznań powoda i mającej najwięcej informacji o stosunkach pomiędzy stronami w czasie , kiedy zobowiązania będące podstawą roszczenia powoda powstały, E. K. (1) , która naówczas zarządzała firmą (...) w imieniu męża , Sąd Okręgowy stanął na stanowisku , że w pozostałym zakresie żądanie zgłoszone w pozwie jest uzasadnione.

Analizując poszczególne elementy składowe dochodzonej sumy zwrotu , i oceniając , że podstawą do niego są przepisy o umowie pożyczki , takie bowiem zawierał powód z reprezentującą naówczas pozwanego E. K. (1), w odniesieniu do kolejnych sum, które przelewał ze swoich kont dla zaspokojenia zobowiązań (...)

Zdaniem Sądu ewentualną podstawa normatywną dla tego zwrotu jest norma art. 405 kc.

Sąd I instancji uznał , że :

a/ sumy przelewane przez powoda na poczet zapłat za materiały budowlane służyły potrzebom rozbudowy stacji paliw w D. , a pozwany nie dowiódł w sporze , iż P. P. wykorzystał te materiały na potrzeby własne , w szczególności , jak twierdził , do remontu własnego domu ,

b/ suma przekazana tytułem zaspokojenia długu przedsiębiorstwa pozwanego wobec spółki (...) w P. , za dostarczone paliwo gazowe , obciąża G. K. (1) dlatego , iż nie dowiódł on prawdziwości swoich twierdzeń , iż należność tę zwrócił w formie przekazania powodowi dwóch samochodów kupionych podczas pobytu w Belgii ,

c/ na prośbę E. K. (1) powód kupił i zapłacił za odśnieżarkę , stanowiącej element majątku przedsiębiorstwa pozwanego,

d/ obydwie sumy przelane przez P. P. P. W. (1) na poczet kosztów budowy myjni samochodowej w D., nie zostały wbrew twierdzeniom G. K. (1) zwrócone powodowi w jakiejkolwiek części. W szczególności brak jest dostatecznych dowodów na to aby otrzymał sumę 58 444 zł. , ta bowiem , w gotówce, została zwrócona przez W. w dniu 1 kwietnia 2014r E. K. (1) , którą fakt ten potwierdziła, podpisując dokument Nr KW (...).

Weryfikując zarzut potrącenia wierzytelności wzajemnej w kwocie łącznej 72 033, 85zł, którym także bronił się pozwany , Sąd uznając go za niezasadny , w pierwszej kolejności wskazał , iż nie mógł on odnieść skuterku albowiem oświadczenie o nim nie określało z jaką pretensją finansową P. P. wobec G. K. jest ono dokonywane.

Po wtóre ocenił , że pozwany nie dowiódł , ażeby przysługiwała mu którakolwiek z wierzytelności cząstkowych , które identyfikował w związku z tym zarzutem , a które łącznie złożyły się , jego zdaniem , na jego należność wobec powoda , w ten sposób kompensowaną.

Sąd nie uwzględnił także kolejnego oświadczenia pozwanego o potrąceniu , które zawarte było w piśmie G. K. (1) złożonym w trakcie postępowania , w dniu 17 października 2016r , dotycząc kwoty 22 976, 60 zł .

Uznał , że nie zostało ono połączone z procesowym zarzutem potrącenia z wierzytelnościami dochodzonymi w sporze przez P. P., wobec tego było nieskuteczne.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 100 kpc

Rozdzielając je wzajemnie pomiędzy stronami , Sąd Okręgowy uwzględnił proporcję w jakiej powód wykazał zasadność roszczenia i to w jakim zakresie pozwany skutecznie się przed nim m obronił . Proporcja ta [ 96 % : 4 % ] , zdecydowała także o tym, w jakim zakresie każda ze stron została zobowiązaną do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Kielcach kosztów sądowych związanych z postępowaniem, wyłożonych tymczasowo ze środków budżetowych.

Apelację od tego wyroku złożył pozwany, w jej wnioskach postulując w pierwszej kolejności wydanie przez Sąd Apelacyjny orzeczenia reformatoryjnego i oddalenia powództwa w całości oraz obciążenie powoda kosztami postępowania za obydwie instancje .

Jako wniosek ewentualny sformułował żądanie uchylenia zaskarżanego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w Kielcach do ponownego rozpoznania.

Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści orzeczenia istotne znaczenie

a/ art. 233§ 1 kpc wobec przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i zastąpienie jej oceną dowolną. Jego realizację skarżący odnosił do nieoprawnej, jego zdaniem weryfikacji relacji powoda przesłuchanego w charakterze strony , która nietrafnie Sąd uznał za w pełni wiarygodną, w odróżnieniu od zeznań w charakterze świadka E. K. (1) , które za takie uznał jedynie w części , oceniając je- niezasadnie- z dużą , jak wskazał , ostrożnością ,

b/ art. 328 §2 kpc , wobec nie wskazania w pisemnych motywach orzeczenia podstawy prawnej wydanego rozstrzygnięcia oni też przyczyn dla których jednym dowodom nadal pełny walor wiarygodności , innym tej cechy odmawiając,

- sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału procesowego. Tej nieprawidłowości apelujący upatrywał w przyjęciu przez Sąd I instancji , iż na stacji paliw w D. , w okresie pomiędzy 2011- 2015r oraz w znajdującym się tam budynku mieszkalnymi G. K. (1) były prowadzone liczne remonty , pozwany kupił i otrzymał towary objęte wskazywanymi przez powoda fakturami , a E. K. (1) nie zwróciła P. P. zaliczki , którą przekazał jej właściciel firmy (...),

- naruszenia prawa materialnego :

a/ 720 §1 kc w zw z art. 155 §2 kc , wobec niezasadnego przyjęcia przez Sąd , iż strony zawarły umowy pożyczek a jej przedmioty zostały wydane G. K. (1),

b/ art. 405 kc , jako następstwa sformułowania niezasadnego wniosku , iż pozwany wzbogacił się bezpodstawnie kosztem P. P. sumami przelewów dokonywanych przez niego na poczet zobowiązań firmy (...). Z tym zarzutem skarżący powiązał także zarzut naruszenia art. 6 kc wobec uznania , iż to na nim spoczywał ciężar dowiedzenia tego , iż rzeczywiście do takiego wzbogacenia po jego stronie nie doszło.

Ponadto skarżący twierdził , że Sąd Okręgowy nie dokonał oceny trafności zgłoszonego przez pozwanego zarzutu przedawnienia zgłoszonych w pozwie roszczeń.

W ramach apelacji skarżący zgłosił wnioski dowodowe z dokumentów argumentując, iż potwierdzają one okoliczności , w świetle których zarzuty apelacyjne są zasadne.

Argumentował , że ich część uzyskał dopiero po wydaniu odrzeczenia przez Sąd I instancji , natomiast konieczność powołania dowodu z ewidencji księgowej dopiero na tym etapie postępowania wynikała z faktu , iż P. P. nie złożył przed Sądem I instancji. oryginałów faktur za pomocą których dowodził dokonanych zapłat za zobowiązania pozwanego.

Powód domagał się oddalenia środka odwoławczego jako pozbawionego usprawiedliwionych podstaw oraz obciążenia przeciwnika procesowego kosztami postępowania apelacyjnego

W toku postępowania przed Sądem Apelacyjnym, w piśmie procesowym z dnia 13 maja 2019r / k. 452-459 akt / skarżący złożył kolejne wnioski dowodowe z dokumentów oraz z ponownego - uzupełniającego- przesłuchania świadka E. K. (1) , a także postulował zawieszenie postępowania do czasu zakończenia postępowań karnych :

wobec E. K. (1) , prowadzonego przez Sąd Rejonowy w K. , w sprawie o sygnaturze (...) oraz

przeciwko P. W. (1) przed Sądem Rejonowym w W., w sprawie(...)

Sąd II instancji oddalił wniosek o zawieszenie postępowania uznając , iż wynik postepowań karnych nie ma zaznaczenia prejudycjalnego , o jakim mowa w art. 177 §1 pkt 4 kpc dla rozstrzygnięcia sporu stron , a także wnioski dowodowe zgłoszone w apelacji.

Za spóźniony w rozumieniu art. 381 kpc uznał ten , który obejmował ewidencję księgową. Fakt bowiem nie przedstawienia przez P. P. oryginałów faktur był G. K. (1) znany już przed Sądem I instancji , a nie wykazał , że nie mógł tych dokumentów ewidencyjnych przedstawić już wówczas.

Pozostałe wnioski Sąd II instancji oddalił albowiem dotyczą okoliczności na które skarżący mógł powołać się na wcześniejszym etapie sporu , nie dowodząc , że taką możliwość uzyskał dopiero po wydaniu orzeczenia przez Sąd Okręgowy albo też zostały one ocenione jako nie prowadzące do ustalenia faktów doniosłych dla rozstrzygnięcia, jak chociażby , do wierzytelności wzajemnych pozwanego wobec powoda , w sytuacji gdy Sąd I instancji , w sposób nie negowany w apelacji, uznał ten zarzut za nieskuteczny , w odniesieniu do każdego z dwóch tej treści oświadczeń G. K. (1) na które powoływał się , w ramach podjętej przez roszczeniem powoda obrony przed Sądem Okręgowym.

Odmienna ocena dotyczy tylko tej części dokumentów zgromadzonych we aktach postępowania karnego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w K. (...) którego prowadzenie , zostało ujawnione dopiero na rozprawie apelacyjnej.

Spośród dokumentów zgormadzonych w nim Sąd Apelacyjny , w uznaniu , iż zawierają okoliczności relewantne z punktu widzenia rozstrzygnięcia , dopuścił dowód ze znajdujących w nich zeznań E. K. (1) , złożonych w charakterze podejrzanej na okoliczność przebiegu spotkania z dnia 1 kwietnia 2014r , siedzibie firmy (...) , w którym poza nią brali udział P. P. i P. W. (1), podczas którego miało dojść do zwrotu przez niego części przekazanej mu uprzednio zaliczki na koszty budowy myjni samochodowej w D. ,

- protokołu zeznań we charakterze świadka P. W. (1) dla stwierdzenia tych samych faktów oraz

- opinii grafologicznej sporządzonej przez biegłego M. P. (1) dla stwierdzenia autentyczności podpisu żony pozwanego pod dokumentem Nr KW (...) , który został sporządzony w dniu spotkania w siedzibie firmy P. W. 1 kwietnia 2014r

Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy G. K. (1) jest uzasadniony w części , prowadząc do zmiany objętego nim orzeczenia Sądu I instancji w sposób wskazany w pkt 1 I-IV wyroku Sądu II instancji.

W pozostałym zakresie , jako niezasadna , apelacja podlegała oddaleniu.

Nie ma racji pozwany podnosząc zarzut naruszenia art. 328 §2 kpc.

Jak wynika z ukształtowanego i jednolitego , podzielanego przez Sąd Apelacyjny, w składzie rozstrzygającym sprawę, orzecznictwa Sądu Najwyższego może on być uzasadniony jedynie wyjątkowo , gdy konstrukcja pisemnych motywów orzeczenia Sądu niższej instancji jest tak wadliwa , iż nie zawierają one danych pozwalających na przeprowadzenie na ich podstawie kontroli instancyjnej orzeczenia.

Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut naruszenia tego przepisu jest uzasadniony wtedy , gdy uzasadnienie wyroku nie pozwala na stwierdzenie czy Sąd prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego i [ lub ] procesowego.

Tego rodzaju zasadniczymi nie prawidłowościami uzasadnienie wyroku z 7 listopada 2017r nie jest dotknięte albowiem w oparciu o nie jest wiadomym na podstawie jakich ustaleń faktycznych i na jakich źródłach dowodowych opartych , Sąd Okręgowy zastosował prawo materialne, służące ocenie roszczeń P. P..

Wbrew stanowisku podnoszącego ten zarzut skarżącego z motywów tych wynika na jakich dowodach zostały oparte ustalenia faktyczne oraz dlaczego dokonując weryfikacji walorów dowodowych poszczególnych dowodów , niektóre walorem tym obdarzył w całości , a inne w części.

Chybiony jest także argument , że w uzasadnieniu brak jest wskazania podstawy prawnej orzeczenia poddanego kontroli instancyjnej. Z motywów tych wynika bowiem, iż za podstawę tę Sąd przyjął przepisy o umowie pożyczki.

Tak bowiem zakwalifikował zapłaty dokonywane przez powoda za zobowiązania pozwanego, zaciągane w ramach prowadzonej przez niego firmy (...) w D. , które realizował na prośbę ówcześnie zarządzającej przedsiębiorstwem męża, E. K. (1).

Przyjmując taką kwalifikację prawna tych czynności jedynie ma marginesie swojego stanowiska wskazał , że roszczenie powoda byłoby również usprawiedliwione , zakresie przez Sąd przyjętym , gdyby przyjąć , iż strony nie łączyły w czasie spełniania tych świadczeń przez powoda tak kwalifikowane relacje umowne.

Przy takim założeniu roszczenie także należałoby uwzględnić, a podstawą normatywną takiej oceny byłby przepis art. 405 kc. Jego zdaniem niewątpliwie G. K. (1) był , w zakresie dokonanych poprzez zapłaty umorzeń zobowiązań wobec kontrahentów [ bezpodstawnie ] wzbogacony kosztem powoda.

Odeprzeć należy zarzut naruszenia art. 233 §1 kpc , w postaci przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów.

Przypomnieć na wstępie , odwołując się do utrwalonego i podzielanego przez skład Sądu Apelacyjnego rozstrzygającego sprawę , stanowiska Sądu Najwyższego , wypracowanego na tle wykładni art. 233 §1 kpc , iż jego skuteczne postawienie wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za usprawiedliwiony, przy uznaniu , iż służy on jedynie dowolnej , nie doniosłej z tego punktu widzenia polemice z oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005 , sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Ponadto nie można tracić z pola widzenia również , że swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu , który dowody bezpośrednio przeprowadza.

Ma to m. in. i takie następstwo , że nawet w sytuacji w której z treści dowodów można , w zakresie ustaleń , wyprowadzić równie logiczne , chociaż przeciwne do przyjętych przez Sąd I instancji wnioski , to zarzut naruszenia normy art. 233 §1 kpc , pomimo to , nie zostanie uznany za usprawiedliwiony.

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .

To, w jaki sposób skarżący motywuje stawiany zarzut, wyklucza jego podzielenie skoro poprzestaje on na przeciwstawieniu tej ocenie jej własnej wersji , jego zdaniem, odpowiadającej rzeczywistości. W jej świetle relację P. P. należało uznać za nieprawdziwą , natomiast relację świadka E. K. (1) za w pełni wiarygodną. W szczególności co do tego , iż nie odebrała od właściciela firmy (...) , podczas spotkania w dniu 1 kwietnia 2014r , części wcześniej zapłaconej przez powoda na koszty budowy myjni , zaliczki w kwocie 58 444 zł i nie złożyła podpisu po dokumentem pokwitowania takiego odbioru Nr KW (...) / k. 111 akt/

Fakty dotyczące okoliczności tego spotkania i jego przebiegu w części doniosłej dla rozstrzygnięcia rzeczywiście okazały się być inne niż przyjął to Sąd I instancji.

Taka ich ocena , która dała podstawę Sądowi Apelacyjnemu do częściowej zmiany dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń [ o której będzie mowa w dalszej części uzasadnienia ], została sformułowana nie dlatego , że Sąd I instancji wadliwie zweryfikował , wzajemnie sprzeczne i niespójne relacje E. K. (1) na ten temat / por . k. 330 v akt / ale dlatego , iż zostały ujawnione w dokumentach z postępowania karnego SR w K. nieznane dotąd okoliczności faktyczne , które w powiazaniu ich z materiałem procesowym zgromadzonym dotąd w aktach , ocenione w ich całokształcie, dały dostateczną podstawę do takiej zmiany.

Wobec tego uznając omawiany zarzut za chybiony, Sąd II instancji przyjmuje ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy za własne z tym , że wymagają one korekty właśnie w zakresie okoliczności , które dotyczyły przebiegu spotkania w R., w siedzibie firmy (...).

Zmiana ta , opierając się na zeznaniach E. K. (1) , przesłuchanej w charakterze podejrzanej , w sprawie(...) wK./ k. 611-612 akt/ , zawartych w niej zeznaniach P. W. (1) , złożonych w charakterze świadka / które nota bene są w istocie zbieżne z jego relacją w toku postępowania przed Sądem I instancji / - k 615-616 akt - oraz opinii grafologicznej biegłego M. P. (1) k. 617- 644 akt / , których wiarygodności żądana ze stron nie kwestionowała, przedstawia się następująco:

Spotkanie odbyło się w dniu 1 kwietnia 2014r w R. a brali w nim udział P. P. , E. K. (1) i P. W. (1).

Sposób zachowania powoda i żony pozwanego świadczył o ich wzajemnie bliskich stosunkach , a W. (1)traktował ich jako małżeństwo.

Podczas jego przebiegu właściciel firmy (...) zwrócił w gotówce kwotę 58 444 zł , stanowiącej część zaliczki na koszty budowy myjni samochodowej w D. , którą wcześniej zapłacił powód. Podpis „ E.K. (1) „ na dokumencie potwierdzającym ten zwrot –Nr KW (...) , nie pochodzi od niej , a według opinii biegłej M. P. został złożony przez P. W. (1) / k. 644 akt/.

Żona powoda nie wzięła tych pieniędzy

Przekazujący tę kwotę W. (1) nie był w stanie w stanie określić komu je wręczył, przy czym było to dla niego bez znaczenia, skoro obydwoje, powoda i E.K. (1) uznawał , wobec ich wzajemnego sposobu zachowania , za małżeństwo.

Przechodząc do oceny zarzutów natury materialnoprawnej za nietrafny należy uznać ten, w ramach którego skarżący podnosi naruszenie art. 720§1 kpc w zw 155 §2 kc , wobec uznania przez Sąd I instancji , iż pomiędzy stronami doszło do zawarcia szeregu umów pożyczek , w ramach których P. P. świadczył na rzecz pozwanego kwoty pieniędzy , objęte kolejnymi fakturami wystawianymi wobec G. K. (1) w ramach pro9wadzonej przez niego firmy (...) stacja paliw przez kontrahentów , zobowiązania z których w ten sposób zaspokajając.

Nie ma racji skarżący gdy twierdzi , że podnoszona wada polega na przyjęciu , iż do takich , sukcesywnie zawieranych umów pomiędzy stronami nie dochodziło.

Z dokonanych w sprawie ustaleń wynika , że wszystkie należności dochodzone przez P. P. z tytułu zwrotu świadczeń pożyczkowych były stwierdzone dokumentami jednoznacznie wskazującymi , że dokonując przelewów z własnych kont bankowych zaspokajał zindywidualizowane zobowiązania G. K. (1) zaciągane w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, prowadzenia stacji paliw w D..

Wynika z tych ustaleń także , iż powód zapłat tych dokonywał na prośbę E. K. (1) , która w okresie 2011- 2015r zarządzała firma (...) albowiem jej małżonek na stałe przebywał w Belgii.

Zgodnie z ich porozumieniem w tym zakresie , pożyczane w ten sposób kwoty miały być zwrócone na pierwsze żądanie pożyczkodawcy.

Ówczesne relacje pomiędzy E. K. (1) i P. P. były bardzo bliskie i opierały się na wzajemnym zaufaniu. Z biegiem czasu przekształciły się w relacje osobiste , które [ jak o tym była już uprzednio mowa ] pozwalały osobom postronnym jak np. P W., traktować ich jak małżonków .

Nie ma racji pozwany, gdy podnosząc omawiany zarzut twierdzi , że przeciwko takiej kwalifikacji prawnej opisanych czynności P. P. przemawia to , iż nie doszło do wydania pozwanemu przedmiotów pożyczek.

Twierdzenie takie nie jest usprawiedliwione.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem orzecznictwa sądowego i doktryny formą wydania przymiotu pożyczki może być nie tylko fizyczne przeniesienie na pożyczkobiorcę środków pieniężnych lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku ale także zaspokojenie jego długu wobec osób trzecich przez pożyczkodawcę.

Wówczas wydanie jej przymiotu następuje z chwilą pokrycia tego długu. O ile zapłata następuje [ tak jak w rozpoznawanej sprawie ] w formie bezgotówkowej , wydanie ma miejsce w chwilą uznania pożyczoną sumą rachunku pożyczkobiorcy.

/ por .w tej kwestii , powołaną jedynie dla przykładu uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 1995, sygn.. III CZP 164/97 , publ. OSN 1995 Nr 4 poz. 62 , a także uwagi J. Gudowskiego w komentarzu do kodeksu cywilnego pod redakcja G. Bieńka s. 350 /

Tak , jak trafnie zauważył Sąd I instancji, w sytuacji gdyby założyć [ do czego brak dostatecznych podstaw faktycznych ] , że pomiędzy stronami nie doszło zawarcia kolejnych umów pożyczek , obejmujących przelewane przez powoda kwoty na zaspokojenie zobowiązań pozwanego, podstawą skutecznego domagania się zwrotu tych świadczeń byłaby dla powoda norma art. 405 kc.

W tym kontekście za nietrafny uznać należy , zawarty w apelacji pogląd skarżącego , zgodnie z którym poprzez te czynności nie wzbogacił się on bezpodstawnie kosztem powoda.

Zaspokojenie zobowiązań wobec swoich kontrahentów ze skuterkiem ich wygaszenia w granicach dokonanych zapłat , stanowi formę tego wzbogacenia po stronie G. K. (1).

Przyjmując zatem , że wbrew sformułowanym zarzutom materialnym apelacji, co do zasady roszczenie P. P. jest usprawiedliwione , rozważając jego zakres ilościowy , w pierwszej kolejności powiedzieć należy , że w części, uzasadnionym był b zarzut przedawnienia zgłoszonego roszczenia.

Z ustaleń dokonanych w sprawie wynika , że po raz pierwszy P. P. wezwał pozwanego do zwrotu przedmiotów pożyczek w dniu 29 stycznia 2016r , a wezwane to zostało przez zobowiązanego odebrane 2 lutego 2016r. Zgodnie z uprzednim porozumieniem płatność pożyczonych kwot powinna była nastąpić bezpośrednio po takim wezwaniu.

Nie może budzić wątpliwości , że zobowiązania G. K. (1) oraz zapłaty za nie dokonywane przez powoda, wynikały z prowadzonej przez strony sporu działalności gospodarczej. Obaj prowadzili bowiem stacje paliw .

Wobec tego termin przedawnienia roszczeń zgłoszonych w pozwie , po myśli art. 118 zd ostatnie kc wynosi trzy lata.

W konsekwencji zarzut pozwanego jest skuteczny w odniesieniu do wszystkich świadczeń jakie dla zaspokojenia roszczeń kontrahentów G. K. (1) , w opisanej wyżej formie, spełnił P. P. przed 2 lutego 2013r.

Dotyczy to należności stwierdzonych w dziewięciu fakturach znajdujących się na kartach 38 do 46 akt , a ich ogólna kwota zamyka się wielkością 14 699, 87 zł.

W jej zakresie żądanie powoda nie jest uzasadnione wobec trafnie podniesionego zarzutu pozwanego.

Kolejnym elementem ograniczającym jego , ocenione jako uzasadnione , żądanie jest kwota 58 444 zł , którą miał zwrócić P. W. (1) - właściciel firmy (...) wykonującej na stacji paliw pozwanego myjnię samochodową.

W postępowaniu G. K. (1), nie przecząc , że część kosztów jej budowy sfinansował [ kwotą 50 000 zł ] P. P., podnosił , że suma ta została mu zwrócona.

Tego faktu jednak nie wykazał.

Z ustaleń tych wynika także , że ogółem na potrzeby tej inwestycji powód pożyczył na prośbę E. K. ogółem 75 000 złotych, dokonując dwóch przelewów w wysokości 50 000 zł i 25 000 zł ,które posłużyły zapłacie faktury zaliczkowej , wystawionej przez W. (1).

Powód twierdził , że podczas spotkania w dniu 1 kwietnia 2014r w siedzibie przedsiębiorstwa (...) w R. , W. (1)zwrócił w gotówce kwotę 58 444 zł przekazując ją E. K. . Zaprzeczał tym samym depozycjom przeciwnika procesowego , iż sam przejął wówczas te pieniądze , które powinny stanowić o ograniczeniu zakresu jego roszczeń zwrotnych wobec pozwanego.

Ze skorygowanych w tym firmamencie ustaleń Sądu Okręgowego przez Sąd Odwoławczy wynika , że pieniądze te zostały przez P. W. (1) zwrócone , przy tym nie jest on pewien kto , powód czy E. K. (1) gotówkę tę przyjął. Było to dla niego bez znaczenia albowiem traktował , wobec demonstrowanych bliskich relacji pomiędzy nimi , ich jako małżonków.

Żona pozwanego przeczyła stanowczo aby kwotę tę zabrała .

Nie podpisywała dokumentu potwierdzającego ten zwrot Nr KW (...).

Stąd należy przyjąć , na podstawie dostępnych źródeł dowodowych , iż kwotę tę przejął P. P..

Zatem ocenić trzeba, iż kwestia tej sumy pozostaje problemem rozliczeń pomiędzy nim , a P., W. (1) , który jak wynika z opinii grafologicznej, podpisał E. K. na dokumencie zwrotu.

Na potrzeby oceny roszczenia dochodzonego pozwem istnieje dostateczna podstawa do wyrażenia stanowiska zgodnie z którym za dostatecznie wykazane należy uznać , że , 58 444 złote znalazły się na powrót w majątku powoda , a zatem nie może on skutecznie domagać się ich zapłaty przez G. K. (1) jako zwrotu części sumy łącznie zapłaconej przez P. P. właścicielowi firmy (...) na pokrycie kosztów budowy myjni na stacji paliw w D..

Zatem także o tę kwotę - 58 444 zl - należało ograniczyć rozmiar ilościowy, uznanego za usprawiedliwione roszczenia powoda.

Konkludując, w częściowym uznaniu za trafne zarzutów apelacyjnych G. K. (1) , Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku , że wobec powoda jest on zobowiązany kwotą 61 243, 90 zł. [ 134 387, 77zł – 14 699, 87zł- 58 444zł ].

Taka też suma została ostatecznie zasądzona na jego rzecz, [ w warunkach gdy nie domagał się od niej odsetek ustawowych za opóźnienie.]

W pozostałym zakresie , jako niezasadnie , powództwo podlegało oddaleniu.

Dokonana na skutek rozpoznania apelacji zmiana wyroku Sądu instancji spowodowała także konieczność zmodyfikowania rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

W tym zakresie Sąd II instancji zastosował normę art. 100 kpc, koszty te wzajemnie pomiędzy stronami rozdzielając.

Rozdział ten oparł na proporcji zakresów w jakim P. P. wykazał swoje roszczenie i w jakim pozwany skutecznie obronił się przed nim.

Proporcję tę wyraża ułamek 0, 45 : 0, 55.

Ponieważ powód poniósł tytułem kosztów postępowania ogółem sumę 13 937 zł , na którą złożyła się opłata od pozwu - 6 720 zł , wynagrodzenie pełnomocnika procesowego i opłata skarbowa - łącznie 7217 zł , natomiast pozwany kwotę 7217 zł , ogólna ich suma wyniosła 21 154 zł.

Ponieważ P. P. był zobowiązany do ich pokrycia w 55 % czyli co do kwoty 11 634 zł , a poniósł z tego tytułu 13 937 zł , G. K. (1) jest mu obowiązany zwrócić różnicę tych wielkości czyli 2 303 złote.

Te sama proporcja została zastosowana w ramach rozliczenia kosztów sądowych związanych z postępowaniem , wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa , w wysokości łącznej 510, 95 zł

Obydwie strony są zobligowane do ich pokrycia : powód w zakresie kwoty 281,02 zł, a G. K. (1) 229, 93 zł.

Z podanych przyczyn , w częściowym uwzględnieniu apelacji pozwanego, Sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok w sposób wskazany w punkcie 1 I- IV orzeczenia , na podstawie art. 386 §1 kpc.

W pozostałym zakresie apelacja jako niezasadna , podlegała oddaleniu w oparciu o art. 385 kpc. [ pkt 2 wyroku ]

Zakres w jakim okazała się ona usprawiedliwioną , co odpowiadało niemal połowie wartości przedmiotu zaskarżenia, zdecydował o tym , że koszty postępowania apelacyjnego pomiędzy stronami zostały wzajemnie zniesione , na podstawie art. 100 kpc w zw z art. 108 §1 i 391 §1 kpc. [ pkt 3 wyroku]

SSA Grzegorz Krężołek SSA Paweł Rygiel SSO /del/ Wojciech Żukowski