Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 sierpnia 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

po rozpoznaniu posiedzeniu niejawnym w dniu 14 sierpnia 2019 r. w Warszawie

sprawy J. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

o wyrównanie emerytury

na skutek odwołania J. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z dnia 2 maja 2019 r., znak: (...)

oddala odwołanie.

SSO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 maja 2019 r., znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. , przyznał ubezpieczonej J. C. prawo do emerytury od dnia 1 kwietnia 2019 r., tj. od miesiąca, w którym został złożony wniosek, obliczając jej wysokość zgodnie z treścią art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 39 z późn. zm.). Organ rentowy wskazał, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego, zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Jednocześnie zaznaczył, że emerytura stanowi równowartość kwoty, będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Organ rentowy, ustalając wysokość świadczenia emerytalnego w systemie zdefiniowanej składki, przyjął kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 77.037,29 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 534.561,22 zł oraz średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 207,40 miesięcy. Tak ustalona wysokość świadczenia wyniosła do wypłaty 2.427,48 zł (decyzja z dnia 2 maja 2019 r., znak: (...), k. 7-10 tom II a.r.).

W odwołaniu z dnia 22 maja 2019 r. J. C. wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i wyrównanie emerytury od dnia 24 sierpnia 2013 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. W uzasadnieniu wskazała, że we wskazanej powyżej dacie osiągnęła powszechny wiek emerytalny w związku, z czym Zakład Ubezpieczeń Społecznych powinien przyznać jej świadczenie w prawidłowej wysokości od w/w daty, a nie od dnia 1 kwietnia 2019 r. (odwołanie z dnia 22 maja 2019 r. k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie z dnia 7 czerwca 2019 r. organ rentowy wskazał, że ubezpieczona była uprawniona do wcześniejszej emerytury, którą pobierała na mocy decyzji z dnia 4 września 2008 r. W dniu 1 kwietnia 2019 r. złożyła natomiast wniosek o emeryturę z powszechnego wieku emerytalnego. W związku z powyższym, organ rentowy przyznał na jej rzecz prawo do w/w świadczenia od dnia 1 kwietnia 2019 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku. Powołując się na treść przepisu art. 129 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 39 z późn. zm.) organ rentowy wskazał, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Na tej podstawie organ rentowy stwierdził, że nie jest możliwe przyznanie emerytury powszechnej od dnia 24 sierpnia 2013 r., tj. od osiągnięcia przez ubezpieczoną wieku emerytalnego, albowiem świadczenia emerytalne i rentowe przyznaje się lub ponownie ustala ich wysokość tylko na wniosek osób zainteresowanych (odpowiedź na odwołanie z dnia 7 czerwca 2019 r. k. 4 a.s.).

Postanowieniem z dnia 14 sierpnia 2019 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 148 ¹ § 1 i 2 k.p.c. dopuścił dowód z dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach rentowych J. C. (postanowienie z dnia 14 sierpnia 2019 r. k. 11 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona J. C., urodzona w dniu (...), w dniu 24 lipca 2008 r., złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę. We wniosku wskazała, że aktualnie nie pozostaje nigdzie zatrudniona i ma przyznane prawo do świadczenia rehabilitacyjnego. Dodała także, że wszelkie dokumenty dotyczące przebiegu poszczególnych okresów jej zatrudnienia złożyła w organie rentowym wraz z wnioskiem o ustalenie kapitału początkowego (wniosek z dnia 24 lipca 2008 r. k. 1-8, tom I a.r.).

Prawo do emerytury zostało odwołującej przyznane na mocy decyzji z dnia 4 września 2008 r., które to świadczenie pobierała do marca 2019 r. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 82,04% oraz podstawę wymiaru w kwocie 1.866,71 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił natomiast 30 lat i 7 miesięcy okresów składkowych oraz 5 lat i 3 miesiące okresów nieskładkowych. Tak ustalona wysokość emerytury wyniosła 1.356,98 zł. W kolejnych latach emerytura podlegała stosownym waloryzacjom i przeliczeniom w oparciu o przedkładane przez ubezpieczoną dodatkowe dokumenty dotyczące przebiegu jej zatrudnienia. Na mocy ostatniej decyzji z dnia 28 maja 2018 r., znak: (...)świadczenie do wypłaty wyniosło 2.045,81 zł (decyzja z dnia 4 września 2008 r., znak: E (...) k. 27-34 i nast. k. 40-44, k. 53-60, k. 95-98, k. 120-122, k. 175-178 tom I a.r.).

W dniu 1 kwietnia 2019 r. ubezpieczona J. C. złożyła w organie rentowym wniosek o emeryturę z powszechnego wieku emerytalnego. W rozpoznaniu w/w wniosku, decyzją z dnia 2 maja 2019 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał ubezpieczonej emeryturę od dnia 1 kwietnia 2019 r., tj. od miesiąca, w którym został złożony wniosek o świadczenie. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wyniosła do wypłaty 2.948,88 zł (decyzja z dnia 2 maja 2019 r., znak: (...) k. 7-9 tom II a.r.).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, J. C. złożyła odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie. Ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i wyrównanie emerytury od dnia 24 sierpnia 2013 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, a nie od dnia 1 kwietnia 2019 r., tj. czyli od miesiąca, w którym został złożony wniosek (odwołanie z dnia 22 maja 2019 r. k. 3 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych odwołującej. Zdaniem Sądu powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. C. od decyzji organu rentowego z dnia 2 maja 2019 r., znak: (...)jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Na wstępie należy zważyć, że zgodnie z art. 148 ¹ § 1 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2019 r. poz. 1460) Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, Sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Analizując treść złożonych przez strony i zgromadzonych w aktach rentowych dokumentów, Sąd uznał, że okoliczności faktyczne nie były w sprawie sporne. Spór nie dotyczył faktów lecz prawa, wobec czego Sąd na podstawie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

W rozpatrywanej sprawie sporną pozostawała jedynie data przyznania na rzecz J. C. przez organ rentowy prawa do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego. Zdaniem ubezpieczonej prawo do świadczenia emerytalnego powinno zostać jej przyznane nie od miesiąca, w którym złożyła wniosek o świadczenie, tj. od dnia 1 kwietnia 2019 r., lecz od chwili osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, a więc od dnia 24 sierpnia 2013 r.

W tym względzie w pierwszej kolejności wskazać należy, że generalną zasadą obowiązującą w postępowaniu przed organem rentowym jest działanie organu na wniosek osoby uprawnionej, choć istnieją od niej nieliczne wyjątki.

I tak, zgodnie z przepisem art. 116 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 39 z późn. zm.), postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej (ust. 1). Postępowanie o emeryturę wszczyna się z urzędu, jeżeli wiek emerytalny dla uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (ust. 1a). Jak widać ustawodawca przewidział wyjątek od działania organu na wniosek – z przytoczonych przepisów wynika, że organ winien działać z urzędu w przypadku osiągnięcia wieku emerytalnego (w przypadku mężczyzn – 65 lat) przez osobę pobierającą zasiłek/świadczenie przedemerytalne. Wyjątek ten jest wyraźnie przez ustawodawcę unormowany i nie ma powodów, aby stosować go do innych świadczeń (dokonywać wykładni rozszerzającej).

Stosownie z kolei do treści przepisu art. 129 ust. 1 przywołanej ustawy, świadczenia wypłaca się, poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy, w razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty, rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny. To także jest jednak wyjątek wyraźnie unormowany i dotyczący innego świadczenia aniżeli sporne w niniejszym procesie.

Wreszcie, przepis art. 133 ust. 1 pkt. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu. Przytoczone wyżej unormowania wskazują, że ustawodawca wiąże początek wypłaty świadczeń z datą złożenia o nie wniosku. Reguła ta wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, za okres od daty nabycia prawa, a przed złożeniem wniosku. W tym miejscu warto przytoczyć wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 stycznia 2013 r. (sygn. akt III AUa 782/12), w którym słusznie wskazano, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego wypłaty, a ustawodawca nie przewidział możliwości wyrównania świadczenia osobom, które wystąpiły z wnioskiem o nie później, niż nabyły do niego prawo, jeżeli zwłoka spowodowana została brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw. W niniejszej sprawie odwołująca nie powoływała się jednak na jakiekolwiek obiektywne przeszkody, które uniemożliwiły jej złożenie wniosku o przyznanie emerytury powszechnej przed dniem 1 kwietnia 2019 r.

Reasumując, skoro ubezpieczona wniosek o przyznanie emerytury powszechnej złożyła dopiero w dniu 1 kwietnia 2019 r., to tym samym organ rentowy nie mógł postąpić inaczej niż przyznać J. C., emeryturę od w/w daty, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

W tym stanie rzeczy, Sąd nie mając podstaw do uwzględnienia odwołania, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Renata Gąsior

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć(...)