Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII AGa 2222/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie Wydział VII Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Magdalena Sajur - Kordula (spr.)

Sędziowie: SA Maciej Dobrzyński

SO del. Tomasz Szczurowski

Protokolant: stażysta Agata Wawrzynkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.

przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej

w przedmiocie odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 7 września 2018 r., sygn. akt XVII AmT 34/15

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. kwotę 540 (pięćset czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VII AGa 2222/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 24 kwietnia 2014 r. nr (...)621-505/14(32) Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, wszczętego z urzędu zawiadomieniem z dnia 1 lipca 2014 r. znak: (...)621-505/14(2) w sprawie nałożenia kary pieniężnej na (...) Spółdzielnię Mieszkaniową (...) z siedzibą w P. (dalej zwaną (...)) w związku z niewypełnianiem obowiązków lub niestosowaniem warunków udostępnienia nieruchomości lub infrastruktury telekomunikacyjnej określonych w umowie z 31 października 2000 r., zmienionej porozumieniem z 18 stycznia 2006 r., porozumieniem z 3 marca 2008 r. i porozumieniem z 30 czerwca 2010 r. (dalej zwanej (...)) oraz umowie z 23 października 2006 r., zmienionej porozumieniem z 30 czerwca 2010 r. (dalej zwanej (...)), zawartymi pomiędzy (...) S.A. z siedzibą w P. (dalej zwaną (...)) a (...) W., i zmienionymi decyzją Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z 27 czerwca 2014 r. znak: (...)-8/14(42), o których mowa w art. 139 Pt,

1.  na podstawie art. 209 ust. la w związku z art. 209 ust. 1 pkt 22 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (t.j.: Dz. U. z 2014 r., poz. 243 z późn. zm., zwanej dalej „Pt”) oraz art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm., zwanej dalej „kpa”) w związku z art. 206 ust. 1 Pt, odstąpił od nałożenia na (...) W. kary, o której mowa w art. 209 ust. 1 pkt 22 Pt za niewypełnianie obowiązków udostępnienia infrastruktury telekomunikacyjnej określonych w Umowie I, o których mowa w art. 139 Pt,

2.  na podstawie art. 105 § 1 kpa w związku z art. 206 ust. 1 Pt umorzył postępowanie w części dotyczącej nałożenia kary, o której mowa w art. 209 ust. 1 pkt 22 Pt za niewypełnianie obowiązków lub niestosowanie warunków udostępnienia nieruchomości lub infrastruktury telekomunikacyjnej określonych w Umowie II, o których mowa w art. 139 Pt.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył powód (...) W. zaskarżając ją w zakresie pkt 1.

Wyrokiem z dnia 7 września 2018r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił punkt pierwszy decyzji i zasądził od Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. kwotę 377 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd I instancji oparł swe rozstrzygnięcie na podstawie następujących ustaleń i rozważań prawnych.

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w P. zarządza zasobami mieszkaniowymi na osiedlach: (...), (...) W., (...), P. oraz ulicy (...) w P.. Spółdzielnia posiada dwie sieci. Pierwsza służy do świadczenia usług w zakresie telewizji, druga do świadczenia usług telekomunikacyjnych: internetowych i telefonicznych. Sieć Spółdzielni pokrywa też (...) zarządzane przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) oraz Osiedle (...). W oparciu o te sieci (...) świadczy usługi abonentom w ww. lokalizacjach. (...) posiada własną telewizję - (...).

W dniu 31 października 2000 r. (...) z siedzibą w P. zawarła z Przedsiębiorstwem Usług (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. ( (...) Koma), Umowę I dotyczącą świadczenia przez (...) Koma usługi transmisji danych, w oparciu o sieć telekomunikacyjną SM (...), na rzecz wszystkich podmiotów przyłączonych do tej sieci, zainteresowanych ich odbiorem (§ 1 ust. 1 Umowy I). W związku z powyższym Spółdzielnia ustanowiła na rzecz (...) Koma na okres 12 lat użytkowanie urządzeń i linii telekomunikacyjnych wchodzących w skład sieci stanowiących własność Spółdzielni, co w szczególności oznaczało korzystanie z pasma zwrotnego sieci oraz pasma dosyłowego do abonenta o szerokości 24MHz (§ 1 ust. 2 Umowy I). Spółdzielnia zobowiązała się także umożliwić (...) Koma dostęp do wszelkich pomieszczeń, w których znajdują się elementy sieci (§ 1 ust. 3 Umowy I). Przy czym wymieniono, że obszar i budynki objęte siecią znajdują się na: Osiedlu (...) bud. 1- 28, Osiedlu (...) bud. 2- 36, Osiedlu (...) bud. 1- 15, Osiedlu (...) bud. 1- 23, Osiedlu na Murawie bud. 3- 13, ulicy (...) (załącznik nr 1 do Umowy I).

W dniu 18 stycznia 2006 r. (...) Koma, SM (...) oraz (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. ( (...)), zawarły porozumienie w przedmiocie zmiany Umowy I. Na mocy ww. porozumienia (...) Koma, za zgodą Spółdzielni, przeniosła na (...) wszystkie prawa i obowiązki wynikające z Umowy I. Zatem, z momentem zawarcia przedmiotowego porozumienia (...) stała się stroną Umowy I zawartej ze SM (...) w dniu 31 października 2000 r.

W dniu 23 października 2006 r. została zawarta pomiędzy SM (...) a (...), Umowa II, na mocy której (...) uzyskała uprawnienie do świadczenia, za pomocą sieci telekomunikacyjnej Spółdzielni, usług transmisji w budynkach położonych na Osiedlu (...), znajdujących się w zasobie SM (...) (§ 2 ust. 1 w zw. z § 1 ust. 1 Umowy II). Spółdzielnia zobowiązała się, w terminie do 15 listopada 2006 r., do udostępnienia dwóch kanałów transmisyjnych do abonenta o charakterystyce S04 i S05 (tj. częstotliwości od 134 MHz do 150 MHz) oraz pasma zwrotnego o charakterystyce od 26 MHz do 50 MHz; a także w terminie do 01 czerwca 2007 r. do przystosowania sieci pod względem technicznym umożliwiającym segmentacje sieci i udostępnianie kolejnych kanałów transmisyjnych (§ 2 ust. 4 Umowy II). Na mocy § 4 ust. 2 Umowy II Spółdzielnia zezwoliła na zainstalowanie na sieci urządzeń stanowiących własność (...). Poza tym Spółdzielnia postanowiła sukcesywnie zwiększać szerokość udostępnionego na zasadzie wyłączności pasma dosyłowego do abonenta oraz pasma zwrotnego, aby umożliwić świadczenie usług wszystkim zainteresowanym podmiotom z zachowaniem odpowiedniej jakości usług w związku z czym zobowiązała się postawić do dyspozycji (...) sukcesywnie stosowną liczbę kanałów transmisyjnych (§ 5 ust. 1 Umowy II). Przy czym (...) miało zgłaszać zapotrzebowanie na kolejne kanały transmisyjne a Spółdzielnia zobowiązała się w terminie 3 miesięcy od otrzymania pisemnego zapotrzebowania do udostępniania kolejnej liczby kanałów transmisyjnych ( § 5 ust. 2 Umowy II). Pierwsze cztery kanały transmisyjne miały być udostępniane poprzez udostępnianie kolejnych kanałów telewizyjnych ( § 5 ust. 3 Umowy II).

W dniu 1 lutego 2008 r. Sąd Rejonowy Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego wpisał do Rejestru Przedsiębiorców połączenie spółek, dokonane na podstawie art. 492 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych poprzez przeniesienie całego majątku (...) (spółka przejmowana) na Telewizję (...) S.A. z siedzibą w P. (spółka przejmująca). Tym samym od dnia 1 lutego 2008 r. Telewizja (...) S.A. z siedzibą w P., na podstawie art. 494 ksh, wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki (...). W dniu 3 marca 2008 r. SM (...) SA. z siedzibą w P. podpisały porozumienie zmieniające Umowę I.

W dniu 2 stycznia 2009 r. Sąd Rejonowy Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego wpisał do Rejestru Przedsiębiorców zmianę nazwy spółki z Telewizja (...) S.A. na (...) S.A.

W dniu 30 czerwca 2010 r. (...) SA. i (...) zawarły Porozumienie, na mocy którego zmieniły Umowę I i Umowę II. W § 4 ust. 1 Porozumienia postanowiły, że obydwie Umowy będą obowiązywać do 30 czerwca 2014 r. Zgodnie z nowo wprowadzonym na podstawie Porozumienia zapisem § 5 ust. 4 Umowy (...) zobowiązała się, że łączna liczba udostępnionych przez Spółdzielnię kanałów transmisyjnych na Osiedlu (...) w kolejnych latach nie będzie większa niż: 8 kanałów transmisyjnych w 2010 r., 9 kanałów transmisyjnych w 2011 r., 14 kanałów transmisyjnych w 2012 r., 21 kanałów transmisyjnych w 2013 r. i 2014 r. (§ 4 ust. 2 Porozumienia z 30 czerwca 2010 r.). Natomiast w myśl zmodyfikowanego § 2 ust. 4 Porozumienia z dnia 18 stycznia 2006 r. w przedmiocie zmiany Umowy I liczba udostępnionych przez Spółdzielnię kanałów transmisyjnych na pozostałych osiedlach (...) w kolejnych latach nie miała być większa niż: 52 kanały transmisyjne w 2010 r., 72 kanały transmisyjne w latach 2011 – 2014 (§ 4 ust. 3 Porozumienia z 30 czerwca 2010 r.). Faktycznie jednak (...) korzystała z 4 kanałów transmisyjnych.

Ponadto w § 2 Porozumienia z 30 czerwca 2010 r. Spółdzielnia jako dysponent nieruchomości wyraziła wolę podpisania umowy na udostępnienie (...) Spółce (...), po spełnieniu przez (...) warunków określonych przepisami prawa oraz wymogów Spółdzielni w tym zakresie, celem wybudowania przez (...) na zasobach Spółdzielni własnej sieci telekomunikacyjnej.

Pismem z 19 grudnia 2013 r. (...) S.A. wystąpiła do Spółdzielni z wnioskiem o przedłużenie okresu obowiązywania Umowy I i Umowy II do dnia 30 czerwca 2016 r. na co Spółdzielnia nie wyraziła zgody.

W związku z odmową podpisania przez (...) porozumienia zmieniającego Umowy w zakresie terminu ich obowiązywania, wnioskiem z 24 stycznia 2014 r. (...) S.A. wystąpiła do Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej o wydanie, na podstawie art. 29 i art. 30 Prawa telekomunikacyjnego, decyzji zmieniającej treść Umowy I i Umowy II poprzez przedłużenie okresu ich obowiązywania do dnia 30 czerwca 2016 r. Jednocześnie, z uwagi na ważny interes abonentów i konieczność zapewnienia przez (...) S.A. ciągłości świadczenia usług telekomunikacyjnych, Spółka na podstawie art. 206 ust. 1 Pt w związku z art. 108 § 1 kpa, wniosła o nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.

Pismem z 17 lutego 2014 r. Prezes UKE zawiadomił więc obydwa podmioty o wszczęciu postępowania administracyjnego w przedmiocie wydania przez Prezesa UKE decyzji w sprawie zmiany Umowy I oraz Umowy II w zakresie przedłużenia terminu obowiązywania Umów.

W dniach od 2 maja 2014 r. do 2 czerwca 2014 r. Prezes UKE przeprowadził postępowanie konsultacyjne umożliwiające zainteresowanym podmiotom wyrażenie na piśmie w określonym terminie stanowiska do projektu rozstrzygnięcia.

SM (...) swoje negatywne stanowisko co do projektu decyzji przedstawiła w piśmie z dnia 28 maja 2014 r.

Dnia 27 czerwca 2014 r. Prezes UKE wydał decyzję nr (...)(42) (k. 49- 71 akt adm.), którą przedłużył termin obowiązywania obydwu Umów łączących (...) i (...) do 30 czerwca 2016 r. i nadał jej rygor natychmiastowej wykonalności. Mianowicie w pkt I.1. decyzji Prezes UKE zmienił § 1 ust. 2 Umowy I poprzez nadanie temu postanowieniu następującego brzmienia: „W związku ze zobowiązaniem KOMY określonym w postanowieniach ustępu 1 mniejszego paragrafu, Spółdzielnia ustanawia na rzecz KOMY na okres do 30 czerwca 2016 r. od dnia jej zawarcia, użytkowanie urządzeń i linii telekomunikacyjnych wchodzących w skład sieci stanowiących własność Spółdzielni, co w szczególności oznacza wyłączne prawo korzystania z pasma zwrotnego sieci oraz pasma dosyłowego do abonenta o szerokości 24 MHz.” Natomiast pozostałe postanowienia Umowy I pozostawił bez zmian (pkt I.2. decyzji). Z kolei w pkt II.1. decyzji zmienił § 9 ust. 1 Umowy II poprzez nadanie temu postanowieniu następującego brzmienia: „Umowa niniejsza zawarta jest do dnia 30 czerwca 2016 r.”. Pozostałe postanowienia Umowy II pozostawił bez zmian (pkt II.2. decyzji). W pkt III. Prezes UKE stwierdził, że decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu.

Odpis przedmiotowej decyzji został odebrany bezpośrednio przez (...) S.A. w dniu wydania decyzji, tj. 27 czerwca 2014 r.

Odpis decyzji z 27 czerwca 2014 r. został też wysłany do (...) i doręczony w dniu 2 lipca 2014 r. oraz do pełnomocnika (...), aczkolwiek został przez niego odebrany 8 lipca 2014 r.

W międzyczasie 30 czerwca 2014 r. (...) S.A. złożyła do SM (...) pismo z informacją o przedłużeniu Umów do dnia 30 czerwca 2016 r., załączając decyzję Prezesa UKE w tym zakresie.

W dniu 1 lipca 2014 r. o godz. 9.00 (...) wysłała do (...) S.A. e-maila z pismem, w którym powiadomiła, że nie otrzymała od Prezesa UKE rozstrzygnięcia w sprawie przedłużenia Umów, dlatego wobec wygaśnięcia tychże Umów, o godz. 9.00 uruchomi 4 programy TV dla abonentów WTvK na kanałach S1 do S4, w związku z czym pozostaną fizycznie wolne jeszcze 2 kanały, które tymczasowo (...) będzie mogła wykorzystać.

Jednocześnie (...) zajęła wymienione 4 kanały, odłączając sygnał, na co wskazała (...) w piśmie z 1 lipca 2014 r. skierowanym do Prezesa UKE, wnosząc o wszczęcie procedury przymuszającej (...) do przestrzegania decyzji. Wskutek rzeczonego odłączenia polegającego na fizycznym odłączeniu kabli RF od urządzenia (...) około godz. 9.10 oraz chwilowym odłączeniu od zasilania urządzenia (...) około godz. 10.00 (restart urządzenia) (...) nie miała możliwości świadczenia usług abonentom, z wyłączeniem abonentów na Os. (...).

Tego samego dnia (...) S.A. złożyła do (...) pismo wzywające do przestrzegania przepisów prawa, ponownie załączając decyzję Prezesa UKE z 27 czerwca 2014 r.

Ponowne podłączenie do infrastruktury (...) nastąpiło tego samego dnia około godz. 12.47.

Zawiadomieniem z 1 lipca 2014 r., doręczonym (...) dnia 4 lipca 2014 r., Prezes UKE poinformował o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia na Spółdzielnię kary pieniężnej w związku z niewypełnianiem obowiązków lub niestosowaniem warunków udostępnienia nieruchomości lub infrastruktury telekomunikacyjnej określonych w Umowie I i Umowie II, zawartych pomiędzy I. a (...) i zmienionych decyzją.

W dniu 2 lipca 2014 r. (...) oddała kanały od S1 do S4, których użytkowania zaprzestała 2 lipca o godz. 13.40.

W odpowiedzi na zawiadomienie z 1 lipca 2014 r., pismem z 3 lipca 2014 r. SM (...) wskazała m.in., że odebrała decyzję z 27 czerwca 2014 r. w dniu 2 lipca 2014 r. i natychmiast ją wykonała.

Powyższe Spółdzielnia potwierdziła w piśmie z 18 lipca 2014 r., podnosząc dodatkowo, że doręczenie jej decyzji w dniu 2 lipca 2014 r. odbyło się z pominięciem pełnomocnika Spółdzielni. Oprócz tego w piśmie tym Spółdzielnia zauważyła, że decyzja nie przedłużyła terminu obowiązywania Umowy I i Umowy II, zawartych z (...), które wygasały w dniu 30 czerwca 2014 r.

24 kwietnia 2015 r. Prezes UKE wydał zaskarżoną Decyzję.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych powyżej dowodów, które uznał za wiarygodne, gdyż żadna ze stron nie podnosiła wątpliwości co do ich wiarygodności.

Sąd oddalił wnioski dowodowe powódki zgłoszone przez nią w piśmie procesowym z dnia 18 grudnia 2015 r., wskazując, że dowody jakich przeprowadzenia domagała się w tym piśmie powódka nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, jak w przypadku zeznań świadka P. S. (kierownika WTvK) - na okoliczności dotyczące wykorzystania przez powódkę własnych (4 z 6 udostępnianych (...) S.A.) kanałów transmisyjnych dla potrzeb (ponad 16 tys.) abonentów powódki, czy skargi administracyjnej na przewlekłość postępowania pozwanego w sprawie wydania zaskarżonej Decyzji.

Sąd I instancji uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zarzucono w nim oparcie zaskarżonej decyzji na błędnym poglądzie prawnym, zgodnie z którym powódka była zobowiązana do wykonania decyzji Prezesa UKE z 27 czerwca 2014 r. nr (...)–8/14(42) już w dniu 1 lipca 2014 r., pomimo, że odpis tej decyzji został jej doręczony dopiero 2 lipca 2014 r.

Sąd wskazał, że wymieniona decyzja została wydana 27 czerwca 2014 r. i został jej równocześnie nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

Zgodnie z art. 108 § 1 kpa decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia. W myśl zaś § 2 tego artykułu rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie.

Istotnym jest przy tym, że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego nie określają momentu, od którego obowiązuje rygor natychmiastowej wykonalności. Należy jednak przyjąć, że decyzja staje się natychmiast wykonalna z dniem wydania w przypadku decyzji pisemnej lub z dniem ogłoszenia w przypadku decyzji ustnej, wskutek nadania decyzji rzeczonego rygoru. Jeśli zaś rygor natychmiastowej wykonalności został nadany decyzji w drodze postanowienia, staje się ona natychmiast wykonalna z chwilą wydania tego postanowienia.

Oprócz momentu z jakim decyzja staje się wykonalna znaczenie ma również fakt doręczenia danej decyzji. Jak stanowi bowiem art. 109 § 1 kpa decyzję doręcza się stronom na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej, a jak stanowi § 2 tego artykułu w przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 decyzja może być stronom ogłoszona ustnie. Zasadnicze znaczenie ma jednak art. 110 kpa, zgodnie z którym organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej.

Sąd I instancji wskazał, że w kwestii wydania decyzji a związania organu wydaną decyzją wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w W., który w wyroku z dnia 14 kwietnia 2015 r. o sygn. II SA/Wa 1243/14 ( LEX nr 1730457) stwierdził, że „Z chwilą podpisania decyzji administracyjnej mamy do czynienia z wydaniem decyzji w sensie procesowym w tym znaczeniu, że istnieje decyzja administracyjna, a dzień wydania decyzji jest miarodajny dla oceny podstawy prawnej i podstawy faktycznej decyzji. Zasada związania decyzją rozciąga się także na okres między wydaniem decyzji a jej doręczeniem, decyzja bowiem "istnieje" już w momencie wydania, choć wywiera skutki prawne dopiero z chwilą doręczenia stronie.”

Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 25 września 2009 r. o sygn. I OSK 81/09 (LEX nr 595550), wskazując, że „Wydanie aktu administracyjnego, zaopatrzonego we wszystkie niezbędne składniki formalne powoduje, że zostaje w ten sposób załatwiona sprawa administracyjna. Od tego momentu decyzja rozpoczyna swój byt prawny, a doręczenie oznacza zakomunikowanie stronie zawartego w niej rozstrzygnięcia. Decyzja wywołuje skutki z datą jej wydania, jeśli została ona doręczona.”

W ocenie Sądu I instancji oznacza to, że decyzja jest wydana w momencie jej podpisania a organ jest nią związany od daty doręczenia choćby jednej stronie, co nie budzi wątpliwości zarówno w orzecznictwie jak i doktrynie.

Natomiast decyzja z 27 czerwca 2014 r. była zaopatrzona w rygor natychmiastowej wykonalności, dlatego była wykonalna od dnia wydania decyzji. W dniu 27 czerwca 2014 r. odpis tej decyzji doręczono (...) S.A., tak więc również w tej dacie decyzja ta związała organ. Jeśli chodzi zaś o związanie decyzją stron postępowania tj. (...) i (...) S.A., to miało to miejsce, w ocenie Sądu, od chwili doręczenia decyzji tym podmiotom, czyli zakomunikowania woli organu stronom. Wówczas bowiem strony w sposób zgodny z procedurą, od organu dowiedziały się o treści skierowanej do nich decyzji. Powódce odpis decyzji został doręczony 2 lipca 2014 r., toteż dopiero od tego dnia decyzja ją wiązała.

Sąd wskazał, że decyzja z 27 czerwca 2014 r., prowadząc do przedłużenia terminu obowiązywania Umów o kolejne 2 lata do 30 czerwca 2016 r., utrzymywała po 30 czerwca 2014 r. dotychczasowe zobowiązanie powódki do zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego na rzecz (...) w określony w tych Umowach sposób. Okoliczność, iż przedmiotowa decyzja była wykonalna już 27 czerwca 2014 r. nie zmienia faktu, iż powódka została skutecznie związana tą decyzją od 2 lipca 2014 r. kiedy otrzymała odpis tej decyzji od organu, bowiem wtedy mogła zapoznać się z wolą organu dotyczącą zapewnienia dalszego dostępu na rzecz (...). Dlatego dopiero od 2 lipca 2014 r. decyzja wywoływała wobec powódki skutek w postaci zobligowania do natychmiastowego udzielenia (...) dostępu wynikającego z Umów.

Podobny pogląd odnośnie wywoływania przez decyzję skutków prawnych pod warunkiem uzewnętrznienia oświadczenia woli organu poprzez zakomunikowanie indywidualnemu podmiotowi treści tej decyzji, które następuje w wyniku doręczenia temu podmiotowi tejże decyzji, zaprezentował Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów z dnia 15 października 2008 r. o sygn. II GPS 4/08 (LEX Omega) na gruncie sprawy dotyczącej terminu wyrażenia przez Ministra Sprawiedliwości sprzeciwu wobec wpisu na listę adwokatów lub aplikantów adwokackich w trybie art. 69 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze. W uzasadnieniu tej uchwały NSA przedstawił następujące rozumowanie: „Decyzja administracyjna jako akt zewnętrzny, będący oświadczeniem władczym woli organu administracji, może być uznana za wydaną z chwilą ujawnienia woli organu na zewnątrz struktur organizacyjnych i stworzenia adresatowi rozstrzygnięcia możliwości zapoznania się z jego treścią. Doręczenie lub ogłoszenie decyzji, stosownie do art. 110 K.p.a., stanowi wprowadzenie jej do obrotu prawnego. Od tego dopiero momentu decyzja wiąże organ administracji publicznej i stronę, a następnie wywołuje skutki prawne określone przez przepisy prawa.”. „Cechą właściwą decyzji administracyjnej, będącej kwalifikowanym aktem administracyjnym, jest uzewnętrznienie oświadczenia woli kompetentnego organu administracji publicznej. Uzewnętrznienie oświadczenia woli kompetentnego organu administracji publicznej następuje przez zakomunikowanie woli jednostce, której uprawnienia lub obowiązki kształtuje decyzja administracyjna. Formę uzewnętrznienia oświadczenia woli kompetentnego organu administracji publicznej przez zakomunikowanie woli jednostce reguluje Kodeks postępowania administracyjnego. Z rozwiązań przyjętych w Kodeksie postępowania administracyjnego wynika, że wyłączną formą zakomunikowania oświadczenia woli jednostce jest doręczenie lub ogłoszenie decyzji. […] Z art. 109 § 1 w związku z art. 110 Kodeksu postępowania administracyjnego nie można zatem przyjąć, że wydanie decyzji jest wprowadzeniem decyzji administracyjnej do obrotu prawnego. Oświadczenie woli organu administracji publicznej nie zostaje bowiem uzewnętrznione przez jego zakomunikowanie jednostce, co pozbawia bytu prawnego w zakresie możliwości wywołania skutku prawnego.[…] Uzewnętrznienie woli organu administracji publicznej musi nastąpić tylko przez zakomunikowanie woli jednostce w trybie prawnym, a tym trybem jest wyłącznie doręczenie decyzji.” Ostatecznie wszystkie rozważania NSA doprowadziły ten Sąd m.in. do konkluzji, iż „Decyzja o wyrażeniu sprzeciwu musi zostać uzewnętrzniona przez jej doręczenie stronie, bo tylko w takim przypadku wchodzi do obrotu prawnego i wywołuje skutek prawny.”

Wobec powyższego, skoro niezbędnym elementem dla wywołania skutku prawnego decyzji jest zakomunikowanie podmiotowi woli organu poprzez doręczenie mu decyzji, przed doręczeniem powódce 2 lipca 2014 r. decyzji z 27 czerwca 2014 r., a więc do czasu formalnej możliwości zapoznania się przez powódkę z wolą organu, decyzja o zachowaniu dostępu telekomunikacyjnego na rzecz (...) nie mogła odnieść wobec powódki natychmiastowego skutku z chwilą wydania decyzji. Nie można więc czynić powódce zarzutu, że nie zastosowała się do treści decyzji przed 2 lipca 2014 r., skoro nie znała jej treści.

Jak wynika z materiału dowodowego powódka w dniu 1 lipca 2014 r. o godz. 9.00, informując (...) S.A., że nie otrzymała od Prezesa UKE rozstrzygnięcia w sprawie przedłużenia Umów, wobec wygaśnięcia tychże Umów, po godz. 9.00 zajęła wykorzystywane przez (...) 4 kanały. Wskutek rzeczonego odłączenia polegającego na fizycznym odłączeniu kabli RF od urządzenia (...) około godz. 9.10 oraz chwilowym odłączeniu od zasilania urządzenia (...) około godz. 10.00 (restart urządzenia) (...) nie miała możliwości świadczenia usług abonentom, z wyłączeniem abonentów na Os. (...). Ponowne podłączenie do infrastruktury nastąpiło tego samego dnia około godz. 12.47. Ostatecznie w dniu 2 lipca 2014 r. powódka oddała kanały od S1 do S4, których użytkowania zaprzestała 2 lipca o godz. 13.40.

Sąd zważył, że odcięcie (...) dostępu telekomunikacyjnego przez powódkę miało zatem miejsce 1 lipca 2014 r. przed zapoznaniem z oficjalną wolą organu o przedłużeniu Umów Spółek o dostępie do 30 czerwca 2016 r., natomiast podłączenie nastąpiło zaraz po odebraniu decyzji tj. 2 lipca 2014 r., w związku z czym decyzja została natychmiast wykonana.

Zdaniem Sądu niesłusznym było uznanie przez Prezesa UKE, że powódka dopuściła się niewypełnienia obowiązków udostępnienia infrastruktury telekomunikacyjnej określonych w Umowie I, o których mowa w art. 139 Pt, nie mogła bowiem naruszyć obowiązków wynikających z decyzji przed jej doręczeniem, a więc przed zapoznaniem się z jej treścią.

Nie można przy tym wywieść naruszenia obowiązków z faktu, że w trakcie postępowania administracyjnego poprzedzającego wydanie decyzji z 27 czerwca 2014 r. powódka zapoznała się w ramach konsultacji z projektem tej decyzji. O naruszeniu tym nie świadczy również okoliczność przesłania powódce przez (...) kopii wymienionej decyzji w dniu 30 czerwca 2014 r. Strona nie musi się bowiem kierować treścią kopii decyzji organu przekazanej przez inną stronę, chociaż byłoby to zgodne z zasadą uczciwości kupieckiej, ale ma prawo oczekiwać na zgodne z procedurą powiadomienie ze strony organu na temat podjętego przez niego rozstrzygnięcia w sprawie.

Tym samym Sąd I instancji uznał, że nie jest słuszne rozstrzygnięcie Prezesa UKE zawarte w pkt 1 sentencji zaskarżonej Decyzji, przesądzające, że powódka dopuściła się niewypełnienia obowiązków udostępnienia infrastruktury telekomunikacyjnej określonych w Umowie I, o których mowa w art. 139 Pt.

Mając powyższe na względzie, Sąd uchylił punkt pierwszy zaskarżonej Decyzji na podstawie art. 479 64 § 2 kpc.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 98 i 99 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w całości. Wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj.

1.  art. 233 § 1 k.p.c., polegające na dowolnej ocenie dowodów w sposób niewszechstronny i sprzeczny z zasadami logiki formalnej, co spowodowało błędne zastosowanie przepisów prawa materialnego,

2.  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez naruszenie określonych w tym przepisie wymagań dotyczących uzasadnienia wyroku i brak pełnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, błędy w subsumpcji oraz zawarcie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sprzecznych twierdzeń,

które to naruszenia mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego t.j.

- art. 209 ust. 1 pkt 22 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne, zwanej dalej „Pt”, w związku z art. 139 Pt, art. 28 ust. 4 Pt, art. 108 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - kodeks postępowania administracyjnego, zwanej dalej „kpa”, art. 109 kpa, art. 110 kpa oraz w związku z art. 209 ust. la Pt poprzez błędną ich wykładnię, a mianowicie przyjęcie, że Prezes UKE wadliwie ustalił moment wywoływania przez decyzję Prezesa UKE z dnia 27 czerwca 2014 r. (znak: (...)- 8/14(42), dalej zwaną (...)) skutków prawnych wobec podmiotów, do których została skierowana, a tym samym nie miał podstaw do zastosowania przepisu art. 209 ust. 1 pkt 22 Pt oraz art. 209 ust. la Pt.

W nawiązaniu do powyższych zarzutów wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku SOKiK w całości poprzez oddalenie w całości odwołania Powoda od decyzji Prezesa UKE z dnia 24 kwietnia 2015 r. nr (...)621-505/14(32),

1.  rozstrzygnięcia o kosztach postępowania według norm przepisanych

ewentualnie o:

1.  uchylenie zaskarżonego wyroku SOKiK w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w tym zakresie Sądowi I instancji oraz

1.  pozostawienie w takiej sytuacji Sądowi I instancji rozstrzygnięcia co do kosztów procesu.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Nieuzasadniony okazał się pierwszy zarzut apelacji dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. W sprawie niniejszej Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny podziela i uznaje za swoje. Materiał dowodowy został oceniony wszechstronnie i wnikliwie. W orzecznictwie przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (tak np.: uzasadnienie Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 1980r., II URN, OSNC 1980/10/200). Jeśli tylko z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Jedynie wówczas, gdy brak jest logiki w wysnuwaniu wniosków ze zgromadzonego materiału dowodowego lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza reguły logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok SN z 27 września 2002 r. sygn. II CKN 817/00, Lex nr 56906; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 lutego 2011 r., sygn. I ACa 21/11). Pozwany zarzucając Sądowi I instancji przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, w istocie nie przedstawił błędów w logice jego rozumowania, ponowił jedynie swoje dotychczasowe stanowisko przedstawione w decyzji. Tymczasem wnioski Sądu znajdują odzwierciedlenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Prawidłowe było ustalenie Sądu Okręgowego, że dnia 27 czerwca 2014 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej wydał decyzję, którą przedłużył termin obowiązywania umów łączących (...) i (...) Spółdzielnię Mieszkaniową (...) do 30 czerwca 2016 r. i nadał jej rygor natychmiastowej wykonalności. Odpis przedmiotowej decyzji został odebrany bezpośrednio przez (...) S.A. w dniu wydania decyzji tj. 27 czerwca 2014 r. Odpis decyzji został wysłany do (...) i doręczony w dniu 2 lipca 2014 r. W dniu 30 czerwca 2014 r. (...) S.A. złożyła do SM (...) pismo z informacją o przedłużeniu umów do dnia 30 czerwca 2016 r., załączając decyzję Prezesa UKE w tym zakresie. Bezsporne jest, że po otrzymaniu wysłanej przez Prezesa UKE decyzji powód zastosował się do niej.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd I instancji prawidłowo ustalił od jakiego momentu decyzja powinna być wykonana, przy uwzględnieniu faktu, że decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności. W konsekwencji doszedł do słusznego wniosku, że powód nie dopuścił się naruszenia obowiązków udostępnienia infrastruktury telekomunikacyjnej określonych w umowach.

Chybiony okazał się również zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie elementy wymagane przez powyższy przepis (t.j. wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa). Wskazać należy również, że wyrok poddaje się kontroli instancyjnej, gdyż treść uzasadnienia pozwala na prześledzenie toku rozumowania Sądu I instancji, który doprowadził go do wydania skarżonego rozstrzygnięcia.

Niewątpliwym uchybieniem uzasadnienia Sądu I instancji jest brak odniesienia się do dowodów dopuszczonych w sprawie na mocy postanowienia z dnia 30 sierpnia 2018r. (k.145v). Sąd Okręgowy dopuścił wówczas dowody z dokumentów załączonych do odwołania i pism procesowych. Były to: „Ekspertyza prawna dotycząca mocy obowiązującej decyzji administracyjnej Prezesa UKE z dnia 27 czerwca 2014r. w sprawie zmiany umowy między (...) S.A. a (...) Spółdzielnią Mieszkaniową (...) w P.”, wyrok SOKiK z dnia 2 lutego 2015r., postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 grudnia 2014r., wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 września 2015r. W szczególności przedmiotowa ekspertyza nie mogła być potraktowana jako dowód w sprawie, lecz uzasadnienie stanowiska powoda. Sąd ostatecznie - w sposób prawidłowy - nie oparł rozstrzygnięcia na tym dokumencie, nie wyjaśnił jednak w uzasadnieniu, dlaczego go pominął.

Sąd I instancji prawidłowo zastosował wskazane w apelacji przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.

W sprawie niniejszej kluczowym problemem była ocena od kiedy wiąże stronę rygor natychmiastowej wykonalności nadany decyzji - czy od chwili wydania decyzji, czy od chwili doręczenia decyzji stronie.

Wskazać należy, że istotą natychmiastowej wykonalności decyzji administracyjnych (art. 108 k.p.a.) jest to, że decyzja staje się wykonalna i stanowi tytuł egzekucyjny, mimo że nie jest ostateczna.

Zgodnie z art. 109 § 1 k.p.a. decyzję doręcza się stronom na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

W myśl art. 110 k.p.a. organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej.

Z powyższego wynika, że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego nie określają momentu, od którego obowiązuje rygor natychmiastowej wykonalności. W doktrynie przeważa pogląd, że zgodnie z ogólnymi zasadami obowiązującymi na gruncie procedury administracyjnej, rozstrzygnięcie o rygorze natychmiastowej wykonalności wchodzi do obrotu prawnego i staje się wiążące dla organu administracji publicznej, który go zastosował, na zasadach wynikających z art. 110 k.p.a., czyli z chwilą doręczenia stronie decyzji, w której go zastrzeżono, albo na zasadach wynikających z art. 110 k.p.a. w zw. z art. 126 k.p.a. t.j. z chwilą doręczenia stronie postanowienia o nadaniu decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Z tą też chwilą rozstrzygnięcie o rygorze natychmiastowej wykonalności staje się wiążące dla strony i innych uczestników obrotu prawnego (tak: Marta Romańska komentarz do art. 108 k.p.a., LEX). Odmienny pogląd przedstawił A. W. (Komentarz do art. 108 k.p.a., LEX), który stwierdził, że staje się ona natychmiast wykonalna z dniem wydania decyzji pisemnej lub z dniem ogłoszenia decyzji ustnej, gdy rygor został w niej nadany. W przypadku zaś, gdy rygor natychmiastowej wykonalności decyzji został nadany w drodze postanowienia, staje się ona natychmiast wykonalna z chwilą wydania postanowienia.

Sąd Apelacyjny nie podziela przedstawionego poglądu, gdyż jest on sprzeczny z zasadą związania organu decyzją. Gdyby rygor miał obowiązywać od chwili wydania decyzji oznaczałoby to, że wykonalny jest akt, który nie wszedł jeszcze do obrotu prawnego zgodnie z ustalanymi zasadami jego wydawania (art. 110 § 1 k.p.a. w zw. z art. 126 k.p.a). Zastosowanie rygoru natychmiastowej wykonalności jest uzasadnione okolicznościami, których wystąpienie oznacza, że istnieje społeczna potrzeba możliwie szybkiego spowodowania w rzeczywistości stanu zgodnego z treścią wydanego rozstrzygnięcia. Z drugiej strony uwzględnić należy, że strona nie musi podporządkować się skierowanemu do niej rozstrzygnięciu, zanim dotarło ono do niej w sposób określony przepisami o zasadach jego wydawania.

W ocenie Sądu Apelacyjnego prawidłowa jest ocena Sądu I instancji, że niezbędnym elementem dla wywołania skutku prawnego decyzji jest zakomunikowanie podmiotowi woli organu poprzez doręczenie mu decyzji. Z tego wynika, że przed doręczeniem decyzji powódce co miało miejsce w dniu 2 lipca 2014 r. nie mogła ona odnieść wobec powódki natychmiastowego skutku. Nie można więc czynić powódce zarzutu, że nie zastosowała się do treści decyzji przed 2 lipca 2014 r., skoro nie znała jej treści.

Takie stanowisko jednoznacznie znajduje oparcie w orzecznictwie. Przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 25 września 2009 r. o sygn. I OSK 81/09 (LEX nr 595550) , wskazując, że „Wydanie aktu administracyjnego, zaopatrzonego we wszystkie niezbędne składniki formalne powoduje, że zostaje w ten sposób załatwiona sprawa administracyjna. Od tego momentu decyzja rozpoczyna swój byt prawny, a doręczenie oznacza zakomunikowanie stronie zawartego w niej rozstrzygnięcia. Decyzja wywołuje skutki z datą jej wydania, jeśli została ona doręczona.”

W konsekwencji, skoro rygor natychmiastowej wykonalności decyzji jest wiążący dla strony z chwilą doręczenia stronie decyzji na zasadach wynikających z art. 110 k.p.a., to powód miał obowiązek zastosowania się do decyzji Prezesa UKE od dnia 2 lipca 2014r. Ponieważ w tym dniu powód decyzję wykonał t.j. zapewnił (...) dostęp do nieruchomości, budynków oraz infrastruktury telekomunikacyjnej (dostęp o którym mowa w art. 139 ust. 1 Pt), zasadnie Sąd I instancji uznał, że powód nie naruszył art. 209 ust. 1 pkt 22 w zw. z art. 139 i art. 28 ust. 4 ustawy - Prawo telekomunikacyjne. Prawidłowo uchylił więc pkt pierwszy zaskarżonej decyzji.

Apelacja pozwanego jako bezzasadna podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego oparto na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 14 ust. 2 pkt 3 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015r. (Dz.U. z 2015r. poz. 1800)

Tomasz Szczurowski Magdalena Sajur-Kordula Maciej Dobrzyński