Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 czerwca 2019 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi -Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie X P 718/17:

1. oddalił powództwo,

2. zasądził od K. C. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w R. kwotę 675 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanego.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

Powód K. C. zatrudniony został przez (...) Spółkę Akcyjną w R. na podstawie umowy o pracę na czas określony od dnia 2 listopada 2016 roku do 30 kwietnia 2017 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku menadżera projektu , z miesięcznym wynagrodzeniem za pracę w kwocie 7.200 złotych brutto, płatne z dołu. Postanowiono jednocześnie, iż dodatkowe składniki wynagradzania będą wypłacane zgodnie z (...) S.A. Ustalono, iż miejscem świadczenia pracy powoda jest Ł..

Do obowiązków powoda należała realizacja projektów, kontakt z klientami, poszukiwanie nowych rynków zbytu. Praca wykonywana była na terenie Ł.. Wynagrodzenie za pracę u pozwanego wypłacane było do ostatniego dnia miesiąca. Do marca 2017 roku pozwany wypłacał powodowi wynagrodzenie za pracę w terminie.

Pozwana nie wypłaciła powodowi wynagrodzenia za pracę za miesiąc kwiecień 2017 roku w terminie.

Wezwaniem z dnia 4 maja 2017 roku, które wpłynęło do pozwanej w dniu 8 maja 2017 roku pełnomocnik powoda wezwał pozwanego do zapłaty na rzecz powoda zaległego wynagrodzenia za pracę za miesiąc kwiecień 2017 roku w wysokości 7.200 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 maja 2017 roku do dnia zapłaty w nieprzekraczalnym terminie do dnia 8 maja 2017 roku .

W tym czasie w spółce pojawił się także powód. Rozmawiał z vice-prezesem pozwanej K. S., który wskazał, że wypłata została wstrzymana, albowiem księgowa nie zdążyła rozliczyć pobranych przeze mnie zaliczek.

Pozwana wypłacała powodowi w trakcie zatrudnienia zaliczki na realizację projektu w Belgii. Projekt ten był realizowany od 03-01-2017 r., a zakończony ok. 20-04-2017 r. Projekt realizowany był na terenie Belgii. Zaliczki wypłacane były na wniosek powoda na poczet bieżących spraw prowadzenia projektu, np. na paliwo do samochodów, pokrycie kosztów materiałów pomocniczych, usług związanych z wynajmem dźwigu, pokrycia kosztów hotelu dla powoda i pobytu na miejscu w Belgii. Powód na miejscu w Belgii korzystał także z samochodu służbowego i zobowiązany był do wypełniania kart przebiegu pojazdu. Zaliczki przekazywane były jako przelew na rachunek osobisty powoda. Zgodnie z umową z księgową Spółki, całość rozliczenia miała nastąpić po zakończeniu projektu. Po powrocie z Belgii, wraz powód z dyrektorem K. N., przygotował rozliczenie. Uzyskał akceptację wszystkich faktur i delegacji dyrektora K. N. jak i od vice-prezesa pozwanej K. S.. Rozliczenie trafiło do księgowości. Powód uzyskał także do dyspozycji kartę bankomatową na potrzeby realizacji projektu. Powód wypłacał wielokrotnie pieniądze z bankomatu i nigdy nie musiał uzgadniać tych wypłat z bankomatu. Środki wypłacane były w Belgii, w Niemczech.

W trakcie realizacji projektu na terenie Belgii podczas przerwy świątecznej doszło do włamania do kontenera. W związku z włamaniem zaginęła szlifierka i spawarka.

Na podstawie noty księgowej nr (...) z dnia 28 kwietnia 2017 roku pozwana spółka obciążyła powoda kwotą 2.541,36 złotych tytułem nierozliczonych zaliczek pieniężnych i wskazano, iż kwota ta zostanie rozliczona z wynagrodzeniem należnym za miesiąc kwiecień 2017 roku.

Pozwana dokonała potrącenia z tytułu wynagrodzenia za pracę należnego powodowi w miesiącu kwietniu 2017 roku kwoty 2.541,36 złotych, dokonując jedynie wypłaty kwoty 2.566,03 złotych.

W piśmie z dnia 8 maja 2017 roku pozwany podniósł, iż 5 dniowa zwłoka w zapłacie wynagrodzenia za pracę za miesiąc kwiecień 2017 roku nie wynikała ze złej woli pozwanego, lecz z powodu konieczności rozliczenia pobranych przez powoda zaliczek na poczet podróży służbowej oraz dostarczeniem przez powoda ze znacznym opóźnieniem zaległych druków delegacji, konieczności ich poprawy. Pozwana podniosła także, iż powód jako menadżer projektu był odpowiedzialny za przekazane powodowi wyposażenie i materiały będące własnością (...) S.A., a służące wykonywanej pracy podczas realizacji projektu w Belgii (spawarka, wiertarka o wartości 3.000 złotych). W treści pisma wskazano, iż powód nie rozliczył się z pobranych zaliczek w wysokości 11.108,90 złotych.

Pozwana w dniu 8 maja 2017 roku wystawiła notę księgową nr (...) na podstawie, której obciążyła powoda kwotą 11.108,90 złotych z tytułu nierozliczonej zaliczki pieniężnej otrzymanej na poczet bieżących wydatków służbowych związanych z realizacją kontraktu w Belgii.

Powód w piśmie z dnia 12 maja 2017 roku skierowanym do pozwanej ustosunkował się do podnoszonego przez powodową spółkę zarzutu nierozliczenia zaliczki.

Po sprawdzeniu rozliczeń delegacji służbowych powoda do Belgii na podstawie dokumentacji załączonej do akt z dokumentacją źródłową na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej obejmujących okres os 2 stycznia 2017 roku do 5 stycznia 2017 roku, od 10 stycznia 2017 roku do 27 stycznia 2017 roku, za okres od 10 lutego 2017 roku do 3 kwietnia 2017 roku, od 7 kwietnia 2017 roku do 14 kwietnia 2017 roku, od 18 kwietnia 2017 roku do 21 kwietnia 2017 roku wynika, iż w ramach polecenia wyjazdu służbowego nr 2 w okresie od 2 stycznia 2017 roku do 5 stycznia 2017 roku do zwrotu pozostała kwota 875,36 EUR według kursu 4,4187 złotych, co daje kwotę 3.867,95 złotych. Zwrot przez powoda nie został dokonany saldo rozliczeń przeniesiono w księgach rachunkowych na następny okres. W ramach polecenia służbowego w okresie od 10 stycznia 2017 roku do 27 stycznia 2017 roku wynika, iż pozostała do rozliczenia kwota 2.842,24 złotych. W ramach poleceń wyjazdu służbowego w miesiącu kwietniu 2017 roku pozostała do rozliczenia do zwrotu kwota 13.650,26 złotych, po potrąceniu części wynagrodzenia w miesiącu kwietniu 2017 roku w wysokości 2.541,36 złotych- kwota 11.108,90 złotych. Saldo zgodne z zapisami na kontach analitycznych rozrachunków z powodem. Po korekcie, zgodnie z zapisami punktu 8 opinii, saldo zobowiązań wynosi 11.060,10 złotych (11.108,90 złotych -48,80 złotych). Pozwany rozliczając koszty podróży służbowych stosował prawidłowe kursy waluty wynikające z §20 ust 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5 lutego 2013 roku. Po dokonaniu konfrontacji wyliczeń z pismami procesowymi złożonymi przez powoda i załączoną dokumentacją, które zostały uwzględnione w rozliczeniach kosztów delegacji służbowych, nie ujęto w rozliczeniach kosztów delegacji służbowych faktury z dnia 2 stycznia 2017 roku dotyczącego zakupu nawigacji (...) w cenie 598 złotych, Samsung SL – w cenie 619 złotych, z uwagi na nie posiadanie pieczątki wpływu do firmy pozwanego i pieczątki o akceptacji i ujęciu w kosztach rozliczenia delegacji służbowej. Przełożone przez powoda noty na k.195 i 196 za koszty noclegu z 26 marca 2017 roku i 7 kwietnia 2017 roku na kwoty 520 EUR i 315 EUR nie są dokumentem księgowym (rachunek, faktura) i nie posiadają adnotacji o zapłacie. Faktury za zakup nawigacji (...) oraz urządzenia wielofunkcyjnego (...) zostały zaksięgowane poza rozliczeniem delegacji i zwrot pieniędzy nastąpił na konto bankowe powoda w dniu 20 stycznia 2017 roku należność powoda z tego tytułu w kwocie 1.217 złotych nie występuje. Koszty noclegów z dnia 26 marca 2017 roku i 7 lutego 2017 roku na kwoty 525 EUR i 315 EUR zostały zaksięgowane poza rozliczeniem delegacji i zapłacone przez pozwanego w dniu 13 kwietnia 2017 roku należność powoda z tego tytułu nie występuje. Wynagrodzenie netto za pracę powoda po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych wynosi 5.082,72 złotych, stąd pozwany z wynagrodzenia za pracę mógł potrącić zaliczki pieniężne do wysokości połowy wynagrodzenia, czyli kwotę 2.541,36 złotych. Pozwany potrącił z wynagrodzenia powodowi kwotę 2.541,36 złotych, zgodnie z art. 87§3 pkt 2 kp. Różnice kursowe nie wpływają na rozliczenie pobranych zaliczek przez powoda. Powstają one przy wycenie środków dewizowych na koniec okresu sprawozdawczego. Zestawienie transakcji bankowych załączone przez powoda mogą potwierdzać wydatki, na które brak innych dokumentów źródłowych. Jeżeli powód miał płaconą zaliczkę w walucie obcej, to rozliczenie odbywało się według kursu waluty, w jakiej miał powód wypłaconą zaliczką.

Zgodnie z §17 ust 2 regulaminu wynagradzania obowiązującego u pozwanego za czas podróży służbowej zagranicznej przysługuje pracownikowi dieta w wysokości 40 Euro. Powód został zapoznany z treścią regulaminu.

Miesięczne wynagrodzenie powoda liczone, jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy wyniosło 7200 złotych.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji oparł się przede wszystkim na załączonej do akt dokumentacji księgowej, która stanowiła podstawę szczegółowej analizy biegłego ds. rachunkowych oraz zeznaniach stron i dokumentacji załączonej do akt osobowych powoda. Jako rzetelne źródło dowodowe, stanowiące podstawę rozstrzygnięcia, Sąd uznał dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości na okoliczność dokonania rozliczenia pobranych przez powoda zaliczek w okresie zatrudnienia w związku z wyjazdem w ramach podróży służbowej w Belgii, w tym skonfrontowaniu dokonanych wyliczeń w oparciu o dokumentację przedstawioną przez powoda i poprawności pod względem rachunkowym dokonanego przez pozwanego potrącenia wynagrodzenia za pracę powoda.

Sąd Rejonowy podkreślił, że opinia biegłego w ostatecznym kształcie – po zapoznaniu się z zastrzeżeniami obu stron- w zakresie wyliczeń i ich podstawy prawnej została wydana zgodnie z wymogami fachowości i z tezą dowodową, po dokonaniu stosowanych korekt i uwzględnieniu zastrzeżeń stron złożonych do wcześniejszych wersji opinii. Biegły posiada wystarczającą wiedzę z dziedziny objętej zakresem przedmiotowym powyższej opinii. Jako biegły z wieloletnim stażem pracy legitymuje się również potrzebnym doświadczeniem zawodowym. Biegły był zatem w stanie ustalić fakty potrzebne do sporządzenia opinii, dokonać ich właściwej, obiektywnej analizy, jak też wyprowadzić poprawne wnioski. Biegły dokładnie przedstawił sposób dokonania wyliczeń, podając z jakich danych wynikały poszczególne kwoty, co pozwoliło do ostatecznego ustalenia należnego zobowiązania powoda z tytułu pobranych zaliczek i prawidłowości dokonanego przez pozwaną spółkę potrącenia z wynagrodzenia za pracę powoda. Z tego względu opinię biegłego Sąd uznał za sporządzoną nie na podstawie arbitralnej i formułowanej a priori ocenie, lecz w oparciu o obiektywny materiał i dokonanie wyliczeń matematycznych, które potwierdzały prawidłowość wyrażonego przez biegłego sądu, w szczególności w oparciu o złożoną przez pozwanego dokumentację źródłową, dotyczącą rozliczeń kosztów zagranicznych podróży służbowych powoda do Belgii w okresie od stycznia 2017 roku do kwietnia 2017 roku. Należy także podkreślić, iż biegły ds. rachunkowych dokonał przy przyjętych wyliczeniach interpretacji §20 ust 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce budżetowej z tytułu podróży służbowej, uwzględniając, iż rozliczenie kosztów podróży zagranicznej jest dokonywane w walucie otrzymanej zaliczki, w walucie polskiej, według średniego kursu z dnia jej wypłacenia. Wyżej wymieniony przepis zakłada wypłacenie zaliczki w walucie obcej, jednakże przewiduje możliwość wypłacenia zaliczki w walucie polskiej za zgodą pracownika. Powód nie kwestionował, iż przyjmował zaliczki w walucie polskiej.

Sąd I instancji wskazał, że powództwo jako niezasadne, podlegało oddaleniu.

Sąd podkreślił, że powód wnosił o zasądzenie kwoty 3.518,28 złotych tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę za miesiąc kwiecień 2017 roku, które nie zostało wypłacone przez pozwaną wobec, dokonanego przez pozwanego potrącenia z wynagrodzenia za pracę dochodzonej kwoty na podstawie art. 87§1 pkt3 kp. Zgodnie z treścią powołanego ostatnio przepisu z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu, obok innych należności, również zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi. Potrącenie, o którym mowa w art. 87 § 1 KP, łączy się z instytucją prawa cywilnego, uregulowaną w art. 498-505 kc. W drodze potrącenia nie mogą być umarzane wierzytelności, co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne (art. 505 pkt 4 kc). Takim przepisem szczególnym jest art. 87 § 1 kp. Potrącenie wierzytelności wzajemnej pracodawcy może być dokonane tylko na podstawie tytułu wykonawczego (art. 87 § 1 pkt 1 i 2 kp) lub za zgodą pracownika (art. 91 KP). Wyjątek od tej zasady dotyczy jedynie zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi (art. 87 § 1 pkt 3 KP), które podlegają potrąceniu bez tytułu wykonawczego i bez zgody pracownika. Przez zaliczki, o jakich mowa w tym przepisie, należy rozumieć kwoty pieniężne wypłacone pracownikowi i pobrane przez niego do rozliczenia przeznaczone przede wszystkim na pokrycie obciążających pracodawcę wydatków związanych z wykonywaniem pracy. Pobrana przez pracownika zaliczka pieniężna jest mieniem powierzonym mu do wyliczenia (art. 124 § 1 pkt 1 KP). Pojęcie "zaliczka" nie może być wykładane rozszerzająco. Przepis art. 87 KP, jako jeden z przepisów dotyczących instytucji ochrony wynagrodzenia za pracę, nie podlega bowiem wykładni rozszerzającej podobnie jak inne przepisy płacowe. Dlatego też zakład pracy może potrącać bez zgody pracownika tylko ściśle określone należności wymienione wyczerpująco w art. 87 § 1 KP. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 czerwca 1980 r., I PR 43/80, OSNCP 1980 z. 12, poz. 248). Zdaniem B. W. ([w:] Florek, Komentarz 2005, s. 581) jedynym "prawdziwym potrąceniem" jest potrącenie zaliczek. Zaliczka jest to wypłacona pracownikowi i pobrana przez niego do rozliczenia kwota pieniężna (także w formie bezgotówkowej, np. czekiem) przeznaczona na pokrycie obciążających pracodawcę wydatków związanych z wykonywaniem pracy (np. na zakup materiałów, paliwa, kosztów podróży służbowej). Z art. 87 § 1 pkt 3 w związku z art. 91 KP, wynika, że zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi podlegają potrąceniu z wynagrodzenia za pracę bez jego zgody. Chodzi oczywiście o tak zwane nierozliczone zaliczki, czyli kwoty niewydatkowane lub wydatkowane niezgodnie z określonymi zasadami. Z żadnych przepisów Kodeksu pracy nie wynika, że "zaliczki pieniężne" udzielane przez pracodawcę pracownikom muszą mieć formę gotówkową (również wypłata wynagrodzenia za pracę może następować w innej formie niż pieniężna - art. 86 § 2 i 3 KP). Nie można więc wykluczyć udzielania pracownikowi przez pracodawcę zaliczki w formie przelewu bankowego lub przez umożliwienie korzystania z karty kredytowej.

Sąd zaznaczył, że zgromadzony materiał dowodowy potwierdził, iż pozwany udzielał powodowi zaliczek w związku z realizacją projektu w Belgii w okresie od stycznia 2017 roku do kwietnia 2017 roku na pokrycie wydatków obciążających pracodawcę związanych z wykonywaniem pracy, zarówno w zakresie zobowiązań związanych z podróżami służbowymi powoda (koszty paliwa, parkowania samochodu, wypożyczenia samochodu usług gastronomicznych, Internetu, biletów lotniczych), ale także innymi kosztami pracodawcy związanych z realizacją projektu, którego menagerem był powód ( np. usług dźwigowych, narzędzi na pracy). Analiza pobranych przez powoda zaliczek, które zostały pokwitowane przez powoda, także wypłacanych na rachunek bankowy i poprzez wypłaty z bankomatu przy pomocy karty płatniczej z analizą dokumentacją rozliczeniową pobrane zaliczki, stanowiące mienie powierzone wykazała, iż po zakończeniu podróży służbowej w dniu 21 kwietnia 2017 roku pozostało nierozliczone przez powoda saldo kwoty 11.060,10 złotych. Powyższe zatem uprawniało stronę pozwaną do dokonania potrącenia z wynagrodzenia za pracę powoda za miesiąc kwiecień 2017 roku w granicach ustawowych określonych w art. 87§3 kp. Zgodnie bowiem z brzmieniem powołanego ostatnio przepisu potrącenia mogą być dokonywane w przypadku potrącania zaliczek pieniężnych - do wysokości połowy wynagrodzenia. Wynagrodzenie netto za pracę powoda po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych wynosi 5.082,72 złotych (7200 złotych brutto), stąd pozwany z wynagrodzenia za pracę mógł potrącić zaliczki pieniężne do wysokości połowy wynagrodzenia, czyli kwotę 2.541,36 złotych. Pozwany potrącił z wynagrodzenia powodowi kwotę 2.541,36 złotych (stanowiącą wartość przedmiotu sporu, to jest kwotę 3.518,28 złotych brutto), zgodnie z art. 87§3 pkt 2 kp. Z tych wszystkich względów powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powód przegrał proces, a zatem zobowiązany jest zwrócić pozwanej koszty zastępstwa procesowego pozwanej, obliczone na podstawie §2 pkt 3 w związku z §9 ust 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 poz.1800 z późn.zm).

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pełnomocnik powoda zaskarżając przedmiotowy wyrok w całości. Skarżonemu wyrokowi zarzucił:

naruszenie przepisów postępowania mającego istotny wpływ na wynik sprawy, tj.

a) art. 233 § 1 k.p.c. przez dowolną ocenę materiału dowodowego przekraczającą zakres swobodnej oceny, brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału oraz sprzeczność ustaleń Sądu ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, co miało wpływ na treść orzeczenia i w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych polegający na bezpodstawnym uznaniu, że:

1.wnioski opinii biegłego L. S. są poprawne w sytuacji, gdy opierają się one się na błędzie metodologicznym polegającym na przyjęciu, że kwoty wypłacane powodowi przez pracodawcę (pozwanego) stanowiły w całości „koszty podróży służbowej' na potrzeby rozliczeń których zastosowanie znajdują przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce strefy budżetowej z tytułu podróży służbowej, w sytuacji, gdy nie mieścił się one w pojęciu diet i kosztów o których mowa w § 2 tegoż rozporządzenia,

2. złożone powodowi przez pozwanego oświadczenie o potrąceniu z należnego pozwanemu wynagrodzenia za pracę było skuteczne, w sytuacji gdy:

a) przedstawiona przez pozwanego do potrącenia należność nie stanowiła „zaliczki pieniężnej udzielonej pracownikowi" w rozumieniu art. 87 § 1 pkt 3) k.p., wobec czego nie mogła zostać skutecznie potrącona z należnego powodowi wynagrodzeni, za pracę,

b) przedstawiona przez pozwanego do potrącenia należność - wobec nieprawidłowych wyliczeń pozwanego - nie istniała,

3. powód rozliczył się z pozwanym z wypłaconych mu przez pozwanego kwot, a odmienne ustalenie dokonane zostało wobec bezzasadnego przyjęcia, że wypłacane kwoty stanowią w całości koszty podróży służbowych i winny być rozliczane przy zastosowaniu § 20 ust. 3 w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dni i 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce strefy budżetowej z tytułu podróży służbowej w zw. z art. 77 ⁵ k.p. tj. według kursu średniego z dnia wypłacenia, a nie przy uwzględnieniu, rzeczywistych kosztów poniesionych przez pozwanego, w tym związanych z przewalutowaniem, w sytuacji

b) art. 227 w zw. z art. 278 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń faktycznych w oparciu o niepoprawne ustalenia biegłego w zakresie stosowania przepisów prawa, za których prawidłowe stosowanie odpowiada sąd.

c) art. 328 k.p.c. poprzez błędne wskazanie podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia, w tym w szczególności wobec bezzasadnego uznania i za tożsame pojęcia „zaliczki" w rozumieniu art. 87 § 1 pkt 3) k.p., pojęcia mienia powierzonego w rozumieniu art. 124 § 1 k.p. oraz pojęcia należności przysługujących pracownikowi na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce strefy budżetowej z tytułu podróży służbowej w zw. z art. 77 ⁵ k.p. tj. diet oraz zwrotu kosztów podróży służbowej.

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj:

a) § 20 ust. 3 w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce strefy budżetowej z tytułu podróży służbowej w zw. z art. 77 ⁵ k.p. poprzez zastosowanie w sprawie przepisów tegoż rozporządzenia, w tym w szczególności § 20 ust. 3 tegoż rozporządzenia na potrzeby rozliczenia wypłaconych powodowi przez pozwanego kwot, w sytuacji, gdy rozliczane kwoty jak w szczególności wydatki na wynajem wózka, rusztowania, koszty transportu pracowników (paliwo), materiały pomocnicze, narzędzia itp. nie mieszczą się w pojęciu „kosztów podróży służbowej" w rozumieniu § 2 tego rozporządzenia;

b) art. 498 k.c. w zw. z art. 87 § 1 pkt 3 k.p. w zw. art. 6 k.c. w zw. z art 300 k.p. poprzez uznanie dokonanego przez pozwanego potrącenia za skuteczne, w sytuacji gdy wypłacane powodowi przez pozwanego kwoty nie stanowiły zaliczki pieniężnej udzielonej pracownikowi w rozumieniu art. 87 § 1 pkt 3 k.p.

c) 5 k.c. w zw. z art. 300 k.p. poprzez jego niezastosowanie i uznanie złożonego przez pozwanego powodowi oświadczenia o potrąceniu za skuteczne, w sytuacji gdy złożone oświadczenia stanowi przejaw nadużycia prawa albowiem uznanie go za skuteczne prowadziłoby do bezzasadnego przerzucenia na powoda kosztów prowadzenia przez pozwanego działalności gospodarczej, w tym poprzez obciążenie powoda kosztami związanymi z przewalutowaniem, wobec konieczności regulowania należności w walucie obcej (EUR).

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego w I Instancji, według norm przepisanych,

- zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania za II instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja okazała się niezasadna i podlegała oddaleniu.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem orzeczenie Sądu Rejonowego jest prawidłowe i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i w obowiązujących przepisach prawa. Sąd Okręgowy w pełni aprobuje ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je jako własne. Podziela również wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany. Brak jest uzasadnionych podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji prawa procesowego poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie sprzecznych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Art. 233 § 1 k.p.c. stanowi, iż sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sąd dokonuje oceny wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów, mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności (tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu orzeczenia z 11 lipca 2002 roku, IV CKN 1218/00, LEX nr 80266). Ramy swobodnej oceny dowodów są zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnym poziomem świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (tak też Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach, np. z dnia 19 czerwca 2001 roku, II UKN 423/00, OSNP 2003/5/137). Poprawność rozumowania sądu powinna być możliwa do skontrolowania, z czym wiąże się obowiązek prawidłowego uzasadniania orzeczeń (art. 328 § 2 k.p.c.).

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga zatem wykazania, iż sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. W ocenie Sądu Okręgowego dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego jest – wbrew twierdzeniom apelującego – prawidłowa. Zarzuty skarżącego sprowadzają się w zasadzie jedynie do polemiki ze stanowiskiem Sądu i interpretacją dowodów dokonaną przez ten Sąd i jako takie nie mogą się ostać. Apelujący przeciwstawia bowiem ocenie dokonanej przez Sąd pierwszej instancji swoją analizę zgromadzonego materiału dowodowego.

W odniesieniu do zarzutu naruszenia przez Sąd I instancji art.227 w zw. z art. 278 kpc wskazać należy, że art. 278 § 1 k.p.c. stanowi, iż dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje w wypadkach, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy wymagane są wiadomości „specjalne”. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje więc wówczas, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy potrzebne są wiadomości, wykraczająca poza zakres wiadomości przeciętnej osoby posiadającej ogólne wykształcenie. Wobec tego biegłym może być jedynie osoba, która posiada wskazane wiadomości potrzebne do wydania opinii i daje rękojmię należytego wykonania czynności biegłego. Dla obalenia twierdzeń biegłego specjalisty nie wystarcza bowiem przeświadczenie strony, iż fakty wyglądają inaczej, lecz koniecznym jest również rzeczowe wykazanie, iż wystawiona przez biegłego opinia jest niespójna bądź merytorycznie błędna. Dowód z opinii biegłych jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26). Skarżący w apelacji nie przedstawił zaś żadnych uzasadnionych zarzutów, które skutecznie podważałyby wskazane powyżej ustalenia biegłego specjalisty.

Dodatkowo wskazać należy, iż w przypadku pobrania zaliczek – ciężar wykazania ich prawidłowego rozliczenia spoczywa na pracowniku, który je pobrał. W toku procesu powód nie sprostał temu obowiązkowi. Zatem twierdzenia zawarte w apelacji a dotyczące nieprawidłowego rozliczenia zaliczek przez pracodawcę uznać należy za gołosłowne.

Nadto argumenty dotyczące nieprawidłowego przewalutowania odnoszące się do opinii biegłego również nie mogą wpłynąć na uznanie prawidłowości orzeczenia Sądu I instancji. Po pierwsze, o czym była już mowa, apelant nie przedstawił żadnych argumentów podważających skutecznie tezy z opinii biegłego, po wtóre zaś, nawet gdyby przyjąć inny sposób przewalutowania za prawidłowy to i tak ewentualne różnice, o ile w ogóle byłyby różnicami na korzyść powoda, nie mogłyby wpłynąć na rozstrzygnięcie sądu bowiem pracodawca ograniczył wysokość potrąconej kwoty do wysokości połowy wynagrodzenia powoda zgodnie z art. 87 § 3 ust. 2 kp w sytuacji gdy kwota nierozliczonych zaliczek była znacznie wyższa i wynosiła 11.060,10 złotych. Jak wynika z ustaleń sądu I instancji zwrotu pozostałej części pracodawca nie dochodził.

W tym miejscu wskazać należy, że w myśl art. 328 § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Oznacza to, że wszystkie ustalone w toku postępowania fakty powinny być brane pod uwagę przy ocenie dowodów, a tok rozumowania sądu powinien znaleźć odzwierciedlenie w pisemnych motywach wyroku. Przepis ten daje wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów. Swobodna ocena dowodów odnosi się do wyboru określonych środków dowodowych i do sposobu ich przeprowadzenia. Mają być one ocenione konkretnie i w związku z całym zebranym materiałem dowodowym. Ramy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 roku, sygn. akt: II UKN 685/98, OSNAPUiS 2000 nr 17, poz. 655).

Podkreślić także należy, że Sąd może oprzeć swe przekonanie jedynie na dowodach prawidłowo przeprowadzonych, a ocena dowodów musi być dokonana na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Sąd musi ocenić wszystkie przeprowadzone dowody oraz uwzględnić wszelkie towarzyszące im okoliczności, które mogą mieć znaczenie dla oceny mocy i wiarygodności tych dowodów. Sąd zobowiązany jest przeprowadzić selekcję dowodów, wybierając te, na których się oparł i ewentualnie odrzucić inne, którym odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Przez moc dowodową rozumie się przy tym siłę przekonania, jaką uzyskał sąd wskutek przeprowadzenia określonych dowodów o istnieniu lub nieistnieniu faktu, którego one dotyczyły. Ocena wiarygodności dowodu zależy od środka dowodowego. Sąd, oceniając wiarygodność decyduje o tym, czy określony środek dowodowy, ze względu na jego indywidualne cechy i obiektywne okoliczności, zasługuje na wiarę, czy też nie.

W ocenie Sądu Okręgowego wbrew twierdzeniom apelacji Sąd Rejonowy nie pominął żadnych dowodów, które mają wpływ na ustalenie podstawy faktycznej wyroku. W zakresie tak ustaleń faktycznych jak i oceny dowodów Sąd Rejonowy nie dopuścił się żadnych uchybień. Przeprowadzona przez tenże Sąd ocena materiału dowodowego jest w całości logiczna i zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, zaś wszelkie podniesione w tym zakresie zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji. Ponadto Sąd pierwszej instancji odniósł się do wszystkich zgromadzonych w postępowaniu dowodów.

W odniesieniu zaś do podnoszonych przez skarżącego zarzutów naruszenia prawa materialnego wskazać należy, że sprowadzają się one w istocie do zakwestionowania możliwości dokonania rozliczenia przez pracodawcę zaliczek udzielanych pracownikowi innych niż koszty związane bezpośrednio z jego delegacją służbową tj. kwot diet, czy też kwot podróży służbowej. Tymczasem prawidłowa wykładnia art.87 § 1 pkt 3 kp prowadzi do wniosku, że pojęcie ,, zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi” obejmuje swym zakresem pojęciowym wszelkie wypłacone pracownikowi i pobrane przez niego kwoty pieniężne przeznaczone na określone cele związane z wykonywaniem pracy – np. koszty podróży służbowych, zakup materiałów biurowych, paliwa itp. Przez zaliczki, o jakich mowa w tym przepisie, należy rozumieć kwoty pieniężne wypłacone pracownikowi i pobrane przez niego do rozliczenia przeznaczone przede wszystkim na pokrycie obciążających pracodawcę wydatków związanych z wykonywaniem pracy. Pobrana przez pracownika zaliczka pieniężna jest mieniem powierzonym mu do wyliczenia (art. 124 § 1 pkt 1 k. p.). Pojęcie "zaliczka" nie może być wykładane rozszerzająco (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 czerwca 1980 r., I PR 43/80, OSNCP 1980 z. 12, poz. 248). Nie jest zatem zaliczką część wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi na poczet wynagrodzenia przyszłego. Stanowi ono zaś częściowe spełnienie przez pracodawcę świadczenia przed terminem jego wymagalności. Podkreślić w tym miejscu również należy, że pracownik, któremu wypłacono i który pobrał zaliczkę do rozliczenia się, musi się z niej rozliczyć z pracodawcą, dokumentując na jakie cele została przeznaczona. Zaliczka otrzymana przez pracownika jest bowiem mieniem powierzonym mu do rozliczenia, a zatem na pracowniku spoczywa ciężar wykazania na co została wydatkowana.

Jako niezasadny należy również uznać zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 5 kc w zw. z art.300 kp. Zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny z jego społeczno - gospodarczym przeznaczeniem lub zasadami współżycia społecznego; takie roszczenie nie podlega ochronie sądowej. Nadto wskazać należy ,że klauzula generalna ujęta w art. 5 k.c. ma na celu zapobieganie stosowaniu prawa w sposób schematyczny, prowadzący do skutków niemoralnych lub mijających się z celem, dla którego dane prawo zostało ustanowione. Przepis art. 5 k.c. ma charakter wyjątkowy, a możliwość odmowy udzielenia ochrony prawnej musi być uzasadniona istnieniem i wykazaniem okoliczności szczególnych, rażących i nieakceptowalnych w świecie powszechnie uznanych w społeczeństwie w danym miejscu i czasie wartości. Tym czasem w przedmiotowej sprawie skarżący oprócz podniesienia powyższego zarzutu i lakonicznego stwierdzenia, że złożenie oświadczenia o potrąceniu nawet przy hipotetycznym przyjęciu jego skuteczności należy uznać za przejaw nadużycia prawa, nie wskazał na czym miałoby polegać owo nadużycie, ale co istotne jakie konkretnie koszty przewalutowania poniósł powód.

Reasumując, skarżący nie wykazał aby pozwany w nieprawidłowy sposób dokonał potrąceń względem powoda i w tym stanie rzeczy Sąd oddalił apelację, jako bezzasadną na mocy art. 385 kpc.

O kosztach postępowania za II instancję orzeczono na podstawie o art. 98 k.p.c. i § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z ust.3 oraz § 9 ust.1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U z 2015 r. poz. 1800 z późn. zm.).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.

24 II 2020 roku.