Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 190/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie II Wydział Karny w składzie:

Przewodnicząca: SSA Bogumiła Metecka-Draus (spr.)

Sędziowie: SO del. do SA Dorota Mazurek

SA Andrzej Wiśniewski

Protokolant: st. sekr. sądowy Karolina Pajewska

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej Szczecin – Niebuszewo w Szczecinie del. do Prokuratury Okręgowej w Szczecinie w zastępstwie prokuratora Prokuratury Okręgowej w Koszalinie Edyty Sielewończuk

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2019 r. sprawy

J. T. (1)

o zadośćuczynienie z ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego

na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie

z dnia 17 maja 2019 r. sygn. akt II Ko 9/19

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. W. kwotę 420 (czterysta dwadzieścia) złotych z tytułu udzielenia pomocy prawnej wnioskodawcy w postępowaniu odwoławczym;

III.  kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

SSO(del.) Dorota Mazurek SSA Bogumiła Metecka-Draus SSA Andrzej Wiśniewski

Sygn. akt II AKa 190/19

UZASADNIENIE

J. T. (1) poprzez ustanowionego pełnomocnika złożył w dniu 13 stycznia 2019 roku wniosek o zasądzenie od Skarbu Państwa kwoty 300.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za niesłuszne pozbawienie wolności w wyniku tymczasowego aresztowania.

Sąd Okręgowy w Koszalinie wyrokiem z dnia 17 maja 2019 roku na podstawie art. 8 ust. 1 i 4 Ustaw z d23 lutego 1991 o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz Niepodległego Bytu Państwa Polskiego zasądził od Skarbu państwa na rzecz J. T. (1) kwotę 60.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, zaś w pozostałej części wniosek oddalił. Nadto orzekł o zwrocie kosztów zastępstwa procesowego i kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Sąd Pomorskiego Okręgu wojskowego w Bydgoszczy postanowieniem z dnia 18.10.1993r. na wniosek J. T. (1) zasądził od Skarbu Państwa na jego rzecz kwotę 67. 650. 000 złotych tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za krzywdy wynikłe z bezpodstawnego skazania wyrokiem w sprawie tego Sądu z dnia 16 lutego 1982r. Przy czym kwota zadośćuczynienia wynosiła 33 mln złotych przed denominacją.

Od tego wyroku apelację złożył pełnomocnik wnioskodawcy zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że zasądzona kwota w wysokości 60.000 złotych zadośćuczynienia stanowi sumę odpowiednią za doznaną krzywdę, gdy tymczasem nie zostało uwzględnione kryterium działalności wnioskodawcy na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego i stanowi ona wyraz dowolnego charakteru uznania sędziowskiego przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, przez co wysokość jej została zaniżona. W związku z tym zarzutem skarżący wniósł o zmianę wyroku przez zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kwotę 300.000 złotych oraz kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pełnomocnika wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.
Kontrola odwoławcza nie potwierdziła, by Sąd pierwszej instancji obraził przepisy prawa procesowego i w konsekwencji dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku. Analiza zgromadzonych w sprawie dowodów uprawnia do stwierdzenia, że ocena dowodów przeprowadzonych przez Sąd orzekający jest rzetelna, wszechstronna, nie narusza zasad swobodnej oceny dowodów, a także nie zawiera błędów faktycznych czy logicznych, przez co pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 kpk. Wbrew zarzutom skarżącego, Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń w zakresie okoliczności mających wpływ na ukształtowanie wysokości należnego wnioskodawcy zadośćuczynienia uzupełniającego za krzywdy, wynikłe z bezpodstawnego skazania wyrokiem Sądu Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy i w związku z tym bezprawne pozbawienie go wolności przez okres około 11 miesięcy, trafnie przyjmując, iż dodatkowa kwota 60.000 złotych wraz z kwotą dotychczas zasądzoną postanowieniem Sądu Pomorskiego Okręgu Wojskowego stanowi odzwierciedlenie rzeczywiście doznanej przez niego krzywdy i służy jej złagodzeniu. Zgodnie z treścią art. 445 § 1 i 2 k.c. przyznane za doznane krzywdy zadośćuczynienie winno stanowić sumę odpowiednią, przy czym przyjęcie takiej sumy z uwagi na niezmierzalny charakter zadośćuczynienia, należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego przy uwzględnieniu okoliczności zaistniałych w konkretnej sprawie. Lektura uzasadnienia orzeczenia wskazuje, że Sąd merytoryczny miarkując ową sumę odpowiednią, czynił to w oparciu o praktykę Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, mając na uwadze indywidualny stopień natężenia krzywdy, charakter i długotrwałość przeżyć, warunki pobytu w izolacji oraz fakt pobicia wnioskodawcy przez funkcjonariuszy służby więziennej w ramach tzw. ścieżki zdrowia. Wskazał mianowicie na trudne warunki w izolacji więziennej, poniżanie, szyderstwa i wulgaryzmy kierowane doń przez funkcjonariuszy służb więziennych, a także ze strony przebywających z nim w celi więźniów pospolitych przestępstw. Sąd rozstrzygający miał również na uwadze trudną sytuację osobistą wnioskodawcy- był młodym człowiekiem, któremu udaremniono plany na przyszłość, obawę o swoje życie, poczucie beznadziejności a także niezłomność J. T. (1) i przywiązanie do idei walki na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Sąd meriti wnikliwie i rzetelnie ocenił wszystkie okoliczności po stronie wnioskodawcy i wyprowadził właściwe wnioski co do tego, że uprzednio zasądzone zadośćuczynienie było niewystarczające dla skompensowania krzywd wnioskodawcy- całokształtu cierpień psychicznych, jakich doznał nie tylko z powodu niesłusznego pozbawienia wolności, ale także na skutek świadomości, że pozbawienie go wolności związane było z celowym represjonowaniem za działanie o charakterze niepodległościowym. Miarkując kwotę uzupełniającego zadośćuczynienia, Sąd pierwszej instancji wskazał, iż uprzednio zasądzone środki finansowe tytułem zadośćuczynienia były niewystarczające z uwagi na fakt, iż organ orzekający nie uwzględnił przy jego kształtowaniu działalności niepodległościowej wnioskodawcy, problemów z kontynuowaniem nauki na studiach oraz nasilenia jąkania wnioskodawcy, a także podmiotowego traktowania i w związku z tym mając na uwadze wymienione okoliczności trafnie uznał, iż kwota 60.000 złotych tytułem zadośćuczynienia uzupełniającego stanowi odczuwalną wartość ekonomiczną, pozostając przy tym w odpowiednich relacjach do aktualnych warunków życia i przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa, nie ma charakteru symbolicznego, a z drugiej strony odzwierciedla rzeczywiście doznaną krzywdę wnioskodawcy i służy jej skompensowaniu. Skoro Sąd orzekający uwzględnił wszystkie czynniki mające wpływ na ukształtowanie sumy należnego wnioskodawcy zadośćuczynienia uzupełniającego, a skarżący nie wykazał okoliczności, które uzasadniałyby zasądzenie go ponad tę kwotę, to Sąd odwoławczy w pełni zaakceptował stanowisko Sądu pierwszej instancji i zaskarżony wyrok jako prawidłowy utrzymał w mocy. Kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa (art. 554 § 4 kpk).

SSA Andrzej Wiśniewski SSA Bogumiła Metecka-Draus SSO del. do SA Dorota Mazurek