Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 249/19

WYROK CZĘŚCIOWY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2020 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Wołczyńska - Kalus

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2020 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko K. J. (1)

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanego K. J. (1) na rzecz powoda (...) S.A. w W. kwotę:

a)  98 195,00 zł (dziewięćdziesiąt osiem tysięcy sto dziewięćdziesiąt pięć złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia
4 października 2019 roku do dnia zapłaty,

b)  10 327,00 zł (dziesięć tysięcy trzysta dwadzieścia siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

2)  oddala powództwo o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie
w pozostałej części.

Sygn. akt I C 249/19

UZASADNIENIE

(...) S.A. w W. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, aby K. J. (1) i R. Ł. zapłacili na jego rzecz solidarnie kwotę 98 195,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od 20 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz koszty postępowania sądowego
- w terminie 14 dni od dnia otrzymania nakazu zapłaty albo wnieśli w tym terminie sprzeciw.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że dochodzona przez niego kwota jest typowym świadczeniem regresowym i wynika z wypłaconego właścicielowi skradzionej przez pozwanych naczepy odszkodowania z polisy AC.

Zarządzeniem z 28 sierpnia 2019 r. Przewodniczący stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i skierował sprawę do postępowania zwykłego.

Pozwany K. J. (1) z uwagi na podniesiony przez niego zarzut przedawnienia roszczenia wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

Postępowanie skierowane przeciwko R. Ł. zostało umorzone postanowieniem z dnia 24 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Prokuratura Rejonowa w Sieradzu oskarżyła K. J. (1) m.in.
o to, że w okresie pomiędzy 21 a 23 czerwca 2008 r. przy ulicy (...)
w S., województwa (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, co do której wyłączono materiały do odrębnego postępowania, dokonali zaboru w celu przywłaszczenia ciągnika siodłowego S. E., o numerze rejestracyjnym (...), o numerze VIN (...), o wartości 91 945,00 zł wraz
z naczepą ciężarową do przewozu płynnych środków spożywczych F. (...), o numerze rejestracyjnym (...), o numerze VIN (...), o wartości 178 695,00 zł, w ten sposób, że w czasie, kiedy J. J. (1) z inną osobą, co do której wyłączono materiały
do odrębnego postępowania, obserwowali teren przyległy do firmy (...) Sp. z o.o.”, K. J. (1) będąc zatrudnionym jako kierowca
w wymienionej firmie, wszedł na jej teren, gdzie następnie przy użyciu dorobionego wcześniej kluczyka dostał się do wnętrza wskazanego wyżej ciągnika siodłowego, a następnie po uruchomieniu jego silnika doczepił stojąca obok naczepę, po czym wspólnie odjechali, dokonując ich kradzieży, powodując tym samym straty w łącznej wysokości 270 640,00 zł na szkodę firm: Handlowy
- (...) S.A., (...) Sp. z o.o. , (...) Sp. z o.o. i (...) S.A.,
(dowód: wyrok - k. 16 - 37) .

Wyrokiem z dnia 7 lutego 2013 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II K 36/10 Sąd Rejonowy w Sieradzu uznał K. J. (1) za winnego dokonania zarzucanego mu powyżej czynu i skazał go na karę 2 lat pozbawienia wolności, (dowód: wyrok - k. 17 - 38) .

Wyrokiem z dnia 23 grudnia 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II Ka 227/15 Sąd Okręgowy w Sieradzu utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, (dowód: wyrok - k. 17) .

Prokuratura Rejonowa w Sieradzu oskarżyła R. Ł.
o to, że w okresie pomiędzy 21 a 23 czerwca 2008 r. przy ulicy (...)
w S., województwa (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z prawomocnie skazanym za ten czyn J. J. (2) oraz odpowiadającym w odrębnym postępowaniu K. J. (1), dokonał zaboru w celu przywłaszczenia ciągnika siodłowego S. E., o numerze rejestracyjnym (...),
o numerze VIN (...), o wartości 91 945,00 zł wraz z naczepą ciężarową do przewozu płynnych środków spożywczych F. (...),
o numerze rejestracyjnym (...), o numerze VIN (...), o wartości 178 695,00 zł, w ten sposób, że w czasie, kiedy R. Ł. i J. J. (1) obserwowali teren przyległy do firmy (...) Sp. z o.o.”, K. J. (1) wszedł na jej teren, gdzie następnie przy użyciu dorobionego wcześniej kluczyka dostał się do wnętrza wskazanego wyżej ciągnika siodłowego, a następnie po uruchomieniu jego silnika doczepił stojąca obok naczepę, po czym wspólnie odjechali, dokonując ich kradzieży, powodując tym samym straty w łącznej wysokości 270 640,00 zł na szkodę firm: Handlowy
- (...) S.A., (...) Sp. z o.o. , (...) Sp. z o.o. i (...) S.A., przy czym czynu tego dopuścił się w okresie 5 lat od odbycia co najmniej 6 miesięcy kary orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne,
(dowód: wyrok - k. 16 - 16 verte) .

Wyrokiem z dnia 13 sierpnia 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II K 1057/13 Sąd Rejonowy w Sieradzu uznał R. Ł. za winnego dokonania zarzucanego mu powyżej czynu z tą zmianą w jego opisie, że zwrot „oraz odpowiadającym w odrębnym postępowaniu K. J. (1)” zastąpił zwrotem i (...) oraz zwrot „przy czym czynu tego dopuścił się w okresie 5 lat od odbycia co najmniej 6 miesięcy kary orzeczonej
za umyślne przestępstwo podobne” zastąpił zwrotem „przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazany w warunkach art. 64 § 2 k.k. w ciągu kresie 5 lat po odbyciu co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo przeciwko mieniu połączone z użyciem przemocy” i skazał
go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Ponadto nałożył na niego częściowy obowiązek naprawienia szkody poprzez uiszczenie na rzecz (...) S.A. w W. kwoty 80 000,00 zł,
(dowód: wyrok - k. 16 - 16 verte) .

W okresie od 7 maja 2008 r. do 6 maja 2009 r. naczepa F. była objęta ubezpieczeniem AC w (...) S.A. w W.. Właścicielem naczepy była firma (...) S.A. w W.,
a użytkownikiem na zasadzie leasingu firma (...) Sp. z o.o. z siedzibą
w S.,
(dowód: potwierdzenie pokrycia ubezpieczeniowego - k. 15 - 16; certyfikat - k. 46; umowa kupna - sprzedaży - k. 47 - 48; zamówienie - k. 49; zawiadomienie - k. 50; umowa leasingu - k. 52 - 53) .

Po kradzieży naczepy w (...) S.A.
w W. zarejestrowano zgłoszenie szkody, którego dokonał pełnomocnik firmy (...)
(dowód: zgłoszenie szkody i pełnomocnictwo - k. 38 - 45) .

Po przeprowadzeniu postępowania likwidującego, (...) S.A. w W. wypłacił (...) (...) kwotę 178 195,00 zł, (dowód: zawiadomienie o wypłacie - k. 60 - 61) .

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie (...) S.A w W. wystąpił z żądaniem zapłaty na jego rzecz od K. J. (1) części świadczenia wypłaconego na rzecz poszkodowanej firmy (...)
na zasadzie regresu typowego. W związku z tym, że szkoda wyniosła 178 195,00 zł oraz w związku z tym, że Sąd Rejonowy w Sieradzu nakazał drugiemu sprawcy kradzieży zapłatę kwoty 80 000,00 zł, zdaniem powoda do zapłaty pozostała jeszcze kwota 98 195,00 zł.

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 k.c. , przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem, których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Przy tym § 4 cytowanego przepisu przewiduje, że uprawniony do odszkodowania może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Natomiast z art. 828 § 1 k.c. wynika, że jeżeli nie umówiono się inaczej,
z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela.

Z powyższego przepisu wynika, że ubezpieczyciel nabywa to samo roszczenie, które przysługiwało ubezpieczonemu przez sam fakt zapłaty odszkodowania. Z tym samym momentem traci je ubezpieczający,
a ubezpieczyciel nabywa wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty
w rozumieniu art. 518 k.c. Przejście roszczeń następuje z dniem zapłaty przez ubezpieczyciela odszkodowania z tytułu ubezpieczenia majątkowego z mocy prawa, do wysokości zapłaconego odszkodowania. Treść art. 828 § 1 k.c.
nie stwarza domniemania, że suma odszkodowania wypłaconego przez zakład ubezpieczeń odpowiada zakresowi odpowiedzialności osoby, która wyrządziła szkodę. Roszczenie ubezpieczyciela oparte na art. 828 § 1 k.c. podlega bowiem ogólnym zasadom w zakresie rozkładu ciężaru dowodu w procesie.

Zgodnie z ogólnymi regułami dowodzenia w prawie cywilnym - wyrażonymi w art. 6 k.c. - ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie
dla rozstrzygnięcia, spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne, przy czym sąd nie ma obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.), a obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.).

Mając powyższe na uwadze oraz zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, iż powód wykazał, że jego odpowiedzialność wobec firmy (...) wynikała z zawartej umowy ubezpieczenia AC; że wypłacił tej firmie kwotę 178 195,00 zł tytułem odszkodowania za skradzioną naczepę;
że odpowiedzialnym za kradzież naczepy był m.in. pozwany. Natomiast pozwany nie przedstawił jakiegokolwiek dowodu przeciwnego, co prowadzi wprost
do stwierdzenia, że nie udźwignął ciężaru spoczywającego na nim w oparciu
o treść art. 6 k.c.

Zatem powyższe ustalenia i rozważania uzasadniały zasądzenie
od pozwanego K. J. (2) kwoty dochodzonej w pozwie i dlatego Sąd orzekł, jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie art. 828 § 1 k.c.

Od zasądzonej kwoty Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie zgodnie z treścią art. 481 k.c. w zw. z art. 476 k.c. Sąd uznał, że powód nie wykazał,
że wezwał pozwanego do zapłaty kwoty dochodzonej w pozwie przed wytoczeniem powództwa. Zatem Sąd uznał, że od doręczenia pozwu, co nastąpiło 27 września 2019 r., czyli od faktycznego wezwania do zapłaty, pozwany miał 7 dni (art. 476 k.c.) do zapłaty, co prowadzi do uznania, że w 8 dniu po doręczeniu pozwu, czyli 4 października 2019 r. pozostawał już w zwłoce. W pozostałej części żądanie
o odsetki podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł, jak w pkt 2 wyroku.

O kosztach procesu należnych powodowi Sąd orzekł, jak w pkt 1 b wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c., obciążając nimi pozwanego jako przegrywającego sprawę. Na zasądzona kwotę składają się: koszty zastępstwa prawnego, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz.U. z 2018 roku, poz. 265,) w wysokości 5 400,00 zł wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł i koszty opłaty stosunkowej
w wysokości 4 910,00 zł.

Na koniec rozważań należy jeszcze dodać, że zarzut przedawnienia podniesiony przez pełnomocnika pozwanego jest niezasadny, gdyż termin przedawnienia roszczenia powoda jest taki sam jak termin przedawnienia roszczenia ubezpieczonego i wynosi 20 lat. Biegnie on od dnia popełnienia przestępstwa, czyli od dnia 21 czerwca 2008 r., gdyż roszczenie ubezpieczonego wynika z czynu niedozwolonego - z występku (art. 442 k.c.). Jeszcze raz należy
w tym miejscu dodać, że regulacja art. 828 k.c. (regres typowy) jednoznacznie określa, że z chwilą wypłaty odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia mienia na ubezpieczyciela przechodzi z mocy prawa roszczenie ubezpieczającego wobec osoby trzeciej odpowiedzialnej za wyrządzoną szkodę, co wskazuje na przyjętą przez ustawodawcę konstrukcję art. 518 § 1 pkt 4 k.c. wstąpienia z mocy ustawy w prawa zaspokojonego wierzyciela. Zgodnie zaś z utrwalonym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa realizacja nabytego prawa zakłada wykonywanie
go na takich warunkach, na jakich przysługiwało ono poprzednikowi.
Na podstawie art. 828 k.c. na ubezpieczyciela przechodzi zatem wierzytelność powstała w chwili wyrządzenia szkody przysługująca osobie objętej ochroną ubezpieczeniową w stosunku do osoby trzeciej, zaś regres typowy spełnia przede wszystkim funkcję kompensacyjną, umożliwiającą ubezpieczycielowi odzyskanie wypłaconego odszkodowania od sprawcy szkody.

Zupełnie odmiennie kwestia przedawnienia jest rozstrzygana przy regresie nietypowym, z którym nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie, gdyż przedmiotowe roszczenie nie dotyczy ubezpieczenia z tytułu odpowiedzialności cywilnej. W tej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z 10 listopada 2005 r. (III CZP 83/05, OSNC 2006/9/147) stwierdzając, że roszczenie to ulega przedawnieniu w terminie wskazanym w art. 118 in fine k.c. i jednoznacznie wyłączając możliwość zastosowania w tym zakresie zarówno art. 442 k.c., jak
i art. 819 § 1 k.c., z uwagi na szczególny charakter roszczenia stanowiącego regres nietypowy, przysługującego ex lege i nie należącego do roszczeń umownych.