Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 210/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Barbara Baran

Sędziowie:

SSO del. Wojciech Żukowski (spr.)

SSA Anna Kowacz-Braun

Protokolant:

st. sekr. sądowy Beata Zaczyk

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko D. W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 20 listopada 2018 r. sygn. akt I C 204/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Anna Kowacz-Braun SSA Barbara Baran SSO del. Wojciech Żukowski

UZASADNIENIE

Strona powodowa, (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W., domagała się zasądzenia od pozwanej, D. W., kwoty 100.354,46 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 25 maja 2017 r. oraz zwrotu kosztów procesu z tytułu umowy kredytu z dnia 22 listopada 2012r.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu, zaprzeczając wszystkim okolicznościom powołanym w pozwie, w tym zarzucając brak zawarcia umowy kredytu i brak wypowiedzenia umowy.

Wyrokiem z dnia 20 listopada 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił powództwo i zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 5417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu wyroku ustalił Sąd I instancji, że dniu 22 listopada 2012 r. podpisana została przez pozwaną oraz A. B. (1)i E. D., jako działające za (...) Bank Spółkę Akcyjną z siedzibą w W., umowa kredytu o treści jak na kartach: 12-17. Zgodnie z umową pozwanej udzielony miał zostać kredyt w kwocie 150.000 zł, z czego kwota 7.500 zł stanowiła opłatę przygotowawczą, kwota 92.443 zł była przeznaczona na spłatę innego kredytu pozwanej, zaś pozostała część miała być wypłacona pozwanej. E. D. była umocowana do reprezentowania powodowego banku, w tym zawierania umów kredytu oraz do udzielania pełnomocnictw substytucyjnych, łącznie z drugą upoważnioną osobą. Pełnomocnictwo substytucyjne do reprezentowania strony powodowej udzielone dla A. B. (1) zostało podpisane przez E. D. i M. S.. W dniu 24 listopada 2012 r. strona powodowa przelała kwotę 92.443 zł na poczet spłaty innego kredytu pozwanej, zaś w dniu 25 listopada 2012 r. wypłaciła pozwanej kwotę 50.057 zł, zaś kwotę 7.500 zł zaliczyła na poczet prowizji za udzielenie kredytu. Pozwana spłaciła część kredytu. W dniu 9 lutego 2017 r. E. S., powołując się na pełnomocnictwo banku, podpisała „Warunkowe wypowiedzenie umowy o pożyczkę/kredyt konsolidacyjny…” o treści, jak na k. 71. Pismo to zostało wysłane na adres pozwanej. Było awizowane w dniach: 17 i 27 lutego 2017 r., po czym w dniu 6 marca 2017 r. zostało zwrócone stronie powodowej. W dniu 5 maja 2017r. pozwanej doręczone zostało wezwanie do zapłaty kwoty 99.627,30 zł, które w imieniu banku podpisał W. D.. W. D. był upoważniony w szczególności do reprezentowania banku w zakresie dochodzenia wierzytelności banku z tytułu zawartych umów kredytu. Nie był upoważniony do zawierania umów kredytu. Sąd nie odmówił wiarygodności ani mocy dowodowej przeprowadzonym dowodom, w związku z czym pominięto w pisemnym uzasadnieniu ich ocenę (art. 328 § 2 k.p.c.).

W tak ustalonym stanie faktycznym ocenił Sąd I instancji, że powództwo podlega oddaleniu z uwagi na niewykazanie roszczenia. Podstawą prawną roszczenia strony powodowej był przepis art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 1876 ze zm., zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W pierwszej kolejności wskazał Sąd, że strona powodowa nie udowodniła zawarcia umowy kredytu, gdyż nie wykazała umocowania do działania w imieniu banku osób, które podpisały umowę. Pomimo podniesienia przez pozwaną zarzutów dotyczących niewykazania umocowania ww. osób, strona powodowa nie przedłożyła wszystkich niezbędnych pełnomocnictw. Umowę zawarły jako pełnomocnicy banku: E. D. i A. B. (2); o ile umocowanie E. D. zostało wykazane (pełnomocnictwo na k. 122), to pełnomocnictwo dla A. B. (2) (k. 124) zostało udzielone przez E. D. (jej umocowanie jest wykazane, ale była ona tylko uprawniona do udzielania pełnomocnictwa substytucyjnego łącznie z drugą uprawnioną osobą) i M. S., którego umocowanie nie zostało wykazane (brak złożenia pełnomocnictwa). W konsekwencji przyjął Sąd brak umocowania A. B. (2), a skoro umowę kredytu mogła podpisać E. D. tylko łącznie z drugą uprawnioną osobą, to brak jest wykazania umocowania osób działających za bank przy zawarciu umowy kredytu.

Zaznaczył Sąd, że brak podstaw do zastosowania przepisu art. 97 k.c., bo nawet strona powodowa nie podnosi twierdzenia, że umowa była zawarta w lokalu banku, a pozwana zaprzecza takiej okoliczności. Możliwe było oczywiście nawet w toku niniejszego postępowania potwierdzenie czynności polegającej na zawarciu umowy kredytu (art. 103 § 1 k.c.), ale do takiego potwierdzenia nie doszło. W szczególności żaden z pełnomocników strony powodowej nie był uprawniony do reprezentowania banku w zakresie zawierania umów kredytu, a tym samym stanowisko wyrażane przez nich w sprawie nie może być traktowane jako skuteczne potwierdzenie zawarcia umowy kredytu. Nie może być też tym potwierdzeniem wezwanie do zapłaty (k. 18), gdyż W. D., który podpisał wezwanie nie był upoważniony do zawierania umów kredytu w imieniu banku (pełnomocnictwo k. 120).

Nie jest wreszcie potwierdzeniem zawarcia umowy dokonanie przez bank wypłaty środków kredytu. To zachowanie banku mogłoby stanowić potwierdzenie per facta concludentia jego oświadczenia woli zawartego w umowie, o ile wypłata byłaby dokonana przez osoby upoważnione do zawierania umów. Brak jednak dowodu na taką okoliczność.

Niezależnie od powyższego wskazał Sąd, że powództwo podlegało oddaleniu jako nieudowodnione również w przypadku uznania, że doszło do zawarcia umowy kredytu. Pozwana kwestionowała bowiem nie tylko fakt skutecznego zawarcia umowy kredytu, ale również fakt wypowiedzenia umowy kredytu oraz wysokość zadłużenia. W związku z tym na stronie powodowej ciążył ogólny obowiązek wykazania tych okoliczności, z których wywodziła ona skutki prawne (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.). Nie zostały one jednak udowodnione. Strona powodowa nie udowodniła wypowiedzenia umowy z uwagi na niewykazanie umocowania osoby, która wypowiedzenie podpisała. Podpis pod wypowiedzeniem pochodzi od E. S. (k. 71), a strona powodowa nie przedłożyła pełnomocnictwa udzielonego dla niej. Co prawda, złożone powództwo może zastępować wypowiedzenie umowy kredytu, o ile jednak spełnione są przesłanki wypowiedzenia i pozew składa osoba umocowana do wypowiedzenia umowy. Tymczasem w niniejszej sprawie żaden z pełnomocników składających pozew nie był umocowany do wypowiedzenia umowy (pełnomocnictwa – k. 24, 25), a pozwana nie została wezwana przez osobę upoważnioną do reprezentowania banku do uregulowania zaległości w trybie art. 75c cytowanej ustawy Prawo bankowe, gdyż warunkowe wypowiedzenie umowy, zawierające to wezwanie (k. 71), zostało podpisane przez osobę, której umocowania do działania w imieniu banku strona powodowa nie wykazała. Zgodnie z ust. 1 i 2 art. 75c prawa bankowego, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych; w wezwaniu bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Przepisy te mają zastosowanie do łączącego strony stosunku prawnego na mocy art. 12 ustawy o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw z dnia 25 września 2015 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 1854), zgodnie z którym banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy, dostosują swoją działalność do wymagań określonych w art. 75c ustawy Prawo bankowe, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. W związku z tym przed wypowiedzeniem umowy strona powodowa powinna była wezwać pozwaną do spłaty opóźnionych rat, wyznaczając jej w tym celu 14-dniowy termin. Strona powodowa nie wykazała, aby wezwanie skierowane do pozwanej zostało dokonane przez osobę upoważnioną przez nią. Skutkiem niewdrożenia przez bank działań upominawczych z art. 75c jest nieskuteczność złożonego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu (tak Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 10 września 2018r., XXV C 1088/17; zob. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2016r., II CSK 750/15, oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 17 stycznia 2018r., I ACa 682/17).

Strona powodowa nie wykazała także wysokości dochodzonego roszczenia. Na tę okoliczność strona powodowa przedłożyła jedynie dokumenty prywatne w postaci m.in. wyciągu z ksiąg bankowych, wskazującego na kształtowanie się zadłużenia pozwanej. Wyciąg z ksiąg bankowych oraz księgi rachunkowe banku w sprawie przeciwko konsumentowi nie mają jednak mocy dokumentu urzędowego, wyciąg jest dokumentem prywatnym, z którym nie są związane żadne szczególne domniemania istnienia wierzytelności; stanowi tylko stanowisko strony (banku). Moc dowodowa wyciągu z ksiąg bankowych jest niewystarczająca do uznania wysokości roszczenia za udowodnione, w szczególności w sytuacji, w której pozwana jednoznacznie zakwestionowała wysokość roszczenia. Złożony przez stronę powodową dokument zatytułowany „wyciąg z ksiąg (...)(k. 11) w rzeczywistości wyciągiem z ksiąg bankowych nie jest. Wyciąg powinien odzwierciedlać strukturę dokumentu źródłowego, wiernie go odtwarzać w określonej części, a przynajmniej powinno wynikać z niego z jakiej pozycji (części) dokumentu źródłowego wyciąg został wykonany, gdy tymczasem złożony przez stronę powodową dokument jest jedynie oświadczeniem banku o treści ksiąg bankowych (tak Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 10 września 2018r., XXV C 1088/17).

Niewykazanie wysokości roszczenia wynika również z braku przedłożenia przez stronę powodową tabeli opłat i prowizji stosowanych przez bank, co uniemożliwia weryfikację wysokości naliczonych odsetek i opłat.

Ocenił przy tym Sąd I instancji, że

- zarzut niewłaściwej reprezentacji pełnomocników strony powodowej na skutek braku przedłożenia odpisu z KRS nie jest trafny, gdyż dane z KRS są powszechnie dostępne w systemie internetowym (art. 505[37] § 1 k.p.c. stanowi, że po przekazaniu sprawy do sądu według właściwości ogólnej przewodniczący wzywa powoda wyłącznie do wykazania umocowania, o ile stwierdzenie umocowania przez sąd nie jest możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną, lub do przedłożenia pełnomocnictwa); zarzut ten dotyczy tylko kwestii procesowych, pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia,

- zarzut braku umocowania osoby, która podpisała wyciąg z ksiąg banku nie jest trafny, gdyż stosowne pełnomocnictwo zostało przedłożone (k. 25),

- zarzut niewykazania wypłaty kwoty kredytu – bezzasadny, co wynika z ustaleń faktycznych (w szczególności z treści dokumentu na k. 82),

- zarzut niedoręczenia pozwanej wzorców umownych przy zawieraniu umowy – bezzasadny, gdyż pozwana podpisała umowę, w której w § 13 oświadczyła, że otrzymała wymienione tam wzorce umowne i nie przedkłada żadnego dowodu na okoliczność przeciwną, a jedynie ogranicza się do kwestionowania tego faktu,

- zarzut braku doręczenia pozwanej przez bank regulaminów, które weszły w życie w czasie trwania umowy – bezzasadny, jako że pozwana nie wykazała, aby jakikolwiek regulamin wszedł w tym okresie w życie,

- zarzut zmiennego oprocentowania – nietrafny; oprocentowanie zmienne nie jest co do zasady wykluczone, niedopuszczalne jest tylko wówczas, gdy zastrzeżone zostaje uprawnienie do dowolnego zmieniania wysokości oprocentowania przez jedną ze stron; w przedmiotowej umowie oprocentowanie kredytu jest zmienne, ale określone jest prawidłowo; odmienna ocena odnosi się natomiast do oprocentowania „zadłużenia przeterminowanego” (tzw. „odsetki karne”) - § 3 – w tym zakresie przewidziana jest rzeczywiście nadmierna swoboda banku, a więc pozostaje oprocentowanie z dnia zawarcia umowy (24% - § 3 ust. 5), ale nie wyższe od odsetek maksymalnych za opóźnienie,

- brak dopełnienia obowiązku informowania o zmianie wysokości oprocentowania – mógłby mieć znaczenie tylko w takim zakresie, w jakim odnosiłby się do kwestionowania opóźnienia w zapłacie tej części rat, która wynika ze zmiany oprocentowania, o której kredytobiorca nie został poinformowany; jednak pozwana nie wykazuje takiej okoliczności (ani nawet nie wskazuje na taką okoliczność),

- zarzut braku wykazania doręczenia pozwanej pisma o wypowiedzeniu umowy – z dokumentów na k. 72 wynika fakt wysłania pisma na adres pozwanej i jego awizowania, z czym wiąże się domniemanie możliwości zapoznania się pozwanej z treścią przesłanego oświadczenia; nie sposób podzielić też wymagania pozwanej, by bank na kopercie zawierającej przesyłkę umieszczał adnotację o treści korespondencji – takie działanie stanowiłoby naruszenie tajemnicy bankowej, do zachowania której bank jest obowiązany, gdyż skutkowałoby informowaniem osób trzecich o przedmiocie pisma (np. „wypowiedzenie umowy kredytu”).

Mając powyższe na uwadze, Sąd I instancji oddalił powództwo w całości. Zaznaczył, że przedmiotem rozpoznania było roszczenie z umowy kredytu. Oddalenie tego powództwa nie stoi na przeszkodzie zgłoszeniu przez stronę powodową żądania opartego na innej podstawie o zwrot kwoty wypłaconej pozwanej.

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na koszty te złożyła się: kwota 5.400 zł, stanowiąca wynagrodzenie pełnomocnika w osobie adwokata, ustalona w oparciu o przepis § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 ze zm.) oraz kwota 17 zł stanowiąca opłatę od złożenia pełnomocnictwa.

Apelację od tego wyroku złożyła strona powodowa, zaskarżając go w całości i zarzucając:

- naruszenie art. 233 § 1 w zw. z art. 232 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny materiału dowodowego i stwierdzeniu przez Sąd I instancji – w sytuacji udowodnienia przez powoda wypłacenia pozwanej kredytu zgodnie z zawartą umową, która to okoliczność, została potwierdzona przez ten Sąd w uzasadnieniu wyroku – że wypłacenie pozwanej środków określonych w umowie kredytu nie stanowiło potwierdzenia zawarcia umowy przez stronę powodową z pozwaną,

- naruszenie art. 233 § 1 w zw. z art. 230 oraz art. 227 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny materiału dowodowego i ich niewłaściwym zastosowaniu i stwierdzeniu, przez Sąd I instancji, że wypłata kredytu została dokonana przez osoby nieuprawnione, co dyskwalifikowało zdaniem Sądu przyjęcie wypłaty kredytu jako potwierdzenia zawarcia umowy, podczas gdy okoliczność upoważnienia osób wypłacających/uruchamiających kredyt na rzecz pozwanej nie była przedmiotem zarzutu pozwanej, stanowiąc jednocześnie okoliczność nieistotną dla rozstrzygnięcia sprawy, a zatem niewymagającą dowodu,

- naruszenie art. 233 § 1 w zw. z art. 231 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny materiału dowodowego i uznaniu przez Sąd I instancji, że nie zostało wykazane przez powoda umocowanie osób podpisujących umowę w jego imieniu, podczas gdy osoby reprezentujące powoda przy zawieraniu umowy były w istocie upoważnione do samodzielnego zawarcia tego typu umowy,

- naruszenie art. 233 § 1 w zw. z art. 231 k.p.c. oraz art. 6 k.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny materiału dowodowego i uznaniu przez Sąd I instancji, że umowa kredytowa została zwarta przez pozwaną ze stroną powodową poza lokalem przedsiębiorstwa, podczas gdy powód przedstawił dowód w postaci umowy, która wskazuje na jej zawarcie w lokalu przedsiębiorstwa nie zaś na odległość (za pomocą kanałów elektronicznych czy telefonicznych), pozwana zaś nie udowodniła w żaden sposób swoich twierdzeń dotyczących rzekomego zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwa,

- naruszenie art. 233 § 1 w zw. z art. 232 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny materiału dowodowego oraz błędnym zastosowaniu i stwierdzeniu przez Sąd I instancji, że strona powodowa nie udowodniła wysokości dochodzonego roszczenia przy czym Sąd ten całkowicie pominął przedstawiony przez stronę powodową dowód w postaci wydruku historii szczegółowej rachunku dedykowanego do spłaty przedmiotowego kredytu, a przedstawiony dowód z postaci wyciągu z ksiąg banku uznał za niestanowiący dostatecznego dowodu na wysokość roszczenia,

- naruszenie art. 233 § 1 w zw. z art. 245 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny materiału dowodowego poprzez uznanie przez Sąd I instancji, że przedłożony wyciąg z ksiąg banku nie może stanowić dowodu na okoliczność obowiązku spłaty przez pozwaną kwoty dochodzonej pozwem podczas gdy dowód ten został poparty szczegółową historią rachunku dedykowanego do spłaty roszczenia sporządzoną w oparciu o art. 7 pr. bank. i wskazuje jednoznacznie na istnienie i wysokość zobowiązania pozwanego, stanowiąc wiarygodny dowód na potwierdzenie roszczenia powoda, znajdujący dodatkowo poparcie w pozostałym materiale dowodowym oraz okolicznościach sprawy,

- naruszenie art. 97 k.c. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy złożona przez powoda umowa nie wskazywała na jej zawarcia poza lokalem przedsiębiorstwa czy też na odległość – zatem została ona zawarta w lokalu przedsiębiorstwa,

- art. 103 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że wypłata/uruchomienie kredytu na rzecz pozwanej nie stanowiła potwierdzenia zawarcia umowy,

- art. 95 § 1 pr. bank poprzez przyjęcie, że przedstawiony przez powoda dokument nie stanowił wyciągu z ksiąg rachunkowych banku.

W oparciu o te zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa co do kwoty 100.354,46 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 maja 2017 r. do dnia zapłaty i kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie, o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej odrzucenie, ewentualnie oddalenie i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów naruszenia przepisów postępowania wskazać należy, że zasadniczo strona pozwana nie kwestionuje w apelacji żadnego z faktów ustalonych przez Sąd I instancji, a część zarzutów naruszenia przepisów postępowania – mimo, że opisana jako zarzuty naruszenia art. 233 § 1 i innych k.p.c. – w istocie odnosi się do ocen prawnych dokonanych przez Sąd I instancji, a to oceny zakresu umocowania osób podpisujących w imieniu strony powodowej umowę kredytu, oceny znaczenia prawnego jakie przydać należy wypłacie kredytu, oceny prawnej dokumentu określonego jako „wyciąg z ksiąg bankowych”. Apelująca nie wskazuje bowiem żadnych cech dokumentów pełnomocnictw czy dokumentu „wyciąg z ksiąg bankowych”, które Sąd I instancji bezzasadnie pominął, względnie bezzasadnie uwzględnił, ani faktów powiązanych z wypłatą umownego świadczenia, których Sąd ten nie uwzględnił lub bezzasadnie ustalił.

Zarzut błędnego ustalenia, iż przedmiotowa umowa została zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa jest z kolei o tyle chybiony, że wprawdzie w rozważaniach prawnych Sąd I instancji wypowiada się co do tego, że strona powodowa nie twierdziła aby umowę zawarto w lokalu przedsiębiorstwa a pozwana tej okoliczności zaprzecza, jednak własnego ustalenia w tym przedmiocie nie czyni. Wprawdzie odmowa zastosowania przez ten Sąd art. 97 k.c. wskazuje, iż fakt zawarcia tej umowy w lokalu przedsiębiorstwa strony pozwanej został przez Sąd uznany za niewykazany. Oceny tej nie sposób podważyć. Brak było bowiem dowodów na to, gdzie faktycznie umowę zawarto, a treść samej umowy – wbrew twierdzeniom apelacji sama w sobie nie wskazuje (poza określeniem miejscowości) na to, gdzie umowę tę zawarto. Brak powołania się w jej treści na „kanały elektroniczne czy telefoniczne” nie stanowi natomiast bezpiecznej podstawy do przyjęcia, że umowę tę zawarto w lokalu przedsiębiorstwa, a nie poza tym lokalem. Skoro zaś z okoliczności zawarcia umowy w lokalu przedsiębiorstwa strona powodowa wywodziła dla siebie korzystne skutki prawne, to na stronie powodowej, zgodnie z art. 6 k.c., ciążył dowód wykazania tej okoliczności, któremu to ciężarowi nie uczyniła zadość.

Z kolei kwestia mocy dowodowej historii rachunku bankowego nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie. Treść zapisów w tym dokumencie nie rozstrzyga bowiem o istnieniu i zakresie zobowiązania pozwanej w stosunku do strony powodowej, gdyż – poza ujawnionymi w nim wpłatami i wypłatami z rachunku o okolicznościach tych decydują również inne okoliczności, w szczególności to, czy skutecznie zawarto umowę kredytu i czy skutecznie ją wypowiedziano. W tym stanie rzeczy – wobec okoliczności, że wbrew twierdzeniom strony powodowej, nie można uznać aby strona powodowa dokonała skutecznie wypowiedzenia umowy kredytu, o czym poniżej – brak poczynienia ustaleń w oparciu o dokument historii rachunku bankowego nie mógł mieć wpływu na prawidłowość zaskarżonego rozstrzygnięcia. Ponadto strona powodowa nie wskazała w apelacji jakie konkretnie fakty miałyby zostać w oparciu o ten dowód ustalone, gdyż wskazywana w tym kontekście w apelacji „wysokość roszczenia” nie jest faktem, ale oceną prawną, którą oprzeć można na ustalonych w sprawie faktach.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostaje w końcu ocena czy dokument zatytułowany „wyciąg z ksiąg (...) Bank S.A.” (k. 11) jest wyciągiem z ksiąg rachunkowych banku w rozumieniu art 95 prawa bankowego. Po pierwsze, stosownie do treści art. 95 ust 1a prawa bankowego wyciąg z ksiąg rachunkowych banku nie ma w postępowaniu cywilnym mocy dokumentu urzędowego i jako dokument prywatny stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Oświadczenie strony postępowania cywilnego co do wysokości zobowiązania drugiej strony samo w sobie nie stanowi dowodu na okoliczność wysokości tego zobowiązania. Po drugie, wobec nieważności wypowiedzenia umowy kredytu – o czym poniżej - przedstawiony dokument z dnia 25 maja 2017 r. niewątpliwie nie wskazuje rzeczywistej wysokości zobowiązania pozwanej na chwilę jego wystawienia. W braku ważnego wypowiedzenia pozwana niewątpliwie nie była bowiem jeszcze zobowiązana do zapłaty całości niespłaconego kapitału i ani do zapłaty odsetek w wysokości w nim wskazanej, pochodnej w stosunku do rozmiaru wymagalnego kapitału, od którego zostały naliczone. Zasadnie zatem Sąd I instancji odmówił wiarygodności temu dokumentowi i czyniąc tak nie naruszył art. 95 ust. 1 prawa bankowego.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny ustalenia faktycznie Sądu I instancji akceptuje i przyjmuje za własne, czyniąc podstawą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Zbędnym zaś jest powtarzanie ich w tym miejscu.

Odnosząc się natomiast do podniesionych w apelacji zarzutów naruszenia prawa materialnego wskazać na wstępie należy, że nietrafnie zaś strona pozwana zarzuca naruszenia art. 97 k.c. W sytuacji, gdy z żadnego dowodu nie wynika aby przedmiotowa umowa kredytu została zawarta w lokalu przedsiębiorstwa strony powodowej, a ciężar wykazania tej okoliczności ciążył na stronie powodowej, brak było podstaw do zastosowania tego przepisu i uznania w oparciu o jego dyspozycję, że osoby podpisujące umowę w imieniu strony powodowej były do tego umocowane. Nietrafne jest wprawdzie stanowisko Sądu I instancji jakoby strona powodowa i pozwana nie zawarły skutecznie umowy kredytu. O ile nie można odmówić trafności wywodom Sądu I instancji odnoszącym się do braku wykazania umocowania osób, które podpisały umowę, do reprezentowania strony powodowej, o tyle stanowisko tego Sądu budzi wątpliwości w zakresie, w jakim dotyczy kwestii ewentualnego późniejszego potwierdzenia przez stronę pozwaną zawartej w jej umieniu z pozwaną umowy. Fakt spełnienia przez bank świadczenia z umowy kredytu (tj. wypłaty środków kredytobiorcy) niewątpliwie może być uznany za dorozumiane potwierdzenie umowy kredytu. W sposób jednoznaczny ujawnia on bowiem wolę związania postanowieniami tej umowy przez kredytodawcę. Z kolei okoliczność, iż określona osoba była kompetentna podjąć decyzję o wypłacie kredytobiorcy środków pieniężnych (a żadna ze stron nie twierdzi, aby decyzję o wypłacie podjęła osoba, która nie była do tego powołana) pozwala na ocenę, że osoba ta była co najmniej w sposób dorozumiany umocowana do potwierdzenia umowy, na podstawie której wypłata środków pieniężnych nastąpiła. Zasadnie zatem strona pozwana zarzuca naruszenie art. 103 k.c., albowiem fakt spełnienia świadczenia z umowy kredytu przez stronę pozwaną w realiach niniejszej sprawy stanowił dorozumiane potwierdzenie zawarcia tej umowy przez bank, w sytuacji, gdy osoby, które umowę w imieniu banku podpisały nie miały do tego dostatecznego umocowania.

Tym niemniej zasadność zarzutu naruszenia art. 103 k.c. nie świadczy o nietrafności zaskarżonego wyroku. Słusznie bowiem uznał Sąd I instancji, że strona powodowa nie wykazała, że doszło do skutecznego wypowiedzenia pozwanej umowy kredytu. Czynność ta miała zostać dokonana oświadczeniem z dnia 9 lutego 2017 r. (k. 71), które w imieniu strony powodowej, jako pełnomocnik, złożyła E. S.. Wszelako do akt sprawy nie zostało przedłożone pełnomocnictwo dla E. S. obejmujące umocowanie do wypowiedzenia umowy kredytu, tak że brak jest podstaw do uznania, ze E. S. była w chwili składania tego oświadczenia prawidłowo umocowanym pełnomocnikiem. W konsekwencji wypowiedzenie to – jako czynność prawna jednostronna – jest nieważne z mocy art. 104 k.c. gdyż brak jest podstaw do uznania, że pozwana wyraziła zgodę na dokonanie tej czynności przez pełnomocnika bez umocowania. Niezależnie od powyższego wskazać należy, że – na co słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji – strona powodowa nie skierowała do pozwanej wezwania do zapłaty odpowiadającego wymaganiom art. 75c ustawy prawo bankowe. Zgodnie z tym przepisem jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu I instancji, iż sankcją niezastosowania się do tego przepisu przez kredytobiorcę jest nieważność złożonego w takich warunkach wypowiedzenia umowy kredytu. Natomiast strona powodowa w realiach niniejszej sprawy nie poprzedziła wypowiedzenia umowy kredytu (k. 71) wezwaniem do zapłaty odpowiadającym wymogom z art. 75c ustawy – prawo bankowe. Znajdujące się w aktach sprawy przedsądowe wezwanie do zapłaty (k. 18) jest datowane na dzień 27 kwietnia 2017 roku czyli już po wypowiedzeniu umowy (k. 71), przez co nie stanowi realizacji obowiązku określonego w art. 75c ustawy prawo bankowe. Brak zaś ważnego wypowiedzenia umowy kredytu oznacza, że strony wiąże nadal umowa kredytu. Niewątpliwie zatem strona powodowa według stanu na chwilę zamknięcia rozprawy nie może zatem zasadnie domagać się od pozwanej zapłaty kwoty 100 354,46 zł tytułem niespłaconego kapitału, ani odsetek umownych i odsetek za opóźnienie naliczanych w oparciu o tak określony wymagalny kapitał gdyż takie określenie zakresu zobowiązania pozwanej nie uwzględnia nieważności wypowiedzenia umowy kredytu. Co do wysokości opłat umownych podzielić należy stanowisko Sądu I instancji, że strona powodowa w żadne sposób nie wykazała wysokości tej należności, gdyż nie przedłożyła tabeli opłat i prowizji stosowanych przez bank. Zarazem fakty powołane na uzasadnienie żądania pozwu i przedstawiony materiał dowodowy nie pozwalają na ustalenie jaki mógłby być ewentualny zakres zobowiązania pozwanej na chwilę zamknięcia rozprawy w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy kredytu okazało się nieważne.

Mając powyższe na uwadze apelacja podlegała oddaleniu o czym orzeczono w pkt I sentencji na zasadzie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt II sentencji na zasadzie art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c. Na zasądzone na rzecz wygrywającej postępowanie apelacyjne pozwanej złożyły się kwota 4050 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego zgodnie z § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 265).

SSA Anna Kowacz-Braun SSA Barbara Baran SSO (del.) Wojciech Żukowski