Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2020r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2020 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W.

przeciwko T. J.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego T. J.

od wyroku Sądu Rejonowego w Olecku

z dnia 2 lipca 2019r., sygn. akt I C 314/19

1)  Oddala apelację;

2)  Zasądza od pozwanego T. J. na rzecz powoda Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W. kwotę 1800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji.

SSO Mirosław Krzysztof Derda SSO Agnieszka Kluczyńska SSO Cezary Olszewski

Sygn. akt. I Ca 477/19

UZASADNIENIE

Powód Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. wystąpił z pozwem przeciwko pozwanemu T. J. domagając się zapłaty kwoty 17.129,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od wskazanej kwoty od dnia zainicjowania powództwa do dnia zapłaty. Ponadto domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego kosztów procesu.

Uzasadniając powództwo wskazywał, iż dnia 24 maja 2017 roku została zawarta pomiędzy pozwanym a (...) Finanse sp. z o.o. z siedzibą we W. umowa pożyczki nr (...), warunków której to umowy pozwany nie dochował.

Wierzytelności przysługujące dla pierwotnego wierzyciel względem pozwanego zostały przelane na powoda umową cesji z dnia 30 października 2018 roku. W następstwie zawarcia przedmiotowej umowy powód Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. nabył od pierwotnego wierzyciela zobowiązania przysługujące mu względem pozwanego – T. J. w postaci: kwoty 8.398,30 zł – kapitału, 1.419,69 zł odsetek oraz 7.311,16 zł należności ubocznych naliczonych przez pierwotnego wierzyciela.

Nakazem zapłaty wydanym w sprawie o sygn. akt I Nc 746/19 w dniu 14 maja 2019 roku przez Sąd Rejonowy w Olecku uwzględniono roszczenie dochodzone przez stronę powodową w całości. Przedmiotowy nakaz zapłaty w przewidzianym ustawowo terminie zaskarżył w całości pozwany T. J.. W ramach złożonego środka odwoławczego pozwany wnosił o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 02 lipca 2019 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I C 314/19 Sąd Rejonowy w Olecku I Wydział Cywilny uwzględnił roszczenie powoda w całości i zasądził od pozwanego T. J. na rzecz powoda Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W. kwotę 17.129,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od zasądzonej kwoty od dnia 07 maja 2019 roku do dnia zapłaty. Równocześnie rozstrzygnął o kosztach procesu i z tego tytułu zasądził od pozwanego na rzecz powoda 3917 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów procesu.

Przedmiotowe orzeczenie zapadło w wyniku następujących ustaleń faktycznych oraz rozważań prawnych:

W następstwie wystosowanego przez pozwanego T. J. wniosku z dnia 24 maja 2017 roku pozwany zawarł z pierwotnym wierzycielem (...) Finanse sp. z o.o. z siedzibą w W. Umowę Pożyczki gotówkowej nr (...) opiewająca na kwotę 20 000 zł oprocentowaną na 10 % w stosunku rocznym. Przedmiotowe zobowiązanie pieniężne miało zostać spłacone w 36 ratach miesięcznych po 644,74 zł każda. Jako datę płatności pierwszej z rat został wskazany dzień 26 czerwca 2017 roku. W ramach zobowiązań wynikających z zawartej umowy pozwany miał uiścić na rzecz strony udzielającej pożyczki oprócz należności głównej oraz odsetek kwoty: 7500 zł tytułem opłaty prowizyjnej oraz kwotę 2500 zł tytułem opłaty za udzielenie pożyczki. Podpisując umowę pozwany wyraził zgodę na potrącenie w/w kwot z kwoty stanowiącej drugą transzę udzielonej pożyczki (§ 2 ust. 4 umowy). Pierwsza z rat stanowiących spłatę pożyczki została określona na kwotę 234,55 zł i uwzględniono w niej 13 zł kosztów. Każda z kolejnych rat miała być płatna do 12 tego dnia każdego miesiąca i odpowiadać kwocie 221,55 zł, przy czym wysokość ostatniej raty została określona na kwotę 216,12 zł i miała zostać uregulowana do dnia 12 grudnia 2019 roku.

W ramach przedmiotowej umowy zastrzeżono również, iż pożyczkodawca niezwłocznie po zawarciu umowy dokona cesji wierzytelności na rzecz (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W., czego pozwany miał świadomość.

W dniu 30 października 2018 roku (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. zawarł z powodem Prokura Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym z siedzibą we W. umowę cesji wierzytelności w tym wierzytelności przysługującej względem pozwanego T. J..

W następstwie powyższego dnia 28 listopada 2018 roku wystosowano do pozwanego pismo zawierające powiadomienie o przeniesieniu na powoda wierzytelności z umowy pożyczki oraz wezwanie do zapłaty. Kolejno w dniu 08 kwietnia 2019 roku wystosowano do pozwanego pismo zawierające informację o jego aktualnym stanie zadłużenia jak również informację o możliwości ustalenia dogodnych warunków spłaty.

Przechodząc do oceny prawnej zgłoszonego roszczenia Sąd I instancji powołał się na treść art. 720 § 1 k.c. wskazując, iż zawierając umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku zaś biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i takiej samej jakości. W związku z powyższym Sąd Rejonowy uznał, iż obowiązkiem pozwanego wynikającym z zawartej umowy pożyczki był zwrot pożyczonej kwoty oraz ustalonych w umowie kosztów. Równocześnie stwierdzono, iż w sprawie zastosowanie winny mieć przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, gdyż pozwany zawierał umowę pożyczki jako osoba będąca konsumentem, zaś w świetle art. 3 ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy za kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. W zawartej przez pozwanego oraz poprzednika prawnego powoda umowie jednoznacznie wskazano wysokość kwoty pożyczki, wysokość i sposób uwzględnienia opłat oraz spoczywający na pozwanym obowiązek spłaty udostępnionej kwoty wraz z kosztami w zakreślonym terminie.

Odnosząc się do kwestii cesji dochodzonej w niniejszej sprawie wierzytelności wskazano, iż wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba, że sprzeciwia się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z cedowaną wierzytelnością na nabywcę przechodzą wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 1 i § 2 k.c.).

W świetle analizy załączonej do niniejszej sprawy dokumentacji Sąd stwierdził, że powód zdołał wykazać fakt i skuteczność przeniesienia przysługującej względem pozwanego wierzytelności.

Mając zatem do dyspozycji umowę kredytu zawartą pomiędzy pierwotnym wierzycielem a pozwanym, jak również wyciąg z ksiąg funduszu Sąd Rejonowy uznał (wbrew zarzutom pozwanego), iż strona powodowa była legitymowana do wystąpienia z przedmiotowym roszczeniem.

Sąd I instancji nie podzielił również stanowiska pozwanego T. J. co do niewypełnienia przez poprzednika prawnego powoda warunków umowy, jak również samej kwoty kosztów pożyczki. Argumentując wskazał, że fakt potrącenia kosztów udzielenia pożyczki z kwoty pożyczki został przewidziany w samej umowie zaś koszty wskazane w umowie są w rzeczywistości wynagrodzeniem poprzednika prawnego powoda za świadczoną usługę.

W ramach konkluzji podkreślono, że łączna suma pozaodsetkowych kosztów kredytu w niniejszej sprawie nie przekracza maksymalnej wysokości kosztów przewidzianej w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany T. J. zaskarżając go w całości. W ramach podnoszonych zarzutów pozwany wskazywał na naruszenie:

- przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik rozstrzygnięcia, tj.: art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez wadliwą, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, skutkująca błędnym uznaniem, że powód w sposób dostateczny wykazał fakt nabycia wierzytelności uprawniającej go do wystąpienia wobec pozwanego z żądaniem zapłaty, mimo braku przeprowadzenia dowodu na okoliczność skuteczności przejścia wierzytelności względem pozwanego w drodze cesji na kolejne podmioty, w tym powoda, oraz mimo braku wykazania istnienia zobowiązania pozwanego zarówno co do zasady jak i co do wysokości;

- art. 385 ¹§ 1 k.c. poprzez brak dokonania przez Sąd I instancji z urzędu kontroli abuzywności klauzuli umownej dotyczącej rażąco wygórowanej prowizji oraz opłat za udzielenie pożyczki w łącznej wysokości 10.000 zł, podczas gdy w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtuje jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy;

- art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 36 a ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim poprzez ich błędną interpretację polegającą na przyjęciu, iż art. 36a u.k.k. wyklucza obowiązek badania abuzywności klauzul dotyczących kosztów kredytu zawartych w umowach kredytów konsumenckich.

Mając na uwadze wszystkie podnoszone zrzuty pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, względnie przekazanie sprawy dla Sądu I instancji do ponownego rozpoznania. Wnosił również o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania przed Sądem I instancji oraz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na apelację powód wnosił o oddalenie apelacji pozwanego jako bezzasadnej w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia poczynione przez Sąd Rejonowy, jak też ich ocenę prawną oraz stanowiącą podstawę ustaleń faktycznych dokonaną przez Sąd I instancji ocenę dowodów i przyjmuje za własne, co czyni zbędnym ich ponowne powielanie.

Przechodząc do zarzutów w ocenie Sądu Okręgowego w ramach złożonej apelacji pozwany nie zdołał wykazać by Sąd Rejonowy rozpatrujący przedmiotową sprawę naruszył zasady swobodnej oceny dowodów. Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy w sposób bezstronny i racjonalny rozważył materiał dowodowy jako całość, wysuwając w następstwie poczynionych ustaleń logiczne i racjonalne wnioski. W tym stanie rzeczy podnoszone w apelacji zarzuty w zakresie naruszenia przez Sąd wydający zaskarżone orzeczenie art. 233 § 1 w zw. z art. 232 k.p.c. uznać należało jedynie za polemikę z prawidłowymi i przekonującymi argumentami, przedstawionymi przez w logicznym i spójnym uzasadnieniu. Jedynie bowiem w przypadku gdy w wysuwanych przez sąd wnioskach brak jest logiki lub wnioskowanie wykracza poza zasady doświadczenia życiowego nie uwzględniając jednoznacznych związków przyczynowo – skutkowych, poczyniona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

Z załączonych do akt niniejszej sprawy dowodów wynikało bowiem jednoznacznie, iż pozwanego i pierwotnego wierzyciela (...) Finanse sp. z o.o. z siedzibą we W. łączyło zobowiązanie z tytułu umowy pożyczki nr (...) sporządzonej w dniu 23 maja 2017 roku. Równocześnie dokumenty w postaci: umowy przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji z dnia 30 października 2018 roku oraz poświadczony za zgodność z oryginałem wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji, świadczą o skutecznym przejściu na powoda Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. wierzytelności przysługujących pierwotnie dla (...) Finanse sp. z o.o. z siedzibą we W. względem pozwanego T. J.. Jedynie na marginesie wskazać należy, iż pozwany w trakcie postępowania przed Sądem I instancji nie kwestionował istnienia ciążącego na nim zobowiązania względem poprzednika prawnego powoda, tj.: (...) Finanse sp. z o.o. z siedzibą we W. poddając jedynie w wątpliwość czynność skutecznego przeniesienia (cesji) wierzytelności.

Niewątpliwie zapisy łączącej pozwanego i pierwotnego wierzyciela umowy podlegały ocenie przez pryzmat art. 58 § 1 k.c. oraz art. 385 ¹ § 1 k.c. z uwagi na to, że pozwany w niniejszej sprawie jest konsumentem.

W świetle art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W przedmiotowej sprawie koszty jakimi został obciążony pozwany w ramach zawartej umowy pożyczki zostały przewidziane w § 2 ust 4 lit a) i b) umowy i składały się na nie kwota 2500 zł tytułem opłaty za udzielenie pożyczki oraz kwota 7500 zł opłaty prowizyjnej. Bez wątpienia zatem postanowienie w ustalające wysokość kosztów udzielenia pożyczki, jako świadczenia ubocznego, podlegało ocenie w zakresie jego abuzywności. Strona powodowa nie przedstawiła również żadnych dowodów pozwalających stwierdzić, iż postanowienia umowy ustalające koszty udzielenia pożyczki zostały indywidualnie uzgodnione z pozwanym przed zawarciem umowy z pierwotnym wierzycielem. Rozważyć zatem należało, czy klauzula umowy w następstwie której pozwany został obciążony opłatą za udzielenie pożyczki oraz prowizją stanowiła przejaw rażącego naruszenia interesów konsumenta lub kształtowała jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami.

Mając na uwadze okoliczność, iż prawodawca nie przewidział ustawowych definicji w/w pojęć posłużyć się należy ich definicjami wypracowanymi przez judykaturę i doktrynę.

Istotą dobrego obyczaju jest poszanowanie praw kontrahenta, polegające na formułowaniu zapisów umowy w sposób jednoznaczny, zrozumiały dla niego, niewykorzystywanie jego słabszej pozycji kontraktowej i niewprowadzanie do umowy klauzul, które godzą w równowagę kontraktową stron. To jednocześnie postępowanie nierzetelne, nieuczciwe, sprzeczne z akceptowanymi standardami działania. Chodzi więc o postępowanie, które potocznie jest rozumiane jako nieuczciwe, nierzetelne. Rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję, na niekorzyść konsumenta praw i obowiązków wynikających z umowy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04 legalis; z dnia 3 lutego 2006 roku, I CK 297/05 legalis; z dnia 27 października 2006 roku, I CSK 173/06 legalis; z dnia 30 września 2015 roku, I CSK 800/14 legalis,

Oceniając w powyższym kontekście postanowienie zawarte w § 2 ust 4 lit. a) i b) umowy uznać należało, iż określało ono precyzyjnie rzeczywistą wysokość świadczeń pożyczkobiorcy jakie ten winien uiścić na rzecz kredytodawcy. Zdaniem Sądu z uwagi na określenie przedmiotowych świadczeń poprzez podanie konkretnych kwot nie sposób było uznać, iż pozwany zawierając umowę nie miał możliwości ustalenia łącznej kwoty zobowiązania jaką będzie obowiązany spłacić.

Na powyższą ocenę nie miała również wpływu istotnie znaczna wysokość opłaty i prowizji w stosunku do kwoty samego pożyczanego kapitału. Jak bowiem wynikało z ustaleń i wyliczeń zaprezentowanych już przez Sąd I instancji (które to ustalenia tut. Sąd w całości podziela) w/w kwota nie przekracza maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu ustalonej na podstawie wzorca przewidzianego w art. 36 a ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku.

Mając zatem na uwadze fakt, iż strona pozwana nie zdołała skutecznie podważyć ustaleń faktycznych i oceny prawnej poczynionych przez Sąd I instancji, Sąd Okręgowy w oparciu o art. 385 k.p.c. orzekł jak w pkt 1 sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto w pkt. 2 w myśl art. 98 k.p.c., które to koszty stanowiło wynagrodzenie pełnomocnika powoda ustalone w oparciu o regulację przewidzianą w § 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 ust. 1 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. z dnia 3 stycznia 2018 r. Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

SSO Mirosław Krzysztof Derda SSO Agnieszka Kluczyńska SSO Cezary Olszewski