Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2019r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 grudnia 2019r. w Warszawie

sprawy J. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o przeliczenie emerytury

na skutek odwołania J. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 9 maja 2019r., znak: (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  nie obciąża J. Ś. kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego.

SSO Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

W dniu 3 czerwca 2019r. J. Ś. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 9 maja 2019r., znak: (...)o odmowie uchylenia decyzji z dnia 10 grudnia 2013r.

Odwołująca wniosła o uchylenie ww. decyzji i przeliczenie emerytury, a uzasadniając swe stanowisko wyjaśniła, że możliwość przeliczenia emerytury stworzył wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019r., zgodnie z którym korzystne przeliczenie świadczeń powinno dotyczyć wszystkich kobiet z rocznika 1953, niezależnie od tego kiedy ZUS wydał decyzję emerytalną (odwołanie, k. 3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 5 czerwca 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz o zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego według norm przepisanych.

Uzasadniając stanowisko organu rentowego, zastępujący organ radca prawny wskazał,
że w zaskarżonej decyzji ZUS odmówił ubezpieczonej uchylenia decyzji z dnia
10 grudnia 2013r. i stwierdził jej wydanie z naruszeniem prawa. Wynika to z brzmienia art. 146 i 151 Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którymi uchylenie decyzji z powodu orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, na podstawie którego została wydana decyzja, nie może nastąpić, jeśli od dnia doręczenia decyzji upłynęło 5 lat; w takiej sytuacji organ ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazuje okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji. W przedmiotowej sprawie od dnia doręczenia decyzji z dnia 10 grudnia 2013r. upłynęło 5 lat, a zatem w oparciu o powyższe przepisy nie było możliwe jej uchylenie (odpowiedź na odwołanie, k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko organu rentowego, oddalając odwołanie od decyzji z dnia 9 maja 2019r., znak: (...) zarazem – mimo, iż odwołująca przegrała proces – nie obciążył jej kosztami zastępstwa procesowego.

Zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone
w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Zgodnie natomiast z art. 99 k.p.c. stronom reprezentowanym przez radcę prawnego zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata.

W rozpatrywanej sprawie za stronę przegrywającą niewątpliwie należało uznać J. Ś. z uwagi na oddalenie wniesionego przez nią odwołania, co z kolei skutkowało powstaniem po jej stronie obowiązku zwrotu kosztów na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który był reprezentowany przez radcę prawnego. Sąd zastosował jednak art. 102 k.p.c. i odstąpił od obciążania ubezpieczonej tymi kosztami.

Zgodnie z treścią ww. przepisu, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Uzależnione jest to każdorazowo od okoliczności, które muszą być tego rodzaju, by ponoszenie kosztów przez stronę przegrywającą pozostawało w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Do kręgu „wypadków szczególnie uzasadnionych” zalicza się między innymi szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy czy też subiektywne przekonanie powoda co do zasadności zgłoszonego roszczenia – trudne do zweryfikowania a limine. Ocena, czy takie wypadki wystąpiły w konkretnej sprawie należy do sfery uznania sądu, który powinien dokonać jej w oparciu o całokształt okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013r., V CZ 132/12; z dnia 15 marca 2013r., V CZ 89/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 kwietnia 2018r., III AUa 1477/17).

W ocenie Sądu szczególny przypadek, o którym mowa powyżej, niewątpliwie wystąpił w przedmiotowej sprawie. Przypomnieć należy, że zainicjowanie przez ubezpieczoną postępowanie było wynikiem wydania przez Trybunał Konstytucyjny w dniu 6 marca 2019r. wyroku w sprawie o sygn. P 20/16, w którym TK orzekł, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018r. poz. 1270 oraz z 2019r. poz. 39), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w (...)r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Powołane orzeczenie stanowi przełom w zakresie dotychczas obowiązujących zasad obliczania emerytury powszechnej kobiet urodzonych w (...) roku, które przed dniem 1 stycznia 2013r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 ustawy emerytalnej. Doprowadziło ono do wyrugowania niekorzystnych dla ww. kobiet zasad obliczania emerytury i w konsekwencji otworzyło drogę do wznowienia postępowań zakończonych wydaniem decyzji przyznających emerytury z zastosowaniem niekorzystnego i niekonstytucyjnego sposobu obliczenia. Zwrócił na to uwagę również sam Trybunał w uzasadnieniu powyższego orzeczenia, wskazując, że skutkiem wyroku jest prawo wznowienia postępowania z mocy art. 190 ust. 4 Konstytucji dla wszystkich kobiet objętych zakresem orzeczenia Trybunału, możliwe do zrealizowania w trybie wznowienia postępowań zakończonych wydaniem wyroku przez sądy pracy i ubezpieczeń społecznych na podstawie art. 401 ^{( 1)} k.p.c., zaś w przypadku osób, które nie odwołały się od decyzji wydanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 145a k.p.a. w związku z art. 124 ustawy emerytalnej. W konsekwencji odwołująca, korzystając z możliwości wniesienia skargi o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej decyzją ZUS (...) Oddział w W. z 10 grudnia 2013r., znak: (...)a potem z możliwości zaskarżenia niekorzystnej decyzji ZUS, mogła pozostawać w uzasadnionym przekonaniu, że jej stanowisko jest słuszne. Poza tym, co do zasady spór, jaki się zarysował w związku z obliczeniem emerytur kobiet z rocznika 1953, został przez TK rozstrzygnięty po myśli tej grupy ubezpieczonych. To zaś, że Sąd odwołanie oddalił z przyczyn formalnych – podzielając stanowisko ZUS – nie oznacza, że odwołująca powinna ponieść koszty procesu. Sąd Okręgowy ocenił, że obciążanie odwołującej takimi kosztami byłoby sprzeczne
z powszechnym odczuciem sprawiedliwości. Jak zostało wskazane, odwołująca miała prawo sądzić, że po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny wyroku w sprawie P 20/16 będzie miała możliwość skutecznego uzyskania korzystniejszego dla niej przeliczenia emerytury,
tym bardziej, że rolą Trybunału jest stanie na straży konstytucyjnej prawidłowości norm prawnych statuowanych przez ustawodawcę, a co za tym idzie, publikacja przedmiotowego orzeczenia mogła wzbudzić u odwołującej pewność co do zasadności zgłoszonej skargi
o wznowienie postępowania.

Nie bez znaczenia był dla Sądu również sam przebieg procesu, który nie uzasadniał obciążenia strony przegrywającej obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Należy mieć na uwadze, że udział profesjonalnego pełnomocnika po stronie organu rentowego był ograniczony w zasadzie do złożenia odpowiedzi na odwołanie, a treść tego pisma sprowadzała się w istocie do przedstawienia argumentacji powołanej w zaskarżonej decyzji i powielanej w sposób szablonowy również w innych sprawach. Oprócz odwołania pełnomocnik organu rentowego nie złożył żadnych innych pism procesowych, a Sąd wydał wyrok na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 148 ¹ § 1 k.p.c.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt 2 wyroku na podstawie art. 102 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

Odpis uzasadnienia doręczyć (...)