Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Mirosław Godlewski

Sędziowie: SA Iwona Szybka (spr.)

SA Beata Michalska

Protokolant: sekr. sąd. Aleksandra Białecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 września 2019 r. w Ł.

sprawy E. M.

przy udziale A. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu

z dnia 28 września 2018 r., sygn. akt V U 184/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

na rzecz E. M. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt III AUa 25/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 21 grudnia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. ustalił, że A. D. jako pracownik u płatnika składek E. M. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym pracowników od 1 maja 2017 r., z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za miesiące od maja 2017 r. do sierpnia 2017 r. w kwocie po 3 493,20 zł za każdy z tych miesięcy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła E. M. domagając się zmiany i stwierdzenie, że w okresie 1 maja 2017r. do 15 sierpnia 2017r. A. D. nie podlegała jako pracownik obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 września 2018r. Sąd Okręgowy w Kaliszu zmienił decyzję organu rentowego w ten sposób, że stwierdził, że A. D. jak pracownik u płatnika składek E. M. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od 1 maja 2017r. do 15 sierpnia 2017r. i nie miały do niej zastosowania przepisy o podstawie wymiaru składek na te ubezpieczenia za maj-lipiec 2017r., a podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia za miesiąc sierpień wynosi 1746,60 zł (pkt 1) oraz zasądził na rzecz odwołującej się koszty zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach: E. M. od października 2016 r. prowadzi działalność w zakresie profesjonalnej organizacji wesel. W maju 2017 r. zatrudniła pracownicę. Umową z 16 sierpnia 2017 r. zawartą na okres do 15 sierpnia 2018 r., E. M. zatrudniła A. D. w charakterze konsultanta ślubnego, event menager, w wymiarze pełnego etatu, za wynagrodzeniem 3 493,20 zł miesięcznie. Jako termin rozpoczęcia pracy został wskazany 16 sierpnia 2017 r. Zanim doszło do podpisania powyższej umowy, odwołująca i ubezpieczona spotkały się przy okazji korzystania przez odwołującą z zajęć sportowych prowadzonych przez ubezpieczoną w salonie urody. Dla osób biorących udział w zajęciach ubezpieczona zorganizowała wyjazd do W.. Jedną z uczestniczek była odwołująca. Po powrocie z wyjazdu, odwołująca zaproponowała ubezpieczonej współpracę w ramach zatrudnienia. W tym celu odbyły się trzy spotkania odwołującej i ubezpieczonej poświęcone przedstawienia informacji o warunkach wykonywania pracy. W trakcie jednego z tych spotkań ubezpieczona uzyskała propozycję udziału w profesjonalnej sesji zdjęciowej. Ubezpieczona skorzystała z oferty. W pierwszych dniach czerwca 2017 r. ubezpieczona drogą mailową przesłała odwołującej swój profil zawodowy. W odpowiedzi na tę wiadomość, ubezpieczona również drogą mailową poinformowała odwołującą o zaaprobowaniu tekstu zastrzegając sobie niewielką korektę redakcyjną. Jednocześnie odwołująca przesłała tę uzyskaną od ubezpieczonej wiadomość zatrudnionej pracownicy zajmującej się prowadzeniem strony internetowej firmy. Kilka dni później ubezpieczona otrzymała w wiadomości mailowej kilka zdjęć z sugestią aby wybrała zdjęcie. Na początku lipca 2017 r. na stronie firmy odwołującej zamieszczony został profil zawodowy ubezpieczonej z jej zdjęciem. W połowie lipca 2017 r. odwołująca zgłosiła siebie i zatrudnioną w maju 2017 r. pracownicę do udziału w dwudniowym szkoleniu w obszarze organizacji wesel. Od organizatora szkolenia uzyskała zgodę na skierowanie na szkolenie jeszcze jednej osoby w ramach opłaty dla dwóch osób. W takich warunkach odwołująca zaproponowała udział w szkoleniu ubezpieczonej i ta skorzystała z oferty. Pod koniec lipca 2017 r. odwołująca założyła konto pocztowe dla ubezpieczonej i powiadomiła ją o tym na początku sierpnia 2017 r. podając jednocześnie hasło dostępu do poczty. Za pośrednictwem założonego konta pocztowego, ubezpieczona wiadomością mailową przekazała odwołującego 17 sierpnia 2017 r. ofertę zorganizowania wyjazdu rekreacyjno-sportowego.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie za uzasadnione. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazał art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i przenosząc powyższe uregulowania na grunt niniejszej sprawy doszedł do przekonania, że nie było warunków do zalegalizowania wskazanego przez organ rentowy podlegania A. D. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym pracowników: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu chorobowemu u odwołującej jako płatnika składek w jakimkolwiek okresie przed 16 sierpnia 2017 r., bowiem dopiero podjęcie czynności faktycznych - realizowanie zadań związanych z organizacją wyjazdów okolicznościowych mogło zostać potraktowane jako początek zatrudnienia. Ani odwołująca ani tym bardziej ubezpieczona nie wskazywały na jakiekolwiek czynności wykonawcze ze strony pracowniczej realizowane przed podpisaniem umowy. Udział w profesjonalnej sesji zdjęciowej w celu uzyskania materiału do wykorzystania przy redagowaniu profilu firmy na stronie internetowej nie mógł zostać potraktowany jako nawiązanie stosunku pracy. Tak samo nie wyczerpywały tego pojęcia konsultacje drogą mailową w zakresie wyboru zdjęcia do umieszczenia na tej stronie czy przekazanie pliku tekstowego zawierającego informacje o kwalifikacjach i drodze zawodowej ubezpieczonej. Również udział ubezpieczonej w szkoleniu w połowie lipca 2017 r. biorąc pod uwagę sposób, w jaki odwołująca uzyskała dodatkowy bonus, nie wskazuje, że udział odwołującej w tym szkoleniu był finansowany przez odwołującą. Treść faktury jednoznacznie wskazuje, że odwołująca zapłaciła za dwie osoby, czyli za siebie i pracownicę zatrudnioną w maju 2017r. O kosztach Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 i § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy zaskarżając wyrok w całości i zarzucając naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1, art. 12, art. 13 pkt. 1, art. 83 ust. l pkt 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; art. 233 kpc poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów. Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania lub uchylenie wyroku i przekazanie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu skarżący podał, że na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy organ rentowy ustalił, że A. D. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy w firmie (...) jako pracownik na czas określony od dnia 16 sierpnia 2017r. do 15 sierpnia 2018 r. w charakterze konsultanta ślubnego, przedstawiciela handlowego, event menagera. Do zakresu obowiązków należało tworzenie ofert dla par oraz klientów biznesowych do P., P., wyszukiwanie atrakcyjnych miejsc noclegowych, miejsc do zwiedzania i organizacji zaręczyn. Jednocześnie od 15 sierpnia 2015 r. A. D. jest zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w innym zakładzie pracy. Z dokumentów i wyjaśnień A. D. złożonych na piśmie w dniu 23 listopada 2017 r. wynika, że wykonywała pracę na rzecz E. M. już od maja 2017 r. „etap mojego zatrudnienia rozpoczął się w maju 2017 r.” – realizowały profesjonalną sesję zdjęciową w czerwcu 2017 r. W czerwcu i w lipcu 2017r. pojawiają się też wizerunki A. D. reklamującej firmę (...). Z korespondencji mailowych dołączonych do wyjaśnień odwołującej wynika, że ubezpieczona uczestniczyła w szkoleniach w czasie zatrudnienia i to w dniach 15-16 lipca 2017 r. Pracę wykonywała w nienormowanym czasie głównie w weekendy lub wieczorami. Zdaniem organu rentowego zebrany materiał dowodowy wskazuje, że praca A. D. przed formalnym podpisaniem umowy o pracę niczym nie odbiegała w swym charakterze od tej, którą wykonywała przed tą datą. Wyrokując Sąd Okręgowy oparł się wyłącznie na zeznaniach stron zainteresowanych pozytywnym dla siebie rozstrzygnięciem w sprawie czym naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów wynikającą z art. 233 k.p.c. Na okoliczność charakteru czynności wykonywanych przez A. D., w spornym okresie Sąd nie przesłuchał żadnego świadka zwłaszcza zatrudnionej w firmie (...) p. E. S., której zeznania, zdaniem apelującego były by istotne w sprawie.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i podlega oddaleniu albowiem Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie.

Chybione są wszystkie zarzuty apelacyjne. Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają pracownicy od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. W świetle powyższego przepisu podstawową przesłanką objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi jest posiadanie statusu pracownika. Pracownikiem zostaje się natomiast przez nawiązanie stosunku pracy. Z unormowania zawartego w art. 22 § 1 k.p. wywodzi się zespół cech stosunku pracy, różniących go od innych stosunków prawnych na podstawie, których może być świadczona praca, w szczególności od niektórych stosunków zobowiązaniowych prawa cywilnego. Do cech tych zalicza się m. in. osobiste świadczenie pracy przez pracownika, zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy, a nie do wykonania pracy, co oznacza, że stosunek pracy ma charakter ciągły. Kolejna cecha tego stosunku to zawłaszczanie wyniku pracy przez pracodawcę i wykonywanie pracy w warunkach podporządkowania, to jest pod kierownictwem pracodawcy. Kierując się powyższym unormowaniem ocenić zatem należy, czy w spornym okresie od 1 maja 2017r. do 15 sierpnia 2017r. A. D. była pracownikiem płatnika składek E. M. w rozumieniu art. 22 kp. Jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie A. D. od dnia 1 maja 2017r. do dnia 16 sierpnia 2017r. uczestniczyła w jednym szkoleniu (za które przyszły pracodawca nie płacił), w jednej sesji zdjęciowej, przesłała przyszłemu pracodawcy cv, wybrała własne zdjęcie na stronę internetową, odbyła z przyszłym pracodawcą trzy spotkania, na których strony omówiły warunki umowy i podpisały umowę. To były wszystkie czynności jakie A. D. wykonała w spornym okresie. W apelacji organ rentowy potwierdza, że były to jedyne czynności jakie wykonała A. D. i jednocześnie uważa, że dowodzą one pracowniczego charakteru zatrudnienia ubezpieczonej. Stanowisko apelującego jest błędne i niczym nieusprawiedliwione. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma podstaw do podzielenia stanowisko organu rentowego, że wykonanie powyższych czynności świadczy o wykonywaniu przez A. D. pracy w rozumieniu art. 22 kp. Po pierwsze organ nie udowodnił, że w maju 2017r. ubezpieczona wykonała jakiekolwiek prace, które były jej obowiązkami pracowniczymi. Natomiast w odniesieniu do czerwca i lipca 2017r., to za niezrozumiałe należy uznać stanowisko skarżącego, który obejmuje A. D. obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi pracowników w sytuacji, gdy w czerwcu „aktywność” ubezpieczonej sprowadziła się tylko do uczestniczenia w jednej sesji zdjęciowej, a w miesiącu lipcu do uczestniczenia w jednym, bezpłatnym dla niej szkoleniu zorganizowanym przez podmiot zewnętrzny. Z kolei w sierpniu do dnia 16 tego miesiąca, także brak dowodów, że ubezpieczona wykonała jakąkolwiek pracę dla płatnika składek (płatnik w tym okresie był na urlopie wypoczynkowym). W apelacji organ rentowy przytacza obowiązki, które miała wykonywać A. D. w ramach zawartej w dniu 15 sierpnia 2017r. Nie udowadnia natomiast, że obowiązki te wykonywała także od 1 maja do 15 sierpnia 2017r. Przesłanie mailem przez ubezpieczoną przyszłemu pracodawcy własnych zdjęć i cv w celu umieszczenia na stronie internetowej i uczestnictwo w jednej sesji zdjęciowej i jednym szkoleniu, to nie praca w rozumieniu art. 22 kp. W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy odniósł się do czynności, które wykonała ubezpieczona w okresie od 1 maja do 15 sierpnia 2017r. i szczegółowo wyjaśnił dlaczego nie mogą być one uznane za świadczenie pracy w ramach stosunku pracy.

Całkowicie chybiony jest zarzut, że Sąd Okręgowy z urzędu nie przesłuchał w charakterze świadka pracownicy zatrudnionej w maju 2017r. Przypomnieć należy, że inicjatywa dowodowa należy do stron postępowania, tym bardziej jeśli stroną tą jest organ rentowy dysponujący profesjonalnymi pełnomocnikami. W takim wypadku Sąd nie ma prawa działać z urzędu w celu dokonania ustaleń faktycznych, które ewentualnie mogłyby się okazać korzystne dla organu rentowego. Jak wynika z protokołu rozprawy z dnia 28 września 2018r. pełnomocnik ZUS był obecny na rozprawie, ale ani nie zgłosił wniosków dowodowych w sprawie, ani też nie zapoznał się z zeznaniami A. D. złożonymi w drodze pomocy sądowej. Zarzut sformułowany pod adresem Sądu I instancji ma usprawiedliwić własne zaniechanie organu.

W apelacji organ cytuje wyjaśnienia A. D.. Tymczasem na rozprawie w dniu 16 lipca 2018r. A. D. odpowiadając na pytanie 17 zeznała, że przed podpisaniem umowy o pracę uczestniczyła w sesji zdjęciowej, rozmawiała z przyszłym pracodawcą i sama przygotowywała się do przyszłej pracy.

Odnośnie oświadczeń złożonych przez M. S. (k. 101 akt rentowych) i A. W. (k. 102 akt rentowych), na które powołuje się apelujący, to przypomnieć należy, że nie wynika z nich, że odnoszą się do spornego okresu. M. S. w ogóle nie podaje dat, a A. W. oświadczył co do okresu sierpień/wrzesień. Ani Sąd Okręgowy, ani Sąd Apelacyjny nie ingerują w stanowisko organu rentowego wyrażone w decyzji, że A. D. od dnia 16 sierpnia 2017r. wykazała pracownicze zatrudnienie i dlatego posiada tytuł do ubezpieczeń społecznych, gdyż ta część decyzji nie została zaskarżona. Poza zainteresowaniem Sądu są więc okoliczności, które przekonały ZUS i zadecydowały o objęciu A. D. ubezpieczeniami od 16 sierpnia 2017r. Sąd, na skutek odwołania miał tylko rozstrzygnąć, czy także w okresie od 1 maja 2017r. do 15 sierpnia 2017r. A. D. podlegała tym ubezpieczeniom. Niewadliwie przeprowadzone przez Sąd Okręgowy postępowanie dowodowe oraz logiczna i nienaruszająca dyspozycji art. 233 par. 1 kpc ocena dowodów, doprowadziła Sąd I instancji to poprawnego wniosku, że czynności wykonane przez A. D. w okresie od 1 maja 2017r. do 15 sierpnia 2017r. nie dają podstaw aby objąć ją obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi pracowników, gdyż w tym czasie nie świadczyła na rzecz E. M. pracy w ramach ważnego stosunku pracy, czyli nie była pracownikiem, a zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają pracownicy od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc apelację oddalił.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 i § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (tj. z dnia 3 stycznia 2018 r., Dz.U. z 2018 r. poz. 265).