Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 6 grudnia 2016r. powodowie B. K. i M. K. domagali się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w Ł. kwoty 2.000 zł (po 1.000 zł dla każdego z powodów) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 października 2016r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powodowie podali, iż byli on uczestnikami imprezy turystycznej potwierdzonej zawartą z pozwanym umową. Drogę powrotną do kraju powodowie musieli odbyć autokarem, pomimo, że mieli opłacone bilety lotnicze. W odpowiedzi na zgłoszone roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie pozwany zaproponował powodom ugodę, w wyniku której pozwany uznał roszczenie w wysokości 400,00 zł dla obojga powodów, co jednak nie spotkało się z akceptacją ze strony powodów z uwagi na zbyt niską kwotę. Skierowane do pozwanego wezwanie do zapłaty pozostało bezskuteczne. Na żądaną pozwem kwotę składają następujące kwoty: 280,00 zł (po 140,00 zł dla każdego z powodów tytułem szkody) udokumentowane przedłożonymi rachunkami oraz 1.720zł (po 860,00 zł dla każdego z powodów) za niewłaściwe wykonanie umowy i za narażenie powodów na trudy podróży autokarem.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na swoją rzecz kosztów procesu według norm prawem przepisanych, nie uznając powództwa w całości- ani co do zasady ani co do wysokości. W uzasadnieniu stanowiska pozwany podnosił, iż na skutek okoliczności niezależnych i niezawinionych od niego, tj. działania siły wyższej, a to z uwagi na strajk kontrolerów ruchu lotniczego włoskiej przestrzeni powietrznej i odwołanie lotu, powrót powodów do kraju samolotem nie był możliwy. Powyższe przyczyny zwalniają pozwanego z odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań umownych, wyłączają zarówno odpowiedzialność pozwanego zarówno za szkody majątkowe, jak i niemajątkowe. Pozwany zakwestionował również załączone do pozwu rachunki, z których jego zdaniem nie wynika, czy kwoty na nich uwidocznione zostały poniesione przez powodów. Dalej pozwany podnosił, iż powodowie nie wskazali w jaki sposób dokonali wyliczenia odszkodowania za szkodę majątkową. Pozwany zakwestionował także datę, od której powodowie żądają zasądzenia odsetek , podając, iż jak wynika z doktryny i utrwalonego orzecznictwa, roszczenie o odsetki powstaje od chwili opóźnienia, czyli z upływem pierwszego dnia od wymagalności roszczenia głównego, zaś termin spełnienia świadczenia głównego jest określany zgodnie z art. 455 k.c. Gdy termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony i nie wynika z właściwości zobowiązania dłużnik opóźnia się z wykonaniem zobowiązania, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniach od 10 czerwca do 17 czerwca 2016r. powodowie B. K. i M. K. uczestniczyli w imprezie turystycznej pod nazwą „Kampania-wczasy” we W. w związku z zawartą z pozwanym organizatorem (...) S.A. z siedzibą w Ł. umowy zgłoszenia (numer rezerwacji (...)) z dnia 14 marca 2016r. Umowa przewidywała środek transportu – samolot.

Dowód: umowa zgłoszenia (numer rezerwacji (...)) z dn. 14.03.2016r. /k. 4 akt/.

W dniu 17 czerwca 2016r., tj. w dniu powrotu do Polski, po przyjeździe powodów na lotnisko, okazało się na miejscu, iż jest tam strajk. Początkowo powodowie czekali przy autokarze, potem pozwolono im wziąć bagaże i kazano im czekać. Pani rezydent nie było przez około 3 godziny. Oczekujący turyści zaczęli dzwonić do Pani rezydent z zapytaniem, co się dzieje. Wśród turystów panował ogromny stres, nie byli informowani co będzie dalej. Powodowie zaczęli się denerwować tą sytuacją. Po 3-4 godzinach zakończył się strajk na lotnisku. Wycieczki odlatywały po kolei. Powodowie słyszeli loty do W., a dla nich nie było samolotu. Pani rezydent nie udzielała informacji, wyjaśnień, mówiła, że trzeba czekać. To było uciążliwe dla powodów. Ogółem powodowie spędzili na lotnisku 11 godzin, z hotelu wyjechali na lotnisko bardzo wcześnie o 5.00 rano. W czasie oczekiwania na lotnisku nie zapewniono powodom żadnego posiłku. Powodowie musieli sobie sami je kupić. Kupili ciepły posiłek, kawę , herbatę, ciastka, ale nie zachowali dowodów zakupu. W czasie podróży powrotnej do kraju powodowie ponieśli koszty zakupu posiłków w wysokości około 66 EURO, co stanowi kwotę 280 zł. Wieczorem Pani rezydent powiedziała, iż część turystów wróci samolotem, a część autokarem, w tym powodowie. Powodowie byli z tej decyzji bardzo niezadowoleni. Powódka prosiła Panią rezydent o zapewnienie samolotu, ponieważ jej stan zdrowia nie pozwala na powrót autokarem. Pani rezydent odpowiedziała, że tak zdecydowało biuro i tak musi zostać. Przed wyjazdem powódka chorowała na niewydolność krążenia i migotanie przedsionków, cztery razy leżała w szpitalu i długo się leczyła, korzystała z wielu zabiegów, żeby się wyleczyć. Dlatego powódka zdecydowała się na wyjazd samolotem, obawiając się podróży autokarem. Powodowie próbowali rozmawiać z Panią rezydent, aby zapewnić im powrót samolotem, ale to nie pomogło. Pani rezydent wyczytała kategorycznie listę 19 osób, które miały wrócić samolotem, a pozostałym osobom, w tym powodom polecono jechać autokarem. Pani rezydent mówiła, iż autokar będzie luksusowy i będzie dużo miejsca. Początkowo było tak, że każdy miał po dwa miejsca dla siebie, z czego powodowie byli zadowoleni. Po około 100 km jazdy do autokaru dosiadła się większa liczba pasażerów. Brakowało miejsca na bagaże. Ciężko było dojść do toalety. Wtedy podniósł się protest w autokarze, ludzie żądali wezwania policji, nie chcieli jechać dalej, bo było za dużo ludzi. Na prośbę kierowców policja nie była wzywana. Pani rezydent nie było w autokarze. Po 20 godzinach jazdy powodowie dotarli do Polski. Podczas tej podróży powódka bardzo źle się czuła, miała zawroty głowy, odezwała się niewydolność krążenia. Miała nieregularne bicie serca. Powódka bardzo się tym denerwowała, nie wiedziała czy dojedzie. Powód również denerwował się o zdrowie żony. Przeżywali oboje ogromny stres. Powódka miała mocno opuchnięte nogi z powodu niewydolności krążenia. Po dwóch dniach od powrotu poszła do lekarza, bo bardzo źle się czuła, dostała leki na niewydolność krążenia i zalecenia wypoczynku i leczenia.

Dowód: zeznania powódki B. K. /k. 119-120 akt/, zeznania powoda M. K. /k. 120-121 akt/, rachunki – paragony /k. 24 akt/.

Pismem z dnia 20 czerwca 2016r. (data nadania 23 czerwca 2016r.) powodowie wystąpili do pozwanego z żądaniem zwrotu kwoty 1.000,00 zł od osoby oraz zapłaty kwoty 5.000,00 zł od osoby z tytułu spowodowania szkody niemajątkowej : prawa do niezakłóconego urlopu, jak i narażenia dóbr osobistych w postaci narażenia zdrowia, w związku ze zmianą świadczenia, na którą nie wyrażali zgody, a polegającej na zorganizowaniu powrotu do kraju autokarem, a nie samolotem. W odpowiedzi na powyższe pozwany w piśmie z dnia 13 lipca 2016r. zaproponował powodom rekompensatę z tytułu zmiany środka transportu w łącznej wysokości 400,00 zł (po 200,00 zł dla każdego z nich), przesyłając jednocześnie projekt ugody. Odpowiadając na powyższe powodowie w piśmie z dnia 25 lipca 2016r. nie wyrazili zgody na zaproponowaną ugodę z uwagi na ich zdaniem rażąco niską kwotę, która nie rekompensuje w żadnej mierze ich strat jakie ponieśli zarówno majątkowych jak i niemajątkowych.

Dowód: pismo powodów z dn. 20.06.2016r. wraz z dowodem nadania /k. 5-9 akt/, pismo pozwanego z dn. 13.07.2016r. /k. 10-16 akt/, pismo powodów z dn. 25.07.2016r. /k. 16-20 akt/.

Pismem z dnia 3 października 2016r. doręczonym w dniu 17 października 2016r. powodowie ponownie wezwali pozwanego do zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia, proponując modyfikację treści ugody, a to zapłatę na rzecz powodów kwoty w łącznej wysokości 2.000,00 zł.

Dowód: pismo powodów z dn. 3.10.2016r. wraz z dowodem doręczenia /k. 21-23 akt/.

Z zeznań świadka M. G. (1), pracownika pozwanego, który został przesłuchany na wniosek pozwanego, wynika, że nie był on bezpośrednio uczestnikiem przedmiotowej imprezy turystycznej, w której uczestniczyli powodowie. Jego wiedza odnośnie okoliczności związanych z powrotem powodów opierała się na relacji od rezydentki. Wskazywał na sposób oszacowania kosztów wycieczki i twierdził, że wszystkie świadczenia zostały wykonane w sposób należyty przez pozwanego.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony, jak również nie było podstaw do kwestionowania ich wiarygodności przez Sąd z urzędu. Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na zeznaniach powodów, uznając je w całości za wiarygodne, albowiem były one spójne, logiczne, korelowały ze sobą wzajemnie, jak i z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Zeznania świadka M. G. (1) wskazuje na to, że jako pracownik pozwanego jest odpowiedzialny za przedstawioną powodom ofertę wyjazdu . Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka, że świadczenie w części dot. zorganizowania powrotu do kraju zostalo wykonane przez pozwanego w sposób należyty, gdyż przeczą temu ustalenia Sądu.

Sąd zważył co następuje.

Strony łączyła umowa o organizację usługi turystycznej, prawa i obowiązki stron regulowały także warunki uczestnictwa w imprezach turystycznych, będące integralną częścią umowy oraz dane zawarte w ofercie katalogowej pozwanej.

Podstawą prawną dochodzonych roszczeń jest art. 11 a ust. l w ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 223, poz. 2268 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłącznie: działaniem lub zaniechaniem klienta, działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nie uczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo siłą wyższą.

Zgodnie z poglądami wyrażonymi przez Sąd Najwyższy, przepis art. 11 a ust. 1 ustawy może być podstawą odpowiedzialności organizatora turystyki za szkodę niemajątkową klienta w postaci tzw. zmarnowanego urlopu (por. uchwała SN z dnia 19 listopada 2010r., sygn. III CZP 79/10, LEX nr 612168 oraz wyrok SN z dnia 24 marca 2011 r., sygn. I CSK 372/10, LEX nr 927833). W uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd Najwyższy podkreślił, iż przytoczony przepis stanowi regulację szczególną wobec art. 471 k.c., zatem nie ma żadnych przeszkód aby w reżimie odpowiedzialności kontraktowej zasądzać odszkodowania za szkody o charakterze niemajątkowym. Jednocześnie Sąd Najwyższy zauważył, że taka interpretacja analizowanego przepisu pozostaje w zgodzie z dyrektywą Rady z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (90/314/EWG) (Dz. Urz. UE L 1990.158.59), implementowanej przez wszystkie państwa Unii Europejskiej, także przez Polskę. Podstawowe znaczenie w tym zakresie miało uchwalenie art. 11a, będącego odpowiednikiem art. 5 ust. 1 i 2 dyrektywy statuującego odpowiedzialność organizatora imprezy turystycznej za szkody wyrządzone klientowi w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Powyższa argumentacja została również w pełni zaakceptowana przez przedstawicieli doktryny (por. Glosa Mirosława Nesterowicza OSP 2012/1 str. 14, Glosa Katarzyny Kryli Przegląd Sądowy 2011/9 str. 137 oraz Glosa Jerzego Gospodarka OSP 2012/1 str. 8).

Zgodnie z ogólną zasadą kodeksu cywilnego wyrażoną w art. 6 k.c. to na osobie dochodzącej swego roszczenia na drodze postępowania sądowego spoczywa ciężar wykazania okoliczności niezbędnych do ustalenia zakresu odpowiedzialności pozwanego, tj. zarówno jej podstawy faktycznej i prawnej, jak i wysokości żądanej należności.

W rozpatrywanej sprawie do powodów należało, zatem udowodnienie faktu zawarcia umowy i jej treści, wynikających z niej albo wprost z przepisów ustawy wzajemnych obowiązków stron oraz tego, że pozwany nienależycie wykonał wobec nich zobowiązanie oferując świadczenie niezgodne z umówionym lub niższej jakości niż umówione. Stronę pozwaną obciążałby ewentualny obowiązek wykazania, że nienależyte wykonanie zobowiązania było wynikiem okoliczności, za które nie odpowiada. Natomiast ustalenie wysokości odszkodowania pozostawione zostało uznaniu Sądu.

Przedmiotem sporu pomiędzy stronami było wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych. Powodowie wskazywali na nienależyte wykonanie umowy przez pozwanego. Pozwany nie przedstawił dowodu, z którego wynikałoby, że zeznania powodów nie są wiarygodne. Takim dowodem nie są zeznania świadka, M. G., który był jedynie ogólnie zorientowany w okolicznościach dot. sposobu zorganizowania powrotu powodów do kraju. Twierdzenia pozwanego, że strajk na lotnisku jest wydarzeniem, które jest zrównane z pojęciem siły wyższej nie są uzasadnione. Pozwany jako przedsiębiorca korzystający z przelotów lotniczych powinien być przygotowany na takie sytuacje jak strajk czy zła pogoda. Nie są to okoliczności uniemożliwiające zaproponowanie właściwego świadczenia zastępczego. Poza tym z Wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27.01.2010r. Sygn. VI ACa 585/10 LEX nr 1120275 wynika, że awarie techniczne środków transportu, postoje na granicach i czynności celne zdecydowanie nie są zrównane z pojęciem siły wyższej, zawartym w art. 11a ust.1 ustawy z dnia 29.08.1997r. o usługach turystycznych.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdził, iż na skutek nienależytego wykonania umowy przez stronę pozwaną powodowie doznali zarówno szkody majątkowej jak i szkody niemajątkowej.

Pozwany nie zapewnił powodom właściwych warunków, do których zobowiązał się na mocy umowy co do rodzaju środka transportu w drodze powrotnej do kraju (zgodnie z umową miał to być samolot). W następstwie podjętej jednostronnie przez pozwanego decyzji podróż powrotna powodów do kraju odbyła się autokarem. Pomimo zgłaszanych przez powodów problemów powódki ze zdrowiem związanych z układem krążenia, pozwany nie zmienił swej decyzji. W konsekwencji długotrwała podróż naraziła powodów na ogromny stres i problemy zdrowotne u powódki oraz niedogodności związane m.in. z tłokiem w autokarze. Zdaniem Sądu gdyby w opisywanej sytuacji zajęto się turystami w sposób profesjonalny i życzliwy nie doszłoby do kierowania przez nich roszczeń. Widocznym było, że powodowie byli oburzeni tym w jaki sposób zostali potraktowani.

W zakresie szkody majątkowej Sąd uznał, że żądana przez powodów kwota 280 zł (po 140 zł dla każdego z nich) należycie udokumentowana jest w pełni uzasadniona. Pozwany nie wykazał, aby zapewnił powodom posiłki. Wiarygodne są twierdzenia powodów, że w czasie długotrwającego oczekiwania i w drodze powrotnej kupowali posiłki i napoje. Trudno oczekiwać udokumentowania każdego wydatku i Sąd na podstawię art.322 kpc uznał, że ścisłe udowodnienie wysokości szkody nie jest możliwe, a dochodzona w pozwie kwota nie budzi wątpliwości co do jej wysokości.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy wykazał, że dochodzona przez powodów kwota 1.720 zł (po 860 zł dla każdego z powodów) tytułem zadośćuczynienia za „zmarnowany urlop” jest kwotą adekwatną do doznanych dolegliwości i nie jest wygórowana.

Wobec powyższego na podstawie art. 11 a ust. l cyt. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o usługach turystycznych w zw. z art. 363 k.c. i art. 322 k.p.c. orzeczono jak w wyroku. O odsetkach orzeczono na podstawię art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. przy czym Sąd ustalił, że pozwany pozostaje w opóźnieniu od dnia 1.11.2016r. tj. od upływu czternastu dni wskazanych w wezwaniu z dnia 3.10.2016.r ( karta 21-22 akt). Pismo to doręczono pozwanemu w dniu 17.10.2016r. (k.23 akt) i Sąd przyjął, że po upływie 14 dni od tej daty zgodnie z art. 455 k.c. pozwany powinien spełnić świadczenie. Dlatego w zakresie odsetek za okres od dnia 17.10.2016r. do dnia 1.11.2016r. powództwo oddalono.

O kosztach orzeczono na podstawię art. 98 kpc . Przy czym na rzecz powódki Sąd zasądził jedynie zwrot kosztów poniesionej opłaty od pozwu. Sąd wziął pod uwagę to, że powodowie są współuczestnikami tego postępowania ( współuczestnictwo formalne) i reprezentuje ich ten sam pełnomocnik. Te okoliczności nie uzasadniają zasądzenia kosztów zastępstwa dla każdego z powodów – por. post. SN z dnia 12.07.1980r. II CZ 79/80 OSNCP 1981, nr 2-3 poz.37.