Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie II Wydział Karny w składzie :

Przewodniczący: SSR del Radosław Chodorowski

Protokolant: Joanna Niedźwiedź

przy udziale Prokuratora Jana Teodorczyka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 12.08.2019r. 16.09.2019r., 18.10.2019r., 4.11.2019r. w Częstochowie

sprawy: T. D. (1), syna T., ur.(...), pesel (...)

oskarżonego o to, że:

I.  W okresie od 04 lutego 2014 r. do 07 grudnia 2018 r. w C., w krótkich odstępach czasu, działając z góry powziętym zamiarem osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd T. O. co do terminu zwrotu pożyczanych pieniędzy oraz co do zamiaru wywiązania się z zaciągniętych pożyczek pieniężnych, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w łącznej kwocie 350 000 zł,

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.,

II.  W dniu 16 stycznia 2015 r. w C., działając z góry powziętym zamiarem osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd Ł. K. co do zamiaru wywiązania się z zaciągniętego zobowiązania w postaci zawartej umowy pożyczki w celu zakupy akcji z gwarancją zysku 30 %, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 40 000 zł.,

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.,

III.  W okresie od 01 lipca 2015 r. do 01 lipca 2016 r. w C., w krótkich odstępach czasu, działając z góry powziętym zamiarem osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd K. G. co do zamiaru wywiązania się z zaciągniętych zobowiązań w postaci zawartych ustnych umów pożyczek, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie nie większej niż 10 000 zł.,

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.;

orzeka:

1.  Uznaje oskarżonego T. D. (1) za winnego tego, że w okresie od 04 lutego 2014 r. do lipca 2016 r. w C., działając w krótkich odstępach czasu, z góry powziętym zamiarem osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd T. O. co do przeznaczenia pożyczanych pieniędzy, zamiaru i możliwości ich zwrotu, doprowadził go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w łącznej kwocie 250 000 zł, tj. występku z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk w zw. z art. 12 §1 kk i za to na mocy art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk skazuje go na karę 2 (dwóch) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  Uznaje oskarżonego T. D. (1) za winnego:

a)  tego, że w dniu 16 stycznia 2015 r. w C., działając z góry powziętym zamiarem osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd Ł. K. co do przeznaczenia pożyczanych pieniędzy, zamiaru i możliwości ich zwrotu oraz możliwości uzyskania zysku w wysokości 30% przez pokrzywdzonego z tytułu udzielonej pożyczki, doprowadził go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 40 000 zł., tj. występku z art. 286 §1 kk

b)  tego, że w okresie od czerwca 2015 r. do lipca 2016 r. w C., w krótkich odstępach czasu, działając z góry powziętym zamiarem osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd K. G. co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zaciągniętych zobowiązań w postaci zawartych ustnych umów pożyczek, doprowadził go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie nie większej niż 10 000 zł., tj. występku z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 §1 kk

a przyjmując, że czynów tych dopuścił się w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności, działając ciągiem przestępstw, na mocy art. 286 §1 kk w zw. z art. 91 §1 kk skazuje go na karę 1 (jednego) roku i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

3.  na mocy art. 85 §1 i 2 kk i art. 86 §1 kk łączy orzeczone wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności i wymierza mu karę łączną 2 (dwóch) lat i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

4.  na mocy art. 29 ust 1 ustawy prawo o adwokaturze zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat K. K. (1) kwotę (...) ((...) gr) zł obejmującą podatek VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu;

5.  na mocy art. 627 kpk w zw. z art. 616 §1 pkt 2 kpk zasądza od oskarżonego na rzecz T. O. kwotę 2520 (dwa tysiące pięćset dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

6.  na mocy art. 624 §1 kpk zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów procesu obciążając nimi Skarb Państwa.

II K 100/19

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Oskarżony T. D. (1) był zatrudniony w firmie budowlanej (...). Jako pracownik tej firmy poznał on m.in. T. O., który prowadzi działalność gospodarczą ((...)), Ł. K. oraz K. G., który również prowadził działalność gospodarczą ((...)). Wielokrotnie przez kilka lat spotykając się z w/w osobami, zdobył on ich zaufanie.

(dowód: zeznania T. O. k.19-21,271, Ł. K. k.55-57,271-272, K. G. k.50-52,324)

Na początku roku 2014r. oskarżony zaproponował T. O. współpracę, która miała polegać na tym , że oskarżony miał inwestować na giełdzie papierów wartościowych pieniądze należące do T. O.; chwalił się, że będzie mu pomagał jego teść, który zajmują się takim inwestowaniem i dobrze z tego żyje. Wprowadził w ten sposób w błąd w/w, albowiem nie posiadał żadnego rachunku maklerskiego, który umożliwiałby inwestowanie środków na giełdzie; również jego teść od wielu lat nie zajmował się takimi inwestycjami i nie pomagał mu w żaden sposób, ani nie doradzał mu w kwestiach inwestowania na giełdzie. T. O., na podstawie takich informacji zgodził się zainwestować pieniądze. W dniu 4 lutego 2014r. przekazał oskarżonemu pierwszą kwotę pieniędzy – 30.000 zł. Na tę okoliczność został sporządzony dokument potwierdzający pożyczkę takiej kwoty na okres 2 miesięcy. Następnie w dniu 19 lipca 2014r. T. O. przekazał oskarżonemu kolejną kwotę – 60.000 zł; zostało również sporządzone potwierdzenie jej przekazania. Mimo, iż oskarżony nie przekazywał mu żadnych pieniędzy, które miałby zarobić na giełdzie, oskarżony po raz kolejny przekazał mu w dniu 20 lutego 2015r. kwotę 40.000 zł, co również potwierdzono pisemnym oświadczeniem; następnie w dniu 15 maja 2015r. przekazał mu kwotę 75.000 zł, również potwierdzoną pisemnym oświadczeniem. Następnie do dnia 27 października 2015r. przekazał mu kolejną kwotę - 35.000 zł, a przez okres kolejnego roku jeszcze kwotę 10.000 zł. Łącznie w okresie od 4 lutego 2014r. do lipca 2016r. T. O. przekazał oskarżonemu kwotę 250.000 zł celem jej zainwestowania na giełdzie papierów wartościowych. Z tej kwoty oskarżony kwotę ok. 100.000 zł przeznaczył na remont swojego mieszkania. T. O. wielokrotnie żądał od oskarżonego zwrotu pieniędzy, które mu pożyczył oraz zysku jaki miał oskarżony dla niego osiągnąć z gry na (...). Oskarżony zbywał go, podawał nieprawdziwe informacje, że urząd skarbowy zajął mu konto bankowe. W dniu 27 kwietnia 2017r. oskarżony i T. O. podpisali porozumienie, na mocy którego oskarżony przyznał, że jest winien T. O. kwotę 350.000 zł. Mimo to, oskarżony nie zwrócił pokrzywdzonemu ani złotówki z w/w kwoty. T. O. wystąpił do Sądu z pozwem o zapłatę i uzyskał nakaz zapłaty przeciwko oskarżonemu na kwotę 350.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Nie udało mu się jednak wyegzekwować żadnej kwoty od oskarżonego.

(dowód: wyjaśnienia oskarżonego k.207-208,270, zeznania T. O. k.19-21,271, R. S. k.313, dokumentacja k.5-17,106-150,284-290,291-296,298-300)

W międzyczasie oskarżony taki sam sposób zarobienia pieniędzy (...)) zaproponował Ł. K.. Jego również wprowadził w błąd w ten sam sposób, co T. O. (twierdząc, że jego teść gra na(...) i że grając można osiągnąć nawet 30% zysku). Oskarżony powiedział również, że T. O. już zainwestował u niego pieniądze. Ł. K. skontaktował się z T. O. i potwierdził ten fakt. W związku z tym zdecydował się również przekazać oskarżonemu pieniądze aby ten zainwestował je na (...). W dniu 16 stycznia 2015r. przekazał oskarżonemu kwotę 40.000 zł, na okoliczność czego została sporządzona umowa pożyczki „w celu zakupu akcji z gwarancją zysku 30%”. Taki zysk miał być osiągnięty po około 3 miesiącach. Kiedy upłynęły te 3 miesiące Ł. K. zaczął dzwonić do oskarżonego; ten jednak prosił go o przedłużenie terminu; później podawał nieprawdę, że urząd skarbowy zatrzymał mu pieniądze i chciał nawet uzyskać pożyczkę od Ł. K., aby rzekomo uzyskać zwolnienie tych pieniędzy z konta bankowego. W/w nie zgodził się jednak na dodatkową pożyczkę. W końcu w 2016r. oskarżony zwrócił Ł. K. kwotę 12.000 zł, która miała stanowić zysk (30%) osiągnięty z inwestycji. Pomimo żądań Ł. K. oskarżony nie zwrócił mu już żadnej dalszej kwoty pieniędzy. Ł. K. wystąpił do Sądu z pozwem o zapłatę i uzyskał nakaz zapłaty przeciwko oskarżonemu na kwotę 40.314,25 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Nie udało mu się jednak wyegzekwować żadnej kwoty od oskarżonego.

(dowód: wyjaśnienia oskarżonego k.207-208,270, zeznania Ł. K. k.55-57,271-272, dokumentacja k.60-73)

Również w 2015r. poczynając od czerwca, oskarżony zaczął pożyczać niewielkie kwoty pieniędzy od K. G.. Jego również wprowadził w błąd twierdząc, że gra na(...) i że ma już kwotę główną aby zainwestować, ale brakuje mu końcówki; zobowiązał się do zwrotu pieniędzy po najbliższej wypłacie, nie mając takiego zamiaru. K. G. uwierzył oskarżonemu i pożyczył mu kwotę około 1000-2000 zł, bez żadnego pokwitowania. Oskarżony nie oddał mu tych pieniędzy, ale w odstępach kilkutygodniowych prosił go o kolejne pożyczki pieniędzy z uwagi na swoje problemy finansowe; obiecywał K. G., że zwróci mu pieniądze z odsetkami, mimo, że nie miał takiego zamiaru. K. G. wierzył mu i pożyczał mu kolejne kwoty pieniędzy bez pokwitowań. Do lipca 2016r. pożyczył oskarżonemu łącznie nie więcej niż 10.000 zł. Oskarżony ostatecznie zwrócił mu kwotę kilkuset zł.

(dowód: zeznania K. G. k.50-52,324)

Oskarżony T. D. (1) w czasie czynów miał zachowaną zdolność rozpoznania ich znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem.

(dowód: opinia sądowo-psychiatryczna k.219-221)

Oskarżony T. D. (1) nie przyznał się do winy i złożył wyjaśnienia, w których opisał przebieg zdarzeń.

Sąd zważył, co następuje:

Linia obrony oskarżonego opierała się na twierdzeniu, że nie działał z zamiarem oszustwa, a pieniądze w znacznej części zainwestował na giełdzie i po prostu nie wyszedł mu interes. Taka linia obrony nie zasługuje na wiarę jako sprzeczna z zeznaniami R. S., dowodami z dokumentów (informacja z biura (...)) oraz częściowo z wyjaśnieniami samego oskarżonego. Sąd częściowo dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego tj. odnośnie przyznania, że przyjął pieniądze od T. O. (250.000 zł) i Ł. K. (40.000 zł) w celu zainwestowania na giełdzie; że część tych pieniędzy przeznaczył na remont mieszkania (tym samym przyznając, że w tej części oszukał pokrzywdzonych co do ich przeznaczenia); że część pieniędzy zwrócił Ł. K.; w tej części wyjaśnienia oskarżonego korespondują z zeznaniami w/w pokrzywdzonych oraz dowodami z dokumentów. Natomiast Sąd negatywnie zweryfikował główną linię obrony oskarżonego, czyli twierdzenie, że miał inwestować pieniądze na giełdzie, a inwestycja po prostu się nie udała. Z informacji (...) (który jest następcą prawnym (...)), w którym oskarżony miał posiadać rachunek (...) używany do inwestowania pieniędzy pokrzywdzonych wynika, że rachunek ten został zamknięty w lipcu 2012r., a więc na półtora roku przed przyjęciem przez oskarżonego pierwszej kwoty pieniędzy. Jest oczywiste, że oskarżony nie zainwestował pieniędzy pobranych od pokrzywdzonych na giełdzie, bo nie posiadał rachunku maklerskiego, bez którego nie da się takiej inwestycji przeprowadzić. Również teść oskarżonego (R. S.) potwierdził, że w latach 2014-2016 nie grał na giełdzie i nigdy oskarżonemu w tym zakresie nie doradzał. Tak więc linia obrony oskarżonego okazała się całkowicie zmyślona. Sąd nie dał również wiary wyjaśnieniom oskarżonego odnośnie pożyczania pieniędzy od K. G., jako sprzecznym z zeznaniami tego świadka.

Sąd dał wiarę zeznaniom pokrzywdzonych T. O., Ł. K. i K. G.. Ich zeznania są spójne, logiczne, znajdują potwierdzenie w dowodach z dokumentów; z treści tych zeznań wyłania się modus operandi oskarżonego, znajdujący pośrednie potwierdzenie w zeznaniach P. P., K. K. (2) oraz R. S..

Sąd dał wiarę zeznaniom w/w świadków; mimo, że R. S. jest teściem oskarżonego, to jego zeznania jawią się jako obiektywne, częściowo korespondują z zeznaniami P. P. i K. K. (2), znajdują również potwierdzenie w informacji z biura maklerskiego. Zeznania P. P. i K. K. (2) korelują ze sobą, są spójne i logiczne; są to osoby obce w stosunku do stron, nie zainteresowane w sprawie.

Zeznania, G. G., M. P. Sąd uznał za wiarygodne; chociaż przekazywali oni informacje zasłyszane od K. G., to korelują one z zeznaniami w/w pokrzywdzonego. Sąd dał również wiarę zeznaniom komorników A. B. i G. W.; są one logiczne, spójne, korespondują ze sobą.

Zeznania R. H. nic do sprawy nie wniosły. Świadkowie A. i T. D. (2) odmówili składania zeznań w trybie art. 182 kpk.

Dowody z dokumentów Sad uznał za wiarygodne; nie były kwestionowane przez strony. Sąd podzielił wnioski biegłych lekarzy psychiatrów; biegli wydali opinie po przebadaniu oskarżonego; wnioski opinii są jasne i pełne; nie były podważane przez strony.

Na podstawie ustalonego stanu faktycznego Sąd stwierdził, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstw:

- z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk w zw. z art. 12§1 kk (czyn I)

- z art. 286 §1 kk (czyn II)

- z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 §1 kk (czyn III).

Oskarżony bowiem wprowadził wszystkich pokrzywdzonych w błąd co do przeznaczenia pożyczanych pieniędzy, co do zamiaru i możliwości ich zwrotu (vide postępowanie oskarżonego oraz ilość toczących się wobec niego postępowań komorniczych wskazująca na wysokość jego długów k.175-176) – działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i bazując na zaufaniu jakiego do niego nabrali z tytułu wieloletniej znajomości. W ten sposób doprowadził ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem; przy czym T. O. w kwocie 250.000 zł co stanowi znaczną szkodę w myśl art. 115 §5 i 7 kk. W stosunku do tego pokrzywdzonego jak i K. G. oskarżony działał w krótkich odstępach czasu, z góry powziętym zamiarem (o czym świadczą okoliczności sprawy) co wyczerpuje znamiona czynu ciągłego. Odnośnie czynu II i III oskarżony działał w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem takiej samej sposobności, co wyczerpuje również znamiona ciągu przestępstw z art. 91 §1 kk.

Za te przestępstwa Sąd skazał oskarżonego na kary:

- za czyn I – 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności

- za czyn II i III na karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności;

oraz łącząc te kary Sąd wymierzył ma karę łączną 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności.

W ocenie Sądu kary jednostkowe są adekwatne do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynów oskarżonego. Przy ich wymiarze Sąd miał na uwadze: wartość szkody wyrządzonej przestępstwami, długotrwałość trwania procederu; zachowanie po popełnieniu przestępstw (gołosłowność jego deklaracji co do naprawienia szkody); wcześniejszą karalność za przestępstwo oszustwa. Przy wymiarze kary łącznej Sąd miał na względzie treść art. 85a kk. Zdaniem Sądu jedynie kara bezwzględnego pozbawienia wolności spełni swoje cele w zakresie zapobieżeniu ponownego popełnienia przestępstwa przez oskarżonego a jednocześnie umożliwi jego resocjalizację. Nie budzi bowiem wątpliwości Sądu, że oskarżony jest zawodowym oszustem, który z wyłudzania pieniędzy uczynił sobie sposób na życie; jak wynika z zeznań świadków (R. S., P. P., K. K. (2)) oskarżony oszukiwał nie tylko obce osoby, ale również własną rodzinę. W tej sytuacji jedynie kara pozbawienia wolności w orzeczonym wymiarze może uświadomić oskarżonemu naganność jego postępowania i wpłynąć na jego zmianę.

Sąd nie orzekał obowiązku naprawienia szkody albowiem w przypadku czynu I i II istnieją już tytuły wykonawcze przeciwko oskarżonemu, a zatem zgodnie z art. 415 §1 kpk brak było podstaw do orzekania w tym przedmiocie. Natomiast odnośnie czynu III – wobec stwierdzenia pokrzywdzonego K. G., że nie jest w stanie określić, jaką kwotę zwrócił mu oskarżony, ani nawet jaka była dokładnie kwota przekazana oskarżonemu – Sąd nie orzekł naprawienia szkody z uwagi na niemożność precyzyjnego (kwotowego) określenia jej wysokości.

Sąd obciążył oskarżonego – zgodnie z art. 627 kpk w zw. z art. 616 §1 pkt 2 kpk – wydatkiem oskarżyciela T. O. z tytułu ustanowienia pełnomocnika z wyboru w sprawie. Wysokość wynagrodzenia (2520 zł) ustalono na podstawie §11 ust 1 pkt 2 i ust 2 pkt 5 i ust 7 i §17 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Na mocy art. 29 ust 1 ustawy prawo o adwokaturze Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat K. K. (1) kwotę(...) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu. Wysokość wynagrodzenia obliczono na podstawie § 2,4, 17 ust 1 pkt 2 i ust 2 pkt 5 i §20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów procesu, obciążając nimi Skarb Państwa – zgodnie z art. 624 §1 kpk - z uwagi na sytuację majątkową i finansową oskarżonego oraz wysokość jego długów, wskazującą na niemożność wyegzekwowania od niego jakiejkolwiek kwoty z tego tytułu.