Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2018 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania: G. G.

od decyzji : Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 12 maja 2017 r., znak: (...)

w sprawie: G. G.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonej G. G. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 26 kwietnia 2017 r. do 31 października 2020 r. ;

II stwierdza odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 952/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 maja 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonej G. G. z dnia 23 marca 2017 roku, odmówił przyznania wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy powołał się na orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10 maja 2017 roku, w którym ustalono, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła ubezpieczona, zaskarżając ją w całości. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona podała, że obecny stan jej zdrowia nie pozwala na wykonywanie pracy fizycznej. Wskazała, że pomimo operacji odcinka szyjnego kręgosłupa w dniu 16 listopada 2016 roku i wertebroplastyki kręgu Th12 w dniu 27 sierpnia 2015 roku stan jej zdrowia nie uległ znaczącej poprawie. Oświadczyła, że nadal odczuwa bóle pleców, mrowienie, nie może zbyt długo stać, ani siedzieć, ma trudności w poruszaniu głową oraz w podnoszeniu rąk do góry. Nawet drobne prace domowe (tj. mycie naczyń czy sprzątanie) wykonuje z przerwami. Ma wyznaczony kolejny termin operacji odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Ubezpieczona podnosiła również, że dodatkowe trudności w podejmowaniu prac fizycznych powoduje u niej astma oskrzelowa. Wobec powyższego odwołująca wniosła o przychylne rozpatrzenie jej odwołania.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zaprezentowaną w treści zaskarżonej decyzji. Ponadto organ ten wskazał, że odwołująca spełnia warunek posiadania 5 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o rentę oraz że do dnia 25 kwietnia 2017 roku otrzymywała świadczenie rehabilitacyjne.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Ubezpieczona G. G. urodziła się w dniu (...). Zdobyła wykształcenie podstawowe.

Dotychczas ubezpieczona pracowała na stanowisku pracownika robotniczego działu produkcji, sprzątaczki, robotnika gospodarczego, a ostatnio na stanowisku pracownika fizycznego w ogrodnictwie przy pielęgnacji i zbieraniu kwiatów. W okresie od dnia 27 grudnia 2016 roku do dnia 25 kwietnia 2017 roku pobierała ona świadczenie rehabilitacyjne, a wcześniej zasiłek chorobowy.

/okoliczności bezsporne/

W dniu 23 marca 2017 roku ubezpieczona wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z wnioskiem o przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/dowód: wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy, k. 1 – 4 akt ZUS/

Orzeczeniem z dnia 19 kwietnia 2017 roku Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy do dnia 30 kwietnia 2018 roku, a częściowa niezdolność do pracy powstała przed dniem 1 marca 2017 roku.

/dowód: orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, k. 52 – 52 v. akt ZUS/

Na skutek zgłoszenia zarzutu wadliwości orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS sprawa została przekazana do rozpatrzenia Komisji Lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 10 maja 2017 roku stwierdziła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

/dowód: orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, k. 54 – 54 v. akt ZUS/

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2017 roku Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: neurologa, pulmonologa i specjalisty medycyny pracy na okoliczność oceny stanu zdrowia ubezpieczonej G. G. w kontekście jej zdolności do pracy.

/postanowienie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 26 czerwca 2017 roku, k. 6 akt/

W dniu 16 sierpnia 2017 roku biegli neurolog, pulmonolog i specjalista medycyny przemysłowej wydali opinię sądowo – lekarską na zlecenie Sądu. Biegli ci rozpoznali u ubezpieczonej przebyte, wygojone złamanie trzonu kręgu Th12 i L2 leczone wertebroplastyką bez następstw, stan po leczeniu operacyjnym dyskopatii szyjnej C3 – C4 w listopadzie 2016 roku, zmiany zwyrodnieniowo dyskopatyczne kręgosłupa odcinka L – S z okresowym zespołem bólowym w okresie remisji oraz podejrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, uznając zarazem, że brak badania spirometrycznego nie pozwala na potwierdzenie rozpoznania. W czasie wywiadu biegli ustalili, że ubezpieczona zgłasza bóle kręgosłupa w odcinku szyjnym i lędźwiowo – krzyżowym z promieniowaniem do pośladków oraz akroparestezje w zakresie lewej kończyny górnej. W 2015 roku była leczona wertebroplastyką z powodu złamania trzonu Th12 i L2, a w listopadzie 2016 roku przebyła operację dyskopatii odcinka kręgosłupa C3 – C4. Z powodu duszności po wysiłku leczy się u pulmonologa od 2013 roku. Rozpoznano u niej astmę oskrzelową. Przyjmuje leki wziewne. Nadal pali papierosy. Przebyła też usunięcie wyrostka robaczkowego oraz woreczka żółciowego. Zgłasza niedosłuch ucha prawego i jest zaprotezowana po tej stronie. Na podstawie przeprowadzonych badań sądowo – lekarskich i po analizie dokumentacji lekarskiej zebranej w aktach sprawy i w aktach rentowych oraz przedstawionej przez odwołującą biegli stwierdzili, że stan jej zdrowia nie upośledza sprawności organizmu w stopniu ograniczającym zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przebyte złamanie trzonów kręgów Th12 i L2 uległo wygojeniu bez następstw, a zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo – krzyżowego przebiegają obecnie w okresie remisji, bez istotnego deficytu neurologicznego. W opinii biegłej pulmonolog nie można ustalić rozpoznania choroby układu oddechowego z uwagi na brak badania spirometrycznego. Podejrzewana jest przewlekła obturacyjna choroba płuc u wieloletniego palacza tytoniu. W konsekwencji biegli zgodzili się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia
10 maja 2017 roku.

/dowód: protokół badań sądowo – lekarskich, k. 16 – 16 v. akt; orzeczenie lekarskie, k. 17 – 17 v. akt/

W dniu 28 listopada 2017 roku odwołująca złożyła do Sądu wyniki badań rezonansu magnetycznego (MRI) kręgosłupa szyjnego oraz kręgosłupa odcinka lędźwiowo – krzyżowego wraz z pisemnym opisem tych badań, wykonanych w dniu 26 września 2017 roku.

/dowód: nagrania CD, k. 36 akt/

Wobec złożenia przez ubezpieczoną wyników badań rezonansu magnetycznego odcinka szyjnego i odcinka lędźwiowo – krzyżowego kręgosłupa wraz z pisemnym opisem tych badań Sąd dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłych opiniujących w sprawie w celu wyjaśnienia, czy wyniki tych badań wpływają na zmianę ustaleń i wniosków końcowych opinii z dnia 16 sierpnia 2017 roku.

/postanowienie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 5 grudnia 2017 roku, nagranie audio, k. 39 akt/

W opinii uzupełniającej z dnia 16 sierpnia 2017 roku biegli podtrzymali dotychczasowe rozpoznanie lekarskie i po ponownej analizie dokumentacji lekarskiej zebranej w aktach sprawy i ZUS oraz po zapoznaniu się z nowymi wynikami badań diagnostycznych dostarczonych przez ubezpieczoną stwierdzili, że wyniki MRI kręgosłupa odcinka C z dnia 26 września 2017 roku na poziomie operowanym nie wskazują cech wznowy, na poziomie C4 – C5 obecna jest przepuklina krążka międzykręgowego, która ogranicza rezerwę płynową rdzenia i moduluje rdzeń kręgowy, a MRI kręgosłupa L – S z dnia 5 października 2017 roku wykazało na poziomie złamania trzonu Th12 i L2 stan stabilny, bez cech stenozy kanału kręgowego, początkowe zmiany zwyrodnieniowe trzonów oraz kilkupoziomowe uwypuklenia krążków międzykręgowych bez ewidentnych przepuklin. Zdaniem biegłych w świetle dostarczonych badań obrazowych (co zdaniem biegłych stanowi nową okoliczność w sprawie) ubezpieczoną należy uznać za okresowo częściowo niezdolną do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji od daty badania MRI kręgosłupa szyjnego, tj. od dnia 26 września 2017 roku na okres jednego roku, tj. do dnia 25 września 2018 roku.

/dowód: orzeczenie lekarskie – opinia uzupełniająca do badań sądowo – lekarskich z dnia 16 sierpnia 2017 roku, k. 41 akt/

Zastrzeżenia do ww. opinii biegłych wniósł pełnomocnik organu rentowego, który stwierdził, że skoro biegli uznają częściową niezdolność ubezpieczonej do pracy od dnia 26 września 2017 roku to oznacza to, że w dacie badania przez Komisję Lekarską ZUS niezdolność do pracy nie istniała i orzeczenie tej Komisji było prawidłowe. Potwierdzili to również biegli sądowi w orzeczeniu z dnia 16 sierpnia 2017 roku, zgadzając się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS. Pełnomocnik ZUS dodatkowo zaznaczył, że w przypadku pogorszenia się stanu zdrowia ubezpieczonej po badaniu przez Komisję Lekarską ZUS oraz po wydaniu decyzji przez ZUS ubezpieczonej przysługuje prawo wystąpienia z nowym wnioskiem do organu rentowego. Wobec powyższego w imieniu organu rentowego wniósł on o oddalenie odwołania.

/dowód: zastrzeżenia organu rentowego, k. 53 akt/

Pismem procesowym z dnia 13 lutego 2018 roku odwołująca wskazała, że nie wnosi zastrzeżeń do opinii uzupełniającej biegłych, niemniej jednak wnosi o uzupełnienie opinii poprzez ustosunkowanie się do schorzeń pulmonologicznych, dołączając dokumentację leczenia astmy oskrzelowej.

/dowód: pismo odwołującej się z dnia 13 lutego 2018 roku wraz z załącznikami, k. 54 – 68 akt/

Zarządzeniem z dnia 5 marca 2018 roku Sąd Okręgowy przekazał biegłym akta sprawy celem zajęcia stanowiska w kwestii, czy ubezpieczona była niezdolna do pracy i w jakim stopniu w okresie od dnia 26 kwietnia 2017 roku (pierwszy dzień po ustaniu jej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego) do 25 września 2017 roku (data orzeczonej przez biegłych częściowej niezdolności do pracy) – okres ten objęty jest wnioskiem o rentę, jak również celem ustosunkowania się do zastrzeżeń organu rentowego oraz do dokumentacji medycznej dołączonej przez odwołującą.

/zarządzenie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 5 marca 2018 roku, k. 69 akt/

W kolejnej opinii uzupełniającej z dnia 28 marca 2018 roku biegli opiniujący w sprawie podtrzymali wcześniejsze rozpoznanie lekarskie oraz po ponownej analizie dokumentacji lekarskiej znajdującej się w aktach sprawy i ZUS, nowej dokumentacji dostarczonej po wydaniu opinii biegłych oraz po zapoznaniu się z zastrzeżeniami organu rentowego stwierdzili, że ubezpieczona w okresie od dnia 26 kwietnia 2017 roku (tj. od pierwszego dnia ustania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego) była zdolna do pracy do dnia 25 września 2017 roku. Ponadto orzekli, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy od daty badania MRI kręgosłupa szyjnego, tj. od dnia 26 września 2017 roku na okres jednego roku i zgodzili się z zastrzeżeniami organu rentowego, że jest to nowa okoliczność w sprawie. Dodali również, że dołączona do akt sprawy dokumentacja pulmonologiczna nic nowego do sprawy nie wnosi, a załączone do akt sprawy badania spirometryczne z lat 2013, 2014, 2015 i 2016 wykazały rezerwę wentylacji w normie. Biegli sądowi stwierdzili również, że ubezpieczona wymaga jedynie stałego leczenia lekami rozszerzającymi oskrzela i rozpoznanie biegłej pulmonolog brzmi: astma oskrzelowa przewlekła kontrolowana lekami. Powyższe – w ocenie biegłych – nie stanowi o niezdolności ubezpieczonej do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji pracownika fizycznego. Przeciwwskazana jest jedynie praca w narażeniu na działanie substancji drażniących i alergizujących drogi oddechowe.

/dowód: orzeczenie lekarskie II opinia uzupełniająca do badań sądowo – lekarskich z dnia 16 sierpnia 2017 roku, k. 76 akt/

Ustosunkowując się do opinii uzupełniającej z dnia 28 marca 2018 roku organ rentowy podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz zgodził się z opinią biegłych co do tego, że schorzenie pulmonologiczne – astma oskrzelowa przewlekła kontrolowana lekami nie powoduje u ubezpieczonej długotrwałej niezdolności do pracy. Wobec powyższego organ rentowy wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii drugiego zespołu biegłych celem obiektywizacji rozpoznania, a w przypadku nieuwzględnienia wniosku – o oddalenie odwołania.

/dowód: pismo ZUS z dnia 11 maja 2018 roku, k. 85 akt/

Zarządzeniem z dnia 18 maja 2018 roku Sąd wezwał biegłych na rozprawę celem złożenia ustnych wyjaśnień do opinii. Na rozprawę w dniu 19 czerwca 2018 roku zgodnie z wezwaniem Sądu stawił się tylko biegły neurolog
dr n. med. P. W.. Biegła specjalista medycyny pracy
dr n. med. M. K. nie stawiła się.

W ustnych wyjaśnieniach złożonych na ww. rozprawie biegły neurolog stwierdził, że ubezpieczona była operowana w 2015 roku z powodu złamania trzonu kręgosłupa – drugiego kręgu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Zabieg ten miał na celu unieruchomienie sąsiednich trzonów kręgosłupa. Kolejną operację ubezpieczona przebyła w 2016 roku z powodu dyskopatii C3 – C4 w odcinku szyjnym. Z tego powodu korzystała z zasiłku chorobowego, a następnie ze świadczenia rehabilitacyjnego. Biegły ten oświadczył ponadto, że w opinii z dnia 16 sierpnia 2017 roku nie stwierdził u ubezpieczonej niezdolności do pracy, ponieważ nastąpiła poprawa stanu zdrowia po przebytej operacji. We wrześniu 2017 roku ubezpieczona dostarczyła nowe badania rezonansu magnetycznego, w którym wystąpiła nowa okoliczność – na poziomie C3 – C4 (na poziomie operowanym) było wszystko w porządku, lecz pojawiła się nowa przepuklina na poziomie C4 – C5. Występowała ona w odcinku szyjnym kręgosłupa. W wyniku tej przepukliny doszło do ucisku na rdzeń kręgowy, co stanowi wskazanie do kolejnego zabiegu operacyjnego. Jest to element, który – zdaniem biegłego – pozwala uznać ubezpieczoną za częściowo niezdolną do pracy. Biegły wyjaśnił też, że przepuklina krążka międzykręgowego może wystąpić zarówno u osoby ciężko pracującej, ale również może pojawić się bez żadnego wysiłku. U ubezpieczonej przepuklina stwierdzona rezonansem magnetycznym nie występowała przed zabiegiem operacyjnym w 2016 roku. Schorzenie w postaci przepukliny krążka międzykręgowego na poziomie C4 – C5 z ograniczeniem rezerwy płynowej z modelowaniem rdzenia kręgowego powstaje nagle. Biegły oświadczył, że nie jest w stanie określić daty powstania tej przepukliny. Stenoza przepuklinowa powstaje. Natomiast osłabienie czucia na przedramieniu lewym ubezpieczonej i lewej dłoni po stronie zewnętrznej i śladowe objawy rozciągowe z kończyny dolnej lewej były tak minimalne, że nie powodowały trwałej niezdolności do pracy ubezpieczonej w sierpniu 2017 roku. Biegły podtrzymał wnioski opinii co do daty powstania częściowej niezdolności do pracy od dnia badania rezonansem magnetycznym, tj. od dnia 26 września 2017 roku.

/dowód: ustna opinia uzupełniająca biegłego neurologa dr n. med. P. W., nagranie audio, k. 107 akt/

Sąd Okręgowy celem obiektywizacji rozpoznania i oceny niezdolności ubezpieczonej do pracy, jak i daty powstania tej niezdolności postanowieniem z dnia 19 czerwca 2018 roku dopuścił dowód z opinii drugiego zespołu biegłych sądowych w składzie: neurolog, neurochirurg, specjalista medycyny pracy oraz pulmonolog.

/postanowienie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 19 czerwca 2018 roku, k. 106 akt/

Biegli drugiego zespołu o specjalnościach: neurolog, neurochirurg, specjalista medycyny przemysłowej i pulmonolog w opinii z dnia 4 października 2018 roku rozpoznali u ubezpieczonej chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa z wielopoziomową dyskopatią szyjną C3 – C4 leczoną operacyjnie, C4 – C5 i C5 i C6 oraz lędźwiową, przewlekły zespół bólowy szyjno – barkowy i lędźwiowo – krzyżowy objawowy z częstymi zaostrzeniami i obecnymi objawami ubytkowymi, przebyte złamanie kompresyjne trzonów Th12 i L2 leczone za pomocą wertebroplastyki oraz astmę oskrzelową. W czasie wywiadu przeprowadzonego przez biegłych ubezpieczona zgłaszała bóle kręgosłupa szyjnego z promieniowaniem do kręgosłupa i lewej kończyny górnej, bóle kręgosłupa lędźwiowego z promieniowaniem do kończyn dolnych, drętwienie i mrowienie kończyn oraz trudności w wykonywaniu ruchów. Mimo operacji ubezpieczona nadal odczuwa dolegliwości kręgosłupa szyjnego i została zakwalifikowana do kolejnej operacji. Leczona jest również z powodu astmy oskrzelowej. Biegli na podstawie przeprowadzonego badania przedmiotowego, materiału lekarskiego znajdującego się w aktach oraz wyników badań ubezpieczonej stwierdzili, że stan zdrowia ubezpieczonej czyni ją okresowo częściowo niezdolną do pracy. Przyczyną tej niezdolności jest choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa z wielopoziomową dyskopatią szyjną C3 – C4 leczona operacyjnie, C4 – C5 i C5 i C6 oraz lędźwiowa, przewlekły zespół bólowy szyjno – barkowy i lędźwiowo – krzyżowy objawowy z częstymi zaostrzeniami i obecnymi objawami ubytkowymi, przebyte złamanie kompresyjne trzonów Th12 i L2 leczone za pomocą wertebroplastyki oraz astma oskrzelowa. Schorzenia te skutkują przewlekłym zespołem bólowym szyjno – barkowym lewostronnym, bólami kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego, drętwieniem kończyn, ograniczeniem ruchomości kręgosłupa, dusznością, kaszlem i obniżeniem wydolności organizmu i tolerancji wysiłku fizycznego. Mimo stosowanego leczenia powyższe schorzenia powodują nadal istotne upośledzenie sprawności psychofizycznej ustroju i zdolności do zatrudnienia. Przeciwskazana jest ciężka praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, w złych warunkach atmosferycznych oraz praca wymagająca pełnej sprawności psychofizycznej. Praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, praca w złych warunkach atmosferycznych nasila dolegliwości i powoduje niekorzystny ich postęp. Biegli stwierdzili, że ubezpieczona jest okresowo częściowo niezdolna do pracy do końca października 2020 roku, a częściowa niezdolność do pracy istnieje od daty zakończenia świadczenia rehabilitacyjnego, tj. od dnia
26 kwietnia 2017 roku i spowodowana jest przede wszystkim schorzeniami układu kostno – stawowego z objawami ze strony układu nerwowego. Częściowa niezdolność do pracy ma charakter okresowy z powodu możliwości poprawy stanu zdrowia po zastosowanym leczeniu specjalistycznym. Biegli do oceny stanu zdrowia ubezpieczonej i uznania częściowej niezdolności do pracy za podstawę przyjęli te same dowody, którymi dysponował organ rentowy w postępowaniu administracyjnym oraz dodatkowe wyniki badania MRI kręgosłupa szyjnego. Biegli podzielili orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 19 kwietnia 2017 roku i wnioski biegłych sądowych zaprezentowane w opinii uzupełniającej z dnia 20 grudnia 2017 roku co do oceny stanu zdrowia i niezdolności do pracy. Podkreślili jednak, że niezdolność ubezpieczonej do pracy istnieje od zakończenia świadczenia rehabilitacyjnego, tj. od dnia 26 kwietnia 2017 roku. Uznali przy tym, że badania rezonansu magnetycznego kręgosłupa szyjnego z dnia 27 czerwca 2016 roku (k. 22 akt ZUS) już wykazywały wielopoziomową dyskopatię szyjną od C3 do C6 w tym również centralno – lewoboczną na poziomie C4 – C5, która do chwili obecnej daje dolegliwości w postaci rwy barkowej lewostronnej i jest kwalifikowana do kolejnego leczenia operacyjnego w odcinku szyjnym. Biegli nie podzielili natomiast orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 10 maja 2017 roku z powodu większego nasilenia dolegliwości w przebiegu istniejących u ubezpieczonej schorzeń, które nadal powodują istotne upośledzenie sprawności ustroju i zdolności do zatrudnienia.

/dowód: protokół badań sądowo – lekarskich, k. 124 – 124 v. akt; orzeczenie lekarskie, k. 125 – 125 v. akt/

Po zapoznaniu się z treścią opinii drugiego zespołu biegłych organ rentowy wniósł zastrzeżenia do tej opinii. Wskazał, że przewodniczący komisji lekarskiej ZUS nie podziela opinii biegłych sądowych co do daty powstania częściowej niezdolności do pracy od daty zakończenia świadczenia rehabilitacyjnego, tj. od dnia 26 kwietnia 2017 roku. Organ rentowy argumentował przy tym, że podczas badania przez Komisję Lekarską ZUS w dniu 10 maja 2017 roku nie stwierdzono zaburzeń funkcjonalnych ze strony kręgosłupa w stopniu powodującym częściową niezdolność do pracy. W badaniu neurologicznym przeprowadzonym przez tę Komisję stwierdzono odruchy głębokie z kończyn górnych prawidłowe, niewielkiego stopnia osłabienie odruchu skokowego lewego, bez zaników mięśniowych, bez zaburzeń czucia i wobec tego brak było podstaw do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy. Także pierwszy zespół biegłych po przeprowadzeniu bezpośredniego badania ubezpieczonej nie stwierdził zaburzeń funkcjonalnych ze strony kręgosłupa w stopniu powodującym częściową niezdolność do pracy, a w swej opinii z dnia
20 grudnia 2017 roku, stwierdzając częściową niezdolność do pracy, określił jej datę powstania na dzień 26 września 2017 roku, tj. datę wykonania badania MRI kręgosłupa szyjnego. Wobec tego pełnomocnik organu rentowego wniósł o przekazanie powyższych zastrzeżeń biegłym celem wydania opinii uzupełniającej, a w razie nieuwzględnienia wniosku – o oddalenie odwołania.

/dowód: pismo ZUS z dnia 21 listopada 2018 roku, k. 135 akt/

Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosku organu rentowego o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii drugiego zespołu biegłych sądowych.

/postanowienie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 18 grudnia 2018 roku, k. 142 akt/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w sprawie, w tym także w aktach organu rentowego i dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej ZUS, których wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu, a które nie były też kwestionowane przez żadną ze stron pod względem ich autentyczności, jak i prawdziwości zawartych w nich informacji.

Podstawę ustalenia stanu faktycznego w niniejszej sprawie stanowiły także kolejne opinie biegłych sądowych, tj. opinia pierwszego zespołu biegłych z dnia 16 sierpnia 2017 roku (k. 16 – 17 v. akt), uzupełniających opinii tych biegłych z dnia 20 grudnia 2017 roku (k. 41 akt), z dnia 28 marca 2018 roku (k. 76 akt) oraz ustnej opinii biegłego neurologa złożonej na rozprawie w dniu 19 czerwca 2018 roku (nagranie audio, k. 107 akt) oraz na podstawie opinii drugiego zespołu biegłych z dnia 4 października 2018 roku (k. 124 – 125 v. akt).

Jako wysoce wątpliwe Sąd uznał natomiast wnioski opinii pierwszego zespołu biegłych – tak opinii głównej w całości, jak i dalszych opinii uzupełniających wydanych w sprawie co do daty powstania stwierdzonej przez biegłych częściowej niezdolności do pracy, w tym także ustnych wyjaśnień biegłego neurologa złożonych na rozprawie w dniu 19 czerwca 2018 roku – albowiem biegli ci zbyt pobieżnie przeanalizowali dokumentację medyczną zgromadzoną już na etapie postępowania przez organem rentowym i – jak wskazali biegli drugiego zespołu we wnioskach do opinii z dnia
4 października 2018 roku – już opis badania MRI kręgosłupa szyjnego z dnia
27 czerwca 2016 roku (k. 22 akt ZUS) wskazywał na wielopoziomową dyskopatię szyjną od C3 do C6, w tym również centralno – lewoboczną na poziomie C4 – C5, która do chwili obecnej powoduje dolegliwości bólowe i jest kwalifikowana do leczenia operacyjnego, jak również stwierdzał uwypuklenie tylnego obrysu krążka międzykręgowego w kierunku kanału kręgowego o cechach przepukliny pośrodkowo – lewostronnej z modelowaniem przedniej powierzchni worka oponowego z redukcją rezerwy płynowej oraz z modelowaniem lewego korzenia rdzeniowego w zachyłku bocznym. W tym kontekście ustne wyjaśnienia biegłego dr n. med. P. W. złożone na rozprawie, zgodnie z którymi ubezpieczona nie miała stwierdzonej przepukliny krążka międzykręgowego na poziomie C4 – C5 przed zabiegiem operacyjnym w listopadzie 2016 roku, jak również twierdzenia co do tego, iż badania MRI wykonane w dniu 26 września 2017 roku, stwierdzające ww. schorzenie, stanowiły nową okoliczność w sprawie, powodującą częściową niezdolność ubezpieczonej do pracy, nie były wiarygodne. Jak wynika bowiem z dokumentacji medycznej schorzenie takie w postaci przepukliny krążka międzykręgowego na poziomie C4 – C5 występowało już przed zabiegiem w listopadzie 2016 roku i nie stanowi nowej okoliczności w sprawie.

Za najbardziej miarodajną dla oceny stanu zdrowia ubezpieczonej w kontekście jej zdolności do pracy Sąd Okręgowy uznał opinię drugiego zespołu biegłych z dnia 4 października 2018 roku, albowiem została ona sporządzona przez podmioty profesjonalne, dysponujące konkretną wiedzą w zakresie dziedziny, którą reprezentują, w sposób fachowy i zgodny z obowiązującym prawem, na podstawie badania i kompleksowej dokumentacji medycznej ubezpieczonej, a wnioski w niej wyrażone są stanowcze, spójne, logiczne i korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Co więcej biegli w sposób dostateczny uzasadnili wnioski opinii, jak również szczegółowo odnieśli się do orzeczeń Lekarza Orzecznika ZUS, Komisji Lekarskiej ZUS, jak i do opinii pierwszego zespołu biegłych. Zdaniem Sądu nie zachodzi potrzeba uszczegółowienia tejże opinii, ponieważ opinia ta jest na tyle kategoryczna i przekonująca, że w sposób dostateczny wyjaśniała zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych. Organ rentowy nie podniósł takich merytorycznych zarzutów do opinii, które powodowałyby konieczność jej uszczegółowienia. Zastrzeżenia organu rentowego zgłoszone do opinii drugiego zespołu biegłych sądowych – w ocenie Sądu – stanowiły wyłącznie próbę polemiki z prawidłowymi wnioskami biegłych, które to w konfrontacji z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie nie mogły wywołać zamierzonych przez organ rentowy skutków w postaci podważenia treści opinii z dnia 4 października 2018 roku. Z tych powodów Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosku organu rentowego o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłych drugiego zespołu. Uczynienie zadość temu wnioskowi – przy jednoznacznej treści opinii biegłych – zmierzałoby wyłącznie do bezzasadnego przedłużania postępowania i generowania zbędnych kosztów procesu.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie od zaskarżonej decyzji jest zasadne.

Stosownie do treści art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r., poz. 1270) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (ust. 1).

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 2).

Niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą bądź częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy). Rozróżnia się dwa stopnie niezdolności do pracy – całkowitą i częściową. Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2 ustawy). Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu.

Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (wyr. SN z dnia 28 stycznia 2004 r., II UK 222/03, legalis).

W rozpoznawanej sprawie spór pomiędzy stronami dotyczył ustalenia, czy stan zdrowia ubezpieczonej G. G. czyni ją niezdolną do pracy, czego pochodną stało się ustalenie prawa do świadczenia rentowego z tego tytułu. Poza sporem pozostawało spełnienie przez ubezpieczoną przesłanki stażowej.

Sąd Okręgowy uznał, że ocena niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy, wymaga wiadomości specjalnych, dlatego też dopuścił na tę okoliczność dowód z kolejnych opinii biegłych. Jako najbardziej miarodajną w tej kwestii Sąd – jak już wcześniej wspomniano – uznał opinię drugiego zespołu biegłych w składzie neurolog, neurochirurg, pulmonolog i specjalista medycyny przemysłowej. W opinii tej po przeprowadzeniu bezpośrednich badań i po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną ubezpieczonej biegli stanowczo stwierdzili, że stan jej zdrowia czyni ją częściowo niezdolną do pracy. Przyczyną tej niezdolności jest choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa z wielopoziomową dyskopatią szyjną C3 – C4 leczona operacyjnie, C4 – C5 i C5 i C6 oraz lędźwiowa, przewlekły zespół bólowy szyjno – barkowy i lędźwiowo – krzyżowy objawowy z częstymi zaostrzeniami i obecnymi objawami ubytkowymi, przebyte złamanie kompresyjne trzonów Th12 i L2 leczone za pomocą wertebroplastyki oraz astma oskrzelowa. Schorzenia te skutkują przewlekłym zespołem bólowym szyjno – barkowym lewostronnym, bólami kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego, drętwieniem kończyn, ograniczeniem ruchomości kręgosłupa, dusznością, kaszlem i obniżeniem wydolności organizmu i tolerancji wysiłku fizycznego. Biegli, biorąc pod uwagę obraz kliniczny zaburzeń występujących u ubezpieczonej, nasilenie i częstość objawów, dotychczasowy przebieg choroby, stan zdrowia na chwilę badania stwierdzili, że mimo leczenia brak jest istotnej poprawy funkcjonowania. Mimo stosowanego leczenia (w tym także operacyjnego) schorzenia te nadal powodują u ubezpieczonej istotne upośledzenie sprawności psychofizycznej ustroju i zdolności do zatrudnienia. Przeciwskazana jest dla niej ciężka praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, w złych warunkach atmosferycznych oraz praca wymagająca pełnej sprawności psychofizycznej. Biegli stwierdzili, że ubezpieczona jest okresowo częściowo niezdolna do pracy do końca października 2020 roku, a okresowy charakter tej niezdolności wynika z pozytywnej prognozy co do możliwości poprawy stanu zdrowia po zastosowanym leczeniu specjalistycznym (kolejnej operacji). Biegli do oceny stanu zdrowia ubezpieczonej i uznania częściowej niezdolności do pracy za podstawę mieli te same dowody, którymi dysponował organ rentowy w postępowaniu administracyjnym oraz dodatkowe wyniki badania MRI kręgosłupa szyjnego. Biegli podzielili orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 19 kwietnia 2017 roku i biegłych sądowych w opinii uzupełniającej z dnia 20 grudnia 2017 roku co do oceny stanu zdrowia i niezdolności do pracy. Biegli podkreślili jednak, że niezdolność ubezpieczonej do pracy istnieje od zakończenia okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, tj. od dnia 26 kwietnia 2017 roku. Uznali przy tym, że badania rezonansu magnetycznego kręgosłupa szyjnego z dnia 27 czerwca 2016 roku już wykazywały wielopoziomową dyskopatię szyjną od C3 do C6, w tym również centralno – lewoboczną na poziomie C4 – C5, która do chwili obecnej powoduje dolegliwości w postaci rwy barkowej lewostronnej i jest kwalifikowana do kolejnego leczenia operacyjnego w odcinku szyjnym. Biegli nie podzielili natomiast opinii Komisji Kekarskiej ZUS z dnia 10 maja 2017 roku z powodu większego nasilenia dolegliwości w przebiegu istniejących u ubezpieczonej schorzeń, które nadal powodują istotne upośledzenie sprawności ustroju i zdolności do zatrudnienia.

Sąd w pełni aprobuje wnioski biegłych drugiego zespołu w zakresie oceny stanu zdrowia ubezpieczonej w kontekście częściowej niezdolności do pracy, daty powstania tej niezdolności, jak i okresu jej trwania. Istotne jest przy tym to, że ubezpieczona posiada wykształcenie podstawowe, nie zdobyła żadnego zawodu, dotychczas wykonywała pracę fizyczną, pracując na stanowisku sprzątaczki czy pracownika fizycznego (ostatnio w ogrodnictwie). Praca taka – jak wynika z załączonego do akt rentowych wywiadu zawodowego – jest pracą z przewagą wysiłku fizycznego, w pełnym wymiarze czasu pracy, średnio – ciężką, wymagającą sprawności obu rąk, dłuższego stania, chodzenia, wymuszonej pozycji ciała oraz zdolności manualnych, jak również wymaga szczególnej koncentracji. Praca ta odbywa się również w zmiennych warunkach atmosferycznych zarówno wewnątrz budynku, jak i poza nim, w zmiennym środowisku pracy. Natomiast – według wskazań biegłych – z uwagi na występujące u ubezpieczonej schorzenia i wynikające z nich dolegliwości dla ubezpieczonej przeciwwskazana jest ciężka praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, w złych warunkach atmosferycznych oraz praca wymagająca pełnej sprawności psychofizycznej. Praca fizyczna, dźwiganie ciężarów, długotrwała praca w pozycji wymuszonej, praca w złych warunkach atmosferycznych nasila dolegliwości i powoduje niekorzystny ich postęp. Z uwagi na wiek ubezpieczonej, tj. 57 lata i niedaleki okres do uzyskania świadczeń emerytalnych, za niecelowe należy uznać przekwalifikowanie zawodowe.

Reasumując, po dokonaniu analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, Sąd Okręgowy uznał, iż zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do przyznania ubezpieczonej G. G. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy okresowo od dnia następującego po dniu wyczerpania świadczenia rehabilitacyjnego, tj. od dnia 26 kwietnia 2017 roku do dnia 31 października 2020 roku, albowiem zgodnie z wnioskami biegłych sądowych drugiego zespołu częściowa niezdolność ubezpieczonej do pracy do tej daty będzie trwać.

Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 57, art. 58, art. 12,
art. 13 cytowanej ustawy oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

Ponadto zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a cytowanej ustawy, przyznając odwołującej prawo do świadczenia rentowego Sąd zobowiązany jest do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego w kwestii nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie istniały podstawy do obciążenia organu rentowego odpowiedzialnością za nieprzyznanie odwołującej G. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, albowiem już na etapie postępowania rentowego pozwany organ dysponował niezbędną dokumentacją medyczną, która pozwalała na poczynienie prawidłowych wniosków co do częściowej niezdolności ubezpieczonej do pracy. Zwrócić bowiem należy uwagę na to, że już w badaniu MRI kręgosłupa szyjnego z dnia 27 czerwca 2016 roku stwierdzono zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (k. 22 dokumentacji orzeczniczo – lekarskiej ZUS), a na poziomie C4 – C5 także uwypuklenie tylnego obrysu krążka międzykręgowego w kierunku kanału kręgowego o cechach przepukliny pośrodkowo – lewostronnej z modelowaniem przedniej powierzchni worka oponowego z redukcją rezerwy płynowej oraz z modelowaniem lewego korzenia rdzeniowego w zachyłku bocznym. Błędnie więc Komisja Lekarska ZUS zinterpretowała stan zdrowia ubezpieczonej w kontekście jej zdolności do pracy, odmiennie aniżeli uczynił to wcześniej Lekarz Orzecznik ZUS. W oparciu o dostępną dokumentację medyczną i jej prawidłową analizę stwierdził on u ubezpieczonej częściową okresową niezdolność do pracy i wskazał, że niezdolność ta istniała przed dniem 1 marca 2017 roku. Podkreślić w tym miejscu należy, że o winie organu rentowego rodzącej odpowiedzialność za nieustalenie prawa do świadczenia można mówić, gdy już w oparciu o dostępne organowi rentowemu dokumenty można było jednoznacznie rozstrzygnąć o przysługiwaniu zawnioskowanego świadczenia. Taka sytuacja – w ocenie Sądu Okręgowego – miała miejsce w niniejszej sprawie. Z tego też powodu Sąd Okręgowy stwierdził, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

W tym stanie rzeczy, zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno - rentowej orzeczono jak w punkcie II sentencji wyroku.