Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2019 r. w Kaliszu

odwołania A. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 24 lipca 2019 r. Nr (...) ( (...)- (...))

w sprawie A. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu

1.  Zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 24 lipca 2019 r. znak (...) ( (...)- (...)) w ten tylko sposób, że ustala, iż A. G. podlegała ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 1 do 28 lutego 2019r.

2.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz A. G. kwotę 180zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 1245/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24.07.2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O. stwierdził, że A. G. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą okresy podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresach wymienionych w decyzji, a nie podlegała temu ubezpieczeniu w okresach : od 1.08.2015r. do 16.09.2015r. oraz od 1.02.2019r. do 28.02.2019r., przy czym co do pierwszego z w/ w okresów złożyła deklarację o wyrejestrowaniu z ubezpieczenia dobrowolnego, a co do lutego 2019r. nie dotrzymała terminu płatności składki, a wniosek o przywrócenie terminu do jej uiszczenia został rozpatrzony negatywnie.

Odwołanie od tej decyzji wniosła do Sądu A. G. domagając się jej zmiany i ustalenia, że podlegała ubezpieczeniu chorobowemu w również w okresie od 1 do 28 lutego 2019r. podnosząc, że składka za luty w kwocie 971,11,zł została zapłacona w terminie, a po wypłacie zasiłku opiekuńczego za 10-20.01.2019r. dokonała korekty deklaracji.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił co następuje.

W rozpoznawanej sprawie poza sporem jest, że A. G. podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od 1.01.2012r. do 31.07.2015r., po czym zgłosiła wyrejestrowanie z tego ubezpieczenia od 1.08.2015r. i ponownie zgłosiła się do niego w dniu 17.09.2015r.

Odwołująca się nabyła prawo do zasiłku chorobowego w okresie od 21.12.2015r. do 06.03.2016r. oraz do macierzyńskiego od 07.03.2016r. do 04.06.2017r. W tym czasie podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W dniu 05.06.2017r. zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych w pełnym zakresie, w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Składki opłacała terminowo i w prawidłowych wysokościach do stycznia 2019r., a następnie od marca 2019r. W tym czasie korzystała z okresów zasiłkowych, w tym od 10 do 20 stycznia 2019r.

Zgodnie z deklaracją złożoną przez płatnika za styczeń 2019r. w dniu 05.02.2019r. podstawa wymiaru składek za ten miesiąc wynosiła 2859,zł, a w dniu 26.04.2019r. podstawa ta została skorygowana na kwotę 1844,52zł w związku z pobieraniem w/w zasiłku.

Z informacji ZUS z dnia 31.10.2019r. wynika, że za luty 2019r. na koncie płatnika organ dokonał powtórzenia kwoty wynikającej z deklaracji pierwotnej za styczeń 2019r. (kwota 2859zł) a składka należna wynosi 904,60zł i powinna być opłacona w terminie do 11.03.2019r. (k 24)

Składka za luty 2019 została zaspokojona wpłatami:

z dnia 11.02.2019r. w kwocie 9,55 zł,

z dnia 06.03.2019r w kwocie 667,04 zł

z dnia 03.04.2019r. w kwocie 228,01 zł.

Poza sporem jest, że powyższe rozliczenie konta zostało spowodowane złożeniem przez płatnika korekty za styczeń w dniu 26.04.2019r. co z kolei wynikało z daty wypłaty zasiłku.

Odwołująca się zwróciła się do ZUS w dniu 30.04.2019r. o wyrażenie zgody na opłacenie składki za luty po terminie wyjaśniając w piśmie zaistniałą sytuację Organ rentowy odmówił jej przywrócenia tego terminu, nie uzasadnił przy tym powodu negatywnego załatwienia wniosku.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 14 ust. 1a) pkt. 2 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017r.poz. 1778 ze zm.) dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie.

W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie.

W ocenie Sądu stanowisko organu rentowego w kwestii rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu do uzupełnienia składki jest wadliwe, zbyt powierzchowne. Jako argument przemawiający za odmownym załatwieniem tego wniosku nie może bowiem służyć okoliczność, że nastąpiło uchybienie w płatności i płatnik, od którego oczekuje się profesjonalizmu nie sprostał obowiązkowi należytego opłacania składek ubezpieczeniowych, ani też to, że wyrażenie zgody jest uprawnieniem szczególnym stosowanym w wyjątkowych sytuacjach.

Po pierwsze ustawodawca zakładał, że dochodzić może do popełnienia uchybień w opłacaniu składek i właśnie dlatego przepis ten wprowadził dopuszczając możliwość przywracania terminu do opłacenia składek odnosząc tę możliwość właśnie do osób prowadzących działalność gospodarczą, czyli profesjonalistów w swoich dziedzinach, a nie w zakresie rozliczeń składkowych. Po drugie rozpoznając wnioski o przywrócenie terminu nie można stosować automatyzmu i każdy wniosek należy rozpoznawać z rozważeniem przyczyny uchybienia. Odnieść się zatem należy do przyczyny uchybienia w rozpatrywanej sytuacji, ocenić tę przyczynę, a nie bez znaczenia jest i zakres popełnionego błędu i czas jego usunięcia oraz ogólnie sylwetka płatnika.

Usprawiedliwieniem dla płatników są bowiem ich indywidualne sytuacje, różne okoliczności w jakich doszło do uchybienia płatności składki.

Konieczność indywidualizowania oceny dla każdego przypadku uchybienia w opłacaniu składek tak z powodu przekroczenia terminu czy zaniżenia wysokości podkreślił Sąd Najwyższy m. in w wyroku z dnia 19.01.2016r. w sprawie IUK 35/15 i to nawet w odniesieniu do sytuacji gdy błąd popełniło biuro rachunkowe.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 28.06.2013r. w sprawie IIIAUa 1537/12 Sąd Apelacyjny w Łodzi wyjaśniając pojęcie „ uzasadnionego przypadku” wskazał, że nie chodzi o to by był to przypadek szczególnie uzasadniony, ale by był uzasadniony, czyli taki, który obiektywnie usprawiedliwia i tłumaczy dlaczego składka nie została zapłacona w terminie. Podobnie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 21.04.2015r. w sprawie IIIAUa 943/14. Przepis art.14 ust 2 pkt 2 ustawy o SUS nie powinien być traktowany z nadmiernym rygoryzmem w tym znaczeniu, że uchybienie bez względu na okoliczności wyłącza z ubezpieczenia.

Ponadto ukształtowało się już orzecznictwo Sądu Najwyższego, które rozróżnia uchybienie co do wysokości składki od uchybienia co do terminu jej płatności. W uzasadnieniu wyroku z dnia 08.12.2015r. (sygn. akt. IIUK 443/14) Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że jako wyraz dorozumianego wystąpienia z ubezpieczenia dobrowolnego rozumie się tylko całkowity brak składki za dany miesiąc, natomiast wpłacenie składki w niepełnej wysokości nie wyczerpuje przesłanki ustania ubezpieczenia jako „nieopłacenie „ składki, natomiast może być ewentualnie podstawą do stosowania przez organ rentowy sankcji określonych w art. 24 ustawy np. wymierzenia dodatkowej opłaty lub pociągać koniczność zapłacenia odsetek.

Taki pogląd wypowiedział też Sąd Najwyższy w wyroku z 8.08.2001r. IIUK 518/00. Przyjmuje się bowiem, że tylko zaniechanie zapłaty składki w terminie wyraża wolę zaprzestania podlegania ubezpieczeniu dobrowolnemu, a opłacenia składki zawsze wiąże się z wolą jego kontynuowania.

Za przyjęciem tego poglądu przemawia w ocenie Sądu chociażby fakt, że do pomyłek przy opłaceniu składek dochodzi często przez nieuwagę, nieumiejętności płatnika, czy przez niedopatrzenie zmieniających się stawek, a ustanie ubezpieczenia dobrowolnego jest skutkiem nieadekwatny do stopnia uchybienia. Taki liberalny sposób traktowania niepełnych wpłat wyłączony jednak winien być w odniesieniu do sytuacji gdy ubezpieczony wypłaca tylko nieznaczną część należnej składki w przekonaniu, że chroni go to z wyłączenia z ubezpieczenia.

Podzielając ten pogląd Sądu Najwyższego stwierdzić należy, że odwołująca się w okresie od 1 do 28 lutego 2019r. pozostawała w ubezpieczeniu chorobowym. Miała bowiem jasno wyrażoną wolę kontynuowania tego ubezpieczenia. Niedopłata składki za luty 2019r. wynikała z korekty deklaracji za styczeń 2019r. Częściowo składka zresztą była pokryta jeszcze przed datą jej wymagalności (9,55 zł w dniu 11.02.19), a w terminie pokryta była większa część należności (667,04zł w dniu 6.03.2019r.) . Różnica została dopłacona jeszcze przed wnioskiem o przywrócenie terminu (228zł w dniu 3.04.2019r.) Zachowanie odwołującej się było zatem usprawiedliwione okolicznościami. Okoliczności sprawy nie pozwalają na przyjęcie stanowiska ZUS za prawidłowe. Nawet jednak gdyby nie podzielać wspomnianego stanowiska Sądu Najwyższego i trwać w poglądzie, że składka winna być w wpłacona i w terminie i w pełnej kwocie, to w ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie istnieją przesłanki do przywrócenia odwołującej się terminu do opłacenia składki należnej za miesiąc objęty sporem.

Zaskarżona decyzja podlegała więc zmianie i zgodnie z art. 477 ¹⁴§ 2 kpc orzeczono jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono w pkt 2 na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.). Zgodnie z wyżej powołanym rozporządzeniem stawka minimalna adwokata w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego wynosi 180 zł.