Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt I Ca 67/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2020 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu - Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Elżbieta Zalewska - Statuch

Sędziowie: Joanna Składowska

Barbara Bojakowska

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2020 roku w Sieradzu na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. (poprzednio: Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.)

przeciwko J. L.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu

z dnia 17 grudnia 2019 roku, sygn. akt I C 332/18

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 w ten sposób, że zasądza od pozwanego J. L. na rzecz powoda (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. 54 594,35 (pięćdziesiąt cztery tysiące pięćset dziewięćdziesiąt cztery i 35/100) złotych wraz z odsetkami umownymi od kwoty 50 000 złotych w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie większymi od odsetek maksymalnych od 14 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu w wysokości 7 904 (siedem tysięcy dziewięćset cztery) złote, oddalając powództwo w pozostałym zakresie;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego J. L. na rzecz powoda (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. 5 205 (pięć tysięcy dwieście pięć złotych z tytułu zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 67/20

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 17 grudnia 2019 r., wydanym w sprawie z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. (poprzednio: Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.) przeciwko J. L. o zapłatę, sygn. akt I C 332/18, Sąd Rejonowy w Sieradzu w pkt 1 umorzył postępowanie w zakresie żądania zasądzenia kwoty 497,67 złotych, a w pkt 2 oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Rozstrzygnijcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

W dniu 8 marca 2012 r. pozwany J. L. zawarł z powodem Bankiem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę o prowadzenie rachunków bankowych, o debetową kartę płatniczą wydawaną do konta osobistego oraz o korzystanie z systemów bankowości telefonicznej i internetowej. Na podstawie przedmiotowej umowy bank otworzył na rzecz pozwanego konto osobiste o numerze rachunku (...) w walucie PLN.

W dniu 3 września 2013 r. pozwany J. L. zawarł z powodem Bankiem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę nr (...) kredytu odnawialnego na cele konsumpcyjne dla posiadaczy konta osobistego.

Na mocy tej umowy Bank udzielił J. L. na okres 12 miesięcy kredytu do kwoty 50 000,00 złotych, umożliwiając pozwanemu jego wykorzystanie od dnia 3 września 2013 r. Kredyt był wypłacony i ewidencjonowany na koncie osobistym kredytobiorcy o nr (...).

Strony ustaliły, iż całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę, obejmująca kwotę kredytu oraz całkowity koszt kredytu (prowizję w kwocie 500,00 złotych oraz odsetki w kwocie 8.000,00 złotych), będzie wynosić 58 500,00 złotych.

J. L. zobowiązał się do spłaty kredytu jednorazowo, nie później niż w ostatnim dniu okresu kredytowania, tj. w dniu 3 września 2014 r.

Strony ustaliły, iż okres kredytowania będzie ulegał przedłużeniu o kolejne 12 miesięczne okresy, przy zachowaniu tej samej wysokości kredytu, na warunkach określonych w ofercie Banku (...) w dniu przedłużenia dla tego rodzaju kredytu, z tym jednak zastrzeżeniem, że. okres kredytowania nie ulegnie przedłużeniu, gdy którakolwiek ze stron doręczy drugiej stronie pisemne oświadczenia o nieprzedłużeniu okresu kredytowania/rezygnacji z przedłużenia okresu kredytowania. Strona powodowa mogła podjąć decyzję o nieprzedłużeniu okresu kredytowania, w sytuacji:

1)  wzrostu zobowiązań kredytobiorcy w stopniu uniemożliwiającym spłatę zadłużenia wobec banku, lub zagrażającym terminowej spłacie tego zadłużenia,

2)  gdy kredytobiorca nie spełnia określonych w ofercie banku warunków, od których uzależniona jest wysokość udzielonego kredytu, w szczególności w zakresie wymaganego poziomu wpłat na konto osobiste kredytobiorcy,

3)  wycofania z oferty banku lub też ograniczenia zakresu oferowania klientom tego kredytu,

4)  w przypadku kredytu zabezpieczonego kaucją złożoną w banku.

W treści umowy znalazł się również zapis, iż Bank (...) będzie mógł wypowiedzieć łączącą strony umowę w przypadku:

1) utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej, w tym negatywnej oceny ryzyka
kredytowego, lub

2) zagrożenia upadłością kredytobiorcy, lub

3) stwierdzenia, że warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane, w
przypadkach:

a) rozwiązania umowy o prowadzenie konta osobistego,

b)  ujawnienia, że kredytobiorca złożył fałszywe dokumenty lub niezgodne z prawdą oświadczenia,

c)  braku możliwości dokonania dodatkowego zabezpieczenia spłaty wierzytelności z tytułu umowy,

d) gdy kredytobiorca nie zapłacił w terminie określonym w umowie odsetek za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim wezwaniu kredytobiorcy do zapłaty zaległych rat lub ich części w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Strony zastrzegły również, iż termin wypowiedzenia umowy przez bank będzie wynosił 2 miesiące, a wypowiedzenie umowy składane będzie w formie pisemnej pod rygorem nieważności. W umowie znalazł się także zapis, iż w przypadku niedokonania przez kredytobiorcę spłaty odsetek lub kredytu w terminach płatności ustalonych w umowie, Bank (...) wyśle do kredytobiorcy za pośrednictwem poczty pisemne wezwanie do zapłaty, przy czym bank będzie mógł to uczynić dopiero wówczas, gdy kredytobiorca nie dokonał spłaty należności, w terminie wskazanym w poprzednim doręczonym wezwaniu do zapłaty, który nie może być krótszy niż 7 dni od dnia jego otrzymania.

Pozwany zobowiązał się do niezwłocznego poinformowania powoda w okresie kredytowania m. in. o zmianie nazwiska, adresu zamieszkania i zameldowania oraz miejsca pracy oraz do pisemnego powiadamiania banku o każdej zmianie adresu, na który strona powodowa wysyła do pozwanego korespondencję.

Zawierając umowę, pozwany podał, iż zamieszkuje w S., przy ulicy (...)

Żadna ze stron nie złożyła oświadczenia o nieprzedłużeniu okresu kredytowania/rezygnacji z przedłużenia okresu kredytowania, a więc umowa uległa przedłużeniu o kolejne 12 miesięczne okresy w dniu 3 września 2014 r.

Ponieważ pozwany zaprzestał spłaty należności wymagalnych z tytułu umowy kredytu odnawialnego na cele konsumpcyjne dla posiadaczy konta osobistego, powód wypowiedział na piśmie w dniu 29 stycznia 2015 r. umowę kredytu odnawialnego, informując jednocześnie J. L., iż wypowiedzenie nastąpi z zachowaniem 2 miesięcznego okresu wypowiedzenia, liczonego od dnia doręczenia pozwanemu wypowiedzenia. W treści pisma strona powodowa uprzedziła pozwanego, iż rozwiązanie umowy spowoduje, że będzie on zobowiązany do jednorazowej spłaty całej pozostałej do spłaty kwoty zadłużenia z dniem upływu okresu wypowiedzenia umowy. Przesyłka zawierająca wypowiedzenie umowy została przesłana pozwanemu na adres wskazany przez niego w treści umowy kredytu: S., ul. (...). Korespondencja ta została zwrócona do nadawcy w dniu 2 lutego 2015 r., z adnotacją doręczyciela: „adresat wyprowadził się”.

Od marca 2014 r. do stycznia 2016 r. pozwany zamieszkiwał w S., przy ulicy (...). J. L. nie powiadomił powoda o zmianie adresu.

W dniu 14 maja 2015 r. radca prawny (...) Kancelarii Prawa Gospodarczego Spółki komandytowej reprezentującej stronę powodową, wystosował do pozwanego polubowne wezwanie do zapłaty, w którym wezwał J. L. do uiszczenia zaległości w łącznej kwocie 55 405,90 złotych w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania.

W dniu 31 marca 2017 r. powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych, w którego treści wskazano, że zadłużenie pozwanego wynikające z umowy nr (...) na datę wystawienia wyciągu wynosi łącznie 58 058,38 złotych i składa się na nie: należność główna (niespłacony kapitał) - 50 000,00 złotych, odsetki umowne - 5 092,02 złotych, podwyższone odsetki karne - 2 966,36 złotych.

W ocenie Sądu, strony zawarły ważną umową kredytu, a roszczenie banku nie jest przedawnione. Strona powodowa złożyła do akt sprawy pełnomocnictwa uprawniające osoby podpisane pod treścią umowy i wypowiedzenia do działania w imieniu banku. Ponadto, zgodnie z treścią art. 97 k.c., osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Ustosunkowując się do podniesionego zarzutu przedawnienia, strona powodowa powoływała się na to, że wypowiedziała łączącą strony umowę pismem z dnia 29 stycznia 2015 r., co miało skutkować tym, że roszczenie stało się wymagalne w dniu 14 kwietnia 2015 r., a skoro strona powodowa w dniu 27 kwietnia 2017 r. wytoczyła powództwo przeciwko pozwanemu - tym samym przerwała bieg 3 - letniego terminu przedawnienia.

Jednak jak zauważył Sąd Rejonowy, twierdzenia pozwu opierały się na faktach związanych z wypowiedzeniem umowy kredytu i postawieniem go w stan natychmiastowej wykonalności. Przy tak zakreślonej podstawie faktycznej pozwu obowiązkiem powoda było wykazanie, iż doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy. Zgodnie zaś z § 15 ust. 1 umowy, bank mógł wypowiedzieć umowę kredytu między innymi w sytuacji, gdy kredytobiorca nie zapłaci w terminie określonym w umowie odsetek za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu kredytobiorcy do zapłaty zaległych rat lub ich części w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. Wypowiedzenie winno być złożone w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Z przedłożonego przez powoda materiału dowodowego nie wynika, że wypowiedzenie poprzedzone zostało wezwaniem do zapłaty oraz jakiego rodzaju zaległości stały się przyczyną wypowiedzenia. Zatem, wobec niewykazania skuteczności wypowiedzenia, przyjąć należało, że nie wykazana została podstawa faktyczna pozwu. Powyższe skutkowało oddaleniem powództwa.

Wobec wpłaty dokonanej przez pozwanego już po wytoczeniu powództwa, powód cofnął pozew (bez zrzeczenia się roszczenia) w zakresie kwoty 497,67 złotych, co skutkowało częściowym umorzeniem postępowania zgodnie z art. 355 § 1 k.p.c.

Powód wniósł apelację od powyższego wyroku, zaskarżając orzeczenie w zakresie pkt 2, podnosząc następujące zarzuty:

I.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy:

a.  art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia i przeprowadzenie dowolnej, pobieżnej i selektywnej, a nie swobodnej, kompleksowej, wnikliwej i rzetelnej, oceny zebranych dowodów, w szczególności historii rachunku, umowy nr (...) oraz wypowiedzenia z dnia 29 stycznia

2015 r., co doprowadziło Sąd do:

- pominięcia, że historie rachunków złożone przez powoda do akt sprawy przedstawiają sposób kształtowania się salda zadłużenia oraz wpłaty dokonywane przez pozwanego, a jednocześnie potwierdza zaległości pozwanego w spłacie zobowiązania,

- pominięcia przez Sąd pierwsze instancji, że historie rachunków złożonych przez powoda do akt sprawy potwierdzają zasadność dokonanego wypowiedzenia, albowiem pozwany nie zapłacił odsetek za co najmniej dwa okresy płatności (§ 15 umowy),

- pominięcia przez Sąd pierwszej instancji, że - zgodnie z treścią zawartej umowy, tj. § 15 - niewysłanie wezwania do zapłaty zaległości przed wypowiedzeniem umowy nie jest obarczone sankcją nieważności wypowiedzenia, a w chwili złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy nie obowiązywał również art. 75c prawa bankowego,

- pominięcia przez Sąd pierwszej instancji, że wypowiedzenie umowy, które zostało wysłane do pozwanego na ostatni znany powodowi adres pozwanego (wskazany przez niego w umowie i nie zmieniony), było oświadczeniem Banku o nieprzedłużaniu automatycznym umowy na kolejne 12 miesięcy (§ 13 umowy), a roszczenie jest wymagalne w związku z zakończeniem obowiązywania umowy w powyższy sposób,

- pominięcia, że wskazany w piśmie z dnia 29 stycznia 2015 r. 2-miesięczny okres wypowiedzenia traktować należy jako ostateczny termin zapłaty zakreślony przez powoda, którego upływ wiązać należy z datą wymagalności roszczenia;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 6 k.c. - poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że powód nie wykazał istnienia i wymagalności roszczenia, pomimo iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności umowa, wypowiedzenie umowy, historia rachunku potwierdzają wysokość i wymagalność roszczenia powoda, natomiast pozwany nie przedstawili żadnego dowodu zapłaty zobowiązania, który (ewentualnie) mógłby skłonić Sąd do oddalenia powództwa, a z ostrożności procesowej wskazać należy, że roszczenie wynikające z ww. umowy (...) na okres 12 miesięcy stało się wymagalne w związku z nieprzedłużeniem umowy przez powoda na dalszy okres;

b)  art. 58 k.c. - poprzez przyjęcie, ze nieważna/ nieskuteczna jest czynność prawna wypowiedzenia zgodna z prawem, naruszająca postanowienia umowy;

c)  art. 60 k.c. - poprzez jego niezastosowanie, wyrażające się uznaniem, że powód nie złożył skutecznie oświadczenia woli w zakresie wypowiedzenia umowy, podczas gdy właściwe zastosowanie tego przepisu powinno prowadzić do uznania czynności powoda w zakresie wypowiedzenia umowy kredytu za skuteczne, powodujące wymagalność roszczenia, gdyż zgodnie z informacją podaną przez pozwanego wypowiedzenie umowy zostało wysłane na adres wskazany przez pozwanego, a z ostrożności procesowej wskazać należy, że roszczenie wynikające z ww. umowy (...) na okres 12 miesięcy, stało się wymagalne w związku z nieprzedłużeniem umowy przez powoda na dalszy okres;

d)  art. 61 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i pominięcie, że możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia przez adresata nie może być utożsamiana z rzeczywistym zapoznaniem się przez niego z tym oświadczeniem, a dłużnik - chcąc uniknąć odpowiedzialności - może celowo nie odbierać kierowanej do niego korespondencji, czy też nie podawać aktualnego adresu zamieszkania;

e)  art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i dokonanie błędnej wykładni oświadczenia woli powoda oraz pozwanego polegające na pominięciu jasno ustalonych przez obie strony warunków tj.:

- § 11 umowy w zw. z § 13 ust. 1 i 2 umowy - wypowiedzenie umowy, które zostało wysłane do pozwanego, było oświadczeniem Banku o nieprzedłużaniu automatycznym umowy o dalsze 12 miesięcy,

- § 21 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 21 ust. 2, ust. 3, ust. 4 umowy - wypowiedzenie zostało ono wysłane na ostatni znany Bankowi aktualny adres pozwanego, a w związku z tym powstało domniemanie faktyczne możliwości zapoznania się kredytobiorcy z treścią oświadczenia Banku,

- § 15 umowy - ewentualny brak wezwania kredytobiorcy do zapłaty należności za dwa okresy płatności nie został obarczony sankcją nieważności dokonanego wypowiedzenia.

W oparciu o wskazane zarzuty skarżący wniósł zmianę pkt 2 zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty

57 560,71 złotych, w tym kwotę 50 000 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, nie wyższymi niż dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie naliczanymi od dnia 1 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego.

Pozwany domagał się oddalenia apelacji na koszt skarżącego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja w znacznej części zasługiwała na uwzględnienie, choć nie wszystkie z podniesionych w niej zarzutów uznać należało za uzasadnione.

Podkreślenia przede wszystkim wymaga, że chybiony jest zarzut w zakresie błędnych ustaleń faktycznych, bowiem te poczynione zostały w oparciu o zgromadzone dowody, a apelujący - wbrew literalnemu brzmieniu zarzutu - nie kwestionuje tychże ustaleń, lecz prawidłowość ich subsumpcji pod normy prawa materialnego i wyciągane z ustalonych faktów wnioski co do tego, czy złożone oświadczenie kredytodawcy o wypowiedzeniu umowy wywierało skutek prawny i czy roszczenie strony powodowej jest wymagalne.

Sąd Okręgowy podziela również stanowisko Sądu Rejonowego, że decyzja o wypowiedzeniu umowy bez wszczęcia działań upominawczych stanowiła naruszenie obowiązku objętego § 15 ust. 1 pkt 3 ppkt d umowy. Ponadto należy wskazać, że w judykaturze podnosi się, że wypowiedzenie umowy o kredyt będące uprawnieniem kształtującym banku, prowadzącym do zakończenia nawiązanego stosunku prawnego bez dochowania wymaganych warunków może prowadzić do uznania tej czynności za bezskuteczną. Dokonanie takiego wymówienia nie może być czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy, nawet, jeżeli istnieją podstawy do podjęcia go zgodnie z treścią umowy (por. wyrok Sądu najwyższego z dnia 24 września 2015 r., V CSK 698/14). Jest ono bardzo dotkliwe dla kredytobiorcy, dlatego skorzystanie z niego powinno nastąpić po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych, tj. skierowaniu do dłużnika stosownych monitów.

W świetle zatem powyższego, należy zgodzić się z Sądem pierwszej instancji, że dokonane wypowiedzenie nie było skuteczne, skoro wcześniej powód nie wypełnił obowiązków określonych w umowie, czyli nie wysłał do kredytobiorcy za pośrednictwem poczty pisemnego wezwania do zapłaty zaległości. Przyjęcie natomiast poglądu prezentowanego przez apelującego, że zapis umowny dotyczący wezwania do zapłaty nie stanowi warunku skutecznego wypowiedzenia umowy, a jedynie określa jeden obowiązków kredytodawcy, niweczyłoby sens owego zapisu i powodowałoby, że przestałby on pełnić jakąkolwiek funkcję.

Nie sposób zgodzić się natomiast z Sądem Rejonowym, że uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne uzasadniało oddalenie powództwa. Sąd nie może, co do zasady, oddalić powództwa o zapłatę, jeżeli stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy wskazuje, że pozwany faktycznie nie zapłacił określonej zaległej należności z danego stosunku zobowiązaniowego i jest ona na tę datę wymagalna.

W sprawie przedmiotowej, w świetle przedstawionych przez strony dowodów, nie mogło budzić żadnych wątpliwości, że na dzień wniesienia powództwa pozwany nie spłacił kwoty kredytu oraz odsetek umownych w podanej przez stronę powodową wysokości. W dniu tym również roszczenie w tym zakresie mogło być i było wymagalne niezależnie od tego, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy w trybie § 15 ust. 1.

Treść złożonego przez bank oświadczenia jednoznacznie wskazuje na brak woli kontynuowania stosunku umownego. Potwierdza to również wezwanie do zapłaty z 14 maja 2015 r. Jak zasadnie zauważa zaś skarżący i ustala również Sąd Rejonowy, strony uzgodniły, iż okres kredytowania będzie ulegał przedłużeniu o kolejne 12 miesięczne okresy, przy zachowaniu tej samej wysokości kredytu, na warunkach określonych w ofercie Banku (...) w dniu przedłużenia dla tego rodzaju kredytu, z tym jednak zastrzeżeniem, że okres kredytowania nie ulegnie przedłużeniu, gdy którakolwiek ze stron doręczy drugiej stronie pisemne oświadczenia o nieprzedłużeniu okresu kredytowania/rezygnacji z przedłużenia okresu kredytowania. Strona powodowa mogła podjąć decyzję o nieprzedłużeniu okresu kredytowania między innymi w sytuacji wzrostu zobowiązań kredytobiorcy w stopniu uniemożliwiającym spłatę zadłużenia wobec banku, lub zagrażającym terminowej spłacie tego zadłużenia. Zatem roszczenie banku stało się wymagalne z upływem 12 miesięcy, na które umowa została przedłużona, tj. z dniem 3 września 2015 r.

Oczywiście dotyczy to podlegającej zwrotowi kwoty kredytu i odsetek umownych. Nie mogło być natomiast uznane roszczenie strony powodowej w zakresie odsetek karnych. Powód nie wskazał podstawy ich naliczania, wysokości oraz terminów. Nie wiadomo, jaki jest ich związek z oświadczeniem o wypowiedzeniu uznanym za bezskuteczne. Należne odsetki umowne należało także pomniejszyć o dokonaną w toku postępowania wpłatę, tj. 497,67 złotych.

W związku z powyższym, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 2 w ten sposób, że zasądził od J. L. na rzecz (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. 54 594,35 złotych wraz z odsetkami umownymi od kwoty 50 000 złotych w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie większymi od odsetek maksymalnych od 14 kwietnia

2015 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu w wysokości 7 904 złote, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

W pozostałej części apelacja podlegała oddaleniu jako bezzasadna.

Sąd zasądził również od pozwanego na rzecz powoda 5 205 złotych z tytułu zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

O kosztach postępowania w obu instancjach orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., przy przyjęciu, że powód wygrał sprawę w 95 %.

Łącznie koszty poniesione przez powoda wyniosły: w pierwszej instancji 8 320 złotych (2 903 złotych - opłata od pozwu i 5 417 złotych - koszty zastępstwa procesowego), w drugiej instancji 5 579 złotych (2 879 - opłata od apelacji, 2 700 złotych - koszty zastępstwa procesowego).

Wysokość opłaty za czynności radcy prawnego ustalono w oparciu o § 2 pkt 6 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265).