Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 744/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 18 czerwca 2019 roku sygn. akt II K 284/17

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. zarzut obrazy przepisów postępowania poprzez błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego,

2. zarzut błędu w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie błędnego poglądu, że oskarżona nie popełniła zarzucanych jej czynów

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ 1,2 niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

1. Sąd rejonowy dokonał oceny wyjaśnień oskarżonej A. B. (1) i zeznań wskazanych w apelacji pokrzywdzonych I. D., U. W., K. S., Ł. R., A. G., K. K. (1), A. K., A. W., M. O., J. B., T. W., T. F., B. S., H. W. oraz pracowników (...) SA T. Z. i A. B. (2) w sposób zgodny z określoną w art. 7 k.p.k. zasadą swobodnej oceny dowodów.

Przyznanie waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonej było motywowane ich niezmiennością w toku całego procesu i szczegółowym odniesieniem się do każdego z zarzutów i do okoliczności zawarcia poszczególnych umów, objętych tymi zarzutami.

Natomiast dyskredytacja zeznań ww. pokrzywdzonych znalazła swe podłoże w fakcie złożenia tychże po uprzednich rozmowach z pracownikiem (...) SA P. Z., zakończonych podpisaniem przedłożonych im gotowych oświadczeń, stanowiących dla nich przyzwolenie na zaprzestanie dalszej spłaty rat zaciągniętych pożyczek.

Zeznania świadka P. Z. dotyczące okoliczności, w których przeprowadzał kontrole umów pożyczek zawieranych przez oskarżoną, już po fakcie rozwiązania z nią stosunku pracy, słusznie zostały potraktowane jako mało wiarygodne, skoro pożyczkobiorcy złożyli oświadczenia dotyczące tych umów za jego namową , o treści przez niego zasugerowanej i pod presją zgłoszenia sprawy na policję.

Zeznania świadka A. B. (2) zostały uznane za wiarygodne i nie podważają ustaleń zaskarżonego wyroku.

2. Sąd rejonowy prawidłowo przyjął, że zgromadzone w sprawie dowody nie dają podstaw do uznania, że sprawstwo i wina oskarżonej w zakresie wszystkich zarzucanych jej czynów zostały udowodnione ponad wszelką wątpliwość, a tym samym nie dają podstaw do nie budzącego wątpliwości ustalenia, że zrealizowała ona znamiona określone przepisem art. 286 & 1 k.k. ( w przypadku czynów zarzucanych w pkt .I – XIV aktu oskarżenia ) i art. 284 & 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. ( w odniesieniu do czynu zarzucanego w pkt. XV aktu oskarżenia ). Wymóg udowodnienia odnosi się do ustaleń niekorzystnych dla oskarżonej gdyż ona sama korzysta z domniemania niewinności ( art. 5 & 1 k.p.k. ), a nie dające się usunąć wątpliwości należy tłumaczyć na jej korzyść ( art. 5 & 2 k.p.k. ). Najmniejsze wątpliwości powodują, że dany fakt nie może być uznany za udowodniony, a więc nie stanowi ustalenia faktycznego będącego podstawą rozstrzygnięcia. Nieuprawdopodobnienie dowodzonej tezy nie może działać na niekorzyść oskarżonej. Sąd pierwszej instancji skonfrontował wyjaśnienia tejże z pozostałymi dowodami i trafnie uznał, że jej twierdzenia nie są gołosłowne i pozbawione racji.

Oskarżona pracowała w systemie cotygodniowego rozliczania się z pobranych od pożyczkobiorców rat z tytułu wcześniej zaciągniętych przez nich zobowiązań, poprzez przekazywanie bilansów, kart spłat pożyczek i listy zbiórek, tabeli akceptacji do oddziału (...) SA w C.. Natomiast zawarcie umowy pożyczki wymagało akceptacji kierownika sekcji/ konsultanta lidera wg polityki spółki i w zakresie przedmiotowych umów oskarżona takie akceptacje otrzymała, a zatem zatrudniająca ją firma na bieżąco posiadała wiedzę o udzielanych przez nią pożyczkach i pobieranych ratach. Podobnie po wypowiedzeniu przez nią umowy o pracę rozliczyła się z zainkasowanych pieniędzy i zawartych umów w placówce w C.. Zarówno w czasie trwania stosunku pracy , jak i po jego wypowiedzeniu nie zostały stwierdzone braki w bilansie. Żaden z klientów (...) SA nie sygnalizował faktu oszukańczych zabiegów ze strony oskarżonej w trakcie jej zatrudnienia, a zasady logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego nasuwają wniosek, że osoba oszukana od razu zwróciłaby się z pretensjami do banku lub złożyłaby zawiadomienie o przestępstwie do organów ścigania.

Pierwsze nieprawidłowości w zakresie zawieranych przez oskarżoną umów zostały zgłoszone już po zakończeniu przez nią świadczenia pracy i co znamienne jej dotychczasowy pracodawca nigdy później, pomimo kolejnych zawiadomień o przestępstwie, nie wezwał jej do wyjaśnienia i ustosunkowania się do stawianych zarzutów. Wybrał natomiast drogę dotarcia do klientów oskarżonej przez swojego pracownika P. Z., który przedkładając im gotowe ( o zasugerowanej treści ) oświadczenia do podpisu kreował wizję zgłoszenia sprawy zalegania przez nich z realizacją spłaty rat zaciągniętych zobowiązań na policję. Ci natomiast składali zeznania już ukierunkowani przez ww. i nastawieni na zwolnienie z dalszych spłat, a wielu z nich zaniechało wywiązywania się z tego obowiązku, pomimo uprzedniego płacenia długów i niekwestionowania ich wysokości.

Jak słusznie wywiódł sąd pierwszej instancji, po dokonaniu przez siebie uprzedniego rozliczenia każdego pokrzywdzonego wskazanego w zarzutach z pkt I – XIV, ( uwzględniającego kwotę główną zaciągniętej pożyczki lub aneksu do umowy, pomniejszoną o wpłatę na poczet poprzednio zaciągniętego zobowiązania, o kwotę pakietu ubezpieczenia i pakietu asystenta oraz kwotę gotówki przekazanej do ręki ) w ostatecznym rozliczeniu otrzymali oni należne im pieniądze ( niewielki niedobór w przypadku 6 umów sąd rejonowy potraktował jako wynik panującej w firmie niestaranności w sporządzaniu zapisów precyzujących podmiot wpłacający - oskarżona czy klient ).

Większe kwoty niedoborów zostały stwierdzone w przypadku małżeństwa K. i M. K. oraz T. W.. Ta ostatnia z racji nie poczuwania się do pokrzywdzenia i przemilczenia faktu otrzymania należnej sumy pieniędzy została wyeliminowana przez sąd merytoryczny z kręgu osób oszukanych. Natomiast ww. małżonkowie w swoich twierdzeniach o nieotrzymaniu pieniędzy z tytułu zawartych z oskarżoną umów pożyczek, zostali uznani za mijających się z prawdą. Dokumentacja obrazująca ich historię jako klientów (...) SA wskazywała na posiadanie dużych - kilkutysięcznych zaległości z tytułu wcześniejszych zobowiązań i na ich niewypłacalność. Po wszczęciu przedmiotowego postępowania całkowicie zaprzestali płacenia rat i pomimo niekwestionowania podpisów na umowach pożyczek nadal nie poczuwają się do uregulowania długów.

Podnoszona przez zdecydowaną większość pokrzywdzonych okoliczność nieposiadania kopii umowy z powodu ich niewydania przez oskarżoną nie może - jak słusznie zauważył sąd rejonowy - stanowić podstawy do przyjęcia ich racji jakoby nie zawierali nowych umów, a jedynie ugody w zakresie już istniejących umów i podpisywali przedkładane im niewypełnione dokumenty.

Przeczą temu kopie umów będące w posiadaniu pokrzywdzonych Ł. R. i M. O., tożsamych w swej treści z oryginałami. Brak podpisu na kopii umowy zawartej przez pierwszego z wymienionych, pochodzącego od jego osoby, nie niweczy założenia wydania tejże przez oskarżoną, jako że pożyczkobiorca nie ma obowiązku podpisania kopii przeznaczonej dla niego w chwili zaciągania zobowiązania, może uczynić to w późniejszym terminie, czego w tym przypadku zaniechał. Natomiast zauważona przez skarżącego kwestia nieco innego rozmieszczenia na rozważanej kopii umowy poszczególnych liter, cyfr, podpisów, istotnie prowadzi do wniosku, że nie jest to kalkowany dokument. Nie ma jednak przeszkód prawnych do wystawienia kopii umowy w późniejszym terminie w stosunku do daty jej zawarcia np. wskutek zaginięcia jednej kopii można wnioskować o wydanie drugiej. Istotne jest aby była ona zgodna w swej treści z oryginałem.

Ilość pozyskanych klientów i zawartych umów o pożyczkę gotówkową nie miała wpływu na wysokość wynagrodzenia oskarżonej, gdyż prowizje pobierali przedstawiciele firmy, a więc nie była ona zainteresowana wprowadzaniem w błąd drugiej strony umowy w oszukańczy sposób pozwalający na szybsze decyzje o przystąpieniu do nich.

Wszyscy pokrzywdzeni byli już klientami (...) SA z racji zaciągniętych w przeszłości zobowiązań pożyczkowych, znali szatę graficzną zawieranych umów i zawarte w nich sformułowania oraz ciążące na nich kwoty długów. Podpisywali przystępując do umowy również wniosek o jej zawarcie, wniosek o asystenta osobistego i deklarację przystąpienia do ubezpieczenia, przez co sami decydowali się na absurdalne kroki finansowe dążąc do szybkiego otrzymania gotówki służącej tak naprawdę głównie do spłaty poprzedniej pożyczki. Przy kolejnej umowie w tym przedmiocie tzw. konsolidacyjnej często do ręki nie dostawali żadnych pieniędzy lub były to kwoty niewielkie, bo cała nowa kwota pożyczki przekazywana była na pokrycie poprzedniego zadłużenia, na oprocentowanie i dodatkowe koszty takie jak pakiet asystenta osobistego i ubezpieczeń, a czym wyższa była pożyczka tym wyższe generowała dodatkowe opłaty z tytułu pakietów. Pożyczkobiorcy zadłużający się w instytucjach parabankowych powinni , a pokrzywdzeni chociażby z racji swoich doświadczeń zdobytych przy okazji zawierania poprzednich umów, zdawać sobie sprawę z tego, że zaciąganie pożyczek jedna po drugiej powoduje coraz większe zadłużenie. Winna jest za taki stan rzeczy polityka kredytowa instytucji parabankowej nastawionej na udzielanie krótkoterminowych pożyczek bez żadnych zabezpieczeń, co powoduje że pożyczkobiorcy spłacają znacznie większe kwoty w stosunku do osób biorących normalne, rzeczywiste, realne kredyty bankowe ( banki sprawdzają dochody klientów, źródła ich pozyskiwania i możliwości spłaty zaciąganych zobowiązań, ustalają dłuższe terminy ich regulowania ).

Jak wskazuje doświadczenie życiowe Instytucje quasi bankowe udzielają krótkoterminowych pożyczek ludziom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, nie posiadającym realnych dochodów i mają wkalkulowane w swoją działalność, że istotny procent udzielonych pożyczek nie zostanie zwrócony, w związku z tym stosują wysokie oprocentowanie i koszty uboczne powodujące, że pożyczkobiorcy spłacają zaciągnięte zobowiązania w podwojonej kwocie.

Wygenerowane elektronicznie przez anonimowego pracownika (...) SA zestawienie kontroli braków i nadwyżek z karty 358 ( nikt nie przyznał się do jego autorstwa, nie zostało podpisane ), mające stanowić dowód przywłaszczenia przez oskarżoną spłaconych przez 17 klientów zaległości w łącznej kwocie 1941 złotych, okazało się nierzetelne z powodów przytoczonych w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia.

Oskarżona posiadała bardzo dobrą opinię wśród przełożonych i współpracowników, a w okresie trzyletniego zatrudnienia w (...) SA nie było na nią żadnych skarg ze strony klientów. Jej stanowisko jakoby przedmiotowa sprawa stanowiła zemstę za odejście z pracy ( gdy nowy pracownik po przejęciu jej obowiązków nie radził sobie ze ściągalnością rat udzielonych pożyczek firma rozpoczęła akcję poszukiwania sposobu na egzekwowanie długów obciążając ją i podpuszczając swoich klientów przeciwko jej osobie ) nie jest pozbawiona racji z logicznego punktu widzenia.

Argumentacja skarżącego odwołująca się do zeznań świadków P. Z. i A. B. (2) wskazujących na brak po stronie firmy obowiązku sprawdzania wszystkich umów zawartych przez pracownika odchodzącego z pracy, nie podważa ustaleń sądu co do braku po stronie oskarżonej realizacji znamion zarzucanych jej czynów. Zaniechanie kontroli tychże dokumentów miało przecież swe uzasadnienie w niestwierdzeniu jakichkolwiek nieścisłości czy niezgodności z prawem, zarówno w chwili cotygodniowych rozliczeń oskarżonej z podjętych w imieniu spółki działań finansowych, jak również rozliczeń ostatecznych dokonanych po wypowiedzeniu umowy o pracę.

Należy przypomnieć, że każdorazowo rozliczenie następowało poprzez załączenie formularza bilansu i tabeli akceptacji. Dodatkowo w przypadku odbierania rat musiały one być wpisane w kartę spłat utworzoną dla każdego klienta i wciągnięte na listę zbiórek, będącą załącznikiem do formularza bilansu. Taki pakiet dokumentów był odbierany przez przełożonego lub dostarczany do administracji oddziału. Skoro takimi dokumentami oskarżona rozliczyła swe działania finansowe i nie było do nich żadnych zastrzeżeń, to twierdzenie skarżącego o możliwości ujawnienia nieprawidłowości nawet za kilka lat wstecz, pod nieobecność pracownika w pracy i bez wysłuchania jego wyjaśnień, nie mogą prowadzić do odmiennych, niekorzystnych dla oskarżonej ustaleń faktycznych.

Wniosek

O uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Brak podstaw do uchylenia - wyrok słuszny i podlegający utrzymaniu w mocy

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Wyrok i zawarte w nim rozstrzygnięcie o kosztach

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Wyrok słuszny

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

2.

Zgodnie z art. 636 & 1 k.p.k. i art. 9 ustawy o opłatach w sprawach karnych koszty postępowania w przypadku bezzasadnej apelacji prokuratora ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS